Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

1

Kurs dla kierowników wycieczek szkolnych i obozów wędrownych.

Przepisy normujące organizowanie wycieczek, imprez krajoznawczych i obozów
wędrownych.

Przepisy określające organizację przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa
i turystyki zawiera:

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu

z dnia 8 listopada 2001 r.

w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły

i placówki krajoznawstwa i turystyki

Na postawie art. 22 ust. 2 pkt 12 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U.
z 1996 r.Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r.
Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr 48, poz. 550,
Nr 104, poz. 1104, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1320 oraz z 2001 r. Nr 111, poz. 1194) zarządza
się, co następuje:

§ 1.

1.

Przedszkola, szkoły i placówki, zwane dalej "szkołami", mogą organizować dla wychowanków
i uczniów, zwanych dalej "uczniami", różnorodne formy krajoznawstwa i turystyki.

2.

W organizowaniu form działalności, o której mowa w ust. 1, szkoły mogą współdziałać ze
stowarzyszeniami i innymi podmiotami, których przedmiotem działalności jest krajoznawstwo
i turystyka.

§ 2.

Organizowanie przez szkoły krajoznawstwa i turystyki ma na celu w szczególności:

1) poznawanie kraju, jego środowiska przyrodniczego, tradycji, zabytków kultury i historii,
2) poznawanie kultury i języka innych państw,
3) poszerzanie wiedzy z różnych dziedzin życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego,
4) wspomaganie rodziny i szkoły w procesie wychowania,
5) upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży zasad ochrony środowiska naturalnego oraz

umiejętności korzystania z zasobów przyrody,

6) podnoszenie sprawności fizycznej,
7) poprawę stanu zdrowia dzieci i młodzieży pochodzących z terenów zagrożonych ekologicznie,
8) upowszechnianie form aktywnego wypoczynku,
9) przeciwdziałanie patologii społecznej,

10) poznawanie zasad bezpiecznego zachowania się w różnych sytuacjach.

§ 3.

Krajoznawstwo i turystyka może być organizowana w ramach zajęć lekcyjnych, pozalekcyjnych oraz
pozaszkolnych.

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

2

§ 4.

Organizowanie krajoznawstwa i turystyki odbywa się w następujących formach:

1) wycieczki przedmiotowe - inicjowane i realizowane przez nauczycieli w celu uzupełnienia

obowiązującego programu nauczania, w ramach danego przedmiotu lub przedmiotów
pokrewnych,

2) wycieczki krajoznawczo-turystyczne, w których udział nie wymaga od uczestników

przygotowania kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych - zwane dalej "wycieczkami",

3) imprezy krajoznawczo-turystyczne, takie jak: biwaki, konkursy, turnieje,
4) imprezy turystyki kwalifikowanej i obozy wędrowne, w których udział wymaga od uczestników

przygotowania kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych, w tym posługiwania się
specjalistycznym sprzętem,

5) imprezy wyjazdowe - związane z realizacją programu nauczania, takie jak: zielone szkoły, szkoły

zimowe, szkoły ekologiczne - zwane dalej "imprezami".

§ 5.

Organizację i program wycieczek oraz imprez dostosowuje się do wieku, zainteresowań i potrzeb
uczniów, ich stanu zdrowia, sprawności fizycznej, stopnia przygotowania i umiejętności
specjalistycznych.

§ 6.

1.

Obozy wędrowne, o których mowa w § 4 pkt 4, organizuje się po trasach przygotowanych
przez podmioty działające w zakresie turystyki kwalifikowanej.

2.

Przy ustalaniu bazy noclegowej dla uczestników wycieczek i imprez uwzględnia się istniejącą
bazę szkolnych schronisk młodzieżowych.

§ 7.

1.

Szkoły mogą organizować wycieczki i imprezy zagraniczne w formach, o których mowa w § 4
pkt 1-4.

2.

Zgodę na zorganizowanie wycieczek i imprez, o których mowa w ust. 1, wyraża dyrektor
szkoły po zawiadomieniu organu prowadzącego i organu sprawującego nadzór pedagogiczny.

3.

Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 2, zawiera w szczególności:

1) nazwę kraju,
2) czas pobytu,
3) program pobytu,
4) imię i nazwisko kierownika oraz opiekunów,
5) listę uczniów biorących udział w wyjeździe wraz z określeniem ich wieku.

§ 8.

Udział uczniów niepełnoletnich w wycieczkach, z wyjątkiem przedmiotowych odbywających się
w ramach zajęć lekcyjnych, i imprezach wymaga zgody ich przedstawicieli ustawowych.

§ 9.

1.

Wycieczkę lub imprezę przygotowuje się pod względem programowym i organizacyjnym,
a następnie informuje się uczestników o podjętych ustaleniach, a w szczególności o: celu,
trasie, harmonogramie i regulaminie.

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

3

2.

Zapewnienie opieki i bezpieczeństwa przez szkołę uczniom podczas wycieczek i imprez
odbywa się w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie ustawy z dnia
18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 81, poz. 889 i Nr 102, poz. 1115)
i ustawy o systemie oświaty.

§ 10.

1.

Program wycieczki lub imprezy organizowanej przez szkołę, listę uczestników, imię i nazwisko
kierownika oraz liczbę opiekunów zawiera karta wycieczki lub imprezy, którą zatwierdza
dyrektor szkoły.

2.

Wzór karty wycieczki lub imprezy stanowi załącznik do rozporządzenia.

§ 11.

1.

Dyrektor szkoły wyznacza kierownika wycieczki lub imprezy spośród pracowników
pedagogicznych szkoły o kwalifikacjach odpowiednich do realizacji określonych form
krajoznawstwa i turystyki.

2.

Kierownikiem wycieczki lub imprezy może być także inna, wyznaczona przez dyrektora szkoły,
osoba pełnoletnia, która:

1) ukończyła kurs kierowników wycieczek szkolnych,
2) jest instruktorem harcerskim,
3) posiada uprawnienia przewodnika turystycznego, przodownika lub instruktora turystyki

kwalifikowanej lub pilota wycieczek.

3.

Kierownikiem obozu wędrownego, o którym mowa w § 4 pkt 4, może być osoba po
ukończeniu kursu dla kierowników obozów wędrownych lub posiadająca uprawnienia
wymienione w ust. 2 pkt 3.

4.

Kierownikiem imprezy turystyki kwalifikowanej, o której mowa w § 4 pkt 4, może być osoba
posiadająca uprawnienia wymienione w ust. 2 pkt 3 bądź stopień trenera lub instruktora
odpowiedniej dyscypliny sportu.

§ 12.

Kierownik wycieczki lub imprezy w szczególności:

1) opracowuje program i harmonogram wycieczki lub imprezy,
2) opracowuje regulamin i zapoznaje z nim wszystkich uczestników,
3) zapewnia warunki do pełnej realizacji programu i regulaminu wycieczki lub imprezy oraz

sprawuje nadzór w tym zakresie,

4) zapoznaje uczestników z zasadami bezpieczeństwa oraz zapewnia warunki do ich

przestrzegania,

5) określa zadania opiekuna w zakresie realizacji programu, zapewnienia opieki i bezpieczeństwa

uczestnikom wycieczki lub imprezy,

6) nadzoruje zaopatrzenie uczestników w sprawny sprzęt i ekwipunek oraz apteczkę pierwszej

pomocy,

7) organizuje transport, wyżywienie i noclegi dla uczestników,
8) dokonuje podziału zadań wśród uczestników,
9) dysponuje środkami finansowymi przeznaczonymi na organizację wycieczki lub imprezy,

10) dokonuje podsumowania, oceny i rozliczenia finansowego wycieczki lub imprezy po jej

zakończeniu.

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

4

§ 13.

1.

Opiekunem wycieczki lub imprezy może być nauczyciel albo, po uzyskaniu zgody dyrektora
szkoły, inna pełnoletnia osoba.

2.

Opiekun w szczególności:

1) sprawuje opiekę nad powierzonymi mu uczniami,
2) współdziała z kierownikiem w zakresie realizacji programu i harmonogramu wycieczki

lub imprezy,

3) sprawuje nadzór nad przestrzeganiem regulaminu przez uczniów, ze szczególnym

uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa,

4) nadzoruje wykonywanie zadań przydzielonych uczniom,
5) wykonuje inne zadania zlecone przez kierownika.

§ 14.

Kierownikiem lub opiekunem uczniów biorących udział w wycieczce lub imprezie zagranicznej może
być osoba znająca język obcy w stopniu umożliwiającym porozumienie się w kraju docelowym, jak
również w krajach znajdujących się na trasie planowanej wycieczki lub imprezy.

§ 15.

Uczestnicy wycieczek i imprez podlegają ubezpieczeniu od następstw nieszczęśliwych wypadków,
a w przypadku wycieczki lub imprezy zagranicznej - ubezpieczeniu od następstw nieszczęśliwych
wypadków i kosztów leczenia.

§ 16.

Działalność szkoły w zakresie krajoznawstwa i turystyki, w tym koszty przejazdu, zakwaterowania
i wyżywienia kierowników i opiekunów wycieczek lub imprez, może być finansowana ze środków
pozabudżetowych, a w szczególności:

1) z odpłatności uczniów biorących udział w wycieczce lub imprezie,
2) ze środków pochodzących z działalności samorządu uczniowskiego i organizacji młodzieżowych

działających na terenie szkoły,

3) ze środków wypracowanych przez uczniów,
4) ze środków przekazanych przez radę rodziców lub radę szkoły, a także osoby fizyczne i prawne.

§ 17.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Minister Edukacji Narodowej i Sportu:

K. Łybacka

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

5

Dokumenty niezbędne przy organizacji imprezy turystycznej:

1.Zgoda na udział ucznia w wycieczce:

WZÓR

OŚWIADCZENIE

Wyrażam zgodę na udział syna / córki:
...............................................................................…………………………

w

wycieczce

do

………………..................................................................................................................
która odbędzie się w dniu / dniach ...............................................................................



Oświadczam, że nie ma przeciwwskazań lekarskich, aby syn/córka uczestniczył/a w
wycieczce.

Inne istotne informacje, które rodzice/opiekunowie chcą przekazać organizatorowi wycieczki
.....................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

.................................................. .......................................................
/data/

/podpis rodziców/opiekunów/

2. Karta wycieczki:

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

6

WZÓR

KARTA WYCIECZKI (IMPREZY)

Cel i założenia programowe wycieczki (imprezy)

........................................................................................................................…………………………………………

........................................................................................................................…………………………………………

Trasa wycieczki (imprezy)

........................................................................................................................…………………………………………

........................................................................................................................…………………………………………

........................................................................................................................…………………………………………

Termin ..................................................... ilość dni ............... klasa/grupa .............

Liczba uczestników ................................................................................................

Kierownik (imię i nazwisko) ....................................................................................

Liczba opiekunów ..................................................................................................

Środek lokomocji ....................................................................................................

OŚWIADCZENIE

Zobowiązuję się do przestrzegania przepisów dotyczących zasad bezpieczeństwa na wycieczkach i imprezach dla
dzieci i młodzieży.

Opiekunowie wycieczki (imprezy)

(imiona i nazwiska oraz podpisy)

Kierownik wycieczki (imprezy)

................................................

................................................

................................................

................................................

(podpis)

HARMONOGRAM WYCIECZKI (IMPREZY)

Data i godz.

wyjazdu

Ilość

km

Miejscowość

Program

Adres punktu

noclegowego

i żywieniowego

Adnotacje organu prowadzącego lub
sprawującego nadzór pedagogiczny

Zatwierdzam

.....................................................

(pieczęć i podpis dyrektora szkoły)

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

7

3. Regulamin wycieczki:

to zbiór wszelkich obowiązujący uczestnika zasad. Często szkoła ma

opracowany własny regulamin z którego korzystają wszyscy nauczyciele wyjeżdżający na
wycieczki. Kierownik wycieczki szkolnej opracowuje regulamin wycieczki, jeśli funkcjonujący w
szkole nie spełnia jego oczekiwań co do zawartości. Poniżej przedstawiamy dwa przykładowe
regulaminy. Możesz skorzystać z nich jako wzorca do układania własnego.

Regulamin wycieczki - przykład I

1.

Uczniowie dostarczają kierownikowi wycieczki pisemną zgodę od rodziców na udział w wycieczce.

2.

Uczestników wycieczki obowiązuje odpowiedni strój uzależniony od charakteru wycieczki.

3.

W czasie wycieczki obowiązują uczniów postanowienia statutu szkoły i przepisy bezpieczeństwa.

4.

Obowiązuje zakaz palenia papierosów, picia alkoholu, zażywania narkotyków.

5.

Niedopuszczalne jest samowolne oddalanie się od grupy.

6.

Uczestników wycieczki obowiązuje punktualność .

7.

W trakcie trwania wycieczki nie przewiduje się „czasu wolnego”, a uczniowie przebywają przez
cały czas pod nadzorem opiekunów.

8.

W czasie postoju autokaru na parkingu należy ściśle przestrzegać zaleceń kierownika wycieczki.

9.

W przypadku wyjazdów na basen oraz podczas zwiedzania muzeów, parków krajobrazowych itp.
uczestnicy wycieczki zobowiązani są do przestrzegania regulaminów tych obiektów.

10.

W miejscu zakwaterowania należy przestrzegać regulaminu placówki.

11.

W przypadku złego samopoczucia uczeń zgłasza się do kierownika wycieczki lub opiekuna.

12.

W przypadku nieprzestrzegania regulaminu, będą wyciągane konsekwencje zgodnie ze statutem
szkoły.

Zapoznałem się z regulaminem wycieczki i obowiązkami uczestnika:
Podpisy uczniów:

Regulamin wycieczki – przykład II

Każdy uczestnik wycieczki powinien:
1. przestrzegać postanowień regulaminu wycieczki.
2. być zdyscyplinowanym, punktualnym.
3. dokładnie wykonywać polecenia opiekunów.
4. nie oddalać się od grupy.
5. uważnie słuchać przewodnika.
6. zachować ład i porządek w miejscach przebywania.
7. zgłaszać przypadki skaleczeń, choroby czy innych niedyspozycji.
8. zachowywać się zgodnie z ogólnymi zasadami wychowania, kultury.
9. szanować przyrodę, obiekty zabytkowe.
10. w obiektach chronionych zachować się zgodnie z przepisami, jakie w nich obowiązują.
11. w czasie przebywania w schroniskach i innych obiektach noclegowych przestrzegać postanowień
regulaminów tych obiektów.

Zapoznałem się z regulaminem wycieczki i obowiązkami uczestnika:
Podpisy uczniów:

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

8

Bezpieczeństwo i higiena na wycieczkach i obozach.

Sprawy związane z bezpieczeństwem są podstawowym obowiązkiem kadry opiekuńczej na wycieczce.
Osobą odpowiedzialną za organizację oraz prawidłowy i bezpieczny przebieg wycieczki jest kierownik
wycieczki. Do jego najważniejszych zadań oprócz opracowania harmonogramu i regulaminu
wycieczki, przedstawienia go uczestnikom, jest zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa oraz
zapewnienie opieki i bezpieczeństwa wszystkim uczestnikom. Obowiązkiem organizatorów
wycieczki jest posiadanie apteczki z zestawem pierwszej pomocy.

Podstawowe zasady bezpieczeństwa na wycieczce:

A. autokarowej:

do przewozu wykorzystuje się tylko sprawne i dopuszczone do przewozu pojazdy;

liczba uczestników nie może przekraczać ilości miejsc siedzących w autokarze;

opiekunowie winni siedzieć zarówno w przedzie, jak i w tyle autokaru, kierownik- w pobliżu

kierowcy;

w czasie jazdy uczniowie nie mogą chodzić po autokarze, stawać, wychylać się ani wyrzucać

jakichkolwiek przedmiotów, śmieci przez okno;

należy przestrzegać norm czasu pracy kierowcy;

autokar może się zatrzymywać w miejscach do tego celu przeznaczonych;

po każdej przerwie w jeździe należy sprawdzić stan liczebny uczestników;

po zatrzymaniu pojazdu pierwszy z autokaru wysiada zawsze opiekun;

w czasie postojów, zwiedzania zabronione jest oddalanie się od grupy.

B. rowerowej:

w wycieczce mogą brać udział uczniowie posiadający kartę rowerową oraz sprawny rower

(mający przynajmniej jeden sprawny hamulec, sygnał dźwiękowy);

liczba uczniów przypadająca na jednego opiekuna nie może być większa od 10;

rowerzyści poruszają się w kolumnie liczącej nie więcej niż 15 pojazdów;

odstęp między dwoma kolumnami rowerów musi wynosić co najmniej 200 m;

odległość między rowerami w kolumnie nie może przekraczać 5 m;

kierujący rowerem nie może jechać obok innego uczestnika ruchu, bez trzymania nóg na

pedałach i przynajmniej jednej ręki na kierownicy;

rowerzyści poruszają się przy prawej krawędzi jezdni;

rowerzyści mogą jechać po chodniku, ale tylko wtedy, gdy biegnie on wzdłuż drogi, na

której pojazdom wolno jechać z prędkością większą niż 60 km/ godz.;

zabronione jest holowanie roweru;

przybliżone normy odległości dziennych etapów kolarskich wynoszą:

- dla początkujących: 13-25 km,

- dla średnio zaawansowanych: 22-30 km,

- dla zaawansowanych: 25-35 km.

C. pieszej

przybliżone normy tempa i odległości dziennych etapów marszu są następujące:

Początkujący

Średnio

zaawansowani

Zaawansowani

Wycieczka piesza nizinna i podgórska

7-10 km

9-12 km

11-15 km

Wycieczka górska (600-1000 m n.p.m.)

2,5-3,0 godz.

3,5-4,5 godz.

3,5-4,5 godz.

Wycieczka wysokogórska (powyżej 1000

m n.p.m.)

3-4 godz.

3,5-4,5 godz.

4-5 godz.

Szczegółowe zasady poruszania się pieszych określają przepisy Kodeksu Drogowego.

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

9

Poniżej zamieszczone zostały fragmenty aktów prawnych regulujących zasady bezpieczeństwa na
imprezach turystycznych .

USTAWA

z dnia 20 czerwca 1997 r.

Prawo o ruchu drogowym

1)

z późniejszymi zmianami.

Rozdział 2

Ruch pieszych

Art. 11. 1. Pieszy jest obowiązany korzystać z chodnika lub drogi dla pieszych, a w razie ich braku z
pobocza. Jeżeli nie ma pobocza lub czasowo nie można z niego korzystać, pieszy może korzystać z
jezdni, pod warunkiem zajmowania miejsca jak najbliżej jej krawędzi i ustępowania miejsca
nadjeżdżającemu pojazdowi.
2. Pieszy idący po poboczu lub jezdni jest obowiązany iść lewą stroną drogi.
3. Piesi idący jezdnią są obowiązani iść jeden za drugim. Na drodze o małym ruchu, w warunkach
dobrej widoczności, dwóch pieszych może iść obok siebie.
4. Korzystanie przez pieszego z drogi dla rowerów jest dozwolone tylko w razie braku chodnika lub
pobocza albo niemożności korzystania z nich. Pieszy, z wyjątkiem osoby niepełnosprawnej,
korzystając z tej drogi, jest obowiązany ustąpić miejsca rowerowi.
5. Przepisów ust. 1-4 nie stosuje się w strefie zamieszkania. W strefie tej pieszy korzysta z całej
szerokości drogi i ma pierwszeństwo przed pojazdem.

Art. 12. 1. Kolumna pieszych, z wyjątkiem pieszych w wieku do 10 lat, może się poruszać tylko
prawą stroną jezdni.
2. Do kolumny pieszych w wieku do 10 lat stosuje się odpowiednio przepisy art. 11 ust. 1 i 2.
3. Liczba pieszych idących jezdnią w kolumnie obok siebie nie może przekraczać 4, a w kolumnie
wojskowej - 6, pod warunkiem że kolumna nie zajmuje więcej niż połowy szerokości jezdni.
4. Piesi w wieku do 10 lat mogą iść w kolumnie tylko dwójkami pod nadzorem co najmniej jednej
osoby pełnoletniej.
5. Długość kolumny pieszych nie może przekraczać 50 m. Odległość między kolumnami nie może być
mniejsza niż 100 m.
6. Jeżeli przemarsz kolumny pieszych odbywa się w warunkach niedostatecznej widoczności:
1) pierwszy i ostatni z idących z lewej strony są obowiązani nieść latarki:
a) pierwszy - ze światłem białym, skierowanym do przodu,
b) ostatni - ze światłem czerwonym, skierowanym do tyłu;
2) w kolumnie o długości przekraczającej 20 m idący po lewej stronie z przodu i z tyłu są obowiązani
używać elementów odblaskowych odpowiadających właściwym warunkom technicznym, a ponadto
idący po lewej stronie są obowiązani nieść dodatkowe latarki ze światłem białym, rozmieszczone w
taki sposób, aby odległość między nimi nie przekraczała 10 m;
3) światło latarek powinno być widoczne z odległości co najmniej 150 m.
7. Zabrania się:
1) ruchu po jezdni kolumny pieszych w czasie mgły; zakaz ten nie dotyczy kolumny wojskowej lub

policyjnej;

2) ruchu po jezdni kolumny pieszych w wieku do 10 lat w warunkach niedostatecznej widoczności;
3) prowadzenia po jezdni kolumny pieszych przez osobę w wieku poniżej 18 lat.

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

10

Art. 13. 1. Pieszy, przechodząc przez jezdnię lub torowisko, jest obowiązany zachować szczególną
ostrożność oraz, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, korzystać z przejścia dla pieszych. Pieszy znajdujący się
na tym przejściu ma pierwszeństwo przed pojazdem.
2. Przechodzenie przez jezdnię poza przejściem dla pieszych jest dozwolone, gdy odległość od
przejścia przekracza 100 m. Jeżeli jednak skrzyżowanie znajduje się w odległości mniejszej niż 100 m
od wyznaczonego przejścia, przechodzenie jest dozwolone również na tym skrzyżowaniu.
3. Przechodzenie przez jezdnię poza przejściem dla pieszych, o którym mowa w ust. 2, jest dozwolone
tylko pod warunkiem, że nie spowoduje zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub utrudnienia ruchu
pojazdów. Pieszy jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pojazdom i do przeciwległej krawędzi jezdni
iść drogą najkrótszą, prostopadle do osi jezdni.
4. Jeżeli na drodze znajduje się przejście nadziemne lub podziemne dla pieszych, pieszy jest
obowiązany korzystać z niego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.
5. Na obszarze zabudowanym, na drodze dwujezdniowej lub po której kursują tramwaje po torowisku
wyodrębnionym z jezdni, pieszy przechodząc przez jezdnię lub torowisko jest obowiązany korzystać
tylko z przejścia dla pieszych.
6. Przechodzenie przez torowisko wyodrębnione z jezdni jest dozwolone tylko w miejscu do tego
przeznaczonym.
7. Jeżeli wysepka dla pasażerów na przystanku komunikacji publicznej łączy się z przejściem dla
pieszych, przechodzenie do i z przystanku jest dozwolone tylko po tym przejściu.
8. Jeżeli przejście dla pieszych wyznaczone jest na drodze dwujezdniowej, przejście na każdej jezdni
uważa się za przejście odrębne. Przepis ten stosuje się odpowiednio do przejścia dla pieszych w
miejscu, w którym ruch pojazdów jest rozdzielony wysepką lub za pomocą innych urządzeń na jezdni.

Art. 14. Zabrania się:
1) wchodzenia na jezdnię:
a) bezpośrednio przed jadący pojazd, w tym również na przejściu dla pieszych,
b) spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność drogi;
2) przechodzenia przez jezdnię w miejscu o ograniczonej widoczności drogi;
3) zwalniania kroku lub zatrzymywania się bez uzasadnionej potrzeby podczas przechodzenia przez

jezdnię lub torowisko;

4) przebiegania przez jezdnię;
5) chodzenia po torowisku;
6) wchodzenia na torowisko, gdy zapory lub półzapory są opuszczone lub opuszczanie ich rozpoczęto;
7) przechodzenia przez jezdnię w miejscu, w którym urządzenie zabezpieczające lub przeszkoda

oddzielają drogę dla pieszych albo chodnik od jezdni, bez względu na to, po której stronie jezdni
one się znajdują.

Art. 15. Przepisów art. 11-14 nie stosuje się w razie zamknięcia ruchu pojazdów na drodze.

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

11

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW

z dnia 6 maja 1997 r.

w sprawie określenia warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach,

pływających, kąpiących się i uprawniających sporty wodne.

(Dz. U. z dnia 7 czerwca 1997 r.)

Na podstawie art. 54 ust. 3 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. Nr

25, poz. 113 i Nr 137, poz. 639) zarządza się, co następuje:

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. Rozporządzenie określa:
1) warunki bezpieczeństwa osób przebywających w górach oraz obowiązki osób prawnych
i fizycznych prowadzących w górach działalność w zakresie kultury fizycznej,
2) warunki bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się i uprawniających sporty wodne oraz
obowiązki osób prawnych i fizycznych prowadzących nad wodą działalność w tym zakresie.

Rozdział 2

Warunki bezpieczeństwa osób przebywających w górach

§ 2. 1. Rozporządzenie dotyczy terenów położonych na wysokości powyżej 600 m nad
poziomem morza (n.p.m.), których rzeźba terenu stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia osób na
nich przebywających lub których zagospodarowanie rekreacyjno-sportowe kwalifikuje do
uprawniania turystyki, rekreacji ruchowej i sportu w górach.
2. Rozporządzenie dotyczy również terenów leżących poniżej 600 m n.p.m., których rzeźba
stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia osób na nich przebywających lub których
zagospodarowanie rekreacyjno-sportowe kwalifikuje do uprawniania turystyki, rekreacji ruchowej
i sportu w górach.
3. Do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa górskiego upoważnione są Górskie Ochotnicze
Pogotowie Ratunkowe (GOPR) i Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (TOPR), każde
w swoim zakresie, oraz inne organizacje ratownicze, które wykonują obowiązki i uprawnienia
GOPR za zgodą Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki.

§ 3. Zapewnienie bezpieczeństwa osób przebywających w górach przez osoby fizyczne i prawne,
prowadzące w górach działalność w zakresie kultury fizycznej polega na:
1) zagospodarowaniu i użytkowaniu terenów oraz eksploatacji urządzeń i obiektów - zgodnie

z warunkami bezpieczeństwa,

2) zapewnieniu w obiektach i na terenach, o których mowa w pkt 1, warunków do udzielania

pomocy przedlekarskiej w nagłych wypadkach osobom potrzebującym,

3) zapewnieniu w obiektach i na terenach, o których mowa w pkt 1, pomieszczeń dla GOPR lub

TOPR, a także zapewnieniu ratownikom GOPR lub TOPR, w czasie pełnienia służby,
korzystania poza kolejnością z kolei linowych lub wyciągów narciarskich.

§ 4. Za stan i warunki bezpieczeństwa terenów i tras służących uprawianiu sportów zimowych,
znajdujących się przy kolejach linowych lub wyciągach narciarskich, odpowiadają właściciele tych
kolei i wyciągów.

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

12

§ 5. W czasie prowadzenia działalności ratowniczej i związanego z nią transportu lub działalności
profilaktycznej GOPR współpracuje, a w miarę potrzeby może korzystać z pomocy,
w szczególności:
1) publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
2) jednostek podległych Ministrowi Obrony Narodowej oraz Ministrowi Spraw Wewnętrznych
i Administracji,
3) administracji lasów państwowych oraz parków narodowych i krajobrazowych.

§ 6. 1. Szczegółowe warunki bezpieczeństwa tras i urządzeń przy uprawnianiu w okresie
zimowym sportów oraz rekreacji ruchowej w górach określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.
2. Zasady ostrzegania o niebezpieczeństwach i oznakowanie szlaków i tras górskich określa
załącznik nr 2 do rozporządzenia.
3. Szczegółowe zasady organizowania wycieczek oraz zbiorowych imprez turystycznych
i sportowych w górach określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

Rozdział 3

Warunki bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się i uprawiających sporty

wodne

§ 7. 1. Do wykonywania zadań w zakresie bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się
i uprawniających sporty wodne upoważnione są Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe
(WOPR) oraz inne organizacje ratownicze, które wykonują obowiązki i uprawnienia WOPR za
zgodę Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki.
2. W czasie prowadzenia działalności ratowniczej i związanego z nią transportu lub działalności
profilaktycznej WOPR współpracuje, a w miarę potrzeby może korzystać z pomocy,
w szczególności:
1) publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
2) jednostek podległych Ministrowi Obrony Narodowej oraz Ministrowi Spraw Wewnętrznych

i Administracji,

3) administracji lasów państwowych oraz parków narodowych i krajobrazowych,
4) dyrektorów urzędów morskich,
5) przedsiębiorstwa państwowego Polskie Ratownictwo Okrętowe.

§ 8. 1. Kąpieliska mogą być zorganizowane lub prowizoryczne.

2. Kąpieliskiem zorganizowanym jest teren położony nad obszarem wodnym, z plażą, na stałe
przystosowany do kąpieli, z wyznaczonymi i trwale oznakowanymi strefami kąpieli, wyposażony
w urządzenia sanitarne oraz inne urządzenia, jak: pomosty, natryski i szatnie.
3. Kąpieliskiem prowizorycznym jest teren położony nad obszarem wodnym, z plażą,
przystosowany do sezonowego wykorzystania, z miejscem do kąpieli prowizorycznie
oznakowanym oraz wyposażony w urządzenia sanitarne.
4. Pływalnią jest obiekt wyposażony w sztuczny zbiornik wodny (basen) przeznaczony do kąpieli,
mający trwałe brzegi i dno, zaopatrywany w wodę przepływową oraz mający urządzenia
sanitarne, szatnie i natryski. Pływalnie mogą być kryte i odkryte.

5. Szczegółowe warunki korzystania z kąpieliska lub pływalni określa regulamin.

§ 9. 1. Kąpielisko należy zlokalizować tak, aby miało dogodnie ukształtowany brzeg i dno oraz
dobre nasłonecznienie. Szybkość prądu wody w obrębie kąpieliska zlokalizowanego nad wodami
bieżącymi nie powinna przekraczać 1 m/sek.
2. Kąpieliska mogą być urządzane nad obszarami wodnymi, których zanieczyszczenie nie
przekracza dopuszczalnych norm ustalonych w odrębnych przepisach.
3. Zlokalizowanie kąpieliska wymaga pozytywnej opinii Wodnego Ochotniczego Pogotowia
Ratunkowego oraz uzgodnienia z właściwym organem administracji samorządowej,
inspektoratem żeglugi śródlądowej i organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej, a lokalizacja
kąpieliska nad wodami morskimi - ponadto z dyrektorem właściwego urzędu morskiego.

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

13

§ 10. 1. Zakazami kąpieli powinny być ujęte obszary wodne, na których kąpiel jest
niebezpieczna, a w szczególności położone przy śluzach, mostach, budowlach wodnych, portach,
jak również szlaki żeglowne oraz wody o silnym zanieczyszczeniu i wirach.
2. Obszary wodne objęte zakazem kąpieli należy oznaczyć, w szczególności przy dojściach
i dojazdach do obszaru wodnego, odpowiednimi znakami określającymi przyczynę zakazu.
3. Miejsce niebezpieczne położone na obszarze wodnym, na którym kąpiel jest dozwolona,
oznacza się tablicą ostrzegawczą, określającą przyczynę niebezpieczeństwa.

4. Dzieci do lat 7 mogą korzystać z kąpieli wyłącznie pod opieką i nadzorem osób

pełnoletnich.

§ 11. 1. Do

kierowników

ośrodków

wypoczynkowych,

sportowych,

rekreacyjnych

i turystycznych, położonych nad obszarami wodnymi, należy:
1) zagospodarowanie obszarów wodnych w celu umożliwienia kąpieli oraz określenie miejsc

przeznaczonych do kąpieli dla osób nie umiejących pływać,

2) zapewnienie oznakowania wszystkich obszarów wodnych i miejsc, na których kąpiel jest

niebezpieczna lub objętych zakazem kąpieli.

2. Dla ośrodków, o których mowa w ust. 1, położonych na terenach ze sobą sąsiadujących lub
znajdujących się w pobliżu, może być urządzone kąpielisko wspólne.

§ 12. Do obowiązków kierowników kolonii, obozów i innych placówek wypoczynku dzieci
i młodzieży, których uczestnicy korzystają z ogólnodostępnych kąpielisk i pływalni, należy:
1) zapoznanie uczestników z regulaminem danego kąpieliska lub pływalni oraz czuwanie nad

jego ścisłym przestrzeganiem,

2) uzgodnienie z kierownikiem kąpieliska lub pływalni warunków i sposobu korzystania

z kąpieliska lub pływalni zapewniających bezpieczeństwo uczestnikom.

§ 13. 1. Do obowiązków organizatorów imprez pływackich na wodach otwartych, z wyjątkiem
maratonów pływackich, należy zapewnienie dyżuru:
1) lekarza oraz co najmniej dwóch ratowników,
2) co najmniej dwóch płetwonurków, jeżeli głębokość wody przekracza 4 m lub woda jest

nieprzezroczysta.

2. Do obowiązków organizatorów maratonów pływackich na wodach otwartych należy:

1) zapewnienie podczas trwania imprezy obecności zespołu ratowniczego w składzie: lekarz,

starszy ratownik i dwóch płetwonurków, przy czym zespół ten powinien przebywać w łodzi
motorowej na trasie maratonu,

2) zapewnienie każdemu uczestnikowi maratonu asekuracji przez ratownika przebywającego

w łodzi wiosłowej oznaczonej numerem odpowiadającym numerowi startowemu zawodnika.

3. Maratonem pływackim jest impreza pływacka polegająca na przepłynięciu odcinka
przekraczającego 3 km.

§ 14 Do obowiązków kierownika szkolenia pływackiego na wodach otwartych należy
zapewnienie:
1) obecności ratownika,
2) asekurujących łodzi wiosłowych lub motorowych - co najmniej jedna łódź na każde pięć

osób.

§ 15. Ustala się następujące minimalne normy zatrudnienia ratowników:
1) w kąpieliskach śródlądowych na każde 100 m linii brzegowej - jeden ratownik od strony lądu
i jeden ratownik od strony lustra wody,

2) na pływalniach dysponujących nieckami o długości do 25 m - jeden ratownik,
3) na pływalniach dysponujących nieckami o długości 25-50 m - dwóch ratowników,
4) na pływalniach dysponujących nieckami o długości powyżej 50 m - trzech ratowników,
5) w kąpieliskach nadmorskich - trzyosobowe zespoły ratowników na każde 100 m linii

brzegowej.

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

14

§ 16. 1. Szczegółowe warunki bezpieczeństwa osób korzystających z kąpielisk i pływalni określa
załącznik nr 4 do rozporządzenia.
2. Wzory znaków zakazu, ostrzegawczych i informacyjnych określa załącznik nr 5 do
rozporządzenia.
3. Wykaz sprzętu medycznego, leków i artykułów sanitarnych, w które powinny być wyposażone
pływalnie i kąpieliska, określa załącznik nr 6 do rozporządzenia.

§ 17. Zapewnienie bezpieczeństwa przez osoby fizyczne i prawne, prowadzące nad wodą
działalność w dziedzinie kultury fizycznej, uprawiającym sporty wodne, a w szczególności:
żeglarstwo, żeglarstwo lodowe, żeglarstwo motorowodne i narciarstwo wodne, wioślarstwo,
kajakarstwo oraz lotniarstwo i paralotniarstwo holowane za statkami motorowymi, polega na:
1) zagospodarowaniu i eksploatacji przystani i sprzętu pływającego oraz użytkowaniu

przyległych akwenów - zgodnie z wymogami bezpieczeństwa, ustalonymi w odrębnych
przepisach,

2) zapewnieniu na przystani i akwenie, o którym mowa w pkt 1, warunków do udzielania

pomocy osobom potrzebującym, w tym pomocy przedlekarskiej w nagłych wypadkach.

§ 18. 1. Skład załogi sprzętu pływającego ustala się, uwzględniając zasady dobrej praktyki
i wymagania przepisów.
2. Jeżeli w składzie załogi sprzętu pływającego są dzieci do lat 14, powinna nim kierować osoba
pełnoletnia.

3. Podczas zorganizowanych imprez dla dzieci przepisu ust. 2 nie stosuje się.

4. Szczegółowe zasady bezpieczeństwa osób biorących udział w imprezach żeglarskich określa
załącznik nr 7 do rozporządzenia.

ZAŁĄCZNIK Nr 3

SZCZEGÓŁOWE ZASADY ORGANIZOWANIA WYCIECZEK ORAZ ZBIOROWYCH IMPREZ

TURYSTYCZNYCH I SPORTOWYCH W GÓRACH

§ 1. Organizatorzy imprez turystycznych mają obowiązek opracowania regulaminu imprez,
w którym określą m.in. warunki zapewniające bezpieczeństwo jej uczestników. Organizator
powinien zapoznać uczestników z regulaminem przed imprezą.

§ 2. 1. Imprezy sportowe o charakterze masowym lub wyczynowym są organizowane na
podstawie regulaminów właściwych polskich związków sportowych.
2. Regulamin powinien uwzględniać specyfikę obszaru, w którym odbywa się impreza, oraz
ustalić zasady udzielania pomocy w razie wypadku.
3. Miejsce imprez, o których mowa w ust. 1, oraz treningów należy wybrać tak, aby nie było
niebezpieczeństwa kolizji zawodników z osobami nie biorącymi udziału w imprezie.
4. Wybrany odcinek trasy, szlaku albo stoku, na którym odbywają się zawody lub zorganizowany
trening, powinien być wyraźnie oznakowany.
5. Bezpośrednio po zakończeniu zawodów lub treningów zorganizowanych na uczęszczanych
trasach, szlakach i stokach organizator tych imprez ma obowiązek doprowadzenia terenu do
stanu bezpiecznej używalności przez turystów i sportowców nie zorganizowanych.

§ 3. 1. Wycieczki piesze lub narciarskie na terenach górskich, leżących na obszarach parków
narodowych i rezerwatów przyrody oraz leżących powyżej 1.000 m n.p.m., mogą prowadzić tylko
górscy przewodnicy turystyczni.
2. Treningi w terenach górskich, poza trasami narciarskimi i turystycznymi, powinny odbywać się
z udziałem górskiego przewodnika turystycznego.

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

15

§ 4. Organizatorów imprez turystycznych i sportowych dla młodzieży szkolnej obowiązują także
przepisy wydane przez Ministra Edukacji Narodowej.

§ 5. 1. Na terenach objętych bezpośrednią działalnością GOPR lub TOPR wszystkie imprezy
turystyczne i sportowe powinny być zgłoszone do GOPR lub TOPR co najmniej na 14 dni przed
terminem rozpoczęcia imprezy.

2. Zgłoszenie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać następujące dane:

1) określenie organizatora imprezy,
2) termin i czas trwania,
3) miejsce imprezy,
4) przewidywana liczba uczestników.

§ 6. 1. Imprezy, o których mowa w § 5, są zabezpieczane przez GOPR lub TOPR.

2. Zakres i sposób zabezpieczenia zgłoszonych imprez ustala GOPR lub TOPR w uzgodnieniu
z organizatorem imprezy.

ZAŁĄCZNIK Nr 4

SZCZEGÓŁOWE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z KĄPIELISK

I PŁYWALNI

§ 1. 1. Warunki bezpieczeństwa osób korzystających z kąpieliska i pływalni zapewnia się
w szczególności przez:
1) wyraźne oznaczenie granic kąpielisk i pływalni, w ramach których oznacza się granice miejsc

do kąpieli, w tym strefy dla osób nie umiejących pływać,

2) dyżury wodnej służby ratowniczej oraz wyposażenie w sprzęt ratowniczy,
3) przygotowanie miejsc ratownikom w celu stałej obserwacji i kontroli osób kąpiących się,

a w kąpieliskach - także korzystających ze sprzętu pływającego.

2. Na terenach kąpielisk poza warunkami, o których mowa w ust. 1, należy zapewnić informację
o dopuszczalności lub zakazie kąpieli.

§ 2. 1. Informację, o której mowa w § 1 ust. 2, przekazuje się przez wywieszanie odpowiednich
flag.

2. Ustala się następujące oznaczenia kolorów flag:

1) flaga biała - kąpiel dozwolona,
2) flaga czerwona - zakaz kąpieli.
3. Flagę czerwoną wywiesza się w czasie, w którym kąpielisko jest nieczynne, oraz w każdym
wypadku, gdy:
1) temperatura wody wynosi poniżej 14

o

C,

2) widoczność jest ograniczona do 50 m,
3) szybkość wiatru przekracza 5 stopni w skali Beauforta,
4) występuje fala powyżej 70 cm, z pojawiającymi się pienistymi białymi grzywami,
5) występują silne prądy wsteczne.

§ 3. 1. Przy każdym kąpielisku i pływalni powinien być umieszczony na widocznym miejscu
regulamin ustalony przez kierownika.
2. Regulamin powinien być umieszczony na tablicy o minimalnych wymiarach 120 cm x 70 cm,
sporządzony literami wielkości nie mniejszej niż 1 cm.

§ 4. 1. Korzystanie z kąpieliska i pływalni może odbywać się w grupach zorganizowanych lub
indywidualnie.

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

16

2. Przez grupę zorganizowaną rozumie się zespół osób uprawiających ćwiczenia ruchowe
w wodzie pod nadzorem i kierunkiem instruktora, trenera, nauczyciela lub innej uprawnionej
osoby.

§ 5. W celu stworzenia warunków bezpieczeństwa w kąpielisku zorganizowanym należy:

1) zapewnić stałą kontrolę przez ratowników lustra wody z brzegu i od strony wody (z łodzi

ratunkowych lub stacjonarnych punktów ratowniczych na wodzie),

2) trwale oznaczać strefy dla umiejących i nie umiejących pływać, a w szczególności:
a) strefy dla nie umiejących pływać o głębokości wody nie większej niż 120 cm - bojami
(pławami) w kolorze żółtym, przy czym za bojami powinien znajdować się pas bezpieczeństwa
o szerokości 5 m i głębokości nie przekraczającej 130 cm,
b) strefy dla umiejących pływać o głębokości wody do 4 m - bojami (pławami) w kolorze
czerwonym, przy czym odległość ich od strefy dla nie umiejących pływać lub od linii brzegowej
może w kierunku prostopadłym wynosić maksymalnie 50 m,
3) wydzielić brodzik dla dzieci w miejscu, w którym znajduje się piaszczyste i płaskie dno oraz

woda o głębokości do 40 cm, przez oznaczenie bojami (pławami) oraz otoczenie siatką
sięgającą do dna,

4) zapewnić bieżącą informację dotyczącą temperatury wody i powietrza oraz wysokości fali

i siły wiatru,

5) wyposażyć kąpielisko w apteczkę i sprzęt medyczny pierwszej pomocy,
6) wyposażyć kąpielisko w sprzęt ratunkowy i pomocniczy oraz urządzenia sygnalizacyjne

i ostrzegawcze (wzrokowe i słuchowe),

7) ustawić maszty wyposażone w komplet flag informacyjnych.

§ 6. Kąpielisko zorganizowane powinno być wyposażone w wieże obserwacyjne lub
podwyższone pomosty dla ratowników oraz sieć łączności przewodowej lub radiowej
(wewnętrznej i z możliwością bezpośredniego łączenia się z pogotowiem ratunkowym i najbliższą
jednostką Policji).

§ 7. W celu stworzenia warunków bezpieczeństwa w kąpielisku prowizorycznym należy:

1) zapewnić stałą kontrolę przez ratowników lustra wody,
2) oznaczyć strefy dla umiejących i nie umiejących pływać,
3) wyposażyć kąpielisko w apteczkę i sprzęt medyczny pierwszej pomocy,
4) wyposażyć kąpielisko w sprzęt ratunkowy i pomocniczy,
5) ustawić maszty wyposażone w komplet flag informacyjnych.

§ 8. 1. W celu stworzenia warunków bezpieczeństwa na pływalni należy zapewnić:

1) stałą obserwację przez ratownika (ratowników) lustra wody oraz osób znajdujących się na

terenie obiektu,

2) oznaczenie głębokości wody w sposób trwały i widoczny,
3) wyposażenie pływalni w apteczkę i sprzęt medyczny pierwszej pomocy,
4) wyposażenie pływalni w sprzęt ratunkowy,
5) trwałe ogrodzenie pływalni odkrytej,
6) bezpośrednią łączność telefoniczną z pogotowiem ratunkowym i najbliższą jednostką Policji,
7) zamykanie pływalni w określonych godzinach, w których nie pracuje służba ratownicza.
2. W zajęciach prowadzonych w zorganizowanych grupach na jedną osobę prowadzącą zajęcia
nie może przypadać więcej niż 15 uczestników.

§ 9. Do podstawowych obowiązków ratowników należy:

1) stałe obserwowanie obszaru kąpieliska i niezwłocznie reagowanie na każdy sygnał wzywania

pomocy oraz podejmowanie akcji ratowniczej,

2) kontrola stanu urządzeń oraz sprzętu, które zapewniają bezpieczeństwo osób kąpiących się,
3) kontrola stref dla umiejących i nie umiejących pływać,
4) wywieszanie na maszcie odpowiedniego koloru flag informacyjnych,

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

17

5) sygnalizowanie, za pomocą urządzeń alarmowych, przekroczeń obowiązującego regulaminu

(np. granicy strefy dla umiejących pływać), a w kąpieliskach także nadchodzącej burzy,

6) reagowanie na wszelkie wypadki naruszania regulaminu obowiązującego na terenie kąpieliska

lub pływalni,

7) wpisywanie na tablicy informacyjnej temperatury wody, powietrza oraz innych aktualnych

informacji (np. dotyczących nagłych zmian warunków atmosferycznych),

8) codzienne kontrolowanie głębokości wody przed otwarciem kąpieliska, a w razie potrzeby -

przesunięcie miejsca kąpieli lub czasowe wyłączenie określonych obszarów kąpieliska
z używalności,

9) oczyszczenie powierzchni i dna obszaru przeznaczonego do kąpieli z wszelkich przedmiotów

mogących spowodować skaleczenie lub inny nieszczęśliwy wypadek,

10) bieżące prowadzenie dziennika pracy.

§ 10. 1. Kąpielisko zorganizowane powinno być wyposażone w następujący sprzęt ratunkowy
i pomocniczy oraz urządzenia sygnalizacyjne i ostrzegawcze:
1) łodzie ratunkowe:
a) motorowe - jedna na każde 400 m linii brzegowej,
b) wiosłowe - jedna na każde 100 m linii brzegowej,
2) koła ratunkowe z linką lub pasy ratownicze - jedno na 50 m linii brzegowej, zawieszone na

słupkach w pobliżu lustra wody,

3) bosaki ratunkowe,
4) liny asekuracyjne z kołowrotkiem o długości minimum 80 m na każdym stanowisku

ratowniczym (na kąpieliskach morskich - jedna na każde 100 m linii brzegowej),

5) tuby słuchowe lub elektroakustyczne na wszystkich stanowiskach ratunkowych od strony lądu
i wody,
6) tablice zawierające aktualne informacje o temperaturze wody i powietrza, sile wiatru oraz

wysokości fali,

7) sygnalizację alarmową,
8) środki łączności między stanowiskami ratunkowymi - przewodowe lub radiowe,
9) rzutki ratunkowe,
10) sprzęt do nurkowania,
11) lornetki,
12) nosze ratunkowe.
2. W kąpielisku zorganizowanym powinno znajdować się także pomieszczenie na sprzęt
ratunkowy, pomocniczy i osobisty ratowników, jedno na 200 m linii brzegowej.

§ 11. Kąpielisko prowizoryczne powinno być wyposażone w następujący sprzęt ratunkowy i
pomocniczy:
1) łodzie wiosłowe - jedna na 100 m linii brzegowej,
2) koła ratunkowe z linką lub pasy ratownicze - jedno na 50 m linii brzegowej,
3) linę asekuracyjną o długości minimum 80 m,
4) słuchowy sygnał alarmowy,
5) rzutki ratunkowe,
6) lornetkę,
7) bosaki ratunkowe.

§ 12. Pływalnia powinna być wyposażona w następujący sprzęt ratunkowy i pomocniczy:

1) koła ratunkowe z linką lub pasy ratownicze - dwa na pływalniach o długości do 50 m i

cztery na pływalniach o długości powyżej 50 m,

2) żerdzie o długości co najmniej 4 m - dwie na pływalniach o długości do 50 m oraz cztery na

pływalniach o długości powyżej 50 m.

§ 13. Łodzie ratunkowe powinny być trwale oznakowane na burtach oraz mieć następujące
wyposażenie:
1) koło ratunkowe z linką, a także pasy ratunkowe,

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

18

2) rzutkę ratunkową,
3) zaburtową linkę ratunkową,
4) tubę głosową lub elektroakustyczną,
5) kotwicę na łańcuchu lub linę kotwiczną,
6) sprzęt medyczny pierwszej pomocy.

§ 14. Stanowisko ratownicze powinno być wyposażone w:

1) sprzęt do nurkowania (płetwy, maska, fajka),
2) lornetkę,
3) radiotelefon,
4) rzutkę ratunkową,
5) sprzęt medyczny pierwszej pomocy.

§ 15. Regulamin kąpieliska i pływalni powinien w szczególności:

1) określać nazwę i adres jednostki organizacyjnej prowadzącej kąpielisko lub pływalnię,
2) przewidywać zakaz wstępu osobom, których stan wskazuje na spożycie alkoholu, zakaz

sprzedaży, podawania, wnoszenia i spożywania napojów alkoholowych,

3) postanawiać, że:
a) dzieci do lat 7 mogą przebywać na terenie kąpieliska lub pływalni oraz kąpać się wyłącznie
pod opieką osób pełnoletnich,
b) zajęcia na pływalni krytej odbywają się grupowo według ustalonego rozkładu zajęć,
c) grupa pływająca na pływalni krytej nie może liczyć więcej niż 15 uczestników na jedną
osobę prowadzącą zajęcia,
d) zajęcia na pływalni krytej mogą odbywać się tylko w obecności instruktorów pływania
i ratowników,
e) osoby naruszające porządek publiczny lub przepisy regulaminu będą usuwane z terenu
kąpieliska lub pływalni,
f) wszystkie osoby znajdujące się na terenie kąpieliska lub pływalni są obowiązane
podporządkować się nakazom ratowników pełniących dyżur.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu

1)

z dnia 31 grudnia 2002 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach

i placówkach.

Na podstawie art. 95a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67,
poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759
i Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr 48, poz. 550, Nr 104, poz. 1104,
Nr 120, poz. 1268 i Nr 122 poz. 1320, z 2001 r. Nr 111, poz. 1194 i Nr 144, poz. 1615 oraz z 2002 r.
Nr 41, poz. 362 i Nr 141, poz. 1185) zarządza się, co następuje:

Rozdział 3

Wychowanie fizyczne, sport i turystyka

§ 30.

W czasie zawodów sportowych organizowanych przez szkołę lub placówkę uczniowie nie mogą
pozostawać bez opieki osób do tego upoważnionych.

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

19

§ 31.

1. Stopień trudności i intensywności ćwiczeń dostosowuje się do aktualnej sprawności fizycznej

i wydolności ćwiczących.

2. Uczestnika zajęć uskarżającego się na dolegliwości zdrowotne zwalnia się w danym dniu

z wykonywania planowanych ćwiczeń, informując o tym jego rodziców (prawnych opiekunów).

3. Ćwiczenia prowadzone są z zastosowaniem metod i urządzeń zapewniających pełne

bezpieczeństwo ćwiczących.

4. Bramki i kosze do gry oraz inne urządzenia, których przemieszczenie się może stanowić

zagrożenie dla zdrowia ćwiczących są mocowane na stałe.

5. Stan techniczny urządzeń i sprzętu sportowego sprawdza się przed każdymi zajęciami.
6. W salach i na boiskach oraz w miejscach wyznaczonych do uprawiania ćwiczeń fizycznych, gier

i zabaw umieszcza się tablice informacyjne określające zasady bezpiecznego użytkowania
urządzeń i sprzętu sportowego.

7. Prowadzący zajęcia zapoznaje osoby biorące w nich udział z zasadami bezpiecznego

wykonywania ćwiczeń oraz uczestniczenia w grach i zabawach.

§ 32.

1. Przy organizacji zajęć, imprez i wycieczek poza terenem szkoły lub placówki liczbę opiekunów

oraz sposób zorganizowania opieki ustala się uwzględniając wiek, stopień rozwoju
psychofizycznego, stan zdrowia i ewentualną niepełnosprawność osób powierzonych opiece
szkoły lub placówki, a także specyfikę zajęć, imprez i wycieczek oraz warunki w jakich będą się
one odbywać.

2. Kryteria, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się również przy ustalaniu programu zajęć,

imprez, wycieczek.

§ 33.

1. Opiekun wycieczki sprawdza stan liczbowy jej uczestników przed wyruszeniem z każdego

miejsca pobytu, w czasie zwiedzania, przejazdu oraz po przybyciu do punktu docelowego.

2. Niedopuszczalne jest realizowanie wycieczek podczas burzy, śnieżycy i gołoledzi.

§ 34.

1. Jeżeli specyfika wycieczki tego wymaga, jej uczestników zaznajamia się z zasadami

bezpiecznego przebywania nad wodą.

2. Osoby pozostające pod opieką szkoły lub placówki mogą pływać oraz kąpać się tylko w obrębie

"kąpielisk" i "pływalni" w rozumieniu przepisów określających warunki bezpieczeństwa osób
przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne.

3. Nauka pływania może odbywać się tylko w miejscach specjalnie do tego celu wyznaczonych

i przystosowanych.

4. Uczącym się pływać i kąpiącym się zapewnia się po stały nadzór ratownika lub ratowników

i ustawiczny nadzór opiekuna lub opiekunów ze strony szkoły bądź placówki.

§ 35.

1. Kajaki i łodzie, z których korzystają uczestnicy wycieczek wyposaża się w sprzęt ratunkowy.
2. Ze sprzętu pływającego korzystają jedynie osoby przeszkolone w zakresie jego obsługi oraz

posługiwania się wyposażeniem ratunkowym.

§ 36.

Niedopuszczalne jest używanie łodzi i kajaków podczas silnych wiatrów.

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

20

§ 37.

Niedopuszczalne jest urządzanie ślizgawek i lodowisk na rzekach, stawach, jeziorach i innych
zbiornikach wodnych.

§ 38.

Przed przystąpieniem do strzelania z broni sportowej uczniów zaznajamia się z zasadami korzystania
ze strzelnicy i bezpiecznego obchodzenia się z bronią.

§ 39.

Niedopuszczalne jest wydawanie osobom pozostającym pod opieką szkoły lub placówki sprzętu,
którego użycie może stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia, w tym dysku, kuli, młota, oszczepu,
łuku, szpady, sportowej broni strzeleckiej - jeżeli szkoła nie ma możliwości zapewnienia warunków
bezpiecznego korzystania z tego sprzętu.

Prosimy o zwrócenie uwagi na zapisy “Szczegółowych zasad organizacji wycieczek oraz zbiorowych
imprez turystycznych i sportowych” stanowiących załącznik nr 3 w/w rozporządzenia,
a w szczególności na § 3 ust. 1, który stanowi, że wycieczki piesze lub narciarskie na terenach
górskich, leżących na obszarach parków narodowych i rezerwatów przyrody oraz leżących powyżej
1000 m n.p.m. mogą prowadzić tylko górscy przewodnicy turystyczni.

Ponadto ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. o usługach turystycznych (t.j. Dz. U.z 2001 roku Nr 55, poz.
578) w Rozdziale 4 “Przewodnicy turystyczni i piloci wycieczek” określa, że przewodnikiem
turystycznym lub pilotem wycieczek może być osoba, która posiada uprawnienia określone ustawą
(Art. 20.1.).

Jednocześnie zwracamy uwagę na treść art. 60 § 4 ustawy z dnia 20 maja 1971r. Kodeks wykroczeń
(Dz. U. z 1971r. Nr 12, poz. 114 z późniejszymi zmianami), który stanowi, iż kto wykonuje bez
wymaganych uprawnień zadania przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek, podlega karze
ograniczenia wolności lub grzywny.

Poprzednie akty prawne określały liczbę uczestników przypadających na jednego opiekuna
w następujący sposób: na wycieczce/imprezie w obrębie tej samej miejscowości, bez korzystania ze
środków lokomocji, opiekę sprawuje co najmniej jedna osoba nad grupą do 30 uczniów; gdy jednak
wycieczka korzysta ze środków lokomocji lub udaje się poza miejscowość będącą siedzibą szkoły,
opiekę sprawuje jedna osoba nad grupą do 15 uczniów. Obecnie obowiązuje Rozporządzenie Ministra
Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach regulując liczbę uczniów przypadającą na
jednego opiekuna w § 32: Przy organizacji zajęć, imprez i wycieczek poza terenem szkoły
lub placówki liczbę opiekunów oraz sposób zorganizowania opieki ustala się
uwzględniając wiek, stopień rozwoju psychofizycznego, stan zdrowia i ewentualną
niepełnosprawność osób powierzonych opiece szkoły lub placówki, a także specyfikę
zajęć, imprez i wycieczek oraz warunki w jakich będą się one odbywać.

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

21

Obecnie obowiązujący zapis daje większe możliwości przy ustalaniu liczby opiekunów dla
grupy uczniów wymagających szczególnej opieki np. niepełnosprawnych.

Podsumowanie:

Pamiętaj:

•

Wycieczkę może organizować tylko instytucja (szkoła, klub żeglarski, parafia, fundacja, hufiec
itp.) a nie osoba fizyczna.

•

Wycieczka czy też inna impreza krajoznawczo-turystyczna powinna być dobrze przygotowana
i omówiona ze wszystkimi uczestnikami. Przed wyjściem (wyjazdem) uczestnicy muszą poznać
cel wycieczki, trasę, program i regulamin wycieczki oraz zasady bezpieczeństwa.

•

Warto zapoznać np. z regulaminem wycieczki również rodziców, żeby zdawali sobie sprawę,
jakie zasady będą obowiązywały ich dzieci na wycieczce i porozmawiali o tym ze swoimi
pociechami.

•

Harmonogram wycieczki trzeba przedstawić rodzicom koniecznie, ponieważ to oni ponoszą
koszty imprezy i dobrze byłoby aby wiedzieli za co płacą.

•

Konieczna jest pisemna zgoda rodziców na wyjazd ucznia (do 18 roku życia). Dobrze aby na
kwestionariuszu znalazło się miejsce na wpisanie przez rodziców/opiekunów informacji
dotyczących stanu zdrowia dziecka oraz miejsce na wpis numeru telefonu.

•

Jeśli jako opiekun jedzie rodzic, dyrektor szkoły musi sporządzić z nim umowę cywilno-
prawną, w której znajdzie się zapis mówiący o tym, kim z imienia i nazwiska ma opiekować się
rodzic, oraz, że wynagrodzeniem jego jest równowartość kosztów wycieczki 1 uczestnika
(praktycznie oznacza to, że dla rodzica będącego opiekunem, wynagrodzenie stanowi to, że
nie płaci za wycieczkę).

•

Na wycieczce nie ma „czasu wolnego”, czyli czasu, kiedy uczniowie są bez nadzoru. Uczestnicy
muszą być w zasięgu wzroku opiekuna.

•

Nauczyciel nie może podawać uczestnikowi lekarstw, może dopilnować jedynie (jeśli
dziecko stale przyjmuje lekarstwa) czasu ich przyjmowania.

•

Wycieczka rozpoczyna się od zbiórki przed wejściem do autokaru i kończy się, kiedy ostatni
uczestnik zostanie odebrany przez prawnego opiekuna.

•

Każdy opiekun ma przypisaną z imienia i nazwiska grupę osób, którymi będzie zajmował się na
wycieczce/imprezie.

•

Każdy uczestnik szkolnej wycieczki krajoznawczo-turystycznej powinien być objęty
powszechnym ubezpieczeniem młodzieży szkolnej (wystarczy ubezpieczenie obowiązujące
w szkole).

•

Długość dziennych odcinków trasy i tempo należy dostosować do możliwości najsłabszego
uczestnika wycieczki.

Akty prawne regulujące szkolna turystykę i krajoznawstwo:

•

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001r. w sprawie
warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola , szkoły i placówki
krajoznawstwa i turystyki ( DZ.U. Nr 135 z dnia 26 listopada 2001 roku pozycja 1516 )

•

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie określenia warunków
bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających
sporty wodne ( Dz.U. nr 57 z 97 r.)

•

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U.nr 6
z 2003 r.)

Dokument pochodzi z portalu edukacyjno – informacyjnego

22

•

Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym ( Dz.U. nr 58 z 2003 r. )
z późniejszymi zmianami.