Polowa łącznicaJ E K T Y
P R O telefoniczna
Polowa łącznica
telefoniczna, część 1
kit AVT-5030
Pomysł na te archaiczne,
ale jakłe praktyczne
urządzenie podsun�li mi
znajomi druhowie
z harcerskiej drułyny
łączności, kt�rzy wyjełdłając
latem na obozy i biwaki
Łącznica wsp�łpracuje z apara- Aby wysłaĘ sygnał wywołania
rozwijają sieĘ łączności
tami telefonicznymi systemu MB centrali, naleły w aparacie pokr�-
przewodowej. Skarłyli si� na
(na korbk�), czyli aparatami tzw. ciĘ korbką induktora, co spowo-
ogromne rozmiary i wag�
�miejscowej baterii�. Wiele takich duje przesuni�cie osi nap�dowej
uływanego przez nich
aparat�w jest jeszcze uływanych induktora. W konsekwencji nast�-
sprz�tu, pochodzącego
przez harcerzy. Ponadto mołna je puje przełączenie styk�w z pozy-
zazwyczaj z demobilu
legalnie zakupiĘ w instytucjach cji 1-2 na 2-3. Uzwojenie induk-
wojskowego. Aby odciąłyĘ handlujących sprz�tem z demobi- tora zostaje dołączone do zacis-
lu. Łącznica nie ma mołliwości k�w liniowych L1 i L2. WartośĘ
druh�w łącznościowc�w
wsp�łpracy z centralami automa- napi�cia i cz�stotliwośĘ zewu in-
i zrobiĘ im wi�cej miejsca
tycznymi CA i nie mołe byĘ do duktorowego waha si� w grani-
w plecaku opracowałem układ
nich podłączana. cach 60..90V i 15..30Hz.
o niewielkich rozmiarach,
Przed wykonaniem łącznicy Sygnał wywołania przychodzący
doskonale spełniający rol�
warto zapoznaĘ si� zasadą dzia- z centrali zamyka si� natomiast
polowej łącznicy telefonicznej.
łania aparatu systemu MB z wy- w obwodzie: zacisk liniowy L1,
wołaniem induktorowym, z kt�- styki 1-2 induktora, kondensator
rym ma wsp�łpracowaĘ łącznica. C1, dzwonek Dz, zacisk liniowy L2.
Uproszczony schemat aparatu W nast�stwie przepływu prądu
przedstawiono na rys. 1. Powi- w tym obwodzie jest uruchamiany
nien on umołliwiĘ realizacj� dzwonek Dz. DosyĘ wałny jest
trzech zada�: kondensator C2 (ok. 0,3�F), kt�re-
- wywołanie centrali (wysłanie go zadaniem jest niedopuszczenie
sygnału zewu), do przedostania si� prądu zewu
- prowadzenie rozm�w telefonicz- do cz�ści rozm�wnej aparatu. Pro-
nych, wadząc rozmow� naleły nacisnąĘ
Rys. 1. Schemat elektryczny
- odbi�r sygnału z centrali (sygnał przycisk mikrofonowy P1. Zamknie
aparatu MB.
wywołania abonenta). si� w�wczas obw�d zasilania mik-
Elektronika Praktyczna 8/2001
41
Polowa łącznica telefoniczna
Rys. 2. Schemat elektryczny centrali.
Elektronika Praktyczna 8/2001
42
Polowa łącznica telefoniczna
Obwody abonenckie, do pracy, naleły nacisnąĘ przy-
kt�rych liczba odpowia- cisk zerowania RESET. Włączenie
da liczbie abonent�w r�wnolegle z przyciskiem konden-
dołączonych do centrali, satora elektrolitycznego o wartoś-
słułą do sygnalizowania ci około 1�F skutecznie eliminuje
wywołania przez abo- problemy związane z rozruchem
nenta oraz przyłączenia centrali.
aparatu operatora do Wywołanie centrali przez abo-
abonenta wywołującego. nenta - w wyniku wysłania zewu
Rys. 3. Schemat blokowy łącznicy.
Zadaniem tablicy linio- przez aparat abonenta rozpoczyna
rofonu, w kt�rym jest włączona wej jest umołliwienie przyłącze- si� proces wywołania obsługi
szeregowo bateria. Takie rozwiąza- nia do centrali abonent�w oraz centrali. Sygnały prądu dzwonie-
nie zasilania mikrofonu jest nazy- aparatu operatora. Drugim wał- nia - przychodzące z aparatu te-
wane zasilaniem miejscowym nym zadaniem jest ochrona przed lefonicznego abonenta - poprzez
(miejscowa bateria) MB. Sygnał przepi�ciami, jakie mogą wystąpiĘ lini�, tablic� liniową i przew�d
z mikrofonu nie powinien byĘ sły- na linii telefonicznej, np. w wy- połączeniowy są podane na ob-
szalny w słuchawce, poniewał niku wyładowa� atmosferycznych. w�d abonencki. Mostek prostow-
mikrofon jest włączony w układzie Zadaniem sygnalizacji optycznej niczy M1 jest podłączony do linii
antylokalnym, utworzonym za po- i przycisk�w jest optyczna sygna- poprzez kondensatory C3..C8 i re-
mocą transformatora TR. Tyle na lizacja zgłoszenia abonenta oraz zystory R1..R6. Kondensatory
temat aparatu systemu MB. mołliwośĘ sterowania aparatem C3..C8 stanowią �zapor�� dla prą-
operatora. Gniazda i wtyki są ele- du stałego, a rezystory R1..R6
Opis układu mentami komutacyjnymi centrali zastosowano w celu ograniczenia
Teraz zajmijmy si� łącznicą. słułącymi do zestawiania przez wartośĘ prądu dzwonienia. Przy-
Przyst�pując do projektowania operatora połączenia pomi�dzy chodzący sygnał napi�ciowy ze-
układu korciło mnie, aby budow� abonentami. wu powoduje zadziałanie diod
centralki oprzeĘ na mikrokontro- Jak to działa? Proces łączenio- transoptor�w TO1..TO6, co z ko-
lerze. Zostałem jednak nam�wio- wy mołemy podzieliĘ na nast�- lei wprowadza ich tranzystory
ny do tego, aby zaprojektowaĘ pujące etapy: w stan przewodzenia. Wysoki
układ o nieskomplikowanej budo- - zerowanie centrali przy urucho- poziom napi�cia z emiter�w
wie, bez korzystania z ładnych mieniu, transoptor�w zostaje podany po-
�cud�w� techniki. Miał to byĘ - wywołanie centrali przez abo- przez tranzystory T7..T12 na
taki układ, aby m�gł go wykonaĘ nenta, przerzutniki RS zbudowane z bra-
kałdy, nawet niezbyt zaawanso- - zgłoszenie si� operatora centrali, mek NOR US1..6A/B 4001, co
wany elektronik amator. I tak si� - zestawienie połączenia, powoduje przełączenie przerzut-
teł stało. Oczywiście całkowicie - wywołanie abonenta, nik�w i pojawienie si� wysokiego
nie zrezygnowałem z zastosowa- - rozmowa telefoniczna, poziomu napi�cia, kt�re jest po-
nia element�w p�łprzewodniko- - koniec rozmowy, rozłączenie po- dane poprzez diody D1..D12 na
wych. Jak widzimy, schemat elek- łączenia. diod� sygnalizacyjną oraz na
tryczny centrali przedstawiony na Zerowanie - do poprawnego BUZZER.
rys. 2 sprawia wrałenie dośĘ zainicjowania pracy centrali nie- Cały proces wywołania abo-
skomplikowanego, co jest jednak zb�dne jest wykonanie zerowa- nenta mołna wi�c sprowadziĘ do
złudne. Jełeli przyjrzymy mu si� nia. Mołe si� wydawaĘ, łe w tak jednego zdania: gdy pokr�cisz
uwałniej, to wi�kszośĘ blok�w prostym układzie, nie
funkcjonalnych w łącznicy powta- zawierającym ładnego
rza si�. mikrokontrolera, nie
Generalnie, w łącznicy mołe- jest potrzebne zerowa-
my wyodr�bniĘ nast�pujące bloki nie. A jednak! Dzieje
funkcjonalne (rys. 3): si� to za sprawą kilku
- płyt� gł�wną, prostych przerzutni-
- sześĘ obwod�w abonenckich, k�w RS, w kt�rych
- tablic� liniową (rys. 4), w chwili pojawienia
- blok sygnalizacji optycznej si� napi�Ę zasilających
i przyciski sterujące, wyst�pują stany nie-
- gniazda i wtyki połączeniowe. ustalone. W naszym
Płyta gł�wna jest elementem przypadku, gdyby zre-
scalającym wszystkie bloki w ca- zygnowaĘ z zerowania,
łośĘ. Na płycie gł�wnej znajdują to po włączeniu na-
si� miejsca do dołączenia sześciu pi�Ę zasilających
obwod�w abonenckich, podłącze- układ włączają si�
nia sześciu gniazd i sznur�w wszystkie przeka�niki
łączeniowych oraz zasilacz dostar- i wszystkie diody
czający niezb�dnych napi�Ę do świecące. W takiej sy-
poprawnej pracy układu. tuacji, aby przystąpiĘ
Rys. 4. Schemat elektryczny tablicy liniowej.
Elektronika Praktyczna 8/2001
43
Polowa łącznica telefoniczna
korbką aparatu, zapali si� dioda gdy aparat operatora przyłączony
WYKAZELEMENTÓW
sygnalizacyjna danego abonenta do linii danego abonenta wysyła
Rezystory
oraz włączy si� sygnalizator akus- zew.
R1..R6: 470&!
tyczny. Zestawienie połączenia jest
R7..R12: 1k&!
Zgłoszenie si� operatora cent- wbrew pozorom czynnością dosyĘ
R13..R18: 2,2k&!
rali jest kolejnym krokiem proce- prostą i polega na zgłoszeniu si�
R19..R30: 22k&!
su połączeniowego. Zgłoszenie si� operatora, uzyskaniu od abonenta
R31..R36: 12k&!
operatora, po zapaleniu si� diody wywołującego informacji, z kt�rym
R37: 2,2k&!
sygnalizacyjnej i sygnale akustycz- abonentem mamy zestawiĘ połą-
R38..R43: 5,6k&!
nym, polega na naciśni�ciu przez czenie, a nast�pnie połączeniu za
R44..R49: 820&!
niego przycisku RESET. Powoduje pomocą sznur�w połączeniowych
R50..R55: 2,2k&!
to zgaszenie diody i wyłączenie (wtyczk� z sznurem abonenta wy-
R56..R61: 68k&!
generatora. Nast�pnie naleły przy- wołującego umieszczamy w gnie�-
R62..R67: 22k&!
cisnąĘ przyciski P1..P6 (abonenta dzie abonenta wywoływanego).
W1..W7: warystory 300V
kt�ry wzywał operatora). Wyni- Kolejnym krokiem jest wywo-
Kondensatory
kiem tych czynności jest przy- łanie abonenta, polegające na wy-
C1: 1000�F/25V
łączenie aparatu abonenta do apa- słaniu zewu z aparatu operatora
C2: 470�F/25V
ratu operatora centrali. W skutek do aparatu, abonenta wywoływa-
C3..C8: 220nF/100V
naciśni�cia jednego z wspomnia- nego. Po zgłoszeniu si� abonenta
C9..C14: 22�F/63V
nych przycisk�w zostaje podany wywoływanego abonent wywołu-
C: 1�F
wysoki poziom napi�cia na wej- jący ma mołliwośĘ przeprowadze-
Półprzewodniki
ścia (wyprowadzenia 8 układu nia rozmowy telefonicznej. W tym
D1..D12: 1N4148
4001) przerzutnik�w RS wykona- czasie operator odłącza sw�j apa-
D13..D18: LED dowolne
nych z bramek NOR US1..6C, D. rat naciskając przycisk RESET.
D19..D36: 1N4184
Po pojawieniu si� na wyjściach Koniec rozmowy, rozłączenie
M1: mostek 1A/100V
przerzutnik�w RS (wyprowadzenia połączenia - po sko�czonej rozmo-
M/Ab1-6: mostek 1A/100V
9, 11) sygnał�w sterujących pracą wie przez abonent�w, jeden z nich
TO1..TO6: CNY17-4
tranzystor�w T1..T6, nast�puje za- - najlepiej wywołujący - powinien
T1..T12: BC237
łączenie przeka�nik�w PK1..6. Te daĘ sygnał o sko�czeniu rozmowy
US1..US6: CD4001
same sygnały sterujące tranzysto- poprzez wysłanie kr�tkiego zewu.
US7: UA7805
rami T1..T6 są r�wnieł podawane Po wysłaniu zewu zapalą si� dio-
Różne
poprzez diody blokujące D19..D24 dy sygnalizacyjne połączonych ze
Wtyki JACK MONO
na diody sygnalizacyjne D13..D18. sobą abonent�w oraz włączony
Gniazda JACK MONO
Naleły wspomnieĘ, łe podczas zostanie generator akustyczny.
Buzzer piezo
gdy na wyjściach przerzutnik�w Operator centrali rozłącza połącze-
Przekaz
niki M4-12H 6 szt.
RS (wyprowadzenia 9, 11) poja- nie wykonane sznurami oraz na-
Złącza DB25 żeńskie do druku -
wiają si� poziomy wysokie, to na ciska przycisk RESET.
2 szt.
ich drugich wyjściach (wyprowa- Krzysztof Górski, AVT
Złącza DB25 męskie na taśmę
zaciskowe - 2 szt. dzenia 10, 12) pojawiają si� [e-mail]
Taśma płaska 25 żył - 2m poziomy niskie. O tym oczywistym
Złącza gold pin zagięte - 6 szt. fakcie pisz� dlatego, łe akurat te Wzory płytek drukowanych w for-
Złącze śrubowe ARK2 1szt
drugie wyjścia sterują pracą tran- macie PDF są dost�pne w Internecie
Przyciski miniaturowe do druku
zystor�w T7..T12. Zadaniem ich pod adresem: http://www.ep.com.pl/
7 szt.
jest niedopuszczenie do załączenia ?pdf/sierpien01.htm oraz na płycie
Zaciski laboratoryjne - 14 szt.
sygnalizacji akustycznej w czasie, CD-EP08/2001B w katalogu PCB.
Elektronika Praktyczna 8/2001
44