Współczesne filozoficzne teorie edukacji 
REKONSTRUKCJONIZM SPOA
ECZNY
Rekonstrukcjonizm społeczny to teoria w edukacji, która
zakłada, że:
Ą� Szkołę należy wykorzystywać do budowy (przebudowy)
społeczeństwa,
Ą� Szkoła ma ustalać najważniejsze problemy społeczne (np.
patologie) będące przyczynami kryzysu kulturowego,
Ą� Szkoła powinna wpajać umiejętności i postawy
umożliwiające rozwiązanie problemów społecznych,
Ą� Nauczyciele powinni angażować się w budowanie nowego
społeczeństwa,
Ą� Szkoła nie powinna być narzędziem indoktrynacji i
propagandy, chociaż edukacja zawsze jest pochodną
konkretnej kultury i społeczeństwa.
Rekonstrukcjoniści mówią, że:
Ą� teoria edukacji nie może ograniczać się do
odzwierciedlania dziedziczonych od pokoleń
wzorców i wartości.
Ą� twórcy pedagogiki edukacyjnej powinni
opracować strategie i programy, których celem
będzie zreformowanie i  przebudowanie
społeczeństwa.
Zob. G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, op. cit. s. 311.
Ą� zadaniem nauczycieli jest wykorzystanie
umiejętności, żeby przekonać młodych ludzi
do koncepcji inżynierii społecznej (sterowania
i manipulowania ludz
mi) i programu reform.
Ą� Odwołują do pragmatyzmu Johna Deweya,
który głosił potrzebę rekonstrukcji
doświadczenia indywidualnego i
społecznego.
Ą� Wszystkie edukacyjne filozofie, ideologie i
teorie zrodziły się na gruncie wzorców
kulturowych, zależnych od czasu i miejsca.
Ą� Kultura to proces, który dynamicznie się
rozwija.
Ą� Ludzie potrafią przemodelować kulturę tak,
żeby stwarzała im możliwości rozwoju.
Zob. G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, op. cit. s. 311.
Przyczyny kryzysu:
Ą� Ludzie nie chcą przebudowywać instytucji i systemu wartości
tak, żeby odpowiadały na wyzwania współczesnego świata;
Ą� Człowiek wkroczył w erę technologii i nauki obciążony
bagażem doświadczeń po przodkach z rolniczego,
przedindustrialnego społeczeństwa;
Ą� Niechęć do przeprowadzania gruntownej rekonstrukcji
kulturowej;
Ą� Złe wykorzystanie ludzkiego potencjału;
Ą� Dotychczasowy system wartości nie przystaje już do
obecnych realiów społecznych i ekonomicznych.
Zob. G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, op. cit. s. 311-312.
Ą� Ogromne różnice w statusie ekonomicznym i
poziomie życia na świecie, ubóstwo,
Ą� Dyskryminacja,
Ą� Konflikty międzynarodowe, m.in. zbrojenia
jądrowe,
Ą� Przeludnienie,
Ą� Zanieczyszczenie środowiska,
Ą� Przemoc,
Ą� Przemoc terrorystyczna itd.
Ą� Przyjrzeć się dziedzictwu i wychwycić
najcenniejsze elementy, które pomogą
odnalez
ć drogę w nowej rzeczywistości,
Ą� Przeanalizować dorobek kulturowy,
Ą� Wyznaczyć kierunek zmian,
Ą� Wprowadzić program reform,
Ą� Stworzyć nowy porządek społeczny.
Ą� Od tego, jaki kształt przybierze
społeczeństwo,
Ą� Zdobycia przez ludzi wiedzy na temat
inżynierii społecznej i planowania zmian,
Ą� nauczenia się odpowiedniego
wykorzystywania nauki i technologii.
1. Krytyczną analizę dziedzictwa kulturowego,
2. Wdrażanie do pracy na rzecz planowej reformy
społecznej,
3. Zaszczepianie umiejętności planowania, żeby
wyznaczyć kierunek kulturowej przebudowy,
4. Testowanie projektu przemian kulturowych przez
wprowadzanie w życie planowej reformy społecznej,
5. Eliminowanie tego, co blokuje rozwój, czyli
stereotypowego myślenia, które rodzi nietolerancję,
dyskryminację i uprzedzenia.
Zob. G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, op. cit. s. 311-312.
Amerykański teoretyk edukacji
 Czy szkoły odważą
się zbudować nowy
porządek
społeczny?
(Dare the School Build a New Social
Order?)
Ą� Rozwiązywać problemy za pomocą środków
edukacyjnych,
Ą� Poszerzać horyzonty myśli ludzkiej,
Ą� Przedefiniować role instytucji społecznych,
Ą� Nauczyć ludzi radzenia sobie z procesem
gwałtownych przemian, aby nie powodowały
kryzysu,
Ą� Na bieżąco zmieniać wzorce, żeby życie w
nowych czasach nie uległo dezorganizacji.
Na czym ono polega?
Ą� Postęp technologiczny następuje szybciej niż
rozwój świadomości moralnej i organizacji
społecznej.
Ą� Następuje rozbieżność pomiędzy
odziedziczonymi wartościami a
technologicznymi innowacjami.
Ą� Prowadzi do kryzysu.
SPOA
ECZEC
STWO SPOA
ECZEC
STWO
PLANUJ
CE PLANOWANE
Ą� nie ma ostatecznych Ą� jest reformowane
kształtów, według określonego
Ą� Jest ciągle modelowane projektu.
przez człowieka, Ą� nie jest w nim możliwa
Ą� człowiek wykorzystuje innowacyjna
swą inteligencję rekonstrukcja planu
twórczą, działania,
Ą� posuwa się stale do Ą� nie rozwija się, jest
przodu. zatrzymane w miejscu
(wiele krajów islamu).
EDUKACJA jest pochodną:
czasu
miejsca
i
okoliczności
Co robić?
Ą� akcentować wartości demokratyczne,
Ą� uwzględniać nowe technologie,
Ą� poddać edukacyjnej rekonstrukcji każdą dziedzinę ludzkiej
aktywności ( pracę, płace, własność, rekreacje, życie
seksualne, rodzinę, ustrój, opinię publiczną, przynależność
rasową i etniczną, wojnę, pokój, sztukę itp..),
Ą� Powoływać  działaczy edukacyjnych - przywódców
propagujących nowe idee i metody,
Ą� Wyznaczać kierunek rozwoju.
Ą� TO INSTYTUCJA POŚREDNICZ
CA W
PRZEKAZYWANIU KULTURY,
Ą� Nie należy jednak przeceniać jej przydatności przy
rekonstrukcji, to jedna z wielu instytucji edukacyjnych,
Kształcenie w szkole `" edukacja (pojęcie szersze).
Ą� to instytucja społeczna powołana, żeby
przygotowywać i włączać dzieci do życia w
grupie, przez planowe kultywowanie społecznie
pożądanych umiejętności, wiedzy i wartości.
Zob. G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, op. cit. s. 317.
EDUKACJA KSZTAA
CENIE
Ą� odbywa się w szkole, Ą� odbywa się wszędzie.
Ą� wprowadza w kulturę w
sposób formalny,
Ą� nie jest odizolowana od
zjawisk zewnętrznych.
CELE EDUKACJI : ZADANIA EDUKACJI:
Ą� Uczenie się Ą� Rozbudzanie w jednostce
demokratycznych poczucia, że jest
nawyków, postaw, kompletna i użyteczna
przekonań. społecznie,
Ą� Zdobywanie i Ą� Wpajanie ideałów
pogłębianie wiedzy, żeby równości, braterstwa,
inteligentnie godności, wolności.
uczestniczyć w Ą� Docenianie talentu,
demokratycznym kwalifikacji i zalet
społeczeństwie. charakteru.
Zob. G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, op. cit. s. 317.
Ą� To teorie pokrewne rekonstrukcjonizmowi
Ą� CEL: Zbudowanie nowego ładu na świecie.
Ą� Doprowadzenie do zmian na skalę światową,
Ą� Oddanie władzy w ręce upośledzonych
ekonomicznie i politycznie krajów,
rozwijających się trzeciego świata (większości
państw Azji, Afryki, Ameryki A
acińskiej).
Ą� Podejmowanie decyzji na szczeblach
lokalnych przez ludzi z własnymi ideami,
planami, projektami.
Ą� Próba przewidzenia kierunku zmian
społecznych i technologicznych.
Ą� Krytyka programów szkolnych, które nie
nadążają za zmianami społecznymi i
technologicznymi,
Ą� Utworzenie programu kształcenia, który
przygotuje do zmian.
Ą� Przekazanie ludziom wiedzy i metody do
kontroli ukierunkowania zmian.
Ą� Kształcenie powinno być zorientowane na
problemy.
Ą� W szkole nauczyciele i uczniowie omawiają
kwestie społeczne, angażując się w
aktywność badawczą,
Ą� Trzeba nastawić się na działanie i
poszukiwanie rozwiązań.
Ą� neguje on wartość tradycji,
Ą� promuje społeczną niestabilność (a nawet
chaos),
Ą� zaniedbuje nauczanie podstawowych
przedmiotów i umiejętności,
Ą� czyni ze szkoły społeczne i pedagogiczne
laboratorium, w którym rekonstrukcjoniści
testują swoje teorie i traktują dzieci jak króliki
doświadczalne.
Zob. G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, op. cit. s. 323
Rekonstrukcjonistyczny nauczyciel pyta:
Ą� Które elementy kultury są najbardziej
wartościowe i jakie dziedziny wiedzy najlepiej
je objaśniają?
Ą� Jakie problemy wywierają wpływ na
społeczeństwo?
Ą� Jak można te problemy rozwiązać?
FILOZOFI
IDEOLOGI

Ą� pragmatyzmem i Ą� liberalizmem
eksperymentalizmem
Johna Deweya Ą� utopizmem
Ą� progresywizmem
Rekonstrukcjonizm społeczny to teoria w edukacji, która
zakłada, że:
Ą� Szkołę należy wykorzystywać do budowy (przebudowy)
społeczeństwa,
Ą� Szkoła ma ustalać najważniejsze problemy społeczne (np. patologie)
będące przyczynami kryzysu kulturowego,
Ą� Szkoła powinna wpajać umiejętności i postawy umożliwiające
rozwiązanie problemów społecznych,
Ą� Nauczyciele powinni angażować się w budowanie nowego
społeczeństwa,
Ą� Szkoła nie powinna być narzędziem indoktrynacji i propagandy,
chociaż edukacja zawsze jest pochodną konkretnej kultury i
społeczeństwa.
Zob. G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, op. cit. s. 323
Dziękuję Państwu za uwagę.
Zapraszam na konsultacje.
Do zobaczenia.