Dr Marianna Kowalska
Rachunkowość kosztów.
4. Metody rozliczania kosztów
Kalkulacja podziałowa
Kalkulacja stosowana w przedsiębiorstwach produkujących masowo jeden lub kilka
zbliżonych do siebie produktów np. w kopalni, cementowni, cegielni (wytwarzającej jeden
rodzaj cegły) cukrowni czy w browarze. Cechą charakterystyczną kalkulacji podziałowej jest
ciągłość procesu produkcyjnego, w efekcie powstają jednorodne produkty. Kalkulacja
podziałowa polega na skalkulowaniu kosztu poniesionego w danym okresie na jednostkę
wytworzonej produkcji.
Kalkulacja podziałowa prosta  odmiana kalkulacji podziałowej stosowana
w przedsiębiorstwach produkujących masowo jeden wyrób lub różne wyroby, które
w jednakowym stopniu konsumują zasoby przedsiębiorstwa np. wyroby, które różnią się
wyłącznie takimi cechami jak kolor.
Kalkulacja podziałowa ze współczynnikami  odmiana kalkulacji podziałowej, stosowana
w jednostkach wytwarzających masowo kilka zbliżonych do siebie produktów przy użyciu
jednakowych materiałów i zastosowaniu identycznych lub niewiele różniących się zabiegów
technologicznych.
Kalkulacja doliczeniowa
Metoda kalkulacji polegająca na odrębnej kalkulacji kosztu danego obiektu, rozumianego
jako produkt finalny, którym może być pojedynczy produkt, seria, lub asortyment. Dla
każdego obiektu kalkulacji otwierane są karty kalkulacyjne, na których gromadzi się koszty
w przekroju poszczególnych pozycji kalkulacyjnych. Koszty bezpośrednie odnosi się wprost
na dany obiekt kalkulacji i rejestruje na karcie kalkulacyjnej, na podstawie dokumentów
z
ródłowych. Koszty pośrednie są natomiast alokowane na podstawie odpowiednich kluczy
rozliczeniowych.
Dr Marianna Kowalska
Rachunkowość kosztów.
Można ją podzielić na:
1.Kalkulacja zleceniowa  produkty niepowtarzalne
2.Kalkulacja asortymentowa  produkuje się kilka asortymentów. Ma cechy kalkulacji
podziałowej i zleceniowej
Kalkulacja zleceniowa  odmiana kalkulacji doliczeniowej, stosowana indywidualnie do
każdego otwartego na zamówienie zlecenia produkcyjnego dotyczącego jednego wyrobu lub
usługi, albo konkretnej serii produkcyjnej.
Klucz podziałowy  służy do rozliczania kosztów pośrednich na obiekty a konkretnie
w warunkach kalkulacji zleceniowej za ich pomocą rozlicza się koszty pośrednie na
wytwarzane wyroby, w tym celu stosujemy stawkę narzutu kosztów pośrednich.
Stawka narzutu kosztów pośrednich wynika z podzielenia sumy kosztów pośrednich
wytworzenia przez wielkość jednostek stosowanego klucza podziałowego w danym okresie.
S=KP:X
KP  suma kosztów pośrednich w okresie
X  wielkość jednostek stosowanego klucza
Kalkulacja asortymentowa  odmiana kalkulacji doliczeniowej, stosowana w jednostkach
wytwarzających produkcję średnioseryjną lub wieloseryjną. Kalkulacja jest stosowana
okresowo dla każdego produkowanego w okresie asortymentu, bez względu na liczbę zleceń
produkcyjnych.
Kalkulacja fazowa (procesowa)  metoda kalkulacji stosowana w przypadku, gdy proces
produkcyjny składa się z kolejnych wyodrębnionych etapów (faz) produkcji. Cecha
charakterystyczną fazowej (procesowej) organizacji produkcji jest istnienie półfabrykatów,
czyli częściowo przetworzonych produktów kolejnych faz technologicznych.
Materiał ten należy poszerzyć z książki: Sawicki K. Rachunkowość finansowa
przedsiębiorstw. Ekspert, Wrocław 2002 lub kolejne wydania. Rozdział 6 p.6,6 i 6,7.