Źródła i wchłanianie

ołowiu

Małgorzata Misiak

Katarzyna Pędrys

Ołów jest pierwiastkiem szeroko

rozpowszechnionym w przyrodzie.

Zawartość jego w wodzie i glebie

wiąże się z występowaniem

naturalnych pokładów, a także

zastosowaniem jego związków

nieorganicznych i organicznych w

wielu dziedzinach przemysłu oraz

ochronie roślin.

Ołów jest jednak zaliczany do grupy

szczególnie niebezpiecznych

zanieczyszczeń chemicznych

Zdaniem ekspertów Komisji

Zdaniem ekspertów Komisji

Toksykologii Środowiskowej

Toksykologii Środowiskowej

Komitetu Ekologii Człowieka PAN

Komitetu Ekologii Człowieka PAN

ołów zajmuje szóste miejsce na

ołów zajmuje szóste miejsce na

liście priorytetowych substancji

liście priorytetowych substancji

chemicznych

chemicznych

Występowanie ołowiu w

przyrodzie:

Skały magmowe – zawierają ołów

Skały magmowe – zawierają ołów

w stężeniach 10-20mg/kg

w stężeniach 10-20mg/kg

Rudy ołowiu – galen , cerusyd,

Rudy ołowiu – galen , cerusyd,

anglezyd

anglezyd

Źródła ołowiu w

przemyśle:

Produkcja akumulatorów

Produkcja akumulatorów

Benzyna – zawierająca

Benzyna – zawierająca

tetra

tetra

etylek ołowiu

etylek ołowiu

Pokryć kabli elektrycznych i telefonicznych
Drutów
Łożysk
Czcionek drukarskich
Barwników
Osłon zabezpieczających przed

promieniowaniem radioaktywnym

Cięcie i spawanie konstrukcji

Cięcie i spawanie konstrukcji

Produkcja szkła i kryształów

Produkcja szkła i kryształów

Farby pokładowe i wykończeniowe

Farby pokładowe i wykończeniowe

(antykorozyjne)

(antykorozyjne)

Odlewnie metali niezależnych

Odlewnie metali niezależnych

Składy złomu

Składy złomu
Aparatura chemiczna
Do wyrobu stopów lutowniczych

Huty ołowiu

Huty ołowiu

Dymy, pyły, ścieki, odpady

przemysłowe i spaliny

samochodowe to obecnie główne

źródła przede wszystkim lokalnego

zanieczyszczenia powietrza,

powierzchniowych warstw gleby

oraz roślin.

Największe zatrucie roślin, zwierząt i

ludzi występuje w rejonach
wydobycia oraz przetwarzania rud
ołowiu.

Najbardziej powszechne zatrucie

ołowiem powstaje w dużych

aglomeracjach miejskich oraz w

rejonach o nasilonym ruchu

samochodowym z powodu zatrucia

spalinami samochodowymi.

Badania prowadzone na roślinach

wykazały, ze zawartość ołowiu w

roślinach rosnących w pobliżu

autostrad może być nawet ok. 30-

krotnie wyższa niż u roślin

rosnących w miejscach znacznie

oddalonych od dróg.

Zanieczyszczenia środków

spożywczych ołowiem może

pochodzić z kotłów bielonych cyną

zawierającą ołów oraz puszek do

konserw, a także z naczyń

ceramicznych o wielobarwnej

wewnętrznej powierzchni.

Szczególnie narażone na ołów ze

środowiska są małe dzieci, co

wynika ze skłonności do lizania,

żucia, czy zjadania ciał obcych, w

tym wypadku farb, kosmetyków..

Stężenia ołowiu

Dopuszczalne stężenie ołowiu w

Polsce

(NDS) =0,05 mg/m3

Dopuszczalne stężenie biologiczne
(DBS) :

krew : kobiety 40 mg%
mężczyźni 60 mg%
mocz : 0,080 mg/l

Drogi wchłaniania ołowiu:

Układ oddechowy (20%)

wchłania się do płuc, skąd przenika do krwi drogą
fagocytozy
około 40% ołowiu znajdującego się w powietrzu
osadza się w płucach
pyły ołowiu osadzają się też w górnych odcinkach
dróg oddechowych, z których mogą być usunięte lub
połknięte

Układ pokarmowy (80%)

z żołądka, jelita cienkiego do krwiobiegu ogólnego

Losy w organizmie:

Rozmieszczenie ołowiu w ustroju jest

niezależne od drogi wchłaniania .

Wchłonięty ołów najpierw dostaje się z

krwią do wątroby, płuc, serce i nerek

(pula szybkowymienna).

Następnie gromadzi się w skórze i

mięśniach (pula średniowymienna).

Ostatecznie kumuluje się w tkance kostnej.

Czas przebywania w tkankach

miękkich wynosi około 30 dni, a w

kościach 40-90 lat u dorosłego

człowieka.

Stężenie w kościach w przeciwieństwie

do tkanek miękkich zwiększa się

przez całe życie.

Kumulacja ołowiu rozpoczyna się już

w życiu płodowym, gdyż

pierwiastek ten bardzo łatwo

przechodzi przez barierę krew-

łożysko.

Bilans ołowiu w

organizmie:

dzienne średnie spożycie Pb: 0,4

mg/dobę

utrata Pb: 0,35 mg/dobę

odkładanie się Pb w kościach: 0,05

mg/dobę

Dziękujemy