Przykładowy zakres

oddziaływań na środowisko

na etapie budowy drogi i

autostrady

Przykładowy zakres oddziaływań na środowisko na etapie

budowy drogi i autostrady

• Zasadnicze czynniki szkodliwe

,

wpływające na sklasyfikowanie w

prawie europejskim i polskim

dróg i autostrad jako inwestycji

szczególnie szkodliwych dla środowiska

i zdrowia ludzi

są działania

na etapie budowy

, powodujące

bezpośrednie i

nieodwracalne lokalne zmiany

w środowisku, takie jak:

1. Przykrycie konstrukcją dróg i obiektów

inżynierskich lub zmiana sposobu

użytkowania pasa drogowego obiektu

o normatywnej szerokości,

powodujące nieodwracalne zniszczenia

stanowisk archeologicznych, zabytków,

budynków mieszkalnych i

przemysłowych, terenów leśnych,

rolniczych i łąkowych.

Przykładowy zakres oddziaływań na środowisko na etapie budowy

drogi i autostrady

2. Nieodwracalne zmiany

krajobrazu, które jednak dzięki

technice drogowej mogą być

wykorzystywane do stworzenia

nowych wnętrz krajobrazowych i

do upiększenia otoczenia

autostrady zielenią izolacyjną.

Przykładowy zakres oddziaływań na środowisko na etapie budowy

drogi i autostrady

3. Stworzenia bariery

przestrzennej dla ludzi,

zwierząt i roślin – szczególnie

przez ogrodzony pas autostrady,

wały ziemne i akustyczne

Przykładowy zakres oddziaływań na środowisko na etapie budowy

drogi i autostrady

4. Głębokie zmiany przyrodnicze

w przeciętych

ekosystemach, poprzez gwałtowne

albo stopniowe zmiany jakościowe

prowadzące do ich degradacji –

zarówno gleb, jak i flory i

fauny, co szczególnie groźne jest

dla obszarów wodno-błotnych,

utrzymujących równowagę wodną

ekosystemów.

Przykładowy zakres oddziaływań na środowisko na etapie budowy

drogi i autostrady

5. Zmiany poziomu wód podziemnych

wskutek ich drenowania przez

konstrukcję drogi i jej odwodnienie

6. Zmiany ukształtowania terenów

wywołane wprowadzeniem konstrukcji

odwodnienia powierzchniowego drogi,

zbiorników przepływowych i

bezodpływowych, zmiany warunków

odprowadzenia wód do cieków

Przykładowy zakres oddziaływań na środowisko na etapie budowy

drogi i autostrady

7. W szczególnym przypadku –na

terenach podziemnej eksploatacji

górniczej węgla kamiennego – dojść

może do konieczności zupełnego

wstrzymania eksploatacji zasobów na

dużych obszarach dla ograniczenia

osiadań terenu do minimum w

celu lokalnego zabezpieczenia

konstrukcji dróg i obiektów inżynierskich

i utrzymania ciągłości ruchu na drodze

Przykładowy zakres oddziaływań na środowisko na etapie

budowy drogi i autostrady

Szczegółowy zakres oceny określa dla

inwestycji szczególnie szkodliwych dla

środowiska i zdrowia ludzi oraz obiektów

istniejących Rozp. Min. OŚZNiL z dnia 13 maja

1995 r. (Dz.U.Nr52 poz. 284), zaś dla

autostrad Rozp. MOŚZNiL z dnia 5 czerwca

1995 (Dz.U. Nr 64 poz.332)

Przykładowy zakres

oddziaływań na etapie

eksploatacji

drogi i autostrady

• Czynnikami szkodliwymi dla

środowiska i zdrowia,

działającymi w trakcie

eksploatacji są m.in:

1. Emisja freonów z urządzeń

chłodniczych uwalnianych w

trakcie wypadków, powodująca

niszczenie warstwy ozonowej

Ziemi

Przykładowy zakres oddziaływań na etapie

eksploatacji drogi i

autostrady

2. Emisja ze spalin silnikowych

dwutlenku węgla, tlenku węgla,

podtlenku węgla i dwutlenku azotu,

węglowodorów aromatycznych

i alifatycznych,

niemetanowych lotnych związków

organicznych i metanu, powodująca

wzmaganie „efektu szklarniowego”

Ziemi oraz ok. 2000 substancji

chemicznych, z tego wielu

negatywnym wpływie na zdrowie

ludzi.

Przykładowy zakres oddziaływań na etapie

eksploatacji drogi i

autostrady

3. hałas drogowy

4. wypadki, (w tym z

przewożonymi ładunkami

chemicznymi)

Przykładowy zakres oddziaływań na etapie

eksploatacji drogi i

autostrady

Zasady ochrony przyrody w drogownictwie

- Ochrona świata

roślin

1. Przy projektowaniu inwestycji drogowych należy

przede wszystkim omijać:

obszary i obiekty chronione prawnie,

ekosystemy leśne,

wodne i bagienno-torfowiskowe,

inne o walorach estetycznych i przyrodniczo

krajobrazowych, zwracając uwagę nie tylko na

teren bezpośrednio zajmowany przez inwestycję ale

również na teren, który znajdzie się pod wpływem

tej inwestycji, zwłaszcza pod wpływem

zanieczyszczeń motoryzacyjnych i zmiany

stosunków wodnych.

2. Przejścia drogi przez tereny
bagienno-torfowiskowe należy

zawsze projektować w formie

wiaduktów, które umożliwiają

zachowanie ciągłości ekosystemu

Zasady ochrony przyrody w drogownictwie -

Ochrona Świata Roślin

3. Przy projektowaniu krajobrazu w

otoczeniu drogi należy maksymalnie

wykorzystać istniejące dominanty

roślinne, jak: pojedyncze stare drzewa

czy ich zgrupowania oraz zakrzewienia,

nie starając się wszędzie wprowadzać

nowe nasadzenia drzew i krzewów.

Nasłonecznione południowe zbocza

można pozostawić do

naturalnej sukcesji i ciepłolubną

roślinność stepową.

Zasady ochrony przyrody w drogownictwie -

Ochrona Świata Roślin

4. Wycięcie lasu pod pas drogowy winno

być w każdym wypadku rekompensowane

wprowadzeniem nowych zalesień na

tereny wskazane przez władze lokalne.

5. W obrębie kompleksów leśnych

i w dolinach rzecznych

niedopuszczalna jest lokalizacja MOP.

Powinny być one odsunięte od lasów,

obniżeń i cieków wodnych co najmniej

500 m.

Zasady ochrony przyrody w drogownictwie -

Ochrona Świata Roślin

6. Wszystkie inne potencjalne

niekorzystne wpływy drogi na

szatę roślinną, zwłaszcza

związaną ze środowiskami

wodnymi lub podmokłymi, winny

być maksymalnie łagodzone

(szerokie przepusty

i przejścia mostowe oraz

ograniczenie bezpośredniego

spływu zanieczyszczeń.)

Zasady ochrony przyrody w drogownictwie -

Ochrona Świata Roślin

Ochrona świata zwierząt wymaga przy

projektowaniu dróg podejmowania środków

łagodzących. Należy do nich:

1. Grodzenie pasa drogowego w

celu uniemożliwienia wtargnięcia

zwierząt

2. Budowanie odpowiednich

przejść dla zwierząt (pod lub

nad drogą) w

miejscach nasilonych wędrówek.

• 3. Uwzględnienie ekologicznych funkcji dolin

rzecznych dla zwierząt dla zwierząt przy

projektowaniu mostów i wiaduktów oraz

zabezpieczenie cieków przed bezpośrednim

spływem zanieczyszczeń.

• 4. Stworzenie przejść dla mniejszych

zwierząt przy okazji stosowania rur

przepustowych dla małych cieków i rowów

melioracyjnych.

Ochrona świata zwierząt wymaga przy

projektowaniu dróg podejmowania środków

łagodzących. Należy do nich:

5. Zabezpieczenie jezdni i poboczy oraz

przydrożnych rowów zaśmiecaniem

oraz prowadzenie odpowiedniej

gospodarki odpadami na terenach

obiektów obsługi podróżnych. Ma to

na celu zapobieżenie przywabianiu

zwierząt w pobliże drogi ze względu

na łatwość zdobycia pokarmu.

Ochrona świata zwierząt wymaga przy

projektowaniu dróg podejmowania środków

łagodzących. Należy do nich:

6. Wyłączenie gatunków roślin

posiadających jadalne owoce

i przywabiające

zwierzęta w pobliże drogi z

doboru rośli stosowanych

w zagospodarowaniu poboczy

dróg oraz pasów śródjezdnych.

Ochrona świata zwierząt wymaga przy

projektowaniu dróg podejmowania środków

łagodzących. Należy do nich:

Ze względów ekologicznych, na

każdym etapie projektowania i

budowy nowych dróg oraz

modernizacji dróg istniejących

należy przestrzegać czterech

zasad ogólnych:

I - NIE NISZCZYĆ WALORÓW

ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

II – NIE DZIELIĆ JEDNOLITYCH

EKOSYSTEMÓW O DUŻYCH

WARTOŚCIACH PRZYRODNICZYCH

III – STOSOWAĆ ŚRODKI

ŁAGODZĄCE WPŁYW DRÓG NA

ŚRODOWISKO

IV – REKOMPENSOWAĆ POWSTAŁE

STRATY, JEŚLI NIE UDAŁO SIĘ ICH

UNIKNĄĆ.

KSZTAŁTOWANIE KRAJOBRAZU

–

wszelkie świadome

przekształcenia krajobrazu zmierzające do lepszego
zharmonizowania warunków życia człowieka z wymaganiami
przyrody.

Najistotniejsze powody wskazujące na potrzebę planowanego

(prze)kształcenia krajobrazu:

1. Zapewnienie właściwych proporcji poszczególnych
elementów w krajobrazie
(naturalnych i antropogenicznych), co uwarunkowane jest
czynnikami biologiczno - ekologicznymi;

2. Zaspokojenie potrzeb ludzkich
w zakresie
odpowiednich warunków
mieszkania, pracy i odpoczynku;

3. Zachowanie nie zmienionych
fragmentów

obszaru

na

cele

poznawcze;

4.

Spełnienie

warunków

estetyczno-widokowych,

które

określają fizjonomię krajobrazu.

KSZTAŁTOWANIE KRAJOBRAZU

OCENA

WALORYZACJA

WPROWADZENIE DO ŚRODOWISKA

ZMIANA

UKSZTAŁTOWANIA

POZIOMEGO KRAJOBRAZU

ZMIANA

UKSZTAŁTOWANIA

PIONOWEGO

KRAJOBRAZU

Transformacja

użytków

gruntowych

Zmiana

struktury

władania

Kształtowanie

szaty roślinnej

Kształtowani

e rzeźby

terenu

Kształt. pion.

obrazu

infrastruk.

zalesianie

i

zadrzewianie

karczowanie

i

odkrzaczanie

zadarnianie

przystosowani

e użytków

wprowadzenie

infrastruktury

eksploatacja

scalanie

gruntów

zamiana

wymiana

obrót ziemią

dobór

gatunków

roślin

wykopy

wzajemne

rozmieszcz.

rośl.

ochrona

gatunkowa

tworzenie

rejonów

o

ograniczonej

interwencji

harmoniz.

upraw z

potrzeb. Środ.

nasypy

zasypyw.

obniżeń

terenu

trasowani

e

spłaszcza

nie

wzniesień

rozmieszcz.

budownictw

a

mieszkalneg

o i

przemysłow.

ustalenie

wysokości

budowli

S c h e m a t p o c z y n a ń k s z t a ł t u j ą c y c h k r a j o
b r a z

Żródło: R.Cymerman, J. Falkowski, A.Hopfer, 1992,
„Krajobrazy wiejskie” (klasyfikacja kształtowanie)”, ART,
Olsztyn.