Metoda Castillo Moralesa
w terapii dziecka

Metoda ustno - twarzowej terapii
regulacyjnej polega na stymulacji
mięśni biorących udział w procesie
mowy: mięśni oddechowych i klatki
piersiowej, mięśni kontrolujących
ustawianie głowy, mięśni twarzy i
jamy ustnej.

Została rozwinięta przez prof. Castillo Moralesa

jako własna koncepcja leczenia dzieci i dorosłych

z zaburzeniami neurologicznymi ze szczególnym

uwzględnieniem zaburzeń sensomotorycznych w

okolicy twarzy i ust. Koncepcja ta została

opracowana w latach siedemdziesiątych w

Kordobie w Argentynie. Rozwinęła się na bazie

doświadczeń osobistych i kontaktów z B. Bobath

oraz V. Vojtą . Metoda ta została zaczerpnięta z

obserwacji zwyczajów pierwotnych mieszkańców

Ameryki Łacińskiej, szczególnie w obcowaniu z

niemowlętami i małymi dziećmi.

Metoda polega na:

regulacji motoryki mięśni ustno -
twarzowych w celu uzyskania właściwego
lub zbliżonego do normy wzorca ruchu,
normalizacji wzmożonego bądź
obniżonego napięcia mięśni całego ciała,
regulacji nieprawidłowego ułożenia szczęki
i żuchwy względem siebie,
regulacji zaburzeń oddychania.

Dokonuje się tego poprzez odpowiednie

manipulacje terapeutyczne . Techniki, których

używa się w masażu leczniczym według Castillo

Moralesa to:

dotyk,
rozciąganie,
ucisk,
rozcieranie,
wibracja.

Castillo Morales wyróżnia:

Ćwiczenia modelujące tj. ćwiczenia przygotowujące grupy mięśni

mimicznych do masażu.
Ćwiczenia specjalne dotyczące masażu punktów neuromotorycznych.
Punkty neuromotoryczne twarzy rozumiane są jako obszar reakcji , gdzie

za pomocą stymulacji dotykowej wyzwalane są określone ruchowe

odpowiedzi mięśni.
Ćwiczenia wewnątrz jamy ustnej w celu normalizowania zaburzonego

napięcia mięśniowego języka, podniebienia, policzków.

Ogólne zasady terapii:

Stworzenie atmosfery przyjaznej dziecku gwarantującej dobry kontakt

psychiczny i poczucie bezpieczeństwa).
Osoba masująca powinna powinna być rozluźniona, skoncentrowana na

dziecku dostarczając w ten sposób miłych i niekrępujących doznań..
Przygotowanie dłoni - dłonie opłukać w chłodnej wodzie, potrzeć

energicznie jedna o drugą (twarz dziecka posmarować oliwką lub kremem).
Pozycja dziecka w czasie terapii. - Dziecko wygodnie siedzi lub leży na

plecach tyłem do nas (głowa dziecka znajduje się między nogami

terapeuty) .

Główna część terapii.

Terapię rozpoczynamy tak zwaną
"ciszą motoryczną" trwającą około
30 sekund.

Ćwiczenia wstępne: Jedną rękę

kładziemy pod potylicą dziecka,

drugą na klatce piersiowej (lekko

uciskając).Następnie przechodzimy

do rozciągania karku poprzez

przyciągnięcia głowy do góry.

Potem delikatnie odchylamy ją do

przodu i do tyłu (około 10 razy),

następnie obracamy ją na boki.

Ćwiczenia zasadnicze

(stymulacja punktów

neuromotorycznych): Punkty

neuromotoryczne stymulujemy

poprzez lekki ucisk lub wibrację

(trwającą kilka sekund.).Stymulację

rozpoczynamy od punktów

nieparzystych (według stałej

kolejności)

1.

dno jamy ustnej,

2.

podbródek,

3.

górna warga,

4.

gładzina czoła.

Punkty parzyste uciskamy w

dowolnej kolejności np.:

5.

kąt oka,

6.

skrzydełko nosa,

7.

kącik ust,

8.

żwacz przy stawach skroniowo-

żuchwowych

Punkty neuromotoryczne są

miejscami końcówek nerwów

przebiegających z neuronów

czuciowych do neuronów

ruchowych aktywujących

mięśnie twarzy.

Masaż czoła, policzków i

brody

masaż wykonujemy palcami wskazującymi,

środkowymi lub trzema jednocześnie (w

kierunku od linii środkowej twarzy w kierunku

skroni);
masaż wykonujemy delikatnie - lekko

gładzimy, uciskamy, oklepujemy,
obszczypujemy, opukujemy masowaną okolicę;
masaż rozpoczynamy i kończymy gładzeniem;
od kącików oczu palcami wskazującymi i

środkowymi uciskając robimy "łezki" w

kierunku skrzydełek nosa.

Masaż żuchwy.

kości żuchwy ujmujemy kciukami
i palcami wskazującymi ruchem
ciągłym, płynnym
masujemy zaczynając od środka
brody w kierunku uszu.

Masaż warg

- kciuki ułożone są pod brodą

(podpierają żuchwę) a palcami
wskazującymi i środkowymi
rozciągamy i ściągamy wargi,
obszczypujemy je, opukujemy i
gładzimy.

Uciskanie punktów

neuromotorycznych

twarzy.

dziecko leży tyłem do nas, na plecach (głowa dziecka

znajduje się między nogami terapeuty);
terapię zaczynamy od rozciągnięcia karku (głowę

delikatnie unosimy do przodu i do tyłu - następnie

obracamy na boki - czynności te wykonujemy

kilkakrotnie);
zasadnicza część terapii to stymulacja punktów

neuromotorycznych (punkty te uciskamy palcami -

ruchem wibrującym przez kilka sekund);
zaczynamy od punktów nieparzystych: dna jamy ustnej

- brody - górnej wargi -gładzimy;
kolejność uciskania punktów parzystych jest dowolna

(kąciki ust, skrzydełka nosa, kąta oka i żuchwy - przy

stawach żuchwowych

PRZYKŁADOWA SESJA

MASAŻU METODĄ CASTILLO

MORALESA:

Masaż rozpoczynamy od

nawiązania kontaktu z

dzieckiem, mówiąc mu, co

zamierzamy robić.

Dotykamy najpierw okolic

bardziej oddalonych od

jamy ustnej i twarzy, na

przykład okolic barków,

przyzwyczajając dziecko do

naszego dotyku. Na skórę

szyi i twarzy nakładamy

krem. Zaczynamy od szyi,

masując od dołu ku górze

ruchem głaszczącym (fot.

1.).

Następnie przechodzimy do
policzków. Masujemy je
kciukami albo całą dłonią,
ruchami głaszczącymi od nosa
i warg w kierunku skroni.(fot.
2.). Ruchy te przeplatamy
ruchami rozcierającymi
okrężnymi, a następnie
delikatnie oklepujemy (fot. 3.)
i obszczypujemy policzki.
Masując policzki,
przechodzimy dłońmi na
podbródek, który masujemy
także w kierunku skroni
(fot.4.).

Ruchy głaskania

przeplatamy

rozcieraniem i

obszczypywaniem

(fot. 5.). Masaż

policzków i brody

kończymy głaskaniem.

Podobnie postępujemy

przy masażu czoła:

rozpoczynamy

głaskaniem od środka

czoła do ucha (fot. 6),

następnie rozcieramy

tę okolicę (fot. 7.) i

na koniec głaszczemy.

Masaż twarzy

kończymy masażem

warg, robimy to

ruchem ugniatającym,

wykorzystując palec

wskazujący i środkowy.

Ugniatamy

jednocześnie obydwie

wargi w kierunku

poprzecznym (fot.

8.).

Następnie wargi kilkakrotnie rozciągamy w kierunku uszu (fot. 9.) i

ściągamy, robiąc "dzióbek" z warg (fot. 10), po czym je puszczamy.

Na koniec lekko obszczypujemy i głaszczemy (fot. 11.). Możemy

także masować wargi miękką szczoteczką do zębów.

Cel:

Stymulacja punktów
neuromotorycznych twarzy
aktywujących ruchy języka, ust,
żuchwy, szczęki: pobudzających
ekspresję oczu, ruchy
artykulacyjne i mimiczne.

Efekty:

Uzyskanie przez dziecko kontroli nad

ruchami mięśni twarzy;
Usprawnianie procesu jedzenia i picia

(poprawa żucia i gryzienia);
Zmniejszenie nadwrażliwości okolic

twarzy i jamy ustnej (poprawa czucia

powierzchniowego i głębokiego);
Zmniejszenie nadmiernego ślinienia

się.

Wskazania do stosowania ustno-

twarzowej terapii regulacyjnej Według

Castillo Moralesa metoda ta powinna być

zalecana do leczenia:

niemowląt z zaburzonymi funkcjami ssania i

połykania,
zaburzeń motoryki obszaru ustno - twarzowego w

Zespole Downa, w Sekwencji Pierre- Robin, w

Syndromie Moebiusa, w porażeniach mózgowych,
w rozszczepach wargi i podniebienia, bądź po

operacjach twarzy,
w porażeniach nerwu twarzowego,
przy niewydolności domykania ust i słabej

kontroli ślinienia,
przy zaburzeniach artykulacyjnych i dysfonii

Bibliografia:

1.    

(red.) Sadowska L. Neurofizjologiczne metody usprawniania dzieci z

zaburzeniami rozwoju Wrocław 2004
2.     Cytowska B. Dziecko z zaburzeniami rozwojowymi Kraków 2006
3.     Błeszyński J. Alternatywne i wspomagające metody komunikacji
Kraków 2006