Etyka chrześcijańska
(główne podstawy teoretyczne
sformułowane przez Św. Augustyna i Św.
Tomasza)
Trzy główne wymiary etyki
chrześcijańskiej to:
1. Etyka miłości bliźniego;
2. Etyka świętości życia (a etyka
jakości życia);
3. Koncepcja prawa naturalnego;
• Nie należy zapominać, że najważniejszą
zasadą etyki chrześcijańskiej jest miłość
Boga:
„Bo czy pragniesz czegoś więcej poza tym, żeby być
szczęśliwym? A czy jest istota szczęśliwsza od człowieka,
który znajduje upodobanie w niezachwianej, niezmiennej
i najwznioślejszej prawdzie? […] Przeciwnie, upatrujemy
w niej najwyższe dobro […]”
św. Augustyn O wolnej woli
1. Etyka miłości bliźniego
• Żąda, by każdego człowieka traktować z szacunkiem;
• Apeluje do uczuć życzliwości, współczucia i braterstwa;
• Wymaga dobrowolnego wyrzeczenia, ustępliwości
(zrezygnuj z siebie!) i bezgranicznego wybaczania;
• Zgodnie z tą koncepcją, żaden człowiek nie jest moralnie
zły, może być moralnie ślepy i niewrażliwy (źródłem zła
są trudne warunki życia, poddanie się naciskom
społecznym, ignorancja moralna, czy zły przykład);
• Niewyczerpana cierpliwość jest zatem największą
cnotą;
Ewentualne błędy etyki miłości bliźniego
• Od dobrych zawsze żąda więcej niż od złych;
• Każe pogodzić się z wszelką niegodziwością,
pozwala ludziom perfidnym wielokrotnie
popełniać te same błędy i wystawia
jednostki wrażliwe na niezliczone
cierpienia!
• Bezgraniczne wybaczanie też budzi
wątpliwości.
2. Etyka świętości życia (a etyka
jakości życia);
• głosi niezbywalną wartość każdego ludzkiego życia,
niezależnie od jego charakteru i jakości. Życie jest święte
od momentu poczęcia aż do momentu śmierci i nikt nie
ma prawa go przerywać. Jest wartością daną przez Boga i
tylko On ma prawo decydować, kiedy ma się zacząć, a
kiedy zakończyć.
• (w tym punkcie mieszczą się problemy tj.: in vitro,
eutanazja, czy aborcja)
• Ewentualne istotne problemy: - kiedy następuje
poczęcie?, kiedy następuje śmierć?, jaką wartość ma
jakość ludzkiego życia?, czym jest ludzkie cierpienie?
•
3. Koncepcja prawa naturalnego
• prawo naturalne jest częścią prawa
odwiecznego; wpisane jest w naturę istot
rozumnych i skłania je ku właściwemu
działaniu i celowi.
• Wiemy już, że kwestia poznania prawa
naturalnego inaczej przedstawia się u
Augustyna a inaczej u Tomasza (kwestia
iluminacji).
• Czym jest prawo
naturalne, co do
treści?
Są to podstawowe zasady
moralne (w tym
przypadku
chrześcijańskie), z
którymi musi ponadto
zgadzać się prawo
stanowione.
• DEKALOG – to oczywiście punkt centralny prawa
naturalnego w myśli chrześcijańskiej
• Stąd podkreśla się, że etyka chrześcijańska stanowi
etykę kodeksową (odróżnianą od etyki
sytuacyjnej)
• Za etyką kodeksową ma przemawiać jej prostota,
tzn. kodeksy moralne z reguły są nieskomplikowane.
Łatwość i komunikatywność przesądzają o ich
popularności;
Dla odmiany
• Etyka sytuacyjna – kładzie nacisk na
indywidualność, inicjatywę i wrażliwość moralną.
Zakłada, że istnieje intuicja moralna, która
wystarcza do rozróżnienia dobra od zła.
(
etyka kodeksowa w zasadniczej mierze wyklucza
istnienie wrażliwości moralnej, tzn. uznaje, iż człowiek
jest z natury bardzo niedoskonały, stąd potrzebuje
wsparcia od czegoś zdecydowanie doskonalszego)
• Czy etykę chrześcijańską można traktować w
oderwaniu od wątku religijnego, jakim jest kwestia
Boga?
Pozostanie
(w aspekcie dwóch teorii etycznych: etyki cnoty
oraz etyki chrześcijańskiej)
1. Jak interpretuje słabą wolę Sokrates a jak Arystoteles?
2. Umiejętność wyszukiwania terminów skrajnych w
kontekście Arystotelesa zasady złotego środka.
3. Czym jest wymiar wspólnotowy dla etyki cnoty?
4. Główne cechy etyki miłości bliźniego.
5. Jaka jest różnica między etyką świętości życia a etyką
jakości życia?
6. Scharakteryzuj czym jest koncepcja prawa naturalnego.
7. Na czym polega różnica między etyką kodeksową a
etyką sytuacyjną?