Św. Augustyn

IV-V w. n.e.

Platonik

Po Platonie był Plotyn

Hierarchizacja rzeczywistości(12 stopni)

Jedno

…

…

…

Człowiek

Świat materialny

Św. Augustyn wyróżniał małżeństwo i rodzinę

Mówi o własności w perspektywie chrześcijańskiej. Opisuje zróżnicowanie zamożności. W społeczności żyją ludzie bogaci i biedni.

Św. Augustyn sugeruje 2 rozwiązania biedy:

- bogaci powinni wspomagać biednych

- potrzebna jest pewna interwencja władzy

Najważniejsze dzieło: „O państwie Bożym”

- historia Rzymu- I tom

- wizja społeczna- II tom

(filozofia społeczna, państwowa)

Pojawia się kategoria „Państwo Boże”

Państwo jemu przeciwne to „Państwo ziemskie” (Państwo szatana)

Państwo Boże:

1. państwo Boże to Kościół(Kościół jako pewna rzeczywistość duchowa, wspólnota wierzących)

2. Wszystko to co dzieje się w duszy ludzkiej(myślenie, decyzje moralne, aktywność kulturalna człowieka)- jest tu element podmiotowy- „moja moralność”

3. Wszelkie sprawy duchowo- moralne(prawo moralne)

Państwo ziemskie:

W węższym znaczeniu to po prostu państwo, władza

Państwo Boże zajmuje się duszą człowieka (sprawy dotyczące moralności np. aborcja)

Państwo ziemskie zajmuje się ciałem (polityka społeczna- ciało potrzebuje ciepła, mieszkania, bezpieczeństwo, zdrowie, gospodarka itd.)

(Św. Augustyn wyszedł od antropologii- człowiek składa się z duszy i ciała)

W sprawach ciała PB podlega PZ i odwrotnie

W sprawach moralnych państwo powinno pójść za sugestią Kościoła.

Św. Augustyn rozdziela Kościół od państwa. Są one autonomiczne. Do dzisiaj jest to powszechnie akceptowane.

Jednak dzisiaj państwo nie pyta o zdanie wyłącznie Kościoła ale całe społeczeństwo.

Są 2 deformacje państwa ziemskiego:

1. Państwo ziemskie staje się państwem rozbójników- nawiązanie do Platona i Arystotelesa- rządzący kierują się dobrem własnym, a nie dobrem wszystkich

Taka władza nie posiada legitymizacji do rządzenia. Należy jej wymówić posłuszeństwo.

Władze legitymizuje motyw rządzenia. Legalną władzą jest ta która dba o dobro wspólne.

2. Państwo ziemskie staje się państwem szatana kiedy uzurpuje sobie prawo do Państwa Bożego, kiedy samodzielnie rozstrzyga w sprawach moralnych.

Metafora Św. Augustyna- rzeki Babilonu

Porównuje życie ludzkie, życie w społeczeństwie do życia nad rzekami Babilonu. Nasze życie jest nierozłącznie związane z państwem ziemskim, z grzechem, z otaczającym złem. Trzeba zachować czujność i nie dać się wciągnąć do rzeki

Zanim został chrześcijaninem Św. Augustyn był filozofem, a potem był bardziej teologiem

Św. Tomasz z Akwinu

XIII w.

Arystotelik

Sformułował własną koncepcję bytu, własną koncepcję rzeczywistości.

Nasze poznanie jest zmysłowo- intelektualne.

Treści intelektualne dochodzą do nas przez kontakt zmysłowy

Etapy poznania wg Św. Tomasza z Akwinu:

I etap- spotkanie z bytem- przejmujemy od drugiego bytu wszelkie informacje o nim. Pierwotne informacje to(później są przetwarzane):

1. Dowiadujemy się o jedności cech fizycznych bytu

2. Jedność tego czym byt jest(przypadłości i substancje)

3. Jedność bytu (w znaczeniu bytu który działa i który doznaje działań)

4. Spotkany byt jest realny- Św. Tomasz wykrywa że byt jest realny czyli ma akt stnienia

Byt wg Św. Tomasza:

- Akt istnienia

- Istota(możność) forma- jest powodem istnienia jednostkowości

materia- warunkuje zmienność

Substancja (samodzielny byt) posiada przypadłości.

Forma wobec materii ma się jak akt i możność

Św. Tomasz wyróżnia relacje:

Relacje istnieniowe

Relacje istotowe

Przypadłości dotyczą istoty.

Akt istnienia również posiada swoje własności

Istota- Każdy byt należy do określonego gatunku. Nie ma istoty powszechnej.

6 własności aktu istnienia. Są określane jako własności transcedentalne(„wykraczające poza”):

Nie ma typu aktu istnienia przypisanego do określonego gatunku. Przejawia się we wszystkich bytach w podobny sposób. Odnosi się do wszystkich gatunków bytu.

1. Realność- jeżeli mamy do czynienia z bytem to musi być on realny. Np. postać literacka nie ma aktu istnienia.

2. Odrębność- akt istnienia wyznacza obszar bytu. „Tworzywo bytu”. Żadne tworzywo jednego bytu nie jest tworzywem drugiego bytu. Obszar bytowe ma określone granice. Każdy byt jest niepowtarzalny, niewymienialny, unikatowy.

3. Jedność- oznacza jedność elementów bytowych. Akt istnienia powoduje scalenie tych elementów. Akt istnienia wiąże ze sobą istotę-formę i materię.

4. Prawda- prawda metafizyczna, filozoficzna. Jest to otwartość bytu na poznanie ze strony innego bytu. Dostępność poznawcza. Współczesna filozofia zaprzecza istnieniu tego elementu.

Stanowisko realistyczne- możemy poznać rzeczywistość ponieważ nie ma w niej czegoś co by ją ukrywało. Byt jest całkowicie dostępny poznawczo.

5. Byt może być wybrany przez inny byt, Można z nim nawiązać określoną relację.

6. Piękno- łączne przejawianie się wszystkich własności.

Prawda poznawcza- zgodność naszej wiedzy z rzeczywistością.

Św. Tomasz formułuje dowody na istnienie Boga. 5 DRÓG ŚW. TOMASZA:

Wszystkie drogi nawiązują do struktury bytu.

1. Droga z ruchu- ruch rozumie jako przejście z możności do aktu. Stawanie się istnienia jest faktem dla którego trzeba znaleźć przyczyny. Pochodzi z bytu zewnętrznego. , z jego aktu istnienia .Jeżeli akt istnienia oznacza że byt jest realny. To tą realność również musiał spowodować akt realny.

Pierwszy byt musi się składać tylko z aktu istnienia- Cysty akt istnienia- jest nieruchomym, pierwszym poruszycielem,

2. Przyczynowość sprawcza- trwanie w istnieniu bytu. Byt nie jest przyczyną swojego trwania w istnieniu, To trwanie zawdzięcza bytowi zewnętrznemu. Na początku musi być byt rzeczywisty, realny. Jest to taki byt którego żaden inny byt nie wyprzedza

3. Przygodność bytu- Żaden byt nie jest konieczny. Może być, może przestać być. Przygodność bytu wyjaśnia istnienie bytu który nie może przestać istnieć, który jest wieczny.

4. Ze stopni doskonałości bytu-

- prawda

- dobro

- piękno

Faktem jest zróżnicowanie tych doskonałości w różnych bytach. Skoro istnieją stopnie doskonałości, to musi istnieć stopień najwyższy. Istnieje byt doskonały, który posiada doskonałości w stopniu pełnym

5. Z celowości- wyjściowym faktem jest działanie celowe bytów nierozumnych. Byt robi coś co jest zgodne z jego naturą i służy jego naturze np. bociany wylatują do Afryki.

Tam gdzie jest działanie celowe jest rozum

Np. kosmos zachowuje się celowe- widać działanie intelektu zewnętrznego, który odpowiada za to działanie.

Musi istnieć najwyższy intelekt, który jest przyczyną działania celowego.

Teleologiczne określenie państwa. (działanie teleologiczne- działanie ukierunkowane na cel, zmierzające ku jakiemuś celowi).

Państwo jest nastawione na realizacje pewnego celu. Celem tym, jest DOBRO WSPÓLNE.

Św. Tomasz wskazuje, iż istnieją dwie fałszywe substytuty (rozumienie) dobra wspólnego.

1.) Substytut nie jest tym, za co się podaje.

2.) Aby poświęcić dobro wspólne, trzeba poświęcić dobro jednostek (Dobro wspólne widziane jest jako konkurent dobra wspólnego).

Dobro to nie jest interes, to nie jest korzyść. Występuje konotacja etyczna w znaczeniu dobra. To, co jest dobre, jest zwyczajne, normalne, powszechne. Przeciwnością jest nienaturalne, niezwykłe, elitarne itp. Dobro jest wspólne, tzn. łatwo dostępne.

Cechy dobra wspólnego:

1. Dobro wspólne jest upragnione przez wszystkich, należących do tej społeczności.

2. Jest możliwe do osiągnięcia.

3. Jest dostępne.

4. Jest powszechne.

5. Jest wieczne.

6. Dobro wspólne ma charakter społeczny.

Dobro wspólne nie może być osiągnięte bez udziału wszystkich, bez obecności innych.

Rodzaje dobra wspólnego:

- partykularne, prywatne dobro wspólne (ma znaczenie dla całej ludzkości, np. indywidualne zdolności i uzdolnienia człowieka i pełnienie przez niego funkcji społecznej)

- szczególne dobro wspólne (naturalne [dobro, które człowiek posiada z natury np. wolność, rozumność] i wspólnotowe [osiągane przy pomocy wspólnej pracy]).

- ogólne dobro wspólne (relatywne [odnosi się tylko do tej społeczności] i uniwersalne [dotyczy całej społeczności]).

Stosunki Kościół-Państwo:

Dobrem wspólnym będzie Bóg.

---