Przygotował:
Zagrożenia pożarowe i ich
zwalczanie
W przypadku wystąpienia
zagrożenia pożarowego, wszyscy
mamy obowiązek podjęcia
działań w celu jego likwidacji
!
Z
f
zy
c
zn
o
-c
h
e
m
ic
zn
e
g
o
p
u
n
k
tu
Z
f
zy
c
zn
o
-c
h
e
m
ic
zn
e
g
o
p
u
n
k
tu
w
id
ze
n
ia
o
g
ie
ń
p
o
w
s
ta
je
w
w
id
ze
n
ia
o
g
ie
ń
p
o
w
s
ta
je
w
w
y
n
ik
u
g
w
a
łt
o
w
n
e
g
o
p
ro
c
e
s
u
w
y
n
ik
u
g
w
a
łt
o
w
n
e
g
o
p
ro
c
e
s
u
u
tl
e
n
ia
n
ia
ła
tw
o
p
a
ln
y
c
h
g
a
zó
w
u
tl
e
n
ia
n
ia
ła
tw
o
p
a
ln
y
c
h
g
a
zó
w
p
o
c
h
o
d
zą
c
y
c
h
m
a
te
ri
a
łu
p
a
ln
e
g
o
.
p
o
c
h
o
d
zą
c
y
c
h
m
a
te
ri
a
łu
p
a
ln
e
g
o
.
P
ro
c
e
s
t
e
n
r
o
zp
o
c
zy
n
a
s
ię
w
P
ro
c
e
s
t
e
n
r
o
zp
o
c
zy
n
a
s
ię
w
m
o
m
e
n
c
ie
m
o
m
e
n
c
ie
d
o
s
ta
rc
ze
n
ia
m
a
te
ri
a
ło
w
i p
a
ln
e
m
d
o
s
ta
rc
ze
n
ia
m
a
te
ri
a
ło
w
i p
a
ln
e
m
u
w
s
tę
p
n
e
g
o
im
p
u
ls
u
w
p
o
s
ta
c
i
u
w
s
tę
p
n
e
g
o
im
p
u
ls
u
w
p
o
s
ta
c
i
p
o
rc
ji
e
n
e
rg
ii
(p
o
c
h
o
d
zą
c
e
j n
p
. z
p
o
rc
ji
e
n
e
rg
ii
(p
o
c
h
o
d
zą
c
e
j n
p
. z
p
ło
n
ą
c
e
j z
a
p
a
łk
i b
ą
d
ź
za
p
a
ln
ic
z
k
i
p
ło
n
ą
c
e
j z
a
p
a
łk
i b
ą
d
ź
za
p
a
ln
ic
z
k
i
) i
je
s
t
n
a
s
tę
p
n
ie
p
o
d
tr
z
y
m
y
w
a
n
y
) i
je
s
t
n
a
s
tę
p
n
ie
p
o
d
tr
z
y
m
y
w
a
n
y
p
rz
e
z
s
a
m
o
c
zy
n
n
e
u
w
a
ln
ia
n
ie
p
rz
e
z
s
a
m
o
c
zy
n
n
e
u
w
a
ln
ia
n
ie
s
ię
e
n
e
rg
ii
c
ie
p
ln
e
j.
s
ię
e
n
e
rg
ii
c
ie
p
ln
e
j.
A teraz trochę z historii … będzie nudno :3
A teraz trochę z historii … będzie nudno :3
Ogień towarzyszył nam od ho ho i dłużej . Stanowi dla nas
Ogień towarzyszył nam od ho ho i dłużej . Stanowi dla nas
ogromne zagrożenie. Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi był
ogromne zagrożenie. Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi był
materiał używany do budowy domów jak i nieumiejętne
materiał używany do budowy domów jak i nieumiejętne
posługiwanie się nim. Dlatego też zaczęto interesować się jak
posługiwanie się nim. Dlatego też zaczęto interesować się jak
walczyć z pożarami. W początkach XII w. zaczęto dzielić
walczyć z pożarami. W początkach XII w. zaczęto dzielić
poszczególne obowiązki pomiędzy osoby,
poszczególne obowiązki pomiędzy osoby,
· Piekarze i słodownicy wozili wodę do pożarów
· Piekarze i słodownicy wozili wodę do pożarów
· Murarze, cieśle i kowale obsługiwali bosaki i drabiny
· Murarze, cieśle i kowale obsługiwali bosaki i drabiny
· Stolarze, kołodzieje i stelmachowie – siekiery
· Stolarze, kołodzieje i stelmachowie – siekiery
· Kramarze, krawcy, szewcy i rymarze – kubły albo sikawki
· Kramarze, krawcy, szewcy i rymarze – kubły albo sikawki
Najstarszym ze znanych oddziałów
Najstarszym ze znanych oddziałów
wyspecjalizowanych w gaszeniu pożarów
wyspecjalizowanych w gaszeniu pożarów
byli
byli
rzymscy viles,
rzymscy viles,
Najczęstsze
Najczęstsze
przyczyny pożarów
przyczyny pożarów
•
nieostrożność osób dorosłych i dzieci przy
nieostrożność osób dorosłych i dzieci przy
posługiwaniu się ogniem otwartym, wypalaniu
posługiwaniu się ogniem otwartym, wypalaniu
pozostałości roślinnych oraz przy prowadzeniu prac
pozostałości roślinnych oraz przy prowadzeniu prac
pożarowo – niebezpiecznych, podpalenia – ok. 65%
pożarowo – niebezpiecznych, podpalenia – ok. 65%
ogółu pożarów
ogółu pożarów
•
wady i nieprawidłowa eksploatacja urządzeń
wady i nieprawidłowa eksploatacja urządzeń
grzewczych elektrycznych, gazowych oraz na paliwo
grzewczych elektrycznych, gazowych oraz na paliwo
stałe - ok. 5% ogółu pożarów
stałe - ok. 5% ogółu pożarów
•
wady i nieprawidłowa eksploatacja urządzeń
wady i nieprawidłowa eksploatacja urządzeń
elektrycznych (oprócz grzewczych) - ok. 5% ogółu
elektrycznych (oprócz grzewczych) - ok. 5% ogółu
pożarów
pożarów
Główne przyczyny pożarów
65%
5%
5%
25%
nieostrożność osób,
podpalenia
wady i nieprawidłowa
eksploatacja urządzeń
grzewczych
wady i nieprawidłowa
eksploatacja urządzeń
elektrycznych
pozostałe
Rodzaje pożarów
Rodzaje pożarów
•
•
•
•
•
Pożar ciał stałych
Pożar ciał stałych
•
Stałe materiały palne [np. drewno, papier, węgiel, tkaniny,
Stałe materiały palne [np. drewno, papier, węgiel, tkaniny,
słoma] mogą pod wpływem ciepła ulegać rozkładowi i
słoma] mogą pod wpływem ciepła ulegać rozkładowi i
wydzielać przy tym gazy palne i pary. Ich obecność powoduje,
wydzielać przy tym gazy palne i pary. Ich obecność powoduje,
że materiały te palą się płomieniem. Jeśli materiał nie ma tych
że materiały te palą się płomieniem. Jeśli materiał nie ma tych
właściwości to spala się przez żarzenie. Na szybkość palenia
właściwości to spala się przez żarzenie. Na szybkość palenia
się ciał stałych wpływają:
się ciał stałych wpływają:
•
stopień ich rozdrobnienia (stykanie się większej powierzchni z
stopień ich rozdrobnienia (stykanie się większej powierzchni z
tlenem),
tlenem),
•
wydzielanie się gazów i par,
wydzielanie się gazów i par,
•
większe chemiczne pokrewieństwo z tlenem.
większe chemiczne pokrewieństwo z tlenem.
•
Rozdrobnione materiały palne mogą być szybko
Rozdrobnione materiały palne mogą być szybko
przemieszczane wskutek działania prądów pożarowych i
przemieszczane wskutek działania prądów pożarowych i
powietrza powodujących rozprzestrzenianie się pożaru.
powietrza powodujących rozprzestrzenianie się pożaru.
Natomiast pył materiałów stałych unoszący się w powietrzu
Natomiast pył materiałów stałych unoszący się w powietrzu
ma szybkość palenia się mieszaniny gazowej i może
ma szybkość palenia się mieszaniny gazowej i może
spowodować wybuch
spowodować wybuch
Pożar cieczy palnych i
Pożar cieczy palnych i
substancji topiących się w
substancji topiących się w
wysokiej temperaturze
wysokiej temperaturze
•
Ciecze palne i substancje topiące się pod wpływem
Ciecze palne i substancje topiące się pod wpływem
wysokiej temperatury [np. benzyna, nafta i jej
wysokiej temperatury [np. benzyna, nafta i jej
pochodne, alkohol, aceton, eter, oleje, lakiery,
pochodne, alkohol, aceton, eter, oleje, lakiery,
tłuszcze, parafna, stearyna, pak, naftalen, smoła
tłuszcze, parafna, stearyna, pak, naftalen, smoła
ulegają zapaleniu, gdy – pod wpływem parowania –
ulegają zapaleniu, gdy – pod wpływem parowania –
utworzy się nad górną warstwą cieczy mieszanina
utworzy się nad górną warstwą cieczy mieszanina
par z powietrzem. Dalszy proces palenia przebiega
par z powietrzem. Dalszy proces palenia przebiega
już samorzutnie, ponieważ mieszanina par z
już samorzutnie, ponieważ mieszanina par z
powietrzem, paląc się, nagrzewa ciecz i powoduje
powietrzem, paląc się, nagrzewa ciecz i powoduje
jej parowanie. Pożar cieczy palnych w wyniku
jej parowanie. Pożar cieczy palnych w wyniku
parowania i łączenia się z powietrzem może
parowania i łączenia się z powietrzem może
spowodować powstanie mieszanki wybuchowej.
spowodować powstanie mieszanki wybuchowej.
•
Niebezpieczne jest zarówno wyciekanie palącego
Niebezpieczne jest zarówno wyciekanie palącego
się płynu, jak i płynu jeszcze się niepalącego. W
się płynu, jak i płynu jeszcze się niepalącego. W
każdej chwili bowiem ogień może go zapalić,
każdej chwili bowiem ogień może go zapalić,
powodując rozprzestrzenianie się pożaru.
powodując rozprzestrzenianie się pożaru.
Pożary gazów palnych
Pożary gazów palnych
•
Spalanie gazów [np. metanu, acetylenu,
Spalanie gazów [np. metanu, acetylenu,
propanu, wodoru, gazu miejskiego] odbywa
propanu, wodoru, gazu miejskiego] odbywa
się w warstwie stykania się strumienia gazu z
się w warstwie stykania się strumienia gazu z
powietrzem. Mieszanina gazu palnego z
powietrzem. Mieszanina gazu palnego z
powietrzem lub, w odpowiedniej proporcji, z
powietrzem lub, w odpowiedniej proporcji, z
innymi gazami, ulega łatwemu zapaleniu od
innymi gazami, ulega łatwemu zapaleniu od
najmniejszego źródła ciepła, nawet od iskry,
najmniejszego źródła ciepła, nawet od iskry,
lub żaru papierosa. Gazy palne stanowią duże
lub żaru papierosa. Gazy palne stanowią duże
niebezpieczeństwo szczególnie wtedy, gdy
niebezpieczeństwo szczególnie wtedy, gdy
wymieszają się z powietrzem i zostaną
wymieszają się z powietrzem i zostaną
podpalone w pomieszczeniu zamkniętym.
podpalone w pomieszczeniu zamkniętym.
Wybuch mieszaniny gazowo-powietrznej może
Wybuch mieszaniny gazowo-powietrznej może
dokonać poważnych zniszczeń w budynku, a
dokonać poważnych zniszczeń w budynku, a
nawet jego okolicach.
nawet jego okolicach.
Pożary metali
•
Metale [np. lit, sód, potas, glin i ich stopy], w
Metale [np. lit, sód, potas, glin i ich stopy], w
zależności od składu chemicznego, podczas palenia
zależności od składu chemicznego, podczas palenia
zużywają tlen z powietrza albo – jako mieszaniny
zużywają tlen z powietrza albo – jako mieszaniny
mające w swym składzie utleniacze – spalają się bez
mające w swym składzie utleniacze – spalają się bez
dostępu do powietrza [np. termit (pirotechnika),
dostępu do powietrza [np. termit (pirotechnika),
elektron (stop)]. Metale te oraz mieszanki ciekłe,
elektron (stop)]. Metale te oraz mieszanki ciekłe,
przeważnie pochodne ropy naftowej [np. napalm,
przeważnie pochodne ropy naftowej [np. napalm,
pirożel], są trudne do ugaszenia. Z tego powodu
pirożel], są trudne do ugaszenia. Z tego powodu
armie stosują je jako środki zapalające, wywołujące
armie stosują je jako środki zapalające, wywołujące
pożary punktowe lub przestrzenne.
pożary punktowe lub przestrzenne.
Zagrożenia pożarowe lasów
Zagrożenia pożarowe lasów
W okresie największego zagrożenia pożarowego,
W okresie największego zagrożenia pożarowego,
tj. od 1 kwietnia do 31 października, często
tj. od 1 kwietnia do 31 października, często
wystarczy iskra, aby spłonęło kilka, kilkanaście czy
wystarczy iskra, aby spłonęło kilka, kilkanaście czy
kilkadziesiąt hektarów lasu.
kilkadziesiąt hektarów lasu.
Lasy w Polsce charakteryzują się wysokim
Lasy w Polsce charakteryzują się wysokim
zagrożeniem pożarowym. Średnio w roku powstaje
zagrożeniem pożarowym. Średnio w roku powstaje
około 3,5 tysiąca pożarów na powierzchni ponad 5
około 3,5 tysiąca pożarów na powierzchni ponad 5
tys. ha. Ludzie odpowiadają za ponad 90% pożarów
tys. ha. Ludzie odpowiadają za ponad 90% pożarów
lasu. Umyślne podpalenia, wczesnowiosenne
lasu. Umyślne podpalenia, wczesnowiosenne
wypalanie roślinności, nieostrożność z ogniem - to
wypalanie roślinności, nieostrożność z ogniem - to
tylko niektóre przyczyny powstawania pożarów
tylko niektóre przyczyny powstawania pożarów
lasu.
lasu.
Stopnie zagrożenia
pożarowego!
•
Co to są stopnie zagrożenia
Co to są stopnie zagrożenia
pożarowego ?
pożarowego ?
•
Na podstawie wilgotności ściółki
Na podstawie wilgotności ściółki
sosnowej, wilgotności powietrza oraz
sosnowej, wilgotności powietrza oraz
współczynnika opadowego leśnicy
współczynnika opadowego leśnicy
określają aktualny stopień
określają aktualny stopień
zagrożenia pożarowego. W okresie od
zagrożenia pożarowego. W okresie od
1.04 do 31.10 pomiary dokonywane
1.04 do 31.10 pomiary dokonywane
są codziennie i podawane do
są codziennie i podawane do
wiadomości Służb Leśnych a w
wiadomości Służb Leśnych a w
okresie szczególnego zagrożenia
okresie szczególnego zagrożenia
pożarowego również do radia i
pożarowego również do radia i
telewizji. Wyróżnia się następujące
telewizji. Wyróżnia się następujące
stopnie zagrożenia pożarowego lasu:
stopnie zagrożenia pożarowego lasu:
•
0 brak zagrożenia,
0 brak zagrożenia,
•
I zagrożenie małe,
I zagrożenie małe,
•
II zagrożenie duże,
II zagrożenie duże,
•
III zagrożenie katastrofalne.
III zagrożenie katastrofalne.
Bezpieczeństwo zależy od
Bezpieczeństwo zależy od
Ciebie.
Ciebie.
•
5. Zapamiętajmy, co określają stopnie zagrożenia pożarowego w lasach:
5. Zapamiętajmy, co określają stopnie zagrożenia pożarowego w lasach:
0 - brak zagrożenia,
0 - brak zagrożenia,
I - zagrożenie małe,
I - zagrożenie małe,
II - zagrożenie duże; bądź ostrożny,
II - zagrożenie duże; bądź ostrożny,
III - zagrożenie katastrofalne; nie wolno rozpalać ognisk nawet w
III - zagrożenie katastrofalne; nie wolno rozpalać ognisk nawet w
miejscach wyznaczonych,
miejscach wyznaczonych,
Aby uniknąć pożarów w lasach apelujemy do wszystkich przebywających na
Aby uniknąć pożarów w lasach apelujemy do wszystkich przebywających na
tych terenach o przestrzegania podstawowych zasad:
tych terenach o przestrzegania podstawowych zasad:
1. W lasach i na terenach śródleśnych, na obszarze łąk, torfowisk i
1. W lasach i na terenach śródleśnych, na obszarze łąk, torfowisk i
wrzosowisk, jak również w odległości do 100 m od granicy lasu zabronione
wrzosowisk, jak również w odległości do 100 m od granicy lasu zabronione
jest:
jest:
•
•
rozniecanie ognia poza miejscami wyznaczonymi,
rozniecanie ognia poza miejscami wyznaczonymi,
• wypalanie wierzchniej warstwy gleby i pozostałości roślinnych,
• wypalanie wierzchniej warstwy gleby i pozostałości roślinnych,
• palenie tytoniu, z wyjątkiem dróg utwardzonych i miejsc wyznaczonych
• palenie tytoniu, z wyjątkiem dróg utwardzonych i miejsc wyznaczonych
do pobytu ludzi.
do pobytu ludzi.
2. W parkach narodowych poruszajmy się tylko po wyznaczonych szlakach.
2. W parkach narodowych poruszajmy się tylko po wyznaczonych szlakach.
Wcześniej jednak należy dowiedzieć się o stopniu zagrożenia pożarowego
Wcześniej jednak należy dowiedzieć się o stopniu zagrożenia pożarowego
lasu, jaki obowiązuje
lasu, jaki obowiązuje
w danym dniu i dostosować się do niego - być może ogłoszono zakaz wstępu
w danym dniu i dostosować się do niego - być może ogłoszono zakaz wstępu
do lasu.
do lasu.
3. Nie wchodźmy na uprawy leśne i do młodników o wysokości do 3 m.
3. Nie wchodźmy na uprawy leśne i do młodników o wysokości do 3 m.
4. Poruszajmy się pojazdami mechanicznymi i zaprzęgowymi tylko drogami
4. Poruszajmy się pojazdami mechanicznymi i zaprzęgowymi tylko drogami
oznakowanymi drogowskazami.
oznakowanymi drogowskazami.
Gaśnica pianowa
Gaśnica pianowa
•
Jest przeznaczona do gaszenia pożarów grupy A i B. Jest wykonana z metalowego pojemnika o kształcie
Jest przeznaczona do gaszenia pożarów grupy A i B. Jest wykonana z metalowego pojemnika o kształcie
cylindrycznym, na którym znajduje się pyszczek do wytrysku środka gaśniczego, zbijak do uruchomienia
cylindrycznym, na którym znajduje się pyszczek do wytrysku środka gaśniczego, zbijak do uruchomienia
gaśnicy, uchwyty i instrukcja jej obsługi. Wnętrze gaśnicy wypełniają środki alkaliczne w roztworze
gaśnicy, uchwyty i instrukcja jej obsługi. Wnętrze gaśnicy wypełniają środki alkaliczne w roztworze
wodnym środka pianotwórczego oraz kwas w podwieszonym pojemniku. Po uruchomieniu gaśnicy, czyli
wodnym środka pianotwórczego oraz kwas w podwieszonym pojemniku. Po uruchomieniu gaśnicy, czyli
po uderzeniu zbijakiem o twardy przedmiot, następuje zmieszanie obu cieczy, wydzielanie dużej ilości
po uderzeniu zbijakiem o twardy przedmiot, następuje zmieszanie obu cieczy, wydzielanie dużej ilości
węgla, tworzenie się piany i podwyższenie ciśnienia, które wy-rzuca pianę na zewnątrz.
węgla, tworzenie się piany i podwyższenie ciśnienia, które wy-rzuca pianę na zewnątrz.
Gaśnica śniegowa
Gaśnica śniegowa
•
Przeznaczona do gaszenia pożarów grupy B, C i D. Do wyrzucania środka gaśniczego służy dysza
Przeznaczona do gaszenia pożarów grupy B, C i D. Do wyrzucania środka gaśniczego służy dysza
wylotowa połączona z korpusem elastycznego węża. W głównej części ma zawór i dźwignię do
wylotowa połączona z korpusem elastycznego węża. W głównej części ma zawór i dźwignię do
uruchomienia gaśnicy, a z boku uchwyt. Wnętrze gaśnicy jest wypełnione ciekłym dwutlenkiem węgla,
uruchomienia gaśnicy, a z boku uchwyt. Wnętrze gaśnicy jest wypełnione ciekłym dwutlenkiem węgla,
który po otwarciu zaworu wydostaje się na zewnątrz, gwałtownie się rozpręża i przechodzi w stan
który po otwarciu zaworu wydostaje się na zewnątrz, gwałtownie się rozpręża i przechodzi w stan
gazowy.
gazowy.
Gaśnica proszkowa
Gaśnica proszkowa
•
Zawiera proszek gaśniczy pod stałym ciśnieniem np. azot lub gaz. Znajduje się on w dodatkowym
Zawiera proszek gaśniczy pod stałym ciśnieniem np. azot lub gaz. Znajduje się on w dodatkowym
zbiorniku.
zbiorniku.
Hydronetka
Hydronetka
•
Przenośny pojemnik wyposażony w zbiornik, pompkę tłoczną i wężyk z prądowniczką. Zawiera ok 15 l
Przenośny pojemnik wyposażony w zbiornik, pompkę tłoczną i wężyk z prądowniczką. Zawiera ok 15 l
wody
wody
Gaśnica halonowa
Gaśnica halonowa
•
Wypełniona cieczą o bardzo niskiej temperaturze parownia. W trakcie gaszenia wydzielają się gazy, które
Wypełniona cieczą o bardzo niskiej temperaturze parownia. W trakcie gaszenia wydzielają się gazy, które
są szkodliwe dla zdrowia. Obecnie wycofuje się z użycia gaśnice halonowe.
są szkodliwe dla zdrowia. Obecnie wycofuje się z użycia gaśnice halonowe.
Koc gaśniczy
Koc gaśniczy
•
Wykonany z tkaniny niepalnej o powierzchni ok. 2 m2. Kocem okrywamy źródło ognia, a obrzeża
Wykonany z tkaniny niepalnej o powierzchni ok. 2 m2. Kocem okrywamy źródło ognia, a obrzeża
dokładnie dociskamy do podłoża, dzięki czemu ograniczamy dostęp tlenu do palącego się materiału
dokładnie dociskamy do podłoża, dzięki czemu ograniczamy dostęp tlenu do palącego się materiału
Wykorzystywanie środków
gaśniczych
Pożarom oprócz ognia
Pożarom oprócz ognia
towarzyszą zazwyczaj duże
towarzyszą zazwyczaj duże
ilości wydzielającego się
ilości wydzielającego się
dymu, który potrafi być o
dymu, który potrafi być o
wiele bardziej niebezpieczny
wiele bardziej niebezpieczny
niż sam ogień. W większości
niż sam ogień. W większości
zajść śmiertelnych
zajść śmiertelnych
bezpośrednią przyczyną
bezpośrednią przyczyną
prowadzącą do zgonu jest
prowadzącą do zgonu jest
trujący dym, którego
trujący dym, którego
najgroźniejszym składnikiem
najgroźniejszym składnikiem
jest tlenek węgla (czad).
jest tlenek węgla (czad).
W przypadku kiedy zostałeś
W przypadku kiedy zostałeś
odcięty w jakimś pomieszczeniu i
odcięty w jakimś pomieszczeniu i
nie masz możliwości
nie masz możliwości
ucieczki, podstawową czynnością
ucieczki, podstawową czynnością
jaką powinieneś wykonać jest
jaką powinieneś wykonać jest
uszczelnienie drzwi. Można w tym
uszczelnienie drzwi. Można w tym
celu posłużyć się namoczonymi
celu posłużyć się namoczonymi
ręcznikami umieszczając je
ręcznikami umieszczając je
zwłaszcza przy dolnej szczelinie
zwłaszcza przy dolnej szczelinie
drzwi. Będzie to stanowić dobrą
drzwi. Będzie to stanowić dobrą
ochronę przed przedostawaniem
ochronę przed przedostawaniem
się trującego dymu do środka.
się trującego dymu do środka.