OPIOIDY/OPIATY

Dr n. med. Karina Chmielewska

ICD-10

• Alkohol
• Opiaty
• Kanabinole
• Leki uspokajające...
• Kokaina
• Inne s.

stymulujące

• Halucynogeny
• Tytoń
• Lotne rozpuszczalniki
• Kilka sub. lub inne

• Alkohol
• Amfetaminy
• Kofeina
• Kanabis
• Kokaina
• Halucynogeny
• Inhalanty
• Nikotyna
• Opioidy

• Fencyklidyna.

• Substancje

uspokajające,
nasenne,anksjolit
yki.

• Inne

(np.sterydy).

• Używanie wielu.

DSM-IV

Najczęściej stosowane w Polsce

opiaty/opioidy

• Heroina – proszek

(biały)

• Brown sugar –

brązowe, matowe
bryłki

• Opium –

ciemnobrązowe
bryłki niekiedy
proszek

• palony, i.v., i.m.,

s.c., rzadko
doustnie,
donosowo

• Palony, i.v…….

• Palone, doustnie

c.d. przetwory domowe

• „kompot” – płyn o

kolorze kompotu
wigilijnego

• „makowara”

„zupa” „poppy tea”
– ciemny płyn

• „zielone” „mleczko

makowe”- biały
płyn

• i.v……… i.m., s.c.

• Doustnie

• i.v. ………i.m., s.c.

Morfina, kodeina i opioidy

syntetyczne

• Morfina – tabletki,

syrop, plastry,

ampułki

• Kodeina – tabletki,

syrop

• Np. pentazocyna

(Fortral), fentanyl,

petydyna (Dolargan)

metadon, tramadol,

buprenorfina

• i.m., s.c., i.v.,

przezskórnie,

doustnie,

dokanałowo

• Doustnie…..

• Jak morfina,

Układ opioidowy (Simon

1992)

• Receptor mu – beta-endorfina
• delta – enkefalina
• kappa- dynorfina
• Pobudzenie r. opioidowych powoduje

zmiany behawioralne oraz wpływa na
układ:

• endokrynny
• odpornościowy
• wegetatywny

Zmiany behawioralne:

• Analgezja nad- i rdzeniowa
• Zmiany nastroju –uspokojenie
• Zwiększenie aktywności ruchowej
• Zmniejszenie łaknienia
• Działanie p/drgawkowe i p/psychotyczne
• Rozwój tolerancji, objawy abstynencyjne

Wpływ na układ endokrynny

• Zwiększenie stężenia prolaktyny
• ...... hormonu wzrostu
• Zmniejszenie stężenia
• lipotropiny
• .......testosteronu
• .......hormonu antydiuretycznego

Wpływ na układ

immunologiczny

• Uogólniona limfadenopatia
• Osłabienie układu odpornościowego

Działanie wegetatywne:

• Zwężenie źrenic
• Hamowanie ośrodka oddechowego
• Obniżenie RR krwi
• Zwolnienie rytmu serca
• Zwolnienie perystaltyki jelit
• hipotermia

Neuroadaptacja

do opioidów spowodowana ich

przewlekłym przyjmowaniem
(uzależnienie) powoduje:

1. Zmianę syntezy i uwalniania

endogennych peptydów
opioidowych oraz

2. Wtórną zmianę sensytywności i

gęstości receptorów opioidowych

Działanie opioidów

• Euforia, błogostan
• Zmniejszenie uczucia

bólu, głodu, potrzeb
seksualnych

• Subiektywne uczucie

ciepła

• Spowolnienie

psychoruchowe i
senność

• Zwężenie źrenic
• Osłabienie: reakcji

źrenic na światło,

reaktywności

ośrodka kaszlu (!),

wydzielania soków

żołądkowych,

perystaltyki jelit (!)

• Obniżenie RR,

bradykardia,

bradypnoe

Uzależnienie od opiatów -

skutki

• Przedawkowania
• Obniżona odporność ukł. immunologicznego –

choroby wszczepienne: HCV, HIV, HBV,
bakteryjne

• Prostytucja
• Deficyty w okresie kształtowania osobowości
• Kryminogenność (produkcja, handel,

kradzieże)

• Noworodki – HIV, z. abstynencyjne, sieroctwo
• Choroba społecznie zakaźna

Opioidowy zespół

abstynencyjny

• Rozszerzenie źrenic
• Wzrost:RR,tętna,te

mp.

• Piloerekcja
• Wysięk z nosa,
• Łzawienie, poty
• Kichanie
• Biegunka,wymioty
• Zab. snu

•

Pragnienie narkotyku

•

Dreszcze

•

Bóle stawowo-
mięśniowe

•

Nudności

•

Bóle, skurcze
brzucha

•

Drażliwość

•

Osłabienie

Przebieg zespołu

abstynencyjnego

• W zależności od dawki
• Rodzaju narkotyku
• Warunków detoksykacji
• Dobrowolnosci
• Leczenia objawów obstynencyjnych
• Indywidualnych cech
• Doświadczenia w chorobie
• Ogólnego stanu zdrowia

Stymulan
ty

• Krótki czas

działania

• Krótkie „ciągi”
• Psychozotwórcze
• Pobudzające
• Z. Abstynencyjny –

dominują objawy

psychiczne

• Ostre zatrucie –

psychoza

• Znacznie dłuższy
• Długie „ciągi”
• Antypsychotyczne
• Uspokajające
• Z. Abstynencyjny

– dominują

objawy fizykalne

• Ostre zatrucie –

śpiączka

Opioidy

Ostre zatrucie opiatami

• Śpiączka
• Szpilkowate źrenice
• Spłycenie i zwolnienie częstości

oddechów

• Spadek RR
• Bladość powłok
• Obniżenie temperatury ciała

• Upicie zwykłe – próg nietrzeźwości 0,5

promila.

• Lekkie zatrucie – 0,5-1,0

- pobudzenie psychoruchowe, zmniejszona zdolność

kontrolowania postępowania, poczucie beztroski,

łatwy kontakt z ludźmi

Wyraźne objawy zatrucia – 2,0 -2,5

- oczopląs, upośledzenie widzenia, wolna reakcja źrenic

na światło, ubóstwo treści wypowiedzi, znaczne

upośledzenie koordynacji ruchowej, reakcje

niewspółmierne do bodźców, działania popędowe

(seks).

Upicie głębokie alk.

• Stężenie 3,5 – 4,0 promila

- Objawy: bełkot, powolność ruchów, niezborność,

„chód na szerokiej podstawie”, preferencja
postawy siedzącej niż leżącej

- Obniżenie RR, temperatury
- Zanik odruchów neurologicznych (m.in.

udławienie treścią pokarmową

- Narastanie zaburzeń świadomości

- Stężenie powyżej 4,0 promila

- Głębokie zahamowanie oun (do śmierci włącznie)

Upicie (

zatrucie)

patologiczne

przebiega pod postacią zawężenia świadomości

(zamroczenie) lub z dominacją objawów
wytwórczych

-stan utrzymuje się do kilkunastu godzin
-człowiek sprawia wrażenie trzeźwego
-zachowania agresywne, wściekłości
-zakończone tzw. snem terminalnym
-pokryte okresem niepamięci
-często czyny karalne
-bardzo rzadko występuje