LUMPY SKIN DISEASE
Dermatitis nodosa
DIAGNOSTYKA I
ROZPOZNAWANIE
CHOROBY GUZOWATEJ SKÓRY
ETIOLOGIA
wirus należący do rodziny Poxviridae,
rodzaju Capripoxivirus
antygenowo pokrewny z wirusem ospy
owiec i kóz
oporny na czynniki środowiska
zachowuje stabilność w pH 6,6 - 6,8
w wysuszonej skórze zakaźny przez 33
dni w zakażonych tkankach
w temp. +4°C przeżywa przez 6
miesięcy, a w -80°C ponad 10 lat
EPIZOOTIOLOGIA
występuje w Afryce, Egipcie, i Izraelu -
enzootycznie
zachorowalność wynosi ok. 20%
w wrażliwej populacji zachorowalność wzrasta do
80%
śmiertelności 1-10%
choruje tylko bydło - wszystkich ras i w każdym
wieku
sezonować zachorowań
straty gospodarcze – spadek mleczności,
wyniszczenie, uszkodzone skóry
ŹRÓDŁO I DROGI ZAKAŻENIA
• zakażone bydło -rezerwuar
•
przenoszenie głównie przez owady
ssąco-kłujące
możliwe zakażenie
• bezpośrednie- kontakt zwierząt
• pośrednie - pasza, woda
• inne wektory np. ptaki
PATOGENEZA
• w miejscu ukłucia owadów i
wprowadzenia wirusa powstają w
skórze guzki
• stopień zaawansowania choroby
zależy od:
- rasy bydła
- szczepu wirusa
- osobniczej wrażliwości
OBJAWY KLINICZNE
okres inkubacji wynosi 2-4 tygodni
gorączka
brak apetytu, osowiałość
silne łzawienie, ślinienie
wypływ z nozdrzy i worka spojówkowego
z czasem przechodzący w śluzowo-ropny
kulawizna
po ok. 1 tygodniu pojawiają się zmiany
chorobowe na skórze
liczne śródskórne guzki, okrągłe, twarde
o średnicy 1-4 cm
OBJAWY KLINICZNE
guzki w jamie nosowej, powodując
wypływ, utrudnione oddychanie,
rzężenia, duszność
guzki na błonie śluzowej jamy ustnej,
doprowadzają do ślinotoku
guzki na spojówce oka, mosznie i sromie
na błonach śluzowych tworząc miękkie
żółtobrunatne guzy, ulegające maceracji
pozostawiając nadżerki
OBJAWY KLINICZNE
obrzęk miejscowych węzłów chłonnych
zatkania naczyń limfatycznych prowadzące
do obrzęku kończyn
zanik mleczności
poronienia
zdrowienia po 2-4 tygodniach trwania
choroby
u buhajów następstwem choroby jest
trwała lub przemijająca niepłodność
ZMIANY
ANATOMOPATOLOGICZNE
guzowate zmiany ziarninowe w
narządach wewnętrznych
układu pokarmowego i
oddechowego
zapalenie płuc
ROZPOZNANIE
sezonowość – wilgotne lato, owady
objawy kliniczne – guzy
badania wirusologiczne – treść
guzów
zakażenie HK – IF lub IP
western blotting
badania serologiczne – SN, ELISA
ROZPOZNANIE RÓŻNICOWE
ROZPOZNANIE RÓŻNICOWE
guziczkowe zapalenia skóry bydła
(prątki atypowe)
ospa krów (Pox i Vaccinia virus) i
ospa rzekoma (Parapoxvirus )
grudkowe zapalenie jamy ustnej –
(Parapoxvirus)
pseudoguzowata choroba skóry
(wrzodziejące zapalenie strzyków
bydła) –
ZAPOBIEGANIE
likwidacja zwierząt chorych
ograniczenie przemieszczania bydła
zakażonego
zapobieganie rozwojowi owadów
szczepienie szczepionką zawierającą
wirus żywy, pochodzący z hodowli
tkankowej
szczepienie atenuowanym wirusem
ospy owiec
AFRYKAŃSKI POMÓR KONI
AFRYKAŃSKI POMÓR KONI
P
P
ESTIS EQUORUM
ESTIS EQUORUM
AFRICAN HORSE SICKNESS
AFRICAN HORSE SICKNESS
śmiertelna zakaźna, niezaraźliwa,
choroba koniowatych i psów
przenoszona przez owady krwiopijne
posocznica
obrzęki tkanki podskórnej
zaburzenia układu krążenia
zaburzenia ukladu oddechowego
ETIOLOGIA
ETIOLOGIA
rodzaj: pantropowy wirus ahs
(african horse sickness)
rodzina: reoviridae, rodzaj orbivirus
9 typów antygenowych
w ich obrębie ponad 50 szczepów
różniących się tropizmem
w wyschniętej krwi może przeżyć 2
lata
WRAŻLIWOŚĆ GATUNKOWA
WRAŻLIWOŚĆ GATUNKOWA
konie, muły, psy – najbardziej
podatne
osły i zebry – postacie podostre
lub poronne
zwierzęta laboratoryjne
wrażliwe wszystkie, oprócz
królików
WYSTĘPOWANIE
WYSTĘPOWANIE
stacjonarnie – Afryka Centralna
po II wojnie – cała Afryka i
sąsiednie kontynenty
epizootie – Palestyna, Irak, Iran,
Syria, Turcja, Pakistan, Indie, Cypr
1966 r. – Hiszpania
tereny endemiczne
• pojawia się cyklicznie co 8 – 10 lat
• sezonowo – owady krwiopijne
• samoistnie zanika po pierwszych mrozach
ŹRÓDŁA I DRODI ZAKAŻENIA
ŹRÓDŁA I DRODI ZAKAŻENIA
zwierzęta chore
ozdrowieńcy
bezobjawowi nosiciele - nosicielstwo do 90 dni
naturalny rezerwuar – zwierzęta wolno żyjące
(zebry, słonie)
wektory: owady krwiopijne
głównie kuczmany (Culicoides sp., komary, kleszcze
po nassaniu się krwi są wektorami przez 5 tyg.
przenoszenie na dalekie odległości (wiatr, samoloty)
DROGI ZAKAŻENIA
poprzez ukąszenie przez owada
jatrogennie - zabiegi sanitarno-weterynaryjne
kontaktowe nie ma istotnego znaczenia
Objawy
Objawy
kliniczne
kliniczne
Postać płucna (nadostra)
Postać płucna (nadostra)
inkubacja 2-5 dni
wysoka gorączka 40-42
0
c
w przebiegu nadostrym w ciągu kilku godzin
pojawia się duszność – objaw ostrego obrzęku płuc
kończy się nagłą śmiercią
mimo gorączki łaknienie zachowane
napadowy kaszel
objawy lękowe i poty
konie giną z powodu duszności w ciągu 1 –12 do
48 godz.
Objawy
Objawy
kliniczne
kliniczne
Postać płucna ostra
Postać płucna ostra
gorączka, po której występują ostre napady kaszlu
żółtawy, pienisty wypływ z otworów nosowych,
bardzo obfity
przekrwienie błon śluzowych
obrzęki (oczy, wargi, przedpiersie)
nadmierne pocenie się
nagłe osłabienie, chwiejny chód, zaleganie
śmierć po 4-5 dniach wśród objawów silnej
duszności
wskaźnik śmiertelności – 90 –100%
POSTAĆ SERCOWA
POSTAĆ SERCOWA
występuje na terenach
endemicznych po zakażeniu innym
serotypem
inkubacja 1 - 3 tyg.
zmienny apetyt
gorączka 39 –40
0
c
trwa 5-20 dni lub dłużej
POSTAĆ MIESZANA
POSTAĆ MIESZANA
występuje w następstwie infekcji
różnymi typami lub szczepami
wirusa
śmiertelność w tej postaci jest
również wysoka
w zależności od tropizmu serotypu
dominuje syndrom płucny lub
sercowy
POSTAĆ GORĄCZKOWA
POSTAĆ GORĄCZKOWA
(Horse Sickness
(Horse Sickness
F
F
ever)
ever)
postać poronna
spotykana u zebr, mułów i osłów
sporadycznie u innych zwierząt uprzednio
szczepionych
przypadki
podkliniczne,
często
niezauważalne
śmiertelność w tej postaci jest z reguły niska
POSTAĆ GORĄCZKOWA
POSTAĆ GORĄCZKOWA
(HS
(HS
F
F
)
)
inkubacja 2-3 czasem 4 tyg.
gorączka 39–40,5
0
c, czasem 42
0
c,
utrzymuje się 3-5 dni i spada do normy, by
wzrosnąć ponownie po 3 dniach
zaczerwienienie i stan zapalny spojówek
przyspieszona praca serca
wzrost liczby oddechów
duszność
objawy samoistnie ustępują po 4-5 dniach i
następuje zdrowienie
ZACHOROWANIA PSÓW NA
ZACHOROWANIA PSÓW NA
AHS
AHS
karmione mięsem padłych koni na AHS
używane do polowań (zakażenie przez
owady)
1951 r. (Pierce) – AHS w sforze 35 psów
karmionych mięsem padłych koni
31 zachorowało, 7 padło
nosicielstwo AHSV przez zdrowe psy
rola psów w epizootiologii AHS niewielka
ZMIANY
ZMIANY
ANATOMOPATOLOGICZNE
ANATOMOPATOLOGICZNE
POSTAC PŁUCA
POSTAC PŁUCA
silny obrzęk płuc
wysiękowe zapalenie opłucnej
wybroczyny i wylewy krwawe pod
opłucną
gardło, tchawica, oskrzela i oskrzeliki
wypełnione pienistym, żółtawym,
surowiczym płynem
obrzęk wątroby i ścian jelita
ZMIANY
ZMIANY
ANATOMOPATOLOGICZNE
ANATOMOPATOLOGICZNE
POSTAC SERCOWA
POSTAC SERCOWA
charakterystyczne obrzęki podskórne głowy
surowiczo-galaretowate nacieki w tkance
podskórnej i śródmięśniowej w okolicy głowy,
szyi i przedpiersia
puchlina osierdzia i opłucnowa
obrzęk krtani
zwyrodnienie mięśnia sercowego
wybroczyny pod osierdziem i wsierdziem
zapalenie i nadżerki błony śluzowej żołądka
przekrwienie nerek i wątroby
wodobrzusze
ROZPOZNANIE
ROZPOZNANIE
sezonowe występowanie choroby
typowe objawy kliniczne
charakterystyczne zmiany anat. pat.
wysoka zachorowalność i
śmiertelność
ostateczne rozpoznanie - badania
wirusologiczne i serologiczne
BADANIA LABORATORYJNE
BADANIA LABORATORYJNE
wirusologiczne
przyżyciowo – krew na heparynę (10 j.m./1ml)
pośmiertnie – wycinki płuc, śledziony, w. chłonnych
(10% glicerol, termos z lodem)
Identyfikacja
wirusa – surowice poliwalentne (ELISA, OWD, HI, ID)
serotypu – surowice monowalentne (SN, test redukcji
łysinek)
wykrywanie antygenu w tkankach – IF
serologiczne
p.ciała po 10-14-21 dpi - zwierząt do obrotu
zalecenie OIE – OWD, ELISA, ID, redukcja łysinek
badanie par surowic – odstęp 2-3- tyg
ROZPOZNANIE RÓZNICOWE
ROZPOZNANIE RÓZNICOWE
zakaźne choroby płuc
NZK
babeszjoza
ZWALCZANIE
ZWALCZANIE
afrykański pomór koni jest chorobą
zwalczaną z urzędu
konie chore i podejrzane o chorobę są
usypiane, ich zwłoki niszczone
pozostałe konie - izolacja i obserwacja
przez 40 dni
pomieszczenia spryskuje się środkami
owadobójczymi
teren zagrożony w promieniu 30 – 100 km
wokół
okręgu
zapowietrzonego
–
perlustracje
szczepienia
ochronne,
najpierw
szczepionką poliwalentną, a po ustaleniu
serotypu – monowalentną
obrót koniowatymi jest wstrzymany
ZWALCZANIE
ZWALCZANIE
repelenty i insektycydy (zwierzęta i
pomieszczenia, samochody, samoloty na
obszarze zapowietrzonym)
kraj wolny po 12 mies. od wygaśnięcia
zarazy
zakaz importu koniowatych z terenów
endemicznych (zebry do zoo)
nie zaleca się prowadzić hodowli koni
przy lotniskach i portach (przenoszenie
owadów przez samoloty i statki)