Polska po II wojnie

światowej

TERYTORIUM –GRANICE

-LUDNOŚĆ



Obszar Polski po II wojnie światowej wynosił ok.

311 tys.

„pod polską administrację” zostały oddane: Górny

Śląsk, Pomorze Zachodnie ze Szczecinem, Pomorze

Gdańskie z Gdańskiem, Warmię i Mazury



16 sierpnia 1945r.

W Moskwie została podpisana

polsko-

radziecka umowa o granicy państwowej,

która miała

przebiegać na linii: od źródeł Sanu, przez Rawę, Bug,

środek Puszczy Białowieskiej do Puńska.



Zgodnie z decyzjami zapadłymi na konferencji w

Poczdamie z ziem polskich wysiedlono ludność niemiecką.

Na mocy porozumień polsko- radzieckich z Polski do ZSRR

wyjechało ok. 480 tys. Ukraińców, 35 tys. Białorusinów i

ok. 20 tys. Litwinów.



Z polskich kresów wschodnich i terytorium ZSRR do Polski

repatriowano ok. 1 mln 750 tys. obywateli polskich. Polacy

wracali także z Zachodu.

Sytuacja wewnętrzna



Polska po II wojnie światowej była po względem

politycznym, gospodarczym i strategicznym uzależniona od

ZSRR. Na terytorium Polski stacjonowało ponad 1,5 mln

żołnierzy radzieckich. Powstały w czerwcu

1945r.

Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej

był

zdominowany przez polityków komunistycznych

związanych ideologicznie ze Związkiem Radzieckim.



Kościół Katolicki w Polsce poniósł ogromne straty( śmierć

wielu księży, zniszczonych wiele kościołów i budynków

należących do kościoła katolickiego i innych związków

wyznaniowych). Prymas Polski , kardynał August Hlond,

dokonał reorganizacji administracji kościelnej w Polsce

włączając do struktury administracyjnej polskiego Kościoła

katolickiego Ziemie Odzyskane, co stało się podstawą do

jednostronnego

zerwania przez

Tymczasowy Rząd

Jedności Narodowej

stosunków dyplomatycznych ze

Stolica Apostolską.



Mimo przeciwdziałania władz komunistycznych zaczęło się

rozwijać polskie życie polityczne- powstały partie i

stronnictwa opozycyjne wobec rządów komunistycznych.

22 sierpnia 1945r.

z połączenia Stronnictwa Ludowego i

grup działaczy ludowych powstało

Polskie Stronnictwo

Ludowe

- prezesem został

Wincenty Witos,

pierwszoplanową rolę odgrywał wiceprezes i były premier

rządu polskiego w Londynie,

Stanisław Mikołajczyk.

PSL

cieszyło się popularnością wśród Polaków; w praktyce jako

jedyna niezależna partia stało się

partią opozycyjną.



14 listopada 1945r.

Reaktywowane zostało

Stronnictwo

Pracy

- na czele Karol Popiel. Od początku pozostawało pod

dużym wpływem komunistów. Otrzymało 16 miejsc w KRN.



Dominującą role na polskiej scenie politycznej odgrywała

Polska Partia Robotnicza

, ściśle współpracując z

politykami radzieckimi; komuniści kierowali

najważniejszymi dziedzinami życia kraju- gospodarką,

wojskiem, policją, wymiarem sprawiedliwości.



2 września 1945r.

powstało

Zrzeszenia Wolności i

Niezawisłość

z płk.

Janem Rzepeckim.



30 czerwca 1946r.

odbyło się referendum w którym

Polacy mieli odpowiedzieć „3 razy tak” na następujące

pytania:

Czy chcesz zniesienia Senatu?

Czy jesteś za utrwaleniem reform społeczno-

gospodarczych?

Czy chcesz utrwalenia polskiej granicy zachodniej na

Odrze i Nysie Łużyckiej?

Oficjalne wyniki:

frekwencja 85,3% uprawnionych, „Tak”

na pierwsze pytanie- ponad 68% głosów, na drugie ponad

77% na trzecie ponad 91%.

Wyniki zostały sfałszowane:

obliczenia

wiarygodne( wyniki zebrane przez opozycje w

województwie krakowskim) : „nie” na pierwsze pytanie

odpowiedziało ok. 83% uczestników referendum!



Na negatywny obraz Polski w świecie wywarł tzw.

pogrom

kielecki. 4 lipca 1946r.

mieszkańcy Kielc zabili

czterdziestu Żydów- do dziś nie są jednoznacznie ustalone

przyczyny i tło wydarzeń kieleckich. Sugeruje się

inspiracje komunistycznego Urzędu Bezpieczeństwa, choć

wielu wskazuje na niechęć Polaków do Żydów, którzy

zajmowali wiele eksponowanych stanowisk państwowych.



Przygotowania do

zbliżających się wyborów do Sejmu

przebiegały w atmosferze wzmagających się do

represji

terroru

wobec działaczy i partii będących poza blokiem

wyborczym.



19 stycznia 1947r.

odbyły się wybory do Sejmu

Ustawodawczego – wyniki, podobnie jak rezultat

referendum zostały sfałszowane.



5 lutego 1947r. prezydentem państwa

został

teoretycznie bezpartyjny

Bolesław Bierut.

Na czele rzadu

stanął

Józef Cyrankiewicz,

stanowiska wicepremierów

objęli

Władysław Gomułka

i Antoni Korzycki.



Władysław Gomułka



Józef Cyrankiewicz



19 lutego 1947r.

Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę,

która regulowała na czas przejściowy relacje między

organami władzy.

Mała Konstytucja

wprowadzała:

jednoizbowy Sejm- władza ustawodawcza; instytucję

prezydenta, Radę Państwa i rząd – władza

wykonawcza.

Z nazwy niezawisłe

sądy- to władza

sadownicza.



W celu umocnienia swojej pozycji władza ludowa stosowała

szeroką akcję terroru wobec prawdziwych i domniemanych

wrogów nowych porządków- reżim

Ministerstwa

Bezpieczeństwa Publicznego, Urzędu Bezpieczeństwa,

Milicji Obywatelskiej

i innych formacji paramilitarynych.



We wrześniu 1947r. W Szklarskiej Porębie powstało

Biuro

Informacyjne

Kominform

- partii komunistycznych z

państw Europy Środkowej i Południowej, które miało

koordynować działania komunistów i dążyć do stworzenia

jednolitej władzy komunistycznej w oparciu o wzorzec

radziecki.



Na przełomie lat 40. i 50. XXw. w Polsce rozpoczął się

okres nazywany stalinowskim.

W warunkach polskich

stalinizm oznaczał próbę wzorowania na rządach

stalinowskich i ścisłą współpracę polityczną, gospodarczą i

wojskową między Polską a ZSRR-

pełne

podporządkowanie Polski ZSRR.



Na lata 1950-1953 przypadł

ostatni etap eliminacji

polskiego podziemia niepodległościowego

- rozbicie

różnych formacji zbrojnych, skazanie przywódców na karę

śmierci lub długoletnie więzienia (pokazowe procesy).

Stosowano wszechogarniający terror, co miało na celu

zastraszenie społeczeństwa polskiego i łatwe nim

kierowanie.



Ostatecznym przypieczętowaniem zmian ustrojowych i

politycznych zachodzących w Polsce było uchwalenie

lipca 1952r. konstytucji

ustanawiającej państwo:

Polską

Rzeczpospolitą Ludową.



Konstytucja była oparta na wzorach radzieckich, pozwalała

na dużą dowolność interpretacji przepisów przez władzę.

W praktyce przepisy ustawy zasadniczej pozwalały na

stosowanie praktyk totalitarnych reżimu komunistycznego.



W zakresie ustroju gospodarczego zakładano

uspołecznienie( nacjonalizację) środków produkcji.

Zachowano własność osobistą, ale państwo brało pod

opiekę inne formy własności- spółdzielcza i państwową.



Zatarto granice między władzą ustawodawczą,

wykonawczą i sądowniczą:

najwyższy organ władzy państwowej-

Sejm

( kadencja 4-

letnia, wybory czteroprzymiotnikowe); wobec braku

określenia praw posłów oraz trybu rozwiązywania Sejmu

można było łatwo kierować obradami;

- Rada Państwa-organ władzy państwowej-

zwierzchnictwo nad

radami narodowymi

różnych szczebli

w terenie, bardzo szerokie kompetencje- pokrywały się z

kompetencjami Sejmu, a nawet je przewyższały.



Na lata

1949- 1955

przypadło wzmożenie ataków i

walka z

Kościołem katolickim

i jego wpływami w społeczeństwie

polskim: duchowieństwo polskie, hierarchia kościelna

zostały za agenturę Watykanu i obcych służb, organizowano

wiece propagandowe, komórki Ministerstwa

Bezpieczeństwa publicznego próbowały nakłonić księży do

nieposłuszeństwa wobec hierarchów Kościoła i stworzyć

zalążki kontrolowanego przez państwo Kościoła

narodowego- akcja potępiona przez Kościół.



1950r.

Rząd przejął majątki instytucji dobroczynnych i

oświatowych prowadzonych przez Kościół, m.in.

Caritas.



Mimo ataków na Kościół udało się podpisać

porozumienie

między rządem polskim a Episkopatem- kwiecień 1950-

Kościół mógł kontynuować pracę duszpasterską.

Prymas

Polski kardynał Stefan Wyszyński

nie wierzył w

szczerość porozumienia. W końcu 1950r. wzmogły się ataki

na księży, dostojników kościelnych, oskarżenia o antypolska

postawę i działalność. Władze likwidowały seminaria

duchowe, domy zakonne i prasę katolicką.



Biskupi wystosowali list do rządu

Non pussumus,

w którym

zarzucali łamanie porozumień, ale nie uchylili się od

partnerskiej współpracy. Efektem było ponowienie ataków,

procesy polityczne księży, biskupów( bpa kieleckiego

Czesława Kaczmarka).

26 października 1953r. Prymas

Stefan Wyszyński został aresztowany i uwięziony

Rywałdze a następnie w Stoczku koło Lidzbarku

Warmińskiego.

Prymas Polski

Stefan Wyszyński

GOSPODARKA



Gospodarka polska była po wojnie prawie całkowicie

zrujnowana- ok. 65% zakładów przemysłowych uległo

zniszczeniu, nastąpił całkowity upadek rolnictwa. Wiele

miast legło w gruzach: Warszawa, Wrocław, Gdańsk,

Szczecin. Ruina gospodarki polskiej była bezpośrednio

związana ze zniszczeniami wojennymi i rabunkową polityką

żołnierzy Armii Czerwonej.



13 listopada 1945r. Utworzono

Ministerstwo Ziem

Odzyskanych,

którego zadaniem było jak najszybsze

zagospodarowanie i scalenie gospodarcze ziem polskich na

zachodzie z pozostałymi częściami państwa, rozpoczęto

akcję zasiedlenia tych ziem przez Polaków repatriowanych

z kresów wschodnich dawnej Rzeczpospolitej.



3 stycznia 1946r.

KRN wydala ustawę o

nacjonalizacji

przemysłu.

Państwo miało bez odszkodowania przejąć

majątki poniemieckie, zarządzane przez Niemców i majątki

osób współpracujących z okupantem. Działania władz

komunistycznych, które podejmowano na podstawie ustawy

nacjonalizacyjnej, w praktyce wyeliminowały prywatne

drobne przedsiębiorstwa.



Państwo przejęło kontrolę i monopol w sektorze

finansowym i bankowym. Emisja papierowych pieniędzy,

nie mających pokrycia w złocie lub dewizach, zakaz obrotu

obcymi walutami, doprowadziły do szybkiej inflacji i

powstania

„czarnego rynku”.



Gospodarka polska

po wojnie weszła, zgodnie z modelem

radzieckim, na tory

planowania.

W listopadzie 1945r.

Powstał

Centralny Urząd Planowania

. Pierwsze

krótkofalowe plany pojawiły się jeszcze w latach 1945-1946

i udało się je zrealizować.



lipcu 1947r.

Sejm Ustawodawczy uchwalił ustawę o

planie 3-letnim-

Plan Odbudowy Gospodarczej

na lata

1947-1949.

Zakładał on:

* podniesienie stopy życiowej Polaków( poziom życia miał

przewyższyć wskaźniki przedwojenne)

* likwidację szkód wojennych

* pełne złączenie Ziem Odzyskanych z resztą Polski

* ugruntowania nowego modelu gospodarczego

* osiągnięcie przedwojennego poziomu produkcji w

przemyśle

* wzrostu o 10% produkcji rolnej w porównaniu do stanu

przedwojennego

* pełne odbudowanie zniszczonych przedsiębiorstw

„

Bitwa O Handel”



W okresie przygotowania założeń planu 3-letniego,

kierownicy polskiej gospodarki z ministrem przemysły i

handlu Hilarym Mincem na czele podkreślali trwałość

trzech sektorów gospodarki-państwowego, spółdzielczego i

prywatnego. Jednak już w kwietniu 1947r. PPR

sformułowała program „bitwy o handel”, czyli plan

zlikwidowania handlu prywatnego.



W wyniku tej tzw. „bitwy o handel” w ciągu dwóch lat

liczba prywatnych punktów handlowych i pośredników

zmalała o ponad połowę. Niewydolny handel państwowy,

trudności aprowizacyjne spowodowały pojawienie się

niedoborów w sklepach, zmniejszenie ilości punktów

handlowych( pojawiło się zjawisko które już zawsze miała

towarzyszyć gospodarce polskiej-

kolejki, pogorszenie

jakości obsługi i czarny rynek



W lipcu

1950r.

Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę

planie 6-letnim 1950-1955.

Wobec narastającego

napięcia zimnowojennego

nacisk

położono szczególnie na

przemysł ciężki, zbrojeniowy. Produkcja przemysłowa

miała wzrosnąć aż 158%!; wzrost w rolnictwie tylko o 50%;

wzrost dochodu obywateli o 112%.



Państwo rozbudowało przemysł stoczniowy, samochodowy,

hutniczy( Huta im. Lenina po Krakowem) i metali

kolorowych ( huta aluminium w Skawinie pod Krakowem).

Technologie stosowane w przemyśle były przestarzałe, a

zwiększenie produkcji osiągano dzięki zwiększeniu

zatrudnienia a nie unowocześnieniu i zwiększeniu

wydajności pracy.



Rolnictwo

było niedoinwestowane, rolnicy indywidualni

obciążani wysokimi podatkami. Wobec braków żywności na

rynku stosowano rekwizycje wśród rolników i przymusowe

włączanie gospodarstw indywidualnych do spółdzielni. W

konsekwencji nastąpił spadek produkcji, ciągłe niedobory na

rynku i system kartkowy.



Państwo nie inwestowało w budownictwo mieszkaniowe,

wobec ciągłych migracji ze wsi do miast sytuacja lokalowa

była fatalna.



Fatalnie na zamożności społeczeństwa odbiła się

przeprowadzona w

październiku 1950r. Wymiana

pieniędzy-

obywatele posiadający swoje oszczędności stracili

na tej operacji ok. 3 mld ówczesnych złotych polskich.



Rok 1953 przyniósł podniesienie przez państwo większość

cen na towary przemysłowe i żywność, nastąpił realny spadek

wartości płac i obniżenie stopy życiowej ludności.

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20