DZIAŁANIA
ZAPOBIEGAWC
ZE I
REHABILITACYJ
NE WOBEC
NARKOMANÓW
NARKOMANIA
Według encyklopedii Gutenberga narkomania to: „używanie nielegalnie
zdobytych narkotyków lub
legalnie przepisanych leków w sposób odbiegający od dopuszczalnej
praktyki medycznej w celu
odurzenia się.
Cechami tego uzależnienia są: niepohamowana chęć lub przymus
dalszego przyjmowania
środka i zdobycia go za wszelką cenę; tendencja do zwiększania dawek;
psychiczne i na ogół
fizyczne uzależnienie od jego działania; upośledzający wpływ na
jednostkę i społeczeństwo.
Z zaburzeń psychicznych występujących u osób narkotyzujących się
wymienia się: degradację
osobowości, stany depresyjne, próby samobójcze, zaburzenia seksualne,
halucynozy.”
NARKOTYK
Ze względu na poglądy społeczne, różnice kulturowe, stany prawne itp. nie
ma jednoznacznej definicji słowa
narkotyk. Narkotykami nazywa się:
- substancje, których przyjmowanie powoduje po jakimś okresie używania
uzależnienie fizyczne: nikotyna,
alkohol, opiaty i opioidy (np. morfina, heroina), kokaina, fentanyl;
niektóre benzodiazepiny,
- wszystkie substancje psychotropowe, które aktualnie są nielegalne (tzw.
policyjna definicja narkotyku; narkotyk z punktu widzenia obowiązującego
prawa).
W polskim prawodawstwie środkiem odurzającym nazywamy substancję
pochodzenia naturalnego lub syntetycznego
działającą na ośrodkowy układ nerwowy.
Istnieje także definicja środka zastępczego:
Jest to substancja w każdym stanie fizycznym, która jest trucizną lub
środkiem szkodliwym, używana zamiast lub
w takich samych celach niemedycznych jak środek odurzający lub
substancja psychotropowa.
JAK ZAPOBIEGAĆ
NARKOMANII?
Jednym ze sposobów przeciwdziałania narkomanii jest zakładanie ośrodków
profilaktyki
uzależnień. Ludzie pracujący w takich firmach jeżdżą po szkołach i prowadzą
zajęcia, jak bronić
się przed zalewającą nas falą narkotyków. Mówi się tam nie tylko o
zagrożeniach, ale także
wskazuje alternatywne drogi własnego rozwoju oraz promuje zdrowy styl życia
bez stresu oraz
braku samoakceptacji.
Innym sposobem na zapobieganie narkomanii jest stworzenie dzieciom i
młodzieży możliwości
spędzenia wolnego czasu z dala od wszelkich używek. Obozy nad jeziorem,
wyjazdy w góry lub
nad morze pod czujnym okiem pedagogów i maksymalne zapełnienie
wolnego czasu zabawami,
grami i najrozmaitszymi konkursami. Celem takiego przedsięwzięcia jest
pokazanie młodym
ludziom jak wiele mogą stracić popadając w nałóg.
Kolejnym sposobem zapobiegania narkomanii jest organizowanie warsztatów
profilaktycznych. W wielu
domach narkomania to ciągle temat, którego nie należy poruszać, aby nie
rozbudzać w dziecku
ciekawości. Tymczasem niewiedza ta służy najlepiej producentom i handlarzom
narkotyków.
Z łatwością udaje się im przekonać nieświadomego nastolatka do kupna środka
odurzającego.
Aby mówić o tych złych stronach narkotyków tworzone są warsztaty
profilaktyczne uświadamiające
młodych ludzi o szkodliwości takiej zabawy. Jednym z tego typu przedsiębiorstw
jest stowarzyszenie
„Karan”, w którym prowadzone są grupy psychoedukacyjne dla młodzieży,
grupy wsparcia dla
wolontariuszy, którzy pracują z dziećmi oraz udzielane są indywidualne porady
psychologiczne.
Program warsztatów profilaktycznych z reguły obejmuje:
- definicje uzależnienia: fazy i rodzaje
- poznanie wroga: skutki działania narkotyków
- walkę z narkotykiem: budowanie prawidłowego obrazu samego siebie,
tworzenie i wzmacnianie systemu wartości i asertywności
- wskazanie alternatywnych dróg
- w przypadku uzależnienia – wskazanie miejsca, gdzie szukać pomocy
26 czerwca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Narkomanii. Podczas
imprezy
w wielu polskich miastach odbywają się koncerty, happeningi i manifestacje w których
młodzież chce
zamanifestować swój sprzeciw wobec zła, jakie niosą narkotyki.
Kolejnym sposobem walki z narkomanią jest wydawanie czasopism i książek jej
poświęconych. Ma to na
celu pokazanie zagubionym opiekunom i rodzicom, co należy czynić. Celem każdej takiej
książki,
czasopisma czy broszury jest nie tylko podnoszenie na duchu strapionych rodziców i
nauczycieli, lecz
przede wszystkim danie niezwykle potrzebnej wiedzy, dzięki której będą mogli uwolnić się od
poczucia
winy i niekompetencji, pomóc dziecku, a czasem nawet – uratować życie. Z reguły są tam
także
zamieszczone aktualne listy adresów instytucji, do których w każdej chwili rodzice i
nauczyciele mogą
zwrócić się po poradę lub skierować dziecko po pomoc i na leczenie.
Ostatnim sposobem jest detoksykacja. W stosunku do nieletnich obowiązuje przymusowe
leczenie. Niestety
mało jest placówek wyspecjalizowanych. Aby narkoman zaczął się leczyć musi zostać
przytrzymany. Może
to być nawet w formie odpłatności za przebywanie w ośrodku, ponieważ narkomani nie
szanują
leczenia.
REHABILITACJA
NARKOMANII
Leczenie szpitalne stosuje się najczęściej w pierwszej fazie
uzależnienia pacjenta (tzw. detox),
natomiast leczenie ambulatoryjne jest kontynuacją
szpitalnego.
Leczenie uzależnień jest procesem długotrwałym i
wymagającym współpracy osoby
uzależnionej z terapeutą.
Można podzielić je na trzy zasadnicze etapy:
- detoksykacja
- rehabilitacja
- leczenie postrehabilitacyjne.
DETOKSYKACJA
Jest to potoczna nazwa sposobu leczenia uzależnień, polegającego na nagłym odstawieniu
substancji, od której
dana osoba jest uzależniona, połączonym z terapią farmakologiczną i/lub psychologiczną.
Głównym celem detoksykacji jest pomoc osobie uzależnionej w osiągnięciu stanu
abstynencji. Polega na łagodzeniu
lub zapobieganiu występowania objawów abstynencyjnych. Może być prowadzona w
warunkach szpitalnych lub
ambulatoryjnych.
Najbardziej skuteczne jest leczenie w warunkach szpitalnych, gdyż zapewnia ono dwa bardzo
ważne składniki
procesu leczenia:
- absolutnie odizolowanie narkomana od grupy narkomańskiej
- stałą kontrolę zdrowia psychofizycznego podczas całego procesu leczenia
W trakcie pobytu na oddziale detoksykacyjnym prowadzona jest zwykle edukacja w zakresie
zdrowotnym, leczenie
chorób towarzyszących oraz motywowanie do dalszego leczenia. Odtrucie szpitalne nie jest
konieczne przy
przyjmowaniu wszystkich substancji psychoaktywnych. Detoksykacja stanowi wstęp do
dalszego leczenia uzależnienia.
REHABILITACJA
Proces rehabilitacyjny realizowany jest w
warunkach ambulatoryjnych
i stacjonarnych.
LECZENIE AMBULATORYJNE
prowadzone jest w poradniach uzależnień i punktach
konsultacyjnych.
Są to placówki pierwszego kontaktu. Przychodząc do takiego
miejsca
możemy spodziewać się kontaktu z psychologiem lub
terapeutą uzależnień,
który w trakcie rozmów zdiagnozuje stopień uzależnienia i
ustali strategię
pomocy. Może to być propozycja terapii ambulatoryjnej, w
ramach oddziału
dziennego czy też ośrodka stacjonarnego.
Pomoc oferowana jest nie tylko osobom uzależnionym ale też
ich rodzinom
oraz bliskim.
LECZENIE STACJONARNE
odbywa się w ośrodkach rehabilitacyjnych. Prowadzone są w nich programy o różnym
czasie trwania, tzn.
wyróżnia się programy:
- krótkoterminowe trwające 1-6 miesięcy
- średnioterminowe trwające 7-12 miesięcy
- długoterminowe trwające 12-24 miesięcy
Programy leczenia podzielone są zazwyczaj na etapy, w ramach których osoba
uzależniona ma do
wypełnienia różne zadania terapeutyczne mające na celu jej leczenia z
uzależnieniem.
Osobne są programy przeznaczone dla osób pełnoletnich i osobne dla młodzieży do
lat 18.
W ośrodkach obowiązuje regulamin. Podstawowe zasady dotyczą zakazu używania
jakichkolwiek substancji
psychoaktywnych oraz stosowania agresji. W ramach rehabilitacji warto wspomnieć o
nurcie ograniczenia szkód.
W ramach tego programu odbywa się leczenie substytucyjne (najczęściej metadonem
będącym opioidowym
lekiem przecibólowym) oraz wymiana igieł i strzykawek. Programy te przeznaczone są
przede wszystkim dla
osób uzależnionych od opiatów, które wielokrotnie podejmowały próby leczenia, niestety
bez lub z krótkim
skutkiem pozytywnym.
DZIAŁANIA
POSTREHABILITACYJ
NE
Programy postrehabilitacyjne przeznaczone są przede wszystkim dla osób,
które
w sposób pozytywny ukończyły podstawowy program terapii w ośrodkach
leczenia
stacjonarnego. Celem tych programów jest pomoc osobom uzależnionym
w podjęciu
ról społecznych w sposób twórczy, odpowiedzialny i odnalezienia się
w społeczeństwie.
„Według specjalistów, w naszym kraju brakuje różnorodnych form leczenia
uzależnienia od narkotyków. Tylko trzy procent uzależnionych od opiatów
czyli
heroiny, morfiny korzysta z leczenia substytucyjnego na przykład
matadonem.
Podawanie tego substytutu blokuje chęć sięgania po narkotyki i niweluje
negatywne skutki odstawienia narkotyku”.
TERAPIE
Wyróżnia się dwa rodzaje terapii dla osób
uzależnionych od narkotyków:
terapię substytucyjną
terapię behawioralną
TERAPIA
SUBSTYTUCYJNA
polega na podawaniu choremu substancji zastępczych,
które nie usuwają
uzależnienia od narkotyków, ale osłabiają objawy
abstynencyjne, jak
„głód”, dzięki czemu u leczonego słabnie motywacja do
zażywania
narkotyków.
Jedną z takich substancji jest metadon, substytut heroiny.
TERAPIA POZNAWCZO-
BEHAWIORALNA
By skorzystać z tego rodzaju terapii, chory musi mieć bardzo silną wolę zerwania z nałogiem.
Terapia
ukierunkowana na abstynencję polega bowiem na uczestnictwie w spotkaniach grup
terapeutycznych,
w trakcie których terapeuta buduje otwarte relacje z chorymi i uczy ich radzić sobie w życiu.
By spotkania były skuteczne, konieczne jest zaangażowanie chorego i jego konsekwencja w
dążeniu
do celu, jakim jest abstynencja.
U podstaw terapii poznawczo-behawioralnej leży wiedza o związku procesu uczenia z
wykształcaniem
się uzależnienia. Jej celem jest nauczenie uzależnionego rozpoznawać sytuacje, które stwarzają
zagrożenie sięgnięcia po narkotyk, by mógł ich unikać lub stawiać im czoła. Leczenie składa się z
ok.
12 sesji rozłożonych w czasie trzech miesięcy. Po tym czasie chorzy, którzy ją ukończą, pozostają
„czyści” nawet przez rok. Czasem potrzebna jest większa liczba spotkań. Terapia ta jest
nastawiona na
indywidualne zajmowanie się każdym pacjentem, poza tym można ją stosować równocześnie
z leczeniem farmakologicznym.
wrocławskie placówki
prowadzące działalność
profilaktyczną i
rehabilitacyjną w zakresie
uzależnień
ANONIMOWI
NARKOMANI
Pierwsza autorska broszura Anonimowych Narkomanów, znana wśród członków jako
“Biała Książeczka”,
opisuje Anonimowych Narkomanów w następujący sposób:
“Anonimowi Narkomani jest to bezdochodowa wspólnota mężczyzn i kobiet, dla których
narkotyki stały się głównym problemem. Jesteśmy zdrowiejącymi uzależnionymi, którzy
spotykają się regularnie, aby pomagać
sobie nawzajem w pozostaniu czystymi. Nie interesuje nas, jakie narkotyki i jak dużo ich
zażywałeś (...), tylko co zamierzasz zrobić ze swoim problemem i jak my możemy ci w tym
pomóc.”
Anonimowi Narkomani to międzynarodowa społeczna wspólnota zdrowiejących
narkomanów, organizująca
więcej niż trzydzieści tysięcy mitingów tygodniowo w ponad 108 krajach.
Anonimowi Narkomani wspólnie tworzą proces zdrowienia, budując trwałą sieć
wzajemnego wsparcia.
Jednym z kluczy do sukcesu AN stała się terapeutyczna wartość jaką niesie
współpraca dwóch
uzależnionych. Członkowie dzielą się sukcesami i wyzwaniami, pokonując czynne
uzależnienie. Prowadzą
wolne od narkotyków, twórcze życie, stosując na co dzień zasady 12 Kroków i 12
Tradycji AN. Zasady te
są rdzeniem, filarem Programu Anonimowych Narkomanów.
Są to:
- przyznanie się do problemu
- poszukiwanie pomocy
- zaangażowana, gruntowna samoobserwacja
- otwieranie się w bezpiecznej, poufnej atmosferze
- zadośćuczynienie za wyrządzone krzywdy
- pomoc tym uzależnionym, którzy chcą powracać do
zdrowia.
Główną usługą dostępną w NA są mitingi grupowe. Każda grupa działa indywidualnie
wspierając się
zasadami obowiązującymi dla całej organizacji, które są przedstawione w literaturze AN.
Większość grup wynajmuje sale w budynkach prowadzonych przez organizacje publiczne,
religijne lub
społeczne na cotygodniowe spotkania. Pojedyncza osoba prowadzi miting, natomiast reszta
członków
bierze udział w dzieleniu się swoim doświadczeniem w zdrowieniu z uzależnienia od
narkotyków.
Członkowie grupy dzielą między siebie funkcje związane z usprawnieniem działania mitingu.
AN nie są związani z żadnymi innymi organizacjami, ośrodkami terapeutycznymi i
zakładami karnymi.
Jako organizacja, nie zatrudnia terapeutów, nie prowadzi noclegowni, ośrodków ani klinik.
Co więcej, nie
świadczy profesjonalnych usług finansowych, prawnych, psychiatrycznych lub medycznych.
AN mają tylko
jeden główny cel: tworzyć środowisko, w którym jeden uzależniony pomoże drugiemu
uzależnionemu
przestać brać narkotyki i odnaleźć nową drogę życia.
Uczestnictwo w NA jest dobrowolne, nie są prowadzone listy obecności.
LISTA MITINGÓW WE
WROCŁAWIU:
Wdzięczność
klub Odnowa ul. Jednosci Narodowej 181/1
spotkania: sobota 16:00 - 18:00
tel.: 798 449 754
lokal dostępny dla osób niepełnosprawnych
Czysty Dzień
Kościół św. Mikołaja ul. Św. Antoniego 30 sala Św.
Augustyna
spotkania: środa 17:00 - 19:00, piątek 17:30 - 19:30,
niedziela 16:30 - 18:30
e-mail: na.czystydzienyahoo.pl
SZPOZ
PORADNIA TERAPII
UZALEŻNIEŃ OD
NARKOTYKÓW
Jest to placówka zajmująca się leczeniem osób uzależnionych, a także
świadczeniem usług
poradnianych.
Posiada oddział stacjonarny, poradnię świadczącą usługi dla osób
uzależnionych, ich rodzin
i bliskich oraz gabinet zabiegowy, w którym dokonywane są badania krwi
oraz bezpłatne
testy na obecność metabolitów narkotyków w moczu.
Ponadto współpracuje z jednostkami szkolnictwa, stacjami SANEPID oraz
utrzymuje kontakty
z sądem, prowadzi konsultacje lekarskie, wywiady, interwencje socjalne
oraz wystawia
skierowania do oddziałów detoksykacyjnych i ośrodków rehabilitacyjnych.
KONTAKT
Wyb. J. C. Korzeniowskiego 18, 50-226 Wrocław
tel. (71) 329-14-60 wew.250
E-mail: szpoz@ists.pwr.wroc.pl
Czynne; pon., śr., pt. 9.00-15.30, wt., czw. 9.00-18.00
Przyjmowani są pacjenci od 13 roku życia
Nie obowiązuje rejonizacja
CENTRUM
PSYCHOPROFILAKT
YKI I
PSYCHOEDUKACJI
Jest to placówka prowadząca poradnictwo dla rodzin osób
uzależnionych, programy
terapeutyczne dla absolwentów ośrodków
rehabilitacyjnych oraz konsultacje lekarskie. Wykonuje
płatne testy dostarczonej substancji oraz wystawia
skierowania do oddziałów
detoksykacyjnych i ośrodków rehabilitacyjnych.
KONTAKT
pl. Pereca 2/1, 53-431 Wrocław
telefon zaufania 364-33-24 (czynny non stop)
czynne: pon.- pt. 10.00-20.00
MŁODZIEŻOWY OŚRODEK
PROFILAKTYKI I
WCZESNEJ TERAPII „MONAR”
ORAZ
PORADNIA PROFILAKTYKI I
TERAPII UZALEŻNIEŃ „MONAR”
Jest to zintegrowany, profesjonalny, nowoczesny i wieloaspektowy system
przeciwdziałania
narkomanii, bezdomności i zagrożeniom społecznym oraz niesienie szeroko
rozumianej pomocy
osobom pozostającym w trudnej sytuacji życiowej - samotnym, chorym ma AIDS,
skrzywdzonym
przez los. Pierwszy ośrodek dla osób uzależnionych utworzony w październiku
1978 r. przez
Marka Kotańskiego w Głoskowie i nazwany MONAREM dał początek systemowi
oddziaływań
pomocowych skierowanych do osób uzależnionych, opartych na założeniach
wspólnot
terapeutycznych. Stał się także początkiem nowego Ruchu Społecznego na
rzecz
przeciwdziałania narkomanii, a od 1981 organizacji zarejestrowanej w Sądzie
pod nazwą
Stowarzyszenie MONAR. Stowarzyszenia
MONAR wśród swojej oferty posiada programy skierowane do osób bezdomnych,
uzależnionych,
zakażonych wirusem HIV, osób wykluczonych społecznie, w tym więźniów.
Na stronie MONAR-u czytamy:
„Prowadzimy zarówno ośrodki stacjonarne jak i pobytu dziennego, a
także noclegownie, szpital, poradnie i inne. Aby nasza praca
przynosiła jak najlepsze efekty, staramy uczyć się i korzystać z
doświadczeń innych przy każdej sposobności. Stąd też nasze szerokie
powiązania z innymi organizacjami podobnego typu i uczestnictwo w
krajowych, europejskich i światowych zrzeszeniach”.
W Poradni Profilaktyki i Terapii Uzależnień MONAR można bez skierowań i
innych zbędnych
formalności, bezpłatnie i poufnie uzyskać poradę lekarza psychiatry lub
psychologa, otrzymać w razie
potrzeby skierowanie na oddział detoksykacyjny lub do ośrodka stacjonarnego.
Można skorzystać
z programów edukacyjnych, terapii indywidualnej i grupowej. Poradnia
prowadzi programy wymiany
igieł i strzykawek adresowane do osób zażywających narkotyki dożylnie.
Osoby uzależnione od narkotyków mogą skorzystać z terapii stacjonarnej w
ośrodku
rehabilitacyjnym MONAR. Ośrodek ma swój program autorski, opierający się
jednak na ogólnie
przyjętej w MONARZE metodzie społeczności terapeutycznej. Programy
dostosowane są do wieku
osób potrzebujących pomocy (są ośrodki dla dzieci i młodzieży do lat 19,
ośrodki dla
młodzieży starszej w wieku 19 - 25 lat i dla osób dorosłych). Terapia trwa od pół
roku
(w przypadku programów krótkoterminowych) do półtora czasem nawet i dwóch
lat
(w programach średnio i długoterminowych). Pobyt w ośrodku jest dobrowolny,
ale przyjmowane
są także osoby z nakazem sądowym lub osoby odbywające karę pozbawienia
wolności,
w stosunku do których sąd orzekł zamianę kary pozbawienia wolności na pobyt
w ośrodku
rehabilitacyjnym.
Placówki wykonują testy na obecność narkotyków w organizmie.
KONTAKT
Młodzieżowy Ośrodek Profilaktyki i Wczesnej Terapii MONAR
ul. Roosevelta 18a, 50-236 Wrocław
tel./fax (071) 788-93-09
e-mail: roosevelta@wp.pl
Poradnia Profilaktyki i terapii Uzależnień MONAR
ul. Trzebnicka 17, 50-245 Wrocław
tel. (071)321-05-52
e-mail: monarwro@wp.pl
CENTRUM
INTERWENCJI
KRYZYSOWEJ
PORADNIA KARAN
Stowarzyszenie KARAN jest organizacją pożytku publicznego, która zajmuje się
promocją zdrowego stylu
życia, przeciwdziałaniem występowaniu wszelkich patologii społecznych w środowisku
dzieci
i młodzieży, w tym głównie uzależnienia od różnego rodzaju środków narkotycznych
oraz
pogłębianiem wartości moralno duchowych.
KARAN jest pierwszą i największą organizacją pozarządową o profilu katolickim,
nastawioną na
wszechstronną i systemową pomoc osobom uzależnionym od środków zmieniających
świadomość,
a także dzieciom i członkom rodzin dysfunkcyjnych.
Misją Stowarzyszenia Karan jest niesienie pomocy terapeutycznej i psychologicznej,
socjalnej i moralnej
osobom znajdującym się w ciężkiej sytuacji życiowej (rodzinom, dzieciom, młodzieży i
osobom
starszym), w szczególności osobom uzależnionym od środków zmieniających
świadomość, narażonym na
przemoc i agresję oraz promowanie zdrowego stylu życia.
Wszelka pomoc udzielana jest zainteresowanym bezpłatnie, w ramach umów z
agendami władzy
państwowej i samorządowej.
KONTAKT
Centrum Interwencji Kryzysowej Oddział Dzienny Poradnia
Rodzinna i Uzależnień oraz świetlica
Socjoterapeutyczna
ul. Skoczylasa 8, 54-071 Wrocław
tel. 071 349 15 56
e-mail: www.karan.wroc.pl
PORADNIA
PROFILAKTYKI I
TERAPII UZALEŻNIEŃ
STOWARZYSZENIA
WYSPA
Głównym założeniem stowarzyszenia jest propagowanie inicjatyw, postaw i
działań
sprzyjających: zdrowemu stylowi życia, korzystnemu z punktu widzenia
jednostki
i społeczeństwa przystosowaniu społecznemu młodych ludzi, minimalizowaniu
szkód osobistych
powstałych w wyniku patologicznych oddziaływań środowiska rodzinnego i
rówieśniczego.
Ponadto celem Stowarzyszenia jest wytwarzanie atmosfery zaufania i
szacunku do
Chrześcijańskich wartości moralnych, upowszechnianie oraz wspieranie
organizacyjne
i rzeczowe osób i jednostek organizacyjnych, które podejmują takie działania.
Stowarzyszenie WYSPA jest wydawcą cyklicznego pisma "Co jest brane"
traktującego
o problemie narkomanii, przeznaczonego dla zainteresowanych tym tematem.
KONTAKT
ul. Więckowskiego, 10/2 50-431 Wrocław
e-mail: wyspawroc@poczta.onet.pl, pivey@wp.pl
tel.: 781-751-137, 609-098-570
PREZENTACJĘ PRZYGOTOWAŁY:
Marcelina Mazurek
Marcelina Kowalczyk
Justyna Krzesińska