Terapia zajęciowa w psychiatrii

Problemy osób z zaburzeniami
psychicznymi



Lęk



Strach



Zafałszowane zaburzenia spostrzegania i myślenia (iluzje, halucynacje,
urojenia)



Zaburzenia emocjonalne: podwyższony patologicznie nastrój, obniżony
patologicznie nastrój, chłód emocjonalny



Depresja



Niskie poczucie samowartości ( problemy wypływające z kontaktów
społecznych):

Poczucie osamotnienia, odrzucenia, obawa przed napiętnowaniem

społecznym, przed niezrozumieniem, przed wykorzystaniem,
eliminowaniem z życia społecznego

•

Zagrożenie samobójstwem

Oraz



Nimożność pełnienia dotychczasowych ról społecznych



Niezdolność do radzenia sobie w życiu codziennym, pracy zawodowej,



Nieumiejętność prawidłowego komunikowania się

Obraz osoby dotkniętej chorobą
psychiczną



Chory przestaje aktywnie uczestniczyć w życiu
codziennym



Przestaje lub ogranicza nawiązywanie kontaktów z
innymi ludźmi



Traci uprzednie zainteresowania



Staje się chłodny, obojętny, nieczuły



Zaczyna zaniedbywać obowiązki szkolne, domowe,
zawodowe



Przestaje dbać o swój wygląd zewnętrzny i higienę
osobistą



Czuję się „naznaczony „ przez swoją chorobę i
sukcesywnie izoluje się od społeczeństwa

Pojęcie rehabilitacji
psychiatrycznej

Rehabilitacja psychiatryczna to system

skoordynowanych oddziaływań społecznych,
psychologicznych, wychowawczych i medycznych
umożliwiających chorym psychicznie w miarę
samodzielną egzystencje i integracje społeczną.

W oparciu o definicję można powiedzieć, że

rehabilitacja, to przywrócenie tego co utracone.
Oznacza to proces oddziaływań leczniczych,
społecznych i zawodowych zmierzających do
przywrócenia sprawności utraconej w wyniku
choroby i umożliwienia jak najbardziej
samodzielnego życia.

Zasady rehabilitacji
społecznej



Zasada partnerstwa- polega na poszanowaniu praw i
indywidualności chorego



Zasada wilelostronności oddziaływań oznacza jednoczesne
oddziaływanie rehabilitacyjne w różnych sferach życia:
rodzinnej, zawodowej, towarzyskiej i społecznej



Zasada stopniowania trudności w zakresie wszystkich form
oddziaływań



Zasada powtarzalności oddziaływań odnosi się szczególnie do
tych osób, których choroba przebiega z okresami zaostrzeń i
remisji



Zasady zgodności psychospołecznych i biologicznych metod
oddziaływań polega na kompleksowym stosowaniu leczenia
farmakologicznego i oddziaływań rehabilitacyjnych



Zasada optymalnej stymulacji zakłada, że niewskazana jest
nadmierna lub zbyt słaba stymulacja chorego

Rodzaje i formy rehabilitacji
psychiatrycznej



Rehabilitacja lecznicza- stanowi zespół

działań prowadzących do możliwie
najpełniejszego odzyska na sprawności
psychofizycznej, utraconej wskutek choroby

Formy: psychoterapia elementarna, terapia

zajęciowa, trening czynności codziennych,
farmakoterapia, kinezyterapia, trening
umiejętności społecznych itp



Rehabilitacja społeczna- obejmuje zarówno

proces przygotowania osoby
niepełnosprawnej do aktywnego życia, jak i
kształtowanie warunków i postaw
otoczenia, aby była możliwa pełna
integracja środowiskowa



Rehabilitacja zawodowa- obejmuje

poradnictwo i szkolenia zawodowe

Cele terapii zajęciowej

Cel terapii zajęciowej w odniesieniu do poszczególnych pacjentów

jest zawsze określany indywidualnie. Jednak do najważniejszych z
nich należy:



Przestawienie toru myślenia chorego i zwrócenie uwagi na sprawy
nie związane z chorobą.



Poprawa stanu fizycznego.



Neutralizowanie otępiającego działania nudy i bezczynności.



Zmniejszenie odruchu bólowego w wyniku rozluźnienia mięśni i
koncentracji psychiki



Zmniejszenie napięcia w stanach depresyjnych i lękowych



Stworzenie u chorego poczucia własnej wartości oraz rozszerzenia
kręgu zainteresowań



Wzbogacenie jego życia emocjonalnego



Zaktywizowanie chorych nie posiadających zajęcia



Umożliwienie szybciej i lżej przebiegającej akceptacji kalectwa

Wpływ terapii zajęciowej

Terapia zajęciowa dla chorych z zaburzeniami

psychicznymi należy do podstawowych
środków leczenia chorych psychicznie.
Odpowiednio dobrana praca może wpływać:



Uspakajająco



Mobilizująco



Usprawniająco

w sensie przywrócenia choremu zdolności

nawiązywania kontaktów i współżycia z
drugimi i dostosowania się do środowiska, w
którym żyje.

Etapy terapii zajęciowej

W terapii zajęciowej z chorym psychicznie wyróżnia

się dwa etapy:



Terapia aktywizująca (pierwsza, wstępna,
przyłóżkowa) polegająca na zainteresowaniu
chorego własną osobą i czynnościami życia
codziennego.



Terapia resocjalizująca polegająca na wprowadzeniu
chorego do grupy przez: czynny udział w pracach
zespołowych, pomoc przy pracach porządkowych
w oddziale, udział w pracowniach specjalistycznych
poza oddziałem (pracownia tkacka, plastyczna,
krawiecka, itp.), udział w pracach samorządu
chorych.

Formy terapii zajęciowej

Formy terapii zajęciowej najczęściej stosowane w oddziałach

psychiatrycznych:



Ergonoterapia - właściwa terapia zajęciowa – w jej ramach prowadzi się
wiele różnych zajęć, m. in. rzeźbiarstwo, tkactwo, makrama,
metaloplastyka, dziewiarstwo, wikliniarstwo, introligatorstwo,
ogrodnictwo oraz wszelkiego rodzaju prace ręczne.



Arteterapia – terapia wykorzystująca szeroko pojętą sztukę:
Biblioterapia - praca z książką, spotkania literackie, wieczorki poetyckie
Choreoterapia - wykorzystanie form tanecznych.
Muzykoterapia – narzędziem pracy jest muzyka.
Dramatoterapia – wykorzystanie elementów teatru i psychodramy.



Kinezyterapia – gimnastyka, zajęcia ruchowe, rozgrywki sportowe,
spacery.
Zajęcia relaksacyjne – forma psychoterapii, ich celem jest odprężenie,
rozładowanie napięcia, rozluźnienie, wyciszenie.



Terapia rozrywką- wieczorki, spotkania towarzyskie,

Trening umiejętności
społecznych

Szczególnie istotne jest tu odtwarzanie i

podtrzymywanie umiejętności z zakresu:

Samoobsługi, dbałości o higienę i estetyczny

wygląd, gospodarowania pieniędzmi,
nawiązywania i podtrzymywania kontaktów
z ludźmi, rozwiązywania problemów.

Treningi służą poprawie efektywności

działania w funkcjonowaniu społecznym.

Cele TUS



ma na celu uczenie uczestników metod

radzenia sobie w trudnych sytuacjach,
które pojawiają się w codziennym życiu.
Nauczenie umiejętności nawiązywania i
podtrzymywania kontaktów społecznych

Rodzaje TUS



Trening rozwiązywania problemów w trudnych sytuacjach
międzyludzkich



Trening podstawowych umiejętności prowadzenia
rozmowy



Trening w zakresie wyglądu zewnętrznego i higieny
osobistej



Trening kulinarny



Trening budżetowy



Trening techniczny



Trening umiejętności praktycznych



Trening umiejętności społecznych. Przygotowanie do
podjęcia pracy



Trening lekowy



trening higieniczny

ma na celu wprowadzić działania dążące do utrzymania

organizmu w dobrym stanie zdrowotnym, samopoczuciu
poprzez utrzymywanie higieny wokół siebie, w swoim
otoczeniu, dbanie o wygląd zewnętrzny, higienę osobistą,
higienę psychiczną, higienę odżywiania, higienę otoczenia;



trening budżetowy

ma na celu kształcenie umiejętności gospodarowania

środkami materialnymi (zazwyczaj są to niewielkie kwoty):
nauka planowania budżetu domowego, orientacja w
cenach, różne sposoby gospodarowania pieniędzmi,
zakupy, planowanie zakupów na weekend, planowanie
wydatków na cały miesiąc, sposoby oszczędnego
gospodarowania, trudności w zakupach;



trening kulinarny

ma na celu podtrzymanie i rozwijanie umiejętności

niezbędnych do samodzielnego życia tj. nauka
gotowania, począwszy od parzenia herbaty do
przygotowania prostych dań na ciepło,
przechowywanie żywności, układanie jadłospisów
z uwzględnieniem prawidłowego odżywiania;



trening lekowy

wyrabia nawyk systematycznego przyjmowania

leków,umiejętność niwelowania objawów
ubocznych przy zażywaniu leków
psychotropowych;