Terapia zajęciowa w dysfunkcjach narządu ruchu
Terapia zajęciowa (historia)
W starożytności - Cornelius Celsus (głośne czytanie, zabawy z piłką, chodzenie)
Galen — wykonywanie różnorodnych zajęć XIII i XIV wiek - Marco Polo przekazuje informacje z Cesarstwa Wielkiego Chana w Mongolii o osobach kalekich gromadzonych w szpitalach, gdzie wykonywali różnorodne prace.
W okresie średniowiecza i czasach nowożytnych ludzie tacy jak Thomas, Syndeham, Nicolas, Andry, Tissot - zalecali stosowanie w leczeniu pracę i ćwiczenia.
W okresie II wojny światowej (1939-1944) terapia zajęciowa była szeroko stosowana celem skrócenia okresu niesprawności po uszkodzeniach narządu ruchu.
Rok 1951 powstanie Światowej Federacja Terapeutów Zajęciowych,
Rok 1964 Światowa Organizacja Zdrowia przyjęła definicję rehabilitacji, w której stwierdza „ należy przywrócić inwalidzie zaufanie do siebie w życiu codziennym i zdolność powrotu do poprzedniej pracy; a jeśli to nie jest możliwe przygotować go do podjęcia nowego zawodu, odpowiadającego jego zdolnościom ".
Terapia zajęciowa jest zespołem działań mającym na celu przywrócenie osobie niepełnosprawnej optymalnej samodzielności w zakresie niezbędnej, codziennej aktywności; oraz dalsze jej doskonalenie.
Środki umożliwiające osiągniecie celów w terapii zajęciowej.
Osiąganie celów na drodze świadomego zaangażowania osoby w odpowiednio dobrany proces twórczy.
Realizowanie terapii zajęciowej wymaga znajomości:
- wieku pacjenta, stanu psychicznego,
- przyczyny istniejącej dysfunkcji,
- stanu ruchowego pacjenta, -rodzaju uszkodzenia i jego stopnia,
- prognozowania efektu usprawniania.
Uwarunkowania realizacji procesu terapii zajęciowej:
• Program terapii zajęciowej powinien być przygotowany przez terapeutę zajęciowego, fizjoterapeutę, lekarza.
•Fizjoterapeuta zajęciowy posiada znajomość różnorodnych technik dla ich realizowania w formie przyłóżkowej lub w pracowniach terapii zajęciowej z wyposażeniem do wykonywania przedmiotów ze skóry, w piece do wypalania przedmiotów z gliny, małe warsztaty tkackie lub ramy do wykonywania makietek.
Fizjoterapeuta —do planowania programu z terapii zajęciowej wykorzystuje, po wcześniejszej ocenie:
- znajomość siły i wytrzymałości mięśni,
- zakresy ruchów w stawach (przykurcze i ich rodzaj, zakres bezbolesności ruch),
- prawidłowość postawy.
Przez twórcze zaangażowanie pacjenta w twórczy program terapii zajęciowej osiągamy: zmotywowanie do wielokrotnego i długotrwałego wykonywania zaplanowanych przez nas czynności, warunkujących uzyskanie optymalnego wyniku usprawniania.
Choroby i uszkodzenia narządu ruchu prowadzące do ograniczenia sprawności kończyn górnych:
Uszkodzenie splotu nerwowego ramiennego (niedowład wiotki)
Niedowład połowiczy wskutek udaru mózgu (niedowład spastyczny)
Niedowłady kończyn w następstwie uszkodzenia pourazowego rdzenia kręgowego (niedowład spastyczny)
Reumatoidalne zapalenie stawów (zróżnicowana dynamika).
choroby neurologiczne: stwardnienie rozsiane,
choroba Parkinsona,
postępu jacy zanik mięśni
u dzieci dysfunkcje w różnych postaciach mózgowego porażenia dziecięcego:
- obustronne porażenie połowicze
- obustronne porażenie kurczowe
- niedowład kurczowy połowiczy
- postać pozapiramidowa
utrata części kończyny lub jej części w następstwie wypadków
posługiwanie się protezą w ramach terapii zajęciowej
Planowanie programu terapii zajęciowej w uszkodzeniach narządu ruchu
1. Znajomość przyczyny dysfunkcji
2. Zakres dysfunkcji ruchowej:
- napięcie mięśni,
- siła mięśni,
- przykurcze: w których stawach i ich zakres,
- inna współistniejące ograniczenia sprawności (np. wady postawy lub skutki uszkodzenia obejmujące takie kończyny dolne i tułów).
Ocena wpływu uszkodzenia narządu ruchu na wykonywanie podstawowych czynności:
1. Zakładanie górnych i dolnych części ubrania
2. Rozbieranie się
3. Jedzenie - posługiwanie się sztućcami
4. Picie — korzystanie z kubka i szklanki
5. Pisanie na komputerze
6. Telefonowanie
Zaplanowanie czynności podnoszących sprawność kończyn dolnych w kierunku opanowania wymienionych czynności.
W odniesieniu do dzieci mają one charakter zajęć zabawowych:
Zwiększających precyzję - malowanie, rysowanie, wylepianie wycinanie, puzzle — konstruowanie, zabawki z kasztanów, żołędzi, piłeczek pingpongowych, wykonywanie różnych codzienny czynności.