MO

TY

W

N

IE

SZ

CZ

ĘŚ

LIW

EJ

MI

ŁO

ŚC

I W

LI

TE

RA

TU

RZ

E

JOSEPH BEDIÉR - DZIEJE TRISTANA I
IZOLDY

Miłość tytułowych bohaterów jest związana z wypiciem

przez nich miłosnego napoju. Nie jest to szczęśliwy
związek, bo niszczy małżeństwo Izoldy i Marka.
Miłość ta nie jest więc akceptowana, kochankowie
muszą uciekać i ukrywać się, początkowo grozi im
śmierć. Ich uczucie doprowadza do zdrady, rani
człowieka, który naprawdę kocha (król Marek), a
także wpędza ich samych w kłopoty. Jednak jak się
okazuje trwa nawet po śmierci kochanków. Jest to
miłość tristaniczna – bardzo namiętna, spontaniczna,
głęboka, ale jednocześnie łamiąca obyczaje i
konwenanse.

JULIUSZ SŁOWACKI - KORDIAN

Tytułowy bohater jako młody chłopak jest zakochany

w starszej Laurze. Jednak kobieta go odrzuca, a
nawet trochę z niego szydzi. Kordian, odczuwający
„ból istnienia”, postanawia popełnić samobójstwo.
Kilka lat później miłość znów go rozczarowuje. We
Włoszech poznaje Wiolettę, która przestaje go
kochać, gdy Kordian traci pieniądze. Bohater
zauważa, że nie ma bezinteresownej miłości,
zostaje dwukrotnie odrzucony. Doświadczenie
nieszczęśliwej miłości jest jedną z cech bohatera
werterycznego.

ANTONI MALCZEWSKI - MARIA

Maria i Wacław byli w sobie zakochani, jednak ich

uczuciu sprzeciwiał się Wojewoda – ojciec mężczyzny.
Wysłał Miecznika i Wacława na wojnę, a dziewczynę
kazał utopić mordercom. Gdy mąż Marii zobaczył ją
martwą, wpadł w rozpacz i zabił swojego ojca.
Postąpił tak, bo jako bohater bajroniczny był w stanie
zrobić wszystko w imię miłości, nawet zemścić się na
własnym ojcu. Fabuła nie jest jedynie fikcją. Autor
nawiązał do wydarzenia, które miało miejsce na
Ukrainie w 2. połowie XVIII wieku. Doszło wtedy do
ślubu Szczęsnego Potockiego z niżej urodzoną
Gertrudą Komorowską. Ojciec mężczyzny kazał
porwać Gertrudę – dziewczyna została uduszona, a jej
ciało wrzucono do wody.

BOLESŁAW PRUS - LALKA

Stanisław Wokulski jest nieszczęśliwie zakochany w

Izabeli Łęckiej. Kobietę cechują obojętność i chłód, nie
potrafi docenić miłości. Instytucję małżeństwa wiąże
jedynie z pieniędzmi. Umie się co najwyżej zachwycić
posągiem Apollina, a Wokulskiego ignoruje. Gdy
między bohaterami dochodzi do zaręczyn,
postępowanie kobiety nadal rani, np. flirtuje ze
Starskim. Wokulski jest natomiast idealistą miłości, nie
może przestać kochać Izabeli i nie potrafi poradzić
sobie z tym uczuciem. Próbuje nawet popełnić
samobójstwo. Jest to po części miłość romantyczna –
bardzo silne nieszczęśliwe uczucie popychające w
stronę samobójstwa.

STEFAN ŻEROMSKI - LUDZIE BEZDOMNI

Miłość Tomasza i Joasi rozkwita powoli. Kobieta od razu się

zakochuje, ale Judym jest bardziej zafascynowany Natalią
Orszeńską. Z czasem Joasia staje się dla niego atrakcyjną
kobietą i partnerką intelektualną, Tomasz idealizuje ją i
coraz bardziej kocha (w sposób romantyczny). Praca
sprawia, że opuszcza Cisy. Mimo że bohater tęskni i żywi
prawdziwe uczucie, to decyduje się poświęcić na rzecz
innych. Tomasz i Joasia oddalają się od siebie, jest to
powodem ich cierpienia. Kobieta jednak nic nie robi, żeby
odzyskać ukochanego. Możliwe, że rozumie posłannictwo
doktora, a może nie pozwala jej na to duma. W każdym
razie miłość jest niespełniona.

 

„DZIADY” ADAMA MICKIEWICZA

Wielka miłość romantyczna jest tematem Dziadów cz.
IV. Gustaw – nieszczęśliwy kochanek w trzech
godzinach, określanych jako godziny: miłości, rozpaczy
i przestrogi, opowiedział historię swojej miłości do
Maryli. To opowieść o sile uczucia, które było tak
intensywne, że przyczyniło się do obłędu, a później do
samobójczej śmierci młodzieńca. Dla Gustawa była to
miłość wyjątkowa – taka, która łączy na zawsze dwie
bliźniacze dusze, która przetrwa wszystko. Niestety,
ukochana kobieta poślubiła innego, a porzucony
bohater pogrążył się w rozpaczy i cierpieniu. Bohater
wiersza Upiór, to ofiara miłości. Młody mężczyzna,
odrzucony przez ukochaną, popełnia samobójstwo, lecz
nawet po śmierci nie zaznaje spokoju. Każdego roku
wstaje z mogiły i na nowo przeżywa swoją tragedię.

„BALLADYNA” JULIUSZA SLOWACKIEGO

Uczucie miłości zostaje w dramacie „zniekształcone”.

Właściwie praktycznie go nie ma, choć całość utworu
wydaje się być mu podporządkowana. Nierealna jest
miłość Grabca i Goplany, bo trudno „pogodzić”
uczucia bogów i śmiertelników. Między Aliną,
Kirkorem i Balladyną mógłby powstać swoisty trójkąt
miłosny, bo dzielny rycerz w tej kwestii akurat nie
potrafi dokonać właściwego wyboru. Grabiec tajemnie
widuje się z Balladyną, ale ta, gdy tylko ma szansę na
małżeńskie „profity”, zapomina o kochanku, później
go nawet zabija. Podobnie czyni z Kostrynem, z
którym w dodatku jest w ciąży. Zdradza męża, Grabca
i Kostryna, a wszystko podporządkowuje idei władzy.

„Antygona” Sofoklesa

Miłość ukazaną w „Antygonie” można rozpatrywać dwojako:
jako wszechpotężne uczucie będące motorem działań
bohaterów, ale jednocześnie prowadzące do ich zguby.
Zarówno Antygona, jak i Hajmon kochali tak silnie, że
postanowili ponieść ofiarę ze swojego życia, choć każde w
innym rozumieniu:
„Miłości – ni bóg nie ujdzie przed twoim nawałem”
Hajmon nie wyobrażał sobie dalszego życia bez ukochanej i
tak jak ona popełnił samobójstwo.
Antygona kierowała się sercem (miłością do brata) i nie
mogła postąpić wbrew temu, co czuła.
Godziłoby to w jej system wartości i przeczyło sumieniu.

„CIERPIENIA MŁODEGO WERTERA”
GOETHEGO

Miłość między Lottą a Werterem jest uczuciem, które od

pierwszej chwili nie może mieć szczęśliwego zakończenia.
Dziewczyna jest zaręczona z innym mężczyzną i pozostaje
mu wierna. Uczucie całkowicie wypełnia serce młodzieńca
i zmienia jego świat. Z czasem staje się dla niego obsesją
i destrukcyjnie wpływa na jego psychikę. Nękany
niemożnością spełnienia swoich pragnień, dokonuje
tragicznego wyboru – popełnia samobójstwo. Lotta
dopiero w obliczu zakończenia znajomości z Werterem,
rozumie ile znaczy jego obecność w jej życiu. Decyduje się
jednak zrezygnować z tych uczuć dla dobra małżeństwa z
Albertem, którego szanuje i ceni.

„PAN TADEUSZ” ADAMA MICKIEWICZA

Taka miłość rodzi się pomiędzy Jackiem Soplicą i Ewą

Horeszkówną. Główną przeszkodą jest różnica
majątkowa – ubogi szlachcic, jakim jest Jacek nie jest
godzien, według ojca dziewczyny, jej ręki. Chociaż
młodzi bardzo się kochają, ukrywają swoje uczucia.
Podanie czarnej polewki definitywnie przekreśla
nadzieje Jacka. Ostatecznie oboje nie znajdują
szczęścia u boku innych partnerów – Jacek żeni się z
dziewczyną, której nie jest w stanie pokochać, a Ewa
zostaje żoną mężczyzny wybranego przez rodziców.
Ogrom miłości odciska piętno na życiu Soplicy. Przez
cały czas, po kres swych dni, rozpamiętuje swoje
młodzieńcze uczucia i nawet na łożu śmierci, mówi o
ukochanej.

„NIE-BOSKA KOMEDIA” ZYGMUNTA
KRASIŃSKIEGO

Początkowo Pan młody jest zakochany w swojej małżonce.

Uwielbia ją, wydaje mu się ona najpiękniejsza, ale gdy
pojawia się Dziewica nie potrafi oprzeć się jej urokowi.
Mówi do Żony: „(...) czuję, że powinienem cię kochać”.
Tym wyznaniem sprawia Marii ból, przyprawia ją o
rozpacz. Porzuca małżonkę i podąża za kochanką.
Harmonia rodzinnego szczęścia zostaje zachwiana.
Henryk przyczynia się do cierpień najbliższych. Wie, że
nie sprawdza się także w roli ojca. „O synu, przebacz,
żem ci dał życie (...)”, jest pośrednią przyczyną śmierci
członów swojej rodziny.

„KRZYŻACY” HENRYKA SIENKIEWICZA

Miłość Zbyszka i Danusi kończy się tragicznie. Od pierwszej chwili

musieli się zmagać z różnymi nieszczęściami. Zbyszko został
skazany na ścięcie za obrazę majestatu posła krzyżackiego, a z rąk
kata uratowała go Jurandówna. Po tym, wedle obyczaju, musiały
odbyć się ich zrękowiny. Kolejną przeszkodą na drodze do
szczęścia był brak zgody na ślub młodych ojca dziewczyny,
Juranda. Po kilkumiesięcznej rozłące, podczas której pozostają
sobie wierni, młodzieniec zostaje ranny podczas polowania, a
Danusia pada ofiarą spisku Krzyżaków i w kilka godzin po
zaślubinach zostaje podstępnie przez nich porwana. Zbyszko przez
długi czas szuka młodej żony, wreszcie odbija ją z rąk Zygfryda de
Löve, lecz dziewczyna jest obłąkana i nie poznaje go. Umiera w
drodze powrotnej do domu. Młody rycerz po jej śmierci pogrąża się
w rozpaczy, spędzając czas przy trumience ukochanej. Jego żalu nie
potrafi nawet ukoić wypełnienie złożonych Danusi. Ślubów.
Nieszczęśliwe są także losy Juranda ze Spychowa i jego żony, którą
kochał bezgranicznie. Tragiczna śmierć małżonki staje się dla
Juranda przyczyną zemsty na Krzyżakach i wieloletniej krwawej
prywatnej wojny, którą toczy z oprawcami kobiety.

„CHŁOPI” WŁADYSŁAWA REYMONTA

W powieści mamy kilka par kochanków. Pierwszym

przykładem będą macocha i pasierb, czyli Jagna i
Antek. Swym romansem złamali prawa chrześcijańskie,
społeczne i obyczajowe. Antek zdradził żonę Hankę, a
Jagna Macieja. Grzeszność tej pary potęguje fakt, że
Jagna sypiała zarazem z ojcem i synem, co temu
drugiemu w zupełności nie przeszkadzało. Być może
Reymont chciał zwrócić w ten sposób uwagę na
odwieczną obecność takich sytuacji w życiu człowieka.
Warto zwrócić uwagę, iż Borynowie nie byli jedynymi
mężczyznami uwiedzionymi przez córkę Dominikowej.
W sercu Jagny ważne miejsce zajmował jeszcze
Mateusz (przed właściwa akcją), lubiła spędzać czas z
wójtem, a obiektem jej romantycznych myśli był syn
organistów – Jasio. Kolejną powieściową parą
kochanków byli Tereska i wspomniany Mateusz, którzy
zaczęli romans pod nieobecność męża kobiety.

„KONRAD WALLENROD” ADAMA
MICKIEWICZA

Tragizm tego uczucia obserwujemy na przykładzie

Aldony i Waltera Alfa, czyli Pustelnicy i Konrada
Wallenroda. Młode małżeństwo nie może żyć razem,
ponieważ okrutni Krzyżacy nie pozwalają Litwinowi
spokojnie patrzeć na poczynania względem jego
ojczyzny. Miłość dwójki głównych bohaterów jest
niespełniona i tragiczna, ponieważ nie mogą żyć
wspólnie. Kończy się samobójstwem głównego
bohatera i śmiercią jego kochanki.

„QUO VADIS” HENRYKA SIENKIEWICZA

Motyw miłości nieszczęśliwej – Akte, kochanka

Nerona, została porzucona przez cezara dla
Poppei. Żyła przez wiele lat, rozpamiętując
minione szczęście, nadal kochając władcę. Jako
jedyna dostrzegała w nim człowieka dobrego,
usprawiedliwiając jego postępowanie i winy
wpływem innych osób. Pozostała mu wierna do
jego śmierci.

„PRZEDWIOŚNIE” STEFANA
ŻEROMSKIEGO

Uczucie, jakie wybuchło między Laurą Kościeniecką, a

głównym bohaterem od początku było skazane na
niepowodzenie. Pochodząca z wyżyn społecznych,
starsza o dwa lata od Cezarego kobieta, wydawała się
tak mocno związana ze swoim statusem, że za nic nie
chciałaby go utracić. Pomimo tego, że zapewniała
Barykę o wielkiej miłości, nigdy nie rozważała
zerwania zaręczyn z Barwickim. Planowała, że romans
z Cezarym będzie kontynuowała jako mężatka.
Główny bohater powieści nie mógł zgodzić się na
takie traktowanie. Mimo wielkiego wewnętrznego
sprzeciwu, próbuje zapomnieć o pięknej kobiecie.
Ponowny widok Laury powoduje, że Cezary decyduje
się na dołączenie do manifestacji komunistów w
umundurowaniu z czasów wojny polsko-bolszewickiej.

KO

NI

EC

P

R

Z

Y

G

O

T

O

W

A

Ł

B

A

R

T

E

K

J

A

R

S

Z

A

K