MINISTERSTWO EDUKACJI
i NAUKI
Ewa Urbańska-Sobczak
Finansowanie działalności przedsiębiorstwa
412[01].Z2.03
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
0
Recenzenci:
prof. zw. dr hab. Maria Gmytrasiewicz
dr Roman Sobiecki
Opracowanie redakcyjne:
Katarzyna Maćkowska
Konsultacja: mgr inż. Maria Majewska
Korekta:
Joanna Iwanowska
Edyta Kozieł
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej  Finansowanie
działalności przedsiębiorstwa 412[01].Z2.03 zawartego w modułowym programie nauczania
dla zawodu Technik rachunkowości.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie........................................................................................................................ 3
2. Wymagania wstępne .............................................................................................................. 5
3. Cele kształcenia...................................................................................................................... 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć .............................................................................................. 7
5. Ćwiczenia ............................................................................................................................. 13
5.1. Zasady gospodarki finansowej przedsiębiorstwa..................................................... 13
5.1.1. Ćwiczenia ................................................................................................................ 13
5.1.2. Sprawdzian postępów .............................................................................................. 14
5.2. y
ródła finansowania....................................................................................................... 15
5.2.1. Ćwiczenia ................................................................................................................ 15
Ćwiczenie 1 ....................................................................................................................... 15
5.2.2. Sprawdzian postępów .............................................................................................. 17
5.3. Zarządzanie należnościami, gotówką, zapasami i zobowiązaniami ............................. 18
5.3.1. Ćwiczenia ................................................................................................................ 18
5.3.2. Sprawdzian postępów .............................................................................................. 20
5.4. Wartość pieniądza w czasie ........................................................................................... 21
5.4.1. Ćwiczenia ................................................................................................................ 21
5.4.2 Sprawdzian postępów ............................................................................................... 26
5.5. Lokaty finansowe........................................................................................................... 27
5.5.1 Ćwiczenia ................................................................................................................. 27
5.5.2 Sprawdzian postępów ............................................................................................... 32
5.6. Kredytowanie działalności przedsiębiorstw .................................................................. 33
5.6.1 Ćwiczenia ................................................................................................................. 33
5.6.2. Sprawdzian postępów ................................................................................................. 39
5.7. Preliminowanie inwestycji............................................................................................. 40
5.7.1 Ćwiczenia ................................................................................................................. 40
5.7.2 Sprawdzian postępów ............................................................................................... 42
5.8. Finansowanie obrotów z zagranicą................................................................................ 43
5.8.1 Ćwiczenia ................................................................................................................. 43
5.8.2. Sprawdzian postępów .............................................................................................. 45
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia.................................................................................................. 46
7. Literatura ........................................................................................................................... 56
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik rachunkowości.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, w których wskazano umiejętności, jakie powinien posiadać uczeń
przed rozpoczęciem pracy z poradnikiem,
- cele kształcenia, które wskazują, jakie umiejętności uczeń powinien opanować w procesie
kształcenia danej jednostki modułowej,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- ćwiczenia zawierające polecenie, sposób wykonania i wyposażenia stanowiska pracy,
- sprawdzian postępów - pozytywny wynik uzyskany przez ucznia umożliwia realizacje
następnego tematu, w przypadku trudności należy go powtórzyć i wyjaśnić wątpliwości,
- ewaluacja osiągnięć ucznia, przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego, które należy
przeprowadzić po zrealizowaniu wszystkich tematów jednostki modułowej, co pozwoli
ocenić poziom ukształtowanych umiejętności w całej jednostce modułowej,
- literaturę, która umożliwi uczniowi pogłębienie wiedzy z zakresu jednostki modułowej.
W materiale nauczania zostały omówione również treści dotyczące zastosowania
użytkowego programu komputerowego (arkusza kalkulacyjnego w programie Excel). Są to
głównie bardzo istotne wskazówki praktyczne, które umożliwią uczniowi wykorzystanie
komputera do złożonych obliczeń finansowych.
Ćwiczenia zamieszczone w rozdziałach:  Wartość pieniądza w czasie ,  Lokaty
finansowe ,  Kredytowanie działalności przedsiębiorstw zostały tak opracowane by mógł je
uczeń wykonać na komputerze, wykorzystując umiejętności ukształtowane na zajęciach
z technologii informacyjnej i zdobywał nowe, tzn. by ciągle rozwijał się  informatycznie .
Zawsze ma możliwość skontrolowania wyniku obliczeń wykorzystując kalkulator.
Sporządzone w programie arkusze uczeń może wykorzystywać wielokrotnie, testując różne
sytuacje praktyczne.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego, ćwiczeń praktycznych, projektów.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
SCHEMAT UKA
ADU JEDNOSTEK MODUA
OWYCH
412[01].Z2
Organizacja i finansowanie
działalności
przedsiębiorstwa
412[01].Z2.01
Prowadzenie polityki kadrowej
przedsiębiorstwa
412[01].Z2.02
Organizowanie procesu
gospodarczego
przedsiębiorstwa
412[01].Z2.03
Finansowanie działalności
przedsiębiorstwa
412[01].Z2.03
Wykorzystywanie informacji
ekonomicznej w procesie
decyzyjnym
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- posługiwać się podstawowymi pojęciami ekonomicznymi,
- posługiwać się podstawową terminologią z zakresu rachunkowości,
- rozróżniać i klasyfikować majątek przedsiębiorstwa,
- rozróżniać typy operacji gospodarczych,
- rozróżniać z
ródła zobowiązań,
- określać skutki niewykonania zobowiązania,
- obliczać i analizować podstawowe wielkości ekonomiczne,
- obliczać i interpretować wskaz
niki i miary statystyczne,
- poruszać się w oknach systemu Windows,
- wykonywać podstawowe operacje na plikach i folderach,
- sterować miejscem zapisu danych na dysku i dyskietkach,
- stosować podstawowe dane dotyczące arkuszy kalkulacyjnych,
- formatować i redagować komórki arkusza,
- stosować zasady adresowania względnego i bezwzględnego komórek,
- efektywnie wykorzystywać podstawowe działania na komórkach,
- sporządzać tabele i wykresy z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego,
- stosować zasady tworzenia wydruków w arkuszu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
Po zrealizowaniu tej jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- określić podstawowe cele i instrumenty zarządzania finansami jednostki gospodarującej,
- scharakteryzować z
ródła finansowania aktywów,
- scharakteryzować strategie finansowania aktywów,
- dokonać wyboru sposobu finansowania działalności bieżącej,
- określić zasady zarządzania zasobami gotówkowymi, należnościami, zobowiązaniami
oraz zapasami,
- wyjaśnić istotę kredytu handlowego,
- wyjaśnić istotę kredytu obrotowego w rachunku bieżącym,
- scharakteryzować kredyty bankowe według różnych kryteriów,
- ocenić opłacalność korzystania z różnych z
ródeł finansowania działalności,
- wyjaśnić istotę zmienności pieniądza w czasie,
- odróżnić pojęcie procentu i stopy procentowej,
- posłużyć się rachunkiem procentowym, odsetkowym i dyskontowym,
- obliczyć aktualną wartość przyszłej płatności przy udzielaniu i korzystaniu z kredytu
handlowego,
- wypełnić druki wniosku kredytowego,
- przygotować dokumenty stanowiące załączniki wniosku kredytowego,
- skontrolować terminy spłaty zobowiązań oraz ściągania należności i roszczeń,
- określić finansowe i prawne skutki niedotrzymania terminów płatności,
- przeprowadzić negocjacje w sprawie przyśpieszenia wpływu należności i odroczenia
terminu spłaty zobowiązań,
- obliczyć odsetki od niezapłaconych zobowiązań,
- określić skutki prawne niewykonywania zobowiązań,
- wypełnić weksel własny i trasowany,
- obliczyć dyskonto i redyskonto weksla,
- wyjaśnić istotę preliminowania inwestycji,
- określić metody oceniające efektywność zamierzeń inwestycyjnych,
- ocenić opłacalność inwestycji,
- obliczyć przyszłą wartość lokat stosując rachunek odsetkowy i dyskontowy,
- skorzystać z informacji, prospektów, ulotek przy wyborze form lokowania środków
pieniężnych,
- skorzystać z ceduły giełdowej w zakresie funduszy inwestycyjnych i papierów
wartościowych,
- rozróżnić sposoby ograniczania ryzyka kursowego dla przedsiębiorstwa,
- scharakteryzować formy rozliczeń finansowych w obrotach z zagranicą,
- zastosować złożone formuły w arkuszu kalkulacyjnym Excel do obliczeń: wartości
obecnej i przyszłej lokaty i strumieni pieniądza, kwoty odsetek, realnej stopy procentowej,
stopy dyskontowej;
- zastosować funkcje finansowe w arkuszu kalkulacyjnym Excel do obliczeń: stałej raty
kredytu, wartości spłaty kapitału dla danej inwestycji przy założeniu okresowych i stałych
rat i stałego oprocentowania oraz wartości spłaconych odsetek w podanym okresie przy
założeniu okresowych , stałych płatności i stałej stopy procentowej,
- utworzyć zestawienia graficzne w arkuszu kalkulacyjnym Excel do sytuacji praktycznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć nr 1
Temat: y
ródła finansowania.
Cele:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- sklasyfikować rodzaje kapitałów z uwzględnieniem różnych kryteriów finansowania
działalności przedsiębiorstwa,
- wyjaśnić różnice między finansowaniem wewnętrznym a finansowaniem zewnętrznym
działalności przedsiębiorstwa,
- rozróżnić kapitały własne i obce,
- rozróżnić kapitały własne w przedsiębiorstwach o różnych formach organizacyjno-
prawnych,
- określić istotę leasingu,
- scharakteryzować faktoring,
- scharakteryzować franchising
- scharakteryzować venture capital,
- określić wady i zalety finansowania obcego,
- ocenić opłacalności korzystania z różnych z
ródeł finansowania działalności,
- dokonać wyboru sposobu finansowania działalności przedsiębiorstwa.
Metody nauczania  uczenia się:
- miniwykład,
- pogadanka heurystyczna,
- metoda plakatowa,
- ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca indywidualna,
- praca zespołowa.
Środki dydaktyczne:
- wykaz literatury jak punkcie 7 poradnika,
- foliogramy,
- instrukcje dla ucznia,
- arkusze papieru format A1 do prezentacji plakatowej, flamastry, luz
ne kartki,
- rzutnik.
Czas trwania: 90 minut
Przebieg zajęć:
I. Sprawy organizacyjne.
II. Podanie tematu zajęć i zapoznanie z celami kształcenia.
III. Realizacja zadań dydaktycznych
1. Nauczyciel prezentuje na foliogramie  Kryteria finansowania działalności
przedsiębiorstwa i krótko je wyjaśnia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
2. Uczniowie pracują w zespołach roboczych i na podstawie literatury zawartej w punkcie
7 poradnika charakteryzują kapitały ze względu na trzy kryteria: pierwszy zespół - ze
względu na dostęp do kapitału, drugi zespół - ze względu na czas wykorzystania i trzeci
zespół - ze względu na z
ródło pochodzenia kapitału. Wyniki pracy zespołowej prezentuje
lider grupy.
3. Uczniowie indywidualnie wykonują ćwiczenie dotyczące zaklasyfikowania podanych
przykładów kapitałów, występujących w przedsiębiorstwie  B , do kapitałów własnych
lub obcych. Efekty pracy indywidualnej porównują w zespole.
Kapitał
Przykłady kapitałów w przedsiębiorstwie  B Kapitał obcy
własny
Zobowiązania wobec urzędu skarbowego
Z wygospodarowanego zysku zakupiono nową maszynę
Przedsiębiorstwo zakupiło materiały do produkcji na kredyt
Przedsiębiorstwo sprzedało firmie faktoringowej
wierzytelność
Pozyskano nowy samochód w drodze leasingu
Odbiorca dokonał przedpłaty na zakup 100 garniturów
Odbiorca nabył garnitury i wystawił weksel płatny po 40
dniach
4. Na podstawie literatury zawartej w punkcie 7 poradnika uczniowie rozpoznają kapitały
własne w różnych formach organizacyjno-prawnych przedsiębiorstwa.
5. Nauczyciel nawiązuje do form finansowania obcego i na foliogramie prezentuje jego
formy, do których należą: kredyty bankowe, kredyty pozabankowe, obligacje, leasing,
factoring, forfaiting, franchising i venture capital.
6. Uczniowie pracując w grupach charakteryzują jedną z form finansowania zwracając
uwagę na wady i zalety, a efekty pracy przedstawiają w formie plakatowej. Pierwsza
grupa - leasing, druga grupa - factoring, trzecia grupa - franchising, czwarta grupa -
venture capital. Nauczyciel informuje, że kredyty bankowe i obligacje będą dokładnie
charakteryzowane przy realizacji innych tematów w tej jednostce modułowej.
7. Uczniowie oceniają, która (które) z zaprezentowanych form finansowania obcego jest (są)
najbardziej opłacalna (e) przy finansowaniu działalności bieżącej przedsiębiorstwa.
8. Podsumowanie
- uczniowie uzasadniają potrzebę korzystania z kapitałów obcych przez przedsiębiorstwa,
- uczniowie wskazują korzyści i wady finansowania obcego,
- ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć nr 2
Temat:  Weryfikacja usług finansowych banków komercyjnych
z wykorzystaniem komputera.
Czas: 180 minut
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykorzystania komputera do weryfikacji usług
finansowych banków komercyjnych.
Cele szczegółowe:
Podstawowe
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:
- zaprezentować informacje o bankach i oferowanych przez nie usługach,
- rozróżniać podstawowe rodzaje usług finansowych,
- wyjaśnić pojęcia: kredyt bankowy, lokata bankowa, kredytodawca, kredytobiorca, rata
kredytu, odsetki, kapitalizacja odsetek, stopa procentowa realna, stopa procentowa
nominalna, kapitał, prowizja bankowa, zabezpieczenie kredytu, poręczyciel,
- skorzystać z systemu operacyjnego Windows oraz z sieci komputerowej.
Rozszerzające
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:
- sklasyfikować warunki kredytowe, lokacyjne,
- zidentyfikować elementy stanowiące koszt kredytu,
- zastosować formuły finansowe: odsetkowa, wartość przyszła, wartość obecna,
- zastosować podstawowe funkcje finansowe w arkuszu Excel:
- obliczyć wysokość rat za pomocą funkcji PMT,
- obliczyć odsetki za pomocą funkcji PPMT,
- obliczyć spłatę kredytu za pomocą funkcji IPMT,
- przedstawić za pomocą wykresów spłatę kredytu oraz kształtowanie się podziału rat
w spłatach i odsetkach,
- wnioskować nt. struktury rat spłacanego kredytu na podstawie wykresów.
Dopełniające
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:
- sformułować wnioski dotyczące ofert finansowych banków,
- zanalizować, jakie czynniki i dlaczego mają wpływ na atrakcyjność oferty kredytowej
i lokacyjnej,
- porównać warunki lokacyjne banków (wysokość odsetek od lokat: jedno-, trzy-,
sześciomiesięcznych i rocznych):
- zastosować formułę odsetkową dla okresów kapitalizacji krótszych niż 1 rok,
- zastosować właściwe formaty komórek,
- zaprezentować (z wykorzystaniem komputera) usługi świadczone przez banki,
- utworzyć podsumowania graficzne (wykresy, w tym niestandardowe).
Metody kształcenia: pogadanka heurystyczna, ćwiczenia (w tym komputerowe), objaśnienie
 instruktaż, metoda plakatowa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Formy organizacyjne pracy ucznia: praca zespołowa jednolita i zróżnicowana.
Środki dydaktyczne:
1. materiały przygotowane metodą projektów (prezentacje multimedialne, opracowania
w teczkach),
2. arkusze kalkulacyjne w programie Excel (przygotowane przez nauczyciela),
3. rzutnik pisma, tablica magnetyczna,
4. 10 stanowisk komputerowych
5. drukarka,
6. luz
ne kartki, flamastry, arkusze papieru (format A0),
7. arkusze folii do drukowania,
8. arkusze obserwacji,
9. foliogramy ukazujące przebieg lekcji,
10. instrukcje dla ucznia.
Przebieg zajęć
1. Sprawy organizacyjne
2. Wprowadzenie
- Podanie tematu i sposobu jego realizacji.
- Utworzenie zespołów roboczych.
- Rozdanie zespołom  Arkuszy obserwacji pracy zespołu (załącznik nr 1) i instrukcji
dla ucznia.
3. Realizacja zadań dydaktycznych
- Przedstawienie sytuacji i omówienie zadań do wykonania.
- Prezentacje poszczególnych banków (krótkie uzasadnienie wyboru) przez poszczególne
zespoły w postaci prezentacji multimedialnej w programie PowerPoint
i z wykorzystaniem zebranych metodą projektów materiałów.
- Klasyfikowanie ofert bankowych w zespołach na podstawie formularza (Instrukcja dla
ucznia  załącznik nr 2) i analizy oferty wybranych banków (na podstawie tabel
roboczych przygotowanych przez poszczególne zespoły metodą projektów).
- Tworzenie zbiorczej listy ofert finansowych banków komercyjnych metodą plakatową.
- Definiowanie nowych pojęć ekonomicznych: stopa procentowa, kredyt, lokata, rata
kredytu, odsetki, prowizje bankowe, opłata manipulacyjna itp.
- Symulacje usług finansowych na komputerze:
dla lokat terminowych
- Obliczanie odsetek od lokaty przy wykorzystaniu  kalkulatora oszczędnościowego ze
strony internetowej http://biznes.onet.pl/banki/kalkulatory/oszczednosciowy.asp
- Wprowadzanie danych i wykonywanie w arkuszu kalkulacyjnym obliczeń: odsetek,
wartości przyszłej, wartości obecnej, stopy procentowej.
- Porównanie warunków lokat terminowych ze wzglądu na czas kapitalizacji odsetek.
- Interpretowanie wyników w postaci graficznej. Wydruk wyników na folii.
dla kredytów bankowych
- Obliczanie odsetek od kredytu przy wykorzystaniu  kalkulatora kredytowego ze strony
internetowej http://biznes.onet.pl/banki/kalkulatory/kredytowy.asp .
- Wprowadzanie danych i wykonywanie w arkuszu kalkulacyjnym obliczeń: wysokości
raty kredytu, spłaty kredytu, spłaty odsetek kredytu.
- Interpretowanie wyników w postaci graficznej (wykres kredytu i wykres struktury rat).
- Wydruk wyników na folii.
- Prezentacje przez wybrany zespół wyników symulacji.
- Porównanie kredytów oferowanych przez różne banki.
- Prezentacja wyników.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
- Analiza sformułowanych wniosków  elementy stanowiące koszt kredytu.
4. Podsumowanie
- Ocena wiedzy i umiejętności nabytych podczas zajęć.
- Praca domowa.
ZAA

CZNIK NR 1
ARKUSZ OBSERWACJI PRACY ZESPOA
U NR .......
UMIEJ
TNOŚCI PUNKTY
Podstawowe  P
- stosowanie podstawowych pojęć ekonomicznych (zaliczony test na
poziomie podstawowym) (3  5)
- klasyfikowanie podstawowych rodzajów usług finansowych (na podstawie
tabeli  Oferty bankowe ) (3  6)
- wyszukiwanie potrzebnych informacji z tabeli  Oferty bankowe (0  2)
- zastosowanie formuł w komórkach (suma, iloczyn, różnica) (0  2)
- drukowanie dokumentów w sieci zestawień, wykresów (0  2)
- stosowanie adresowania bezwzględnego w prostych formułach (0  2)
- wyszukanie strony internetowej na podstawie adresu WWW i dokonywanie
obliczeń z wykorzystaniem kalkulatora internetowego (0  2)
Rozszerzające  R
- zastosowanie w arkuszu formuły odsetkowej i wartości przyszłej (0  2)
- obliczenie wysokości rat za pomocą funkcji PMT (0  2)
- obliczenie spłat kredytu i odsetek za pomocą funkcji PPMT i IPMT(0  2)
- przedstawienie na wykresie struktury rat (0  2)
Dopełniające  D
- sformułowanie wniosków dotyczących ofert finansowych banków,
(0  2)
- zestawienie i porównanie warunków kredytowych w różnych bankach
(0  2)
- obliczenie i porównanie wysokości odsetek od lokat 1-, 3-, 6-miesięcznych
i rocznych (0  2)
- tworzenie niestandardowych podsumowań graficznych (0  2)
y
ródło: opracowanie własne
Wyniki:
- ilość poprawnych odpowiedzi  P .............................................
- ilość poprawnych odpowiedzi  R+D.........................................
Ocena ...............................................
Normy wymagań na stopnie szkolne:
ocena normy wymagań
ocena dopuszczająca co najmniej 15 pkt. za zadania z poziomu podstawowego
ocena dostateczna co najmniej 17 pkt. za zadania z poziomu podstawowego
ocena dobra co najmniej 17 pkt. za zadania z poziomu podstawowego i co
najmniej 12 pkt. za zadania z poziomu ponad podstawowego
ocena bardzo dobra co najmniej 17 pkt. za zadania z poziomu podstawowego i co
najmniej 14 pkt. za zadania z poziomu ponadpodstawowego
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
ZAA

CZNIK NR 2
 Oferty bankowe
Rodzaj ofert bankowych Przykłady
Oferty depozytowe .....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
Oferty kredytowe .....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
Inne oferty .....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
......................................................................................
y
ródło: opracowanie własne
PUNKTACJA
Za 5 prawidłowych odpowiedzi w każdej z kategorii 2 pkt.
Za 4 prawidłowe odpowiedzi w każdej z kategorii 1 pkt.
Uwaga!
Pomoce dydaktyczne:
" teczka tematyczna
" zasoby Internetu (http://biznes.onet.pl/banki).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5. ĆWICZENIA
5.1. Zasady gospodarki finansowej przedsiębiorstwa
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Porównaj strategię umiarkowaną i dynamiczną finansowania działalności
przedsiębiorstwa. Która strategia jest korzystniejsza dla przedsiębiorstwa?
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zgromadzić literaturę do wykonania ćwiczenia,
3) ustalić charakterystyczne cechy strategii umiarkowanej i dynamicznej,
4) porównać cechy strategii umiarkowanej z dynamiczną,
5) zapisać w tabeli różnice i podobieństwa strategii wynikające z porównania cech   arkusz
ćwiczeniowy nr 1,
6) porównać uzyskane wyniki w grupie,
7) odpowiedzieć na pytanie, która strategia jest korzystniejsza dla przedsiębiorstwa?
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- literatura z rozdziału 7,
- arkusz ćwiczeniowy nr 1.
Arkusz ćwiczeniowy nr 1
Strategia umiarkowana Strategia dynamiczna
Różnice
- -
- -
- -
- -
Podobieństwa
-
y
ródło: opracowanie własne
Ćwiczenie 2
Posługiwanie się pojęciami dotyczącymi zasad gospodarki finansowej przedsiębiorstwa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zgromadzić literaturę do wykonania ćwiczenia,
3) uzupełnić  arkusz ćwiczeniowy nr 2  załączony tekst,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne
Środki dydaktyczne:
- literatura z rozdziału 7,
- arkusz ćwiczeniowy nr 2.
Arkusz ćwiczeniowy nr 2
Działalność przedsiębiorstwa oparta jest na ciągłym przepływie pieniądza. Finanse
przedsiębiorstwa związane są z & & & & & & & i & & & & & & . środków pieniężnych.
Realizacja określonych celów przedsiębiorstwa w głównej mierze zależy od zarządzania
finansami przedsiębiorstwa. Polegają one na & & & & & & & & & . oraz lokowaniu ich
w składnikach majątkowych. Głównym celem zarządzania finansami jest dążenie do
& & & & & & & & ., który może być osiągnięty poprzez & & & & & & .
i & & & & & & & & . Z procesem zarządzania finansami związane jest ryzyko finansowe,
które jest tym większe im & & & & & & Aby przedsiębiorstwo nie zbankrutowało ryzyko
finansowe powinno osiągnąć poziom tzw. & & & & & & & .. Narzędziami zarządzania
finansami są & & & & & & & . i & & & & .& Osobą odpowiedzialną za właściwie podjęte
decyzje finansowe w dużym przedsiębiorstwie jest & & & & & & . Strategia finansowa to
zespół określonych zasad, którymi kieruje się przedsiębiorstwo przy określaniu
& & & & & & . oraz & & & & & .. w celu maksymalizacji zysku.
5.1.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcia:
- finansów?
- zarządzania finansami?
- strategii finansowania działalności przedsiębiorstwa?
2) określić podstawowe cele zarządzania finansami?

3) określić instrumenty zarządzania finansami?

4) scharakteryzować strategie finansowania działalności

przedsiębiorstwa?
5) porównać strategie finansowania działalności przedsiębiorstwa?

6) wymienić zasady uwzględniane przy kształtowaniu struktury

kapitału?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
5.2. y
ródła finansowania
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zaklasyfikuj kapitały występujące w przedsiębiorstwie  B do kapitałów własnych lub
obcych.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z przykładami kapitałów w przedsiębiorstwie  B ,
2) zaklasyfikować podane przykłady kapitałów do kapitałów własnych lub obcych stawiając
znak X w odpowiedniej kolumnie   arkusz ćwiczeniowy nr 3,
3) sprawdzić poprawność rozwiązania w grupie.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne i grupowe.
Środki dydaktyczne:
- literatura z rozdziału 7,
- arkusz ćwiczeniowy nr 3.
Arkusz ćwiczeniowy nr 3
Przykłady kapitałów Kapitał
Kapitał obcy
w przedsiębiorstwie  B własny
Zobowiązania wobec urzędu skarbowego
Z wygospodarowanego zysku zakupiono nową maszynę
Przedsiębiorstwo zakupiło materiały do produkcji na kredyt
Przedsiębiorstwo sprzedało firmie faktoringowej
wierzytelność
Pozyskano nowy samochód w drodze leasingu
Odbiorca dokonał przedpłaty na zakup 100 garniturów
Odbiorca nabył garnitury i wystawił weksel płatny po 40
dniach
y
ródło: opracowanie własne
Ćwiczenie 2
Oceń, która forma finansowania zakupu maszyny do produkcji będzie bardziej opłacalna
dla przedsiębiorstwa: czy kredyt inwestycyjny czy leasing?
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o kredycie inwestycyjnym i leasingu,
2) porównać wady i zalety obu form finansowania zakupu maszyny do produkcji,
3) przedstawić ocenę opłacalności kredytu inwestycyjnego i leasingu, wykorzystując
przykładowy wykaz rat kredytowych i leasingowych,
4) dokonać wyboru korzystniejszego sposobu finansowania zakupu maszyny do produkcji,
5) zweryfikować ocenę opłacalności w grupie.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne,
- pokaz z objaśnieniem,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- literatura z rozdziału 7,
- przykładowy wykaz rat kredytowych od kredytu inwestycyjnego i rat leasingowych,
- kalkulator.
Ćwiczenie 3
Oblicz, ile zarobi firma faktoringowa na transakcji i jaką kwotę otrzyma przedsiębiorstwo
 E ? Przedsiębiorstwo  E zawarło umowę z firmą faktoringową o sprzedaż wierzytelności
na kwotę 30 000 zł. Na podstawie umowy opłaty wynoszą:
odsetki od kwoty wierzytelności  12%,
prowizja za obsługę wierzytelności  5% od kwoty wierzytelności.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres oraz
sposób wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) obliczyć odsetki od kwoty wierzytelności,
3) obliczyć wysokość prowizji za obsługę wierzytelności,
4) odliczyć ile zarobi na tej transakcji firma faktoringowa?,
5) obliczyć kwotę, którą otrzyma przedsiębiorstwo  E .
6) zaprezentować efekty swojej pracy.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
5.2.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) scharakteryzować rodzaje kapitałów z uwzględnieniem różnych

kryteriów finansowania majątku przedsiębiorstwa,
2) wyjaśnić różnice między finansowaniem wewnętrznym

a finansowaniem zewnętrznym działalności przedsiębiorstwa,
3) rozróżnić kapitały własne od obcych,

4) rozróżnić kapitały własne w przedsiębiorstwach o rożnych

formach organizacyjno-prawnych,
5) wymienić z
ródła finansowania obcego,

6) określić istotę leasingu,

7) scharakteryzować factoring,

8) scharakteryzować franchising,

9) scharakteryzować forfaiting,

10) ocenić opłacalność korzystania z różnych z
ródeł finansowania

działalności,
11) dokonać wyboru sposobu finansowania działalności

przedsiębiorstwa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.3. Zarządzanie należnościami, gotówką, zapasami
i zobowiązaniami
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz oszczędności wynikające ze skrócenia cyklu rotacji zapasami w przedsiębiorstwie
produkcyjnym  Z i ustal ich wpływ na bieżącą płynność finansową przedsiębiorstwa na
podstawie danych: przeciętny stan zapasów wynosi 9 000 zł, wartość sprzedaży 90 000 zł,
ilość dni w okresie badanym 30, w następnym miesiącu skrócono cykl rotacji o 1 dzień.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
2) zapisać wzór, według którego obliczy szybkość krążenia zapasów w przedsiębiorstwie,
3) obliczyć ile dni potrzebuje przedsiębiorstwo na jeden cykl obrotu zapasami,
4) zapisać wzór, według którego obliczy przeciętny stan zapasów po skróceniu cyklu rotacji,
5) obliczyć przeciętny stan zapasów po skróceniu cyklu rotacji,
6) zapisać wzór, według którego obliczy oszczędności wynikające ze skrócenia cyklu rotacji,
7) obliczyć oszczędności wynikające ze skrócenia cyklu rotacji zapasami,
8) odpowiedzieć na pytanie, dotyczące wpływu skrócenia cyklu obrotu zapasami na bieżącą
płynność w przedsiębiorstwie  Z ,
9) porównać wyniki obliczeń w grupie.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne i grupowe,
- pokaz z objaśnieniem,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Oblicz optimum dostawy, gdy przedsiębiorstwo sprzedaje rocznie 2 000 sztuk produktów,
koszt jednego zamówienia wynosi 900 zł, cena zakupu produktu 70 zł, a roczny koszt
utrzymania zapasu wynosi 10% ceny zakupu.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapisać wzór, według którego obliczy optimum dostawy,
3) obliczyć optimum dostawy,
4) odpowiedzieć na pytanie, ile razy w ciągu roku przedsiębiorstwo złoży zamówienia?,
5) zaprezentować efekty swojej pracy
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika.
Ćwiczenie 3
Oblicz, jakie korzyści osiągnie przedsiębiorstwo  W z tytułu skonta, udzielonego przez
dostawcę  A wiedząc, że przedsiębiorstwo  A udzieliło swojemu odbiorcy  W kredytu
kupieckiego na 40 dni. Jeżeli zapłata nastąpi przed upływem 10 dni to przedsiębiorstwo  A
zaproponowało odbiorcy skonto w wysokości 3%. Roczna stopa oprocentowania depozytu
bankowego wynosi 11%.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapisać wzór, według którego obliczy roczną stopę oprocentowania kredytu kupieckiego
przy zastosowaniu skonta,
2) obliczyć roczną stopę oprocentowania kredytu kupieckiego przy zastosowaniu skonta,
3) porównać roczną stopę oprocentowania kredytu kupieckiego przy zastosowaniu skonta
z roczną stopą oprocentowania depozytu bankowego,
4) ocenić opłacalność oferty przedstawionej przedsiębiorstwu  W ,
5) ocenić korzyści przedsiębiorstwa  A z tytułu zastosowania skonta,
6) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne,
- pokaz z objaśnieniem,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
5.3.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
zdefiniować pojęcia:

1) - należności,

- zapasów,
określić podstawowe zasady zarządzania należnościami,
2)
określić zasady zarządzania zapasami,
3)
określić zasady zarządzania gotówką w przedsiębiorstwie,
4)
obliczyć optimum dostawy,
5)
określić istotę zarządzania zobowiązaniami w przedsiębiorstwie,
6)
określić skutki prawne niewykonania zobowiązań,
7)
obliczyć wskaz
niki rotacji zapasów i określić ich wpływ na bieżącą
8)
płynność finansową przedsiębiorstwa,
scharakteryzować wskaz
niki służące do oceny stanu należności
9)
w przedsiębiorstwie,
obliczyć korzyści z tytułu skonta.
10)
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
5.4. Wartość pieniądza w czasie
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz w arkuszu kalkulacyjnym w skoroszycie wartość przyszłą
dla kwoty = 300,00 zł, stopa procentowa = 12% w skali roku, czas trwania lokaty = 8
miesięcy.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
zaprezentować sposób wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obliczyć za pomocą formuły = 12%/12 oprocentowanie w skali miesiąca,
2) obliczyć za pomocą formuły = B3*(1+B5)^B7 wartość przyszłą w arkuszu, korzystając ze
wzoru:
Wartość przyszła = wartość obecna*(1 + stopa procentowa)liczba okresów
3) uzupełnić arkusz wg wzoru (rys.5.4.1.1).
Rys. 5.4.1.1. Wartość przyszła do ćwiczenia 1.
y
ródło: opracowanie własne
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- komputer z programem Excel.
Ćwiczenie 2
Oblicz przyszłą wartość kwoty 10 000,00 zł za 2 lata, jeżeli stopa procentowa w skali
roku wynosi 14%.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
zaprezentować sposób wykonania w programie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać obliczeń wykorzystując kalkulator na podstawie wzoru na wartość przeszłą (patrz
ćwiczenie 1),
2) skontrolować obliczenia w arkuszu w skoroszycie .
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- komputer z programem Excel.
Ćwiczenie 3
Oblicz w arkuszu kalkulacyjnym w skoroszycie wartość strumieni
pieniądza na koniec trzeciego roku, które wpłyną do przedsiębiorstwa za jeden rok, za dwa
lata i za trzy lata odpowiednio w wysokościach 2 000,00 zł, 2 300,00 zł i 2 600,00 zł przy
oprocentowaniu rocznym 10%.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
zaprezentować sposób wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zastosować do obliczeń wzór na wartość przyszłą strumieni pieniężnych postaci:
n-1
FV = (1+ r)i
"SVi
i=0
gdzie:
FV  wartość przyszła strumieni pieniężnych,
SVi  wartość poszczególnych kwot w momencie ich otrzymania (strumień),
r  stopa procentowa (stopa kapitalizacji),
n- liczba okresów (kapitalizacji),
i  zmienna sterującą.
2) uzupełnić arkusz w następujący sposób:
- w komórkach: B2, B3, B4  wstawić wartości strumieni w kolejnych latach,
- w komórce B3  wstawić wartość kapitału początkowego lokaty,
- w komórce B6  wstawić stopę procentową,
- w komórce B8  wstawić liczbę okresów,
- w komórce B10  wstawić formułę =B2*(1+B6)^2 +B3*(1+B6)^1+B4*(1+B6)^0,
wynikającą ze wzoru na wartość przyszłą strumieni pieniężnych.
Uzupełniony arkusz przedstawia rys.5.4.1.2.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Rys.5.4.1.2. Strumienie pieniężne do ćwiczenia 3.
y
ródło: opracowanie własne
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- komputer z programem Excel.
Ćwiczenie 4
Oblicz w arkuszu kalkulacyjnym w skoroszycie obecną wartość kwoty
2 000,00 zł, którą otrzymamy za trzy lata; oprocentowanie roczne wynosi 15%; skontroluj
wynik, dokonując obliczeń na podstawie wzoru na wartość obecną środków pieniężnych
(Poradnik dla ucznia punkt 4.4.1.).
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
zaprezentować sposób wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
uzupełnić arkusz (rys. 5.4.1.3):
1) w komórce B3  wstawić stopę procentową,
2) w komórce B5  wstawić czas trwania lokaty,
3) w komórce B7  wstawić wartość przyszłą lokaty,
4) w komórce B9  wstawić formułę na wartość obecną =B7/(1+B3)^B5.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Rys.5.4.1.3. Wartość obecna do ćwiczenia 4.
y
ródło: opracowanie własne
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- komputer z programem Excel.
Ćwiczenie 5
Oblicz w arkuszu kalkulacyjnym w skoroszycie wartość obecną
strumieni pieniężnych: 100,00 zł, 120,00 zł, 150,00 zł, otrzymanych odpowiednio za rok, za
dwa lata , za trzy lata od chwili obecnej, przy oprocentowani rocznym 10%.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
zaprezentować sposób wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
n
1
1) zastosować do obliczeń wzór: PV =
"SFi
(1+ r)i
i=1
gdzie:
PV  wartość obecna kwot otrzymanych w przyszłości,
SFi  wartość kwot otrzymanych w momencie ich otrzymania (w poszczególnych okresach),
n  liczba okresów,
r  stopa dyskontowa,
i  zmienna sterująca.
2) uzupełnić arkusz (rys.5.4.1.4):
- w komórce B2  wstawić stopę procentową,
- w komórce B4, B5, B6  wstawić kwoty otrzymane za rok, 2 i 3 lata,
- w komórce B8  wstawić formułę =B4/(1+B2)^1+B5/(1+B2)^2+B6/(1+B2)^3,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Rys.5.4.1.4. Strumienie pieniężne do ćwiczenia 5.
y
ródło: opracowanie własne
3) skontrolować otrzymany wynik.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- komputer z programem Excel.
Ćwiczenie 6
Przedsiębiorstwo ATLAS nie zapłaciło w terminie faktury na kwotę 2 500,00 zł. Termin
opóz
nienia wynosi 10 dni, roczna stopa procentowa dla zaległości wynosi 13,5%.
1. Oblicz odsetki od zobowiązań przeterminowanych,.
2. Przeprowadz
negocjacje w sprawie przyspieszenia wpływu należności od
przedsiębiorstwa.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
zaprezentować sposób wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zastosować do obliczeń wzór na wysokość odsetek za dni (punkt 4.4.1 poradnik uczeń),
2) uzupełnić arkusz (rys.5.4.1.5.):
Rys. 5.4.1.5. Odsetki ustawowe
y
ródło: opracowanie własne
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
3) w komórce B9 wstawić formułę =(B2*B4*B6)/365.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z programem Excel.
5.4.2 Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
zdefiniować pojęcia:
- pieniądz,

- procent,

1)

- stopa procentowa,

- dyskonto,

- kapitalizacja,
wyjaśnić istotę zmienności pieniądza w czasie,
2)
wymienić zjawiska wpływające na poziom stopy procentowej,
3)
sklasyfikować rodzaje stóp procentowych,
4)
scharakteryzować rodzaje stóp procentowych,
5)
określić istotę rachunku odsetkowego,
6)
określić istotę rachunku dyskontowego,
7)
obliczyć w arkuszu kalkulacyjnym Excel: wartość obecną i przyszłą
8)
dla określonej kwoty pieniędzy,
obliczyć w arkuszu kalkulacyjnym Excel: wartość obecną i przyszłą
9)
strumieni pieniądza,
10) obliczyć odsetki od niezapłaconych zobowiązań,
przeprowadzić negocjacje w sprawie przyspieszenia wpływu
11)
należności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
5.5. Lokaty finansowe
5.5.1 Ćwiczenia
Ćwiczenia 1
Oblicz w arkuszu kalkulacyjnym w skoroszycie kapitał końcowy dla
danych: kapitał początkowy = 2000 zł, stopa procentowa = 15% w skali roku, czas trwania
lokaty = 1 rok.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
uzupełnić arkusz (rys. 5.5.1.1.):
1) w komórce B3  wstawić wartość kapitału początkowego lokaty,
2) w komórce B5  wstawić stopę procentową lokaty,
3) w komórce B7  wstawić czas trwania lokaty,
4) w komórce B9  wstawić formułę =B3*(1+B5)^B7, wynikającą ze wzoru na wartość
przyszłą w postaci:
Wartość przyszła = wartość obecna*(1 + stopa procentowa)liczba okresów
Rys. 5.5.1.1. Obliczanie wartości przyszłej do ćwiczenia 1.
y
ródło: opracowanie własne
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- komputer z programem Excel.
Ćwiczenie 2
W arkuszu w skoroszycie dla depozytu, złożonego w banku na trzy
lata w wysokości 500,00 zł, przy stałej stopie procentowej r=10% (patrz ćwiczenie
poprzednie):
1. oblicz wartość końcową depozytu po upływie roku przy kapitalizacji półrocznej,
2. oblicz wartość końcową depozytu po upływie drugiego roku przy kapitalizacji półrocznej,
3. oblicz wartość końcową depozytu po upływie trzeciego roku przy kapitalizacji półrocznej,
4. skontroluj obliczenia wykorzystując kalkulator.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
zaprezentować sposób wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zastosować do obliczeń wzór na wartość przyszłą środków pieniężnych przy zastosowaniu
teorii procentu składanego śródrocznie (Poradnik dla ucznia punkt 4.4.1.),
2) uzupełnić arkusz (rys.5.5.1.2),
3) w komórce B13 wstawić formułę =B5*(1+B7/B11)^(B11*B9) na wartość końcową
depozytu.
4) zweryfikować wyniki.
Rys. 5.5.1.2. Obliczanie wartości depozytu w trzech przypadkach do ćwiczenia 2.
y
ródło: opracowanie własne
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- komputer z programem Excel.
Ćwiczenie 3
Oblicz w arkuszu w skoroszycie kwotę odsetek i wartość końcową lokaty,
jaką otrzyma deponent, który złożył w banku lokatę w wysokości 2 550,00 zł na 30 dni; stopa
procentowa w skali roku wynosiła 8,5%.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zastosować do obliczeń wzór na wysokość odsetek za dni (Poradnik dla ucznia punkt
4.4.1),
2) uzupełnić arkusz (rys.5.5.1.3.):
3) w komórce B9 wstawić formułę =(B3*B5*B7)/365,
4) w komórce B11 wstawić formułę =B3+B9,
5) skontrolować wynik wykorzystując kalkulator.
Rys. 5.5.1.3. Obliczanie sumy odsetek do ćwiczenia 3.
y
ródło: opracowanie własne
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- komputer z programem Excel.
Ćwiczenie 4
Oblicz w arkuszu w skoroszycie realną stopę procentową wzrostu
wydatków w sytuacji, gdy wzrost wydatków w danym przedsiębiorstwie wyniesie 18% przy
równoczesnej stopie inflacji 15%.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
zaprezentować sposób wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zastosować do obliczeń wzór na roczną realną stopę procentową, stosowany przy
wysokim poziomie inflacji,
2) uzupełnić arkusz (rys.5.5.1.4):
- w komórce B6 wstawić formułę =1-(1+B2)/(1+B4),
- wybrać dla formatu komórki B6 kategorię  procentowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Rys. 5.5.1.4. Roczna realna stopa inflacji do ćwiczenia 4.
y
ródło: opracowanie własne
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- komputer z programem Excel.
Ćwiczenie 5
W arkuszu < obligacje> w skoroszycie oblicz stopę dyskontową obligacji, jeżeli
wartość nominalna obligacji rocznej wynosi 5 000,00 zł, a obligacja sprzedawana jest z
dyskontem, gdzie w momencie emisji obligatariusz płaci za nią 4 500,00 zł; skontroluj wynik
z obliczeniem na kartce.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
zaprezentować sposób wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zastosować do obliczeń wzór na stopę dyskontową uwzględniający wartość uzyskaną po
czasie inwestycji i wartość płaconą przy zakupie obligacji (Poradnik dla ucznia punkt
4.5.1.),
2) uzupełnić arkusz (rys.5.5.1.5.):
- w komórce B6 wstawić formułę =(B2-B4)/B2,
- zweryfikować wynik z obliczeniem na kalkulatorze.
Rys.5.5.1.5. Stopa dyskontowa do ćwiczenia 5.
y
ródło: opracowanie własne
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
 Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- komputer z programem Excel.
Ćwiczenie 6
1. Oblicz w arkuszu w skoroszycie odsetki za okres jednego roku dla
kapitału początkowego = 1000 zł dla czterech banków;
okres kapitalizacji odsetek w każdym banku jest inny i krótszy bądz
równy jeden rok, a
podana stopa procentowa odnosi się do jednego roku (rys.5.5.1.6).
2. Przedstaw na wykresie kolumnowym odsetki w bankach (rys. 5.5.1.7).
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
zaprezentować sposób wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zastosować wzór:
wartość przyszła = wartość obecna x (1+ stopa procentowa/ liczba okresów)liczba okresów,
2) uzupełnić arkusz jak na rys.5.5.1.6,
- w komórce C15 arkusza wstawić formułę na wartość przyszłą postaci:
C9*(1+C11/C13)^C13; formułę tę skopiować do komórek D15:F15,
Rys. 5.5.1.6. Cztery banki do ćwiczenia 6.
y
ródło: opracowanie własne
- do wykresu zaznaczyć obszar C7:F7 i obszar C17:F17.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- komputer z programem Excel.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Rys.5.5.1.7. Wykres odsetek w czterech bankach do ćwiczenia 6.
y
ródło: opracowanie własne
5.5.2 Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
określić istotę bankowej lokaty terminowej,
1)
scharakteryzować krótkoterminowe lokacyjne papiery wartościowe,
2)
scharakteryzować długoterminowe lokacyjne papiery wartościowe,
3)
skorzystać z informacji, ulotek, prospektów przy wyborze form
4)
lokowania środków pieniężnych,
obliczyć stopę dywidendy z tytułu posiadania akcji,
5)
obliczyć w arkuszu kalkulacyjnym Excel: wartość obecną i przyszłą
6)
lokaty,
obliczyć w arkuszu kalkulacyjnym Excel wartość kwoty odsetek,
7)
obliczyć w arkuszu kalkulacyjnym Excel wartość realnej stopy
8)
procentowej,
obliczyć w arkuszu kalkulacyjnym Excel wartość stopy dyskontowej.
9)
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
5.6. Kredytowanie działalności przedsiębiorstw
5.6.1 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz stopę oprocentowania kredytu handlowego i oceń, która oferta jest korzystniejsza
dla przedsiębiorstwa, czy krótkoterminowy kredyt bankowy czy kredyt handlowy?
Przedsiębiorca ma dwie możliwości: pierwsza to uzyskanie krótkoterminowego kredytu
bankowego, płacąc odsetki w wysokości 20% rocznie, druga to skorzystanie z kredytu
handlowego. Dostawca nadesłał fakturę z prośbą o uregulowanie należności w ciągu 35 dni,
oferując 2,5% skonta, jeżeli zostanie ona zapłacona w ciągu 7 dni.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapisać wzór, według którego obliczy oprocentowanie kredytu handlowego,
2) obliczyć oprocentowanie kredytu handlowego zgodnie z zapisanym wzorem,
3) porównać oprocentowanie krótkoterminowego kredytu bankowego z oprocentowaniem
kredytu handlowego,
4) odpowiedzieć na wcześniej zadane pytanie dotyczące wyboru korzystniejszej oferty, czy
skorzystać z kredytu handlowego czy krótkoterminowego kredytu bankowego?
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- literatura z rozdziału 7,
- kalkulator.
Ćwiczenie 2
Przeprowadz
negocjacje dotyczące warunków przyznania kredytu bankowego.
Przedsiębiorstwo  Y posiada przejściowe trudności finansowe związanie z regulowaniem
zobowiązań krótkoterminowych i dlatego zamierza skorzystać z oferty kredytu. Z jakiego
rodzaju kredytu powinno skorzystać przedsiębiorstwo? Sporządz
wniosek o udzielenie
kredytu bankowego.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać wyboru z
ródła finansowania działalności bieżącej, w związku z kłopotami
w terminowym regulowaniu zobowiązań krótkoterminowych,
2) ustalić listę pytań, która ułatwi skuteczne przeprowadzenie negocjacji z bankiem
dotyczących warunków przyznania kredytu,
3) w 2-osobowym zespole przeprowadzić symulacje negocjacji w sprawie warunków
przyznania kredytu,
4) wypełnić druki wniosku kredytowego,
5) przygotować dokumenty stanowiące załączniki wniosku kredytowego.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne i grupowe,
- wykład informacyjny,
- inscenizacja,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- druki wniosków kredytowych (z banków znajdujących się w Twojej miejscowości),
- komplet dokumentów stanowiących załączniki wniosku kredytowego,
- stolik,
- 2 krzesła,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Wypełnij weksel własny i trasowany w oparciu o dane: weksel wystawiono 2. września
br., na okres 3 miesięcy, na kwotę 10 000,00 zł w związku z zakupem kasy fiskalnej.
Pozostałe dane, niezbędne do sporządzenia weksla wpisz dowolne.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić brakujące dane do sporządzenia weksla własnego,
2) ustalić brakujące dane do sporządzenia weksla trasowanego,
3) sporządzić weksel własny,
4) sporządzić weksel trasowany,
5) sprawdzić poprawność wypełnienia weksli.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- wykład informacyjny,
- ćwiczenia indywidualne,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- blankiet weksla własnego i trasowanego,
- literatura zamieszczona w punkcie 7 poradnika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Ćwiczenie 4
Dane do ćwiczenia: bank komercyjny przyjął od klienta do dyskonta weksel na sumę 4 000,00
zł przy stopie dyskontowej 20%; termin płatności weksla jest za 25 dni; na 10 dni przed jego
wykupem bank oddał weksel do redyskonta przy stopie redyskontowej 15%.
1. Oblicz w arkuszu kalkulacyjnym w skoroszycie odsetki z tytułu
dyskonta weksla.
2. Oblicz w arkuszu kalkulacyjnym w skoroszycie odsetki z tytułu
redyskonta weksla.
3. Oblicz korzyść dla banku z operacji dyskonta i redyskonta weksla.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
zaprezentować sposób wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) skorzystać ze wzoru na odsetki z tytułu dyskonta (Poradnik dla ucznia punkt 4.6.1.),
2) skorzystać ze wzoru na odsetki z tytułu redyskonta (Poradnik dla ucznia punkt 4.6.1.),
3) uzupełnić arkusz jak na rys. 5.6.1.1.:
- w komórce B8 wstawić formułę =B2*B4*B6/365,
- w komórce B10 wstawić formułę =B3*B5*B6/365,
- w komórce B12 wstawić formułę =B8-B10.
Rys. 5.6.1.1. Weksel do ćwiczenia 4.
y
ródło: opracowanie własne
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- komputer z programem Excel.
Ćwiczenie 5
Oceń opłacalność korzystania z kredytów obrotowych w bankach znajdujących się
w Twojej miejscowości.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania, wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji oraz ustalić termin
oddania projektu i jego prezentacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zebrać informacje w różnych bankach na temat kredytów obrotowych,
2) obliczyć koszt kredytu obrotowego w różnych bankach,
3) wybrać bank, w którym oferta kredytowa jest najbardziej opłacalna,
4) zaprezentować efekty pracy zespołu.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- metoda projektów
Środki dydaktyczne:
- informacje uzyskane w różnych bankach o warunkach pobrania kredytu,
- kalkulator.
Ćwiczenia 6
Oblicz w arkuszu w skoroszycie wysokość stałej raty, w tym spłaty
kredytu i odsetek w poszczególnych okresach spłaty, dla następujących warunków
kredytowania: kwota kredytu = 1000 zł, czas spłaty = 10 lat, stopa procentowa = 10% (stała
przez czas spłaty kredytu).
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
zaprezentować sposób wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
wykonać arkusz jak na rys.5.6.1.2,
1) w komórce B9 wstawić funkcję finansową PMT i określić dla niej argumenty: stopę
procentową  B7, liczbę rat  B5, kwotę kredytu  B3,
2) w komórce B13 wstawić funkcję finansową IPMT i określić dla niej argumenty: stopę
procentową  B7, okres dla którego mają być naliczone odsetki  B11, liczbę rat  B5,
kwotę kredytu  B3,
3) w komórce B15 wstawić funkcję finansową PPMT i określić dla niej argumenty: stopę
procentową  B7, okres dla którego mają być naliczone odsetki  B11, liczbę rat  B5,
kwotę kredytu  B3.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- komputer z programem Excel.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
Rys.5.6.1.2. Kredyt raty do ćwiczenia 6.
y
ródło: opracowanie własne
Ćwiczenie 7
Przedstaw na wykresie:
1. strukturę rat w poszczególnych okresach spłaty (rys. 5.6.1.3.),
2. kwotę kredytu pozostałą do spłacenia w poszczególnych okresach spłaty (rys. 5.6.1.4.).
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
zaprezentować sposób wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) skorzystać do wykonania wykresu struktury rat z danych o spłacie kredytu i odsetkach
przedstawionych na rys. 5.6.1.2,
2) zaznaczyć myszką obszar G3:H12,
3) wybrać
E3:E13> ,
4) tworzyć wykres przedstawiający kwotę kredytu pozostałą do spłacenia w poszczególnych
okresach spłaty jak wyżej (zaznacz obszar G3:G12).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
spłata odsetek
STRUKTURA RAT
spłata kredytu
0 zł
-20 zł
-40 zł
-60 zł
-80 zł
-100 zł
-120 zł
-140 zł
-160 zł
-180 zł
Rys. 5.6.1.3. Struktura rat do ćwiczenia 7.
y
ródło: opracowanie własne
Kwota kredytu do spłacenia
w poszczególnych okresach spłaty
1 000 zł
Wartość początkowa
900 zł
800 zł
700 zł
600 zł
zł 500 zł
400 zł
300 zł
200 zł
100 zł
0 zł
Okres
Rys. 5.6.1.4. Kwoty kredytu do spłacenia do ćwiczenia 7.
y
ródło: opracowanie własne
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- komputer z programem Excel.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
Kwot a w zł
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
5.6.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
zdefiniować pojęcia: pożyczka, kredyt, zdolność kredytowa,
1)
dyskonto weksla, redyskonto weksla,
scharakteryzować kredyty bankowe według znanych Ci
2)
kryteriów,
skontrolować terminy spłaty zobowiązań,
3)
wyjaśnić istotę kredytu kupieckiego,
4)
wyjaśnić istotę weksla,
5)
wypełnić weksel własny i trasowany,
6)
przeprowadzić negocjacje dotyczące warunków kredytowania,
7)
wypełnić druki wniosku kredytowego,
8)
przygotować dokumenty stanowiące załączniki do wniosku
9)
kredytowego,
ocenić opłacalność korzystania z różnych rodzajów kredytów?
10)
scharakteryzować zabezpieczenia kredytów,
11)
obliczyć aktualną wartość przyszłej płatność przy udzielaniu
12)
i korzystaniu z kredytu kupieckiego,
obliczyć w arkuszu kalkulacyjnym wartość raty przy spłacaniu
13)
pożyczki przy założeniu stałych rat i stałego oprocentowania,
obliczyć w arkuszu kalkulacyjnym wartość spłaty kapitału dla
14) danej inwestycji, przy założeniu okresowych i stałych rat
i stałego oprocentowania,
obliczyć w arkuszu kalkulacyjnym?
15)
obliczyć w arkuszu kalkulacyjnym odsetki z tytułu dyskonta
16)
weksla,
obliczyć w arkuszu kalkulacyjnym odsetki z tytułu redyskonta
17)
weksla,
obliczyć w arkuszu kalkulacyjnym wartość raty przy spłacaniu
18)
pożyczki przy założeniu stałych rat i stałego oprocentowania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
5.7. Preliminowanie inwestycji
5.7.1 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz okres zwrotu nakładów i stopę zysku z inwestycji, gdy nakłady inwestycyjne na
zakup samochodu dostawczego w przedsiębiorstwie Y wynoszą 24 000 zł, roczna nadwyżka
finansowa z tytułu świadczonych usług przewozowych wyniesie 3 200 zł, w tym amortyzacja
wynosi 1 800 zł.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapisać wzór, według którego obliczy okres zwrotu nakładów z inwestycji,
2) obliczyć okres zwrotu nakładów,
3) zapisać wzór ,według którego obliczy stopę zwrotu z inwestycji,
4) obliczyć stopę zwrotu z inwestycji,
5) zinterpretować otrzymane wyniki i ocenić opłacalność wariantu inwestycyjnego,
6) zweryfikować wyniki w grupie.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Oceń opłacalność inwestycji i dokonaj wyboru wariantu, który uważasz za korzystniejszy.
Wariant I zakłada:
- wysokość poniesionych nakładów inwestycyjnych -12 000 zł,
- kwota rocznej nadwyżki finansowej - 3 000 zł,
- w tym amortyzacja - 1 000 zł.
Wariant II zakłada:
- wysokość poniesionych nakładów inwestycyjnych -13 000 zł,
- kwota rocznej nadwyżki finansowej - 4 000 zł,
- w tym amortyzacja  1 600 zł.
W obu wariantach planowany okres eksploatacji maszyny wynosi 5 lat.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapisać wzór, według którego obliczy okres zwrotu nakładów z inwestycji,
2) obliczyć okres zwrotu nakładów z inwestycji dla wariantu I i II,
3) zapisać wzór, według którego obliczy stopę zwrotu z inwestycji,
4) obliczyć stopę zwrotu z inwestycji dla wariantu I i II,
5) zinterpretować otrzymane wyniki dla wariantu I i II,
6) sprawdzić poprawność obliczeń i interpretacji wyników w grupie,
7) ocenić efektywność inwestycji i dokonać wyboru wariantu, który uważa za
korzystniejszy.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne i grupowe,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Zbadaj opłacalność inwestycji metodą wewnętrznej stopy zwrotu, jeżeli do oceny projektu
będzie właściwa stopa dyskontowa: dla wariantu a - 10%, dla wariantu b - 15%. Inwestor
planuje zakup maszyny za 1 850 zł, będzie ona eksploatowana przez rok, dając na koniec roku
nadwyżkę finansowa netto 2000 zł.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapisać wzór, według którego obliczy wewnętrzną stopę zwrotu,
2) obliczyć wewnętrzną stopę zwrotu z inwestycji dla wariantu I,
3) obliczyć wewnętrzną stopę zwrotu z inwestycji dla wariantu II,
4) ocenić opłacalność inwestycji dla wariantu I i II,
5) dokonać wyboru projektu inwestycyjnego, który uważa za korzystniejszy oraz uzasadnić
wybór.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
5.7.2 Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
zdefiniować pojęcia:
1)

- inwestycje rzeczowe,
określić podstawowe zasady preliminowania inwestycji,
2)

sklasyfikować inwestycje rzeczowe ze względu na cele,
3)

scharakteryzować z
ródła finansowania inwestycji,
4)

scharakteryzować metody kalkulacji opłacalności inwestycji,
5)

obliczyć okres zwrotu nakładów z inwestycji,
6)

obliczyć stopę zwrotu z inwestycji,
7)

obliczyć wewnętrzną stopę inwestycji,
8)

ocenić opłacalność inwestycji i wybrać najkorzystniejszy
9)

wariant inwestycyjny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
5.8. Finansowanie obrotów z zagranicą
5.8.1 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Ustal różnicę kursową wynikającą z odroczonego terminu zapłaty faktury i jak wpłynie
ona na sytuację finansowa przedsiębiorstwa? Przedsiębiorstwo  C importuje towary ze
Szwajcarii i otrzymało fakturę na kwotę 10 000 franków szwajcarskich wraz z dostawą
towarów i z terminem zapłaty w ciągu 60 dni. Kurs kupna 1 CHF w momencie otrzymania
faktury wyniósł 2,6721 zł, w dniu jej płatności wg obowiązującego kursu (sprawdz
aktualny
kurs CHF w Internecie).
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapisać wzór, według którego obliczy, ile przedsiębiorstwo zapłaciłoby za fakturę, gdyby
nie korzystało z odroczonego terminu zapłaty,
2) obliczyć, ile wyniosłaby kwota potrzebna do uregulowania faktury w dniu otrzymania
faktury,
3) sprawdzić aktualny kurs kupna franka szwajcarskiego w internecie,
4) obliczyć kwotę potrzebną do uregulowania faktury w dniu płatności faktury (za 60 dni),
5) obliczyć różnicę kursową,
6) odpowiedzieć na wcześniej zadane pytanie - Jak różnica kursowa wpłynie na sytuację
finansową przedsiębiorstwa?
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne,
- pokaz z objasnieniem,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Oblicz wysokość różnicy kursowej przy spłacie kredytu w ciągu 2 lat. Przedsiębiorstwo
zakupiło na kredyt nową maszynę za 30 000 marek niemieckich. Kredyt ma być spłacony
w dwóch rocznych ratach wraz z odsetkami, każda rata po 1 500 marek. W dniu uruchomienia
kredytu kurs marki wyniósł 1 DEM = 2,1348 zł. Pierwszą ratę kredytu przedsiębiorstwo
spłaciło, gdy kurs 1 DEM wyniósł 2,1362 zł a drugą ratę, gdy 1 DEM = 2,1396 zł.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obliczyć, ile wyniosłaby równowartość pierwszej i drugiej raty według kursu w dniu
uruchomienia kredytu,
2) obliczyć, ile wyniesie równowartość w złotych pierwszej raty według aktualnego kursu
w dniu spłaty,
3) obliczyć, ile wyniesie równowartość w złotych drugiej raty według aktualnego kursu
w dniu spłaty,
4) obliczyć wysokość obu rat w złotych ,
5) obliczyć różnicę kursową,
6) uzgodnić wyniki w grupie.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne i grupowe,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Oblicz jak zmieniły się wpływy przedsiębiorstwa  M dzięki operacji terminowej?
Przedsiębiorstwo  M sprzedało zagranicznemu kontrahentowi towary za 10 000 euro,
udzielając kredytu kupieckiego na okres 60 dni. Aktualny kurs kupna 1 euro = 4.0182 zł, ale
istnieje ryzyko osłabienia tego kursu w przyszłości. Przedsiębiorstwo chcąc się uchronić
przed spadkiem kursu sprzedaje już teraz przyszłe wpływy, godząc się na kurs terminowy
oferowany przez bank 1 euro = 4,0912 zł. Po upływie 60 dni kurs kupna wyniósł 3,9464 zł.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania oraz wskazać dostępne dla uczniów z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obliczyć, ile wyniosły wpływy przedsiębiorstwa w złotych dzięki zastosowaniu transakcji
terminowej,
2) obliczyć, ile wyniosłyby wpływy przedsiębiorstwa w złotych według kursu za 60 dni,
3) obliczyć, jak zmieniły się wpływy przedsiębiorstwa dzięki operacji terminowej,
4) zweryfikować wyniki w grupie i zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne i grupowe,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
5.8.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcia:
- waluta,
- kurs kupna,
- kurs sprzedaży,
- ryzyko kursowe,
- dewizy,
rozróżnić rodzaje kursów ogłaszanych przez bank w tabeli kursów,
2)

obliczyć dodatnie i ujemne różnice kursowe,
3)

wymienić sposoby ograniczania ryzyka kursowego przez
4)

przedsiębiorstwa,
wymienić formy rozliczeń finansowych w obrotach zagranicznych,
5)

scharakteryzować rodzaje rozliczeń dewizowych,
6)

wyjaśnić istotę clearingu.
7)

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Finansowanie działalności
przedsiębiorstwa
Test składa się z 10 zadań jednokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 3, 4, 6, 9, 10 są z poziomu podstawowego,
- zadania 2, 5, 7, 8 są z poziomu ponadpodstawowego.
-
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 5 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 6 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 8 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 9 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. c, 4.a, 5.a, 6.d, 7.a, 8.a, 9.b, 10.a.
Plan testu
Nr Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia Kategoria Poziom Poprawna
zad. ucznia) celu wymagań odpowiedz

1. Rozpoznać formy finansowania obcego. B P a
2. Scharakteryzować istotę dyskonta weksla. C PP b
Wskazać kapitały własne w spółce
3. A P c
akcyjnej.
Rozpoznać zobowiązania
4. B P a
długoterminowe.
Scharakteryzować akredytywę
5. dokumentową w rozliczeniach B PP a
zagranicznych.
Określić sposób obliczania wskaz
nika
6. A P d
okresu zwrotu nakładów inwestycyjnych.
7. Wskazać cechy leasingu operacyjnego. B PP a
Scharakteryzować istotę racjonalnego
8. kształtowania wielkości i struktury C PP a
zapasów.
Wskazać zasoby pieniężne, które
9. A P b
charakteryzują się największą płynnością.
10. Rozpoznać dodatni charakter stopy realnej B P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj ustalonego czasu na test.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 10 pytań. Do każdego pytania dołączone są cztery warianty odpowiedzi,
tylko jedna jest prawidłowa.
5. Za prawidłową odpowiedz
otrzymasz 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając znak x
w odpowiedniej rubryce. W przypadku pomyłki błędną odpowiedz
zaznacz kółkiem
a następnie zakreśl prawidłową odpowiedz
.
7. Pracuj samodzielnie.
8. Jeżeli będziesz miał problem z odpowiedzią na któreś pytanie, to odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego jeszcze raz.
9. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.
10. Jeśli czas ci pozwoli, przed oddaniem swojej pracy sprawdz
odpowiedzi jeszcze raz.
Powodzenia !
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Finansowanie działalności przedsiębiorstwa
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
a b c d Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
Zestaw zadań testowych
1. Do form finansowania obcego zaliczmy między innymi:
a) kredyty bankowe, leasing, factoring, obligacje,
b) kredyty bankowe, leasing, zysk przedsiębiorstwa, pozabankowe kredyty,
c) venture capital, factoring, kredyty bankowe, nadwyżkę finansową netto,
d) obligacje, frachnchising, kredyty bankowe, amortyzację.
2. Dyskonto weksla to:
a) stopa zmniejszenia wartości rynkowej przedsiębiorstwa nie notowanego na rynku
publicznym,
b) nabycie weksla przez bank przed terminem jego płatności za kwotę określoną na
wekslu, pomniejszoną o dyskonto,
c) określenie wartości przyszłej na podstawie wartości bieżącej,
d) nabycie weksla przez wierzyciela po terminie jego płatności za kwotę określoną na
wekslu.
3. Kapitały własne w spółce akcyjnej obejmują:
a) fundusz udziałowy, fundusz założycielski,
b) fundusz przedsiębiorstwa i kapitał zakładowy,
c) kapitał zakładowy i kapitał zapasowy,
d) fundusz udziałowy i kapitał wspólników.
4. W skład zobowiązań długoterminowych wchodzą:
a) kredyty bankowe spłacane w okresie dłuższym niż 1 rok,
b) zobowiązania wekslowe,
c) zobowiązania factoringowe,
d) zobowiązania wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
5. Istotą akredytywy dokumentowej w rozliczeniach zagranicznych jest:
a) bank eksportera zapewnia mu należność po złożeniu dokumentów stwierdzających
wysłanie towarów,
b) jest rozliczeniem bezdewizowym z tytułu transakcji handlowych między dwoma
państwami,
c) występuje w rozliczeniach dewizowych i polega na pobraniu należności eksportera
przez bank od importera w zamian za wydanie dokumentów towarowych,
d) jest rozliczeniem dewizowym w formie płatności w rachunku otwartym, czyli zapłaty
poleceniem przelewu lub poleceniem pocztowym po otrzymaniu towaru.
6. Wskaz
nik okresu zwrotu nakładów inwestycyjnych oznacza:
a) czas, w którym uzyskana nadwyżka finansowa jest mniejsza od pierwotnego nakładu
inwestycyjnego,
b) stosunek zysku netto z inwestycji do poniesionych nakładów inwestycyjnych,
c) stosunek poniesionych nakładów inwestycyjnych do zysku netto,
d) czas, w którym uzyskana nadwyżka finansowa z inwestycji zrównoważy się
z pierwotnym nakładem inwestycyjnym.
7. Charakterystycznymi cechami leasingu operacyjnego są:
a) jest umową krótkoterminową, koszty utrzymania ponosi finansujący, możliwe jest
odstąpienie od warunków umowy, opłaty leasingowe pokrywają cenę obiektu,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
b) jest umową długoterminową, koszty utrzymania ponosi finansujący, możliwe jest
odstąpienie od warunków umowy, opłaty leasingowe pokrywają cenę obiektu,
c) jest umową długoterminową, opłaty leasingowe pokrywają pełną amortyzację obiektu,
koszty utrzymania ponosi finansujący, możliwe odstąpienie od warunków umowy,
d) jest umową krótkoterminową, koszty utrzymania ponosi finansujący, w przypadku
odstąpienia od umowy należy zapłacić odszkodowanie.
8. Racjonalne kształtowanie wielkości i struktury zapasów wymaga:
a) sprawnego systemu normowania, który zapewnia ciągłość produkcji i sprzedaży,
zapobiega powstawaniu zapasów nadmiernych lub zbędnych,
b) dążenia do minimalizacji kosztów i strat związanych z utrzymaniem zapasów
z możliwością częściowego przerwania ciągłości poziomu produkcji,
c) sprawnego systemu normowania, który zapewnia ciągłość produkcji i sprzedaży i nie
zapobiega powstawaniu zapasów nadmiernych lub zbędnych,
d) dążenia do minimalizacji kosztów i strat związanych z utrzymaniem zapasów
z zachowaniem ciągłości produkcji i sprzedaży oraz częściowej utraty zdolności
płatniczej firmy.
9. Z pośród zasobów pieniężnych największą płynnością charakteryzują się:
a) zasoby gotówkowe w kasach i lokaty w krótkoterminowe papiery dłużne,
b) zasoby gotówkowe w kasach i lokaty na rachunkach bieżących w bankach,
c) bankowe lokaty terminowe i lokaty na rachunku bieżącym,
d) długoterminowe papiery wartościowe i lokaty na rachunku bieżącym.
10. Realna stopa procentowa ma dodatni charakter, gdy:
a) nominalna stopa procentowa przewyższa poziom inflacji,
b) nominalna stopa procentowa jest niższa niż poziom inflacji,
c) efektywna stopa jest niższa od poziomu inflacji,
d) nominalna stopa procentowa jest równa stopie efektywnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
Test nr 2 z umiejętności obliczania wartości pieniądza w czasie
z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego Excel
Test składa się z 10 zadań, z których:
- zadania 1, 2, 3, 6, 8 są z poziomu podstawowego,
- zadania 4,5,7, 9,10 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 2 punkt
Za każde prawidłowo wykonane zadanie na komputerze uczeń otrzymuje 2 punkt. Za
prawidłowo rozwiązane zadanie ręcznie 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak uczeń
otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
ocena normy wymagań
ocena dopuszczająca co najmniej 7 pkt. za zadania z poziomu podstawowego
ocena dostateczna co najmniej 8 pkt. za zadania z poziomu podstawowego
ocena dobra co najmniej 8 pkt. za zadania z poziomu podstawowego i co
najmniej 7 pkt. za zadania z poziomu ponad podstawowego
ocena bardzo dobra co najmniej 8 pkt. za zadania z poziomu podstawowego i co
najmniej 8 pkt. za zadania z poziomu ponadpodstawowego
Plan testu
Numer Cel operacyjny
Punkty za Kategoria Poziom
zadania mierzone osiągnięcia ucznia
zadanie celu wymagań
w teście Uczeń potrafi:
obliczyć wartość przyszłą środków
1. 0-2 C P
pieniężnych po roku trwania lokaty
obliczyć wartość przyszłą środków
2. 0-2 C P
pieniężnych po roku trwania lokaty
obliczyć wartość środków pieniężnych po
3. określonym czasie trwania (miesiące) 0-2 C P
lokaty
obliczyć wartość środków pieniężnych po
4. 0-2 C PP
określonym czasie trwania (dni) lokaty
obliczyć wartość przyszłą lokaty po
5. upływie określonego czasu i przy 0-2 C PP
określonej kapitalizacji odsetek
6. obliczyć roczną realną stopę procentową, 0-2 C P
obliczyć wartość dyskonta (wartość
obecną) dla przyszłej lokaty rocznej (przy
7. 0-2 C PP
uwzględnieniu rocznej realnej stopy
procentowej)
8. obliczyć wysokość stałej raty kredytu 0-2 C/D P
obliczyć łączną kwotę odsetek od rat
9. 0-2 C PP
kredytu
10. obliczyć wartość obecną przyszłej wartości 0-2 C PP
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
Przebieg testowania
INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA
Test z umiejętności obliczania wartości pieniądza w czasie
z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego Excel
Czas trwania testu 45 min.
Celem niniejszego testu jest:
1. Określenie poziomu umiejętności uczniów z zakresu wykorzystania arkusza
kalkulacyjnego do obliczania finansów przedsiębiorstwa.
2. Przeprowadzenie analizy jakościowej przeprowadzonego pomiaru.
3. Ustalenie listy zagadnień sprawiających uczniom najwięcej trudności.
4. Wprowadzenie zmian w organizacji procesu kształcenia (oczywiście, jeżeli okaże się to
potrzebne).
Czynności organizacyjne testu prowadzone przez nauczyciela:
1. przygotowanie odpowiedniej liczby stanowisk komputerowych z zainstalowanym
programem Excel,
2. przygotowanie odpowiedniej liczby zestawów testowych i instrukcji dla ucznia,
3. zapewnienie samodzielności przy rozwiązywaniu zadań,
4. sprawdzenie zadań na stanowisku ucznia i dokonanie ich oceny.
Zwracam uwagę państwa na:
- rozwiązanie zadania będzie uznawane za prawidłowe, jeśli uczeń zastosuje poprawnie
formułę wyliczającą pozycję w komórce oraz określi poprawnie format komórki (dwie
pozycje dziesiętne z separatorem dziesiętnym dla komórek zawierających kwoty). Otrzyma
wówczas 2 pkt. Jeśli nie zastosuje formuły wyliczającej, a dokona wyliczeń ręcznie i
wprowadzi właściwą liczbę do arkusza, otrzyma 1 pkt. Za odpowiedz
błędną lub jej brak
nie otrzymuje punktów,
- pracę uczeń kończy zapisem skoroszytu w miejscu na dysku wskazanym przez
nauczyciela.
- przyznanie uczniowi identyfikatora, który będzie stosował w nazwie skoroszytu.
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- stanowisko komputerowe.
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
Czas trwania testu 45 minut
Otrzymałeś test składający się z 10 zadań w postaci arkusza kalkulacyjnego. Będziesz
wprowadzał wartości i formuły do komórek oznaczonych kolorem białym.
Jesteś w stanie rozwiązać wszystkie zadania!
Rozwiązanie zadania będzie uznawane za prawidłowe, jeśli zastosujesz poprawnie formułę
wyliczającą pozycję w komórce oraz określisz poprawnie format komórki. Otrzymasz
wówczas 2 pkt. Jeśli nie zastosujesz formuły wyliczającej, a dokonasz wyliczeń ręcznie i
wprowadzisz właściwą liczbę do arkusza, otrzymasz 1 pkt. Za odpowiedz
błędną lub jej brak
nie otrzymasz punktów.
Realizuj dokładnie polecenia w zadaniach. Pracę kończysz zapisem skoroszytu w miejscu na
dysku wskazanym przez nauczyciela.
Pamiętaj o:
1. wprowadzeniu Twojego identyfikatora w nazwie skoroszytu,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
2. możliwości korzystania z funkcji finansowych programu Excel,
3. ustawieniu formatu komórek (dwie pozycje dziesiętne z separatorem dziesiętnym dla
komórek zawierających kwoty).
Pracuj spokojnie!
Jeśli czas Ci pozwoli, przed oddaniem swojej pracy, sprawdz
poprawność wykonanych zadań.
Życzę powodzenia!!!
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
Zestaw zadań testowych
Arkusz testowy przedstawia rys. 6.1.
Rys. 6.1. Arkusz testowy
y
ródło: opracowanie własne
W arkuszu kalkulacyjnym wykonaj następujące zadania:
Zadanie 1
Oblicz wartość przyszłą środków pieniężnych po roku trwania lokaty.
Zadanie 2
Oblicz oprocentowanie w skali miesiąca na podstawie oprocentowania rocznego.
Zadanie 3
Oblicz wartość środków pieniężnych po czasie 8 miesięcy trwania lokaty.
Zadanie 4
Oblicz wartość środków pieniężnych po 30 dniach trwania lokaty.
Zadanie 5
Oblicz wartość przyszłą lokaty po upływie 1 roku przy kapitalizacji półrocznej odsetek.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54
Zadanie 6
Oblicz roczną realną stopę procentową, jeśli roczna stopa inflacji wynosi 5%, a roczna stopa
nominalna 20%.
Zadanie 7
Oblicz wartość dyskonta (wartość obecną) dla przyszłej lokaty rocznej w wysokości
10 000,00 zł.
Zadanie 8
Oblicz wysokość stałej raty kredytu  kredyt w wysokości 10 000,00 na okres 1 roku, przy
rocznej stopie procentowej 13% i miesięcznej spłacie rat.
Zadanie 9
Oblicz łączną kwotę odsetek od rat kredytu po upływie roku.
Zadanie 10
Oblicz wartość obecną przyszłej wartości 10 000,00 zł, zainwestowanej w przedsiębiorstwo z
ryzykiem 5% (przy stopie procentowej lokaty rocznej 13%).
Rozwiązanie testu zawiera arkusz (rys. 6.2.)
Rys. 6.2. Arkusz z rozwiązaniem testu.
y
ródło: opracowanie własne
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
55
7. LITERATURA
1. Balcerowicz E.: Mikroprzedsiębiorstwa sytuacja ekonomiczna, finansowanie, właściciele.
CASE, Warszawa 2002.
2. Bień A., Bień W.: Kalkulacja ceny pieniądza w lokatach, pożyczkach i kredytach, Difin,
Warszawa 1999.
3. Bień W.: Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 2000.
4. Bień W.: Rynek papierów wartościowych, Difin, Warszawa 1999.
5. Brugham E. F., Gapenski L. C.: Zarządzanie finansami, PWE, Warszawa 2000.
6. Chudy S., Kabat F., Pietraszewski M.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw.Cz. 2,
Wydawnictwo eMPi2, Poznań 2003.
7. Ćwiąkała A., Małys A., Nowak W.: Analiza sytuacji finansowej przedsiębiorstw
w gospodarce rynkowej. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.
8. Dobosiewicz Z.: Wprowadzenie do finansów i bankowości, PWN, Warszawa 2000.
9. Domaszkiewicz J.: Finanse w gospodarce rynkowej. Warszawa 1999.
10.Jarocka E.: Finanse przedsiębiorstw, systemu bankowego, budżetowego, ubezpieczeń,
Difin, Warszawa 2004.
11.Mielczarczyk Z.: Finanse, WSiP, Warszawa 2001.
12.Ostaszewski J., Cicirko T.: Finanse spółki akcyjnej, Difin, Warszawa 2005.
13.Pietraszewski M.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. cz.3, Wydawnictwo eMPi2,
Poznań 2003.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
56