10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Wycena środków
Podatkowa księga
przychodów i rozchodów
na rachunku walutowym
Gdy firma prowadzi rachunek walutowy, musi wiedzieć jak wyceniać wpływ
i rozchód środków pieniężnych na tym rachunku. Pozwoli to nie tylko sprawnie Wymiana towarów w ramach reklamacji
ewidencjonować operacje gospodarcze dokonywane za pośrednictwem tego
Prowadzę działalność handlową. Zakupuję towary od kontrahenta unij-
rachunku, ale także prawidłowo ustalić powstające na nim różnice kursowe.
nego (wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów) i sprzedaję je w kraju.
Zasady wyceny środków pieniężnych na rachunku walutowym formułuje art. 30 ust. 2 W prowadzonej przeze mnie działalności zdarza się, że w ramach rekla-
ustawy o rachunkowości. Przepis ten stanowi, że wyrażone w walutach obcych operacje macji wymieniam klientom towary. Zwrócony przez klientów towar nadaje
gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpo- się wyłącznie do likwidacji (zezłomowania). Wystawiam wówczas fakturę
wiednio po kursie: wewnętrzną na zwracany towar i jego wartość ujmuję w księdze podatko-
1) faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji  w przy- wej w kolumnie 13  Pozostałe wydatki . Czy postępuję prawidłowo?
padku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań,
2) średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprze- Nie. W przedstawionej w pytaniu sytuacji należy przeksięgować wartość
dzającego ten dzień  w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie zwracanych towarów z kolumny 10 księgi do kolumny 13 na podstawie protokołu
jest zasadne zastosowanie kursu, o którym mowa w pkt 1, a także w przypadku likwidacji.
pozostałych operacji. Zakup towarów handlowych ujmuje się w księdze podatkowej w dacie ich otrzy-
Ponadto do wyceny rozchodu waluty z rachunku walutowego stosować można art. 35 mania, najpóz
niej przed przekazaniem do magazynu, przerobu lub sprzedaży. Wynika
ust. 8 ustawy o rachunkowości, czyli metodę wybraną przez jednostkę spośród wymienio- to z ż 17 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej
nych w art. 34 ust. 4 pkt 1-3 ustawy, tj. według kursu: księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2003 r. nr 152, poz. 1475 ze zm.). Ponieważ
 przeciętnego, ustalonego w wysokości średniej ważonej kursów waluty, podatnik dokonuje wewnąrzwspólnotowego nabycia towarów, na udokumentowanie
 ustalanego metodą FIFO, czyli przyjmując, że rozchód waluty wycenia się kolejno zakupu prawdopodobnie otrzymuje fakturę wystawioną w walucie obcej. Koszt
po kursie waluty, która najwcześniej wpłynęła na rachunek walutowy, z tej faktury należy przeliczyć na złote według kursu średniego ogłaszanego przez
 ustalanego metodą LIFO przyjmując, że rozchód waluty wycenia się kolejno po kursie NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu, tj. dnia
waluty, która najpóz
niej wpłynęła na rachunek walutowy. poprzedzającego dzień wystawienia faktury. Kwotę przeliczonego kosztu zakupu
W momencie rozchodu waluty z rachunku walutowego, mogą na nim powstać różnice należy na podstawie faktury ująć w kolumnie 10 księgi  Zakup towarów han-
kursowe. Jednak różnice takie nie powstaną, gdy jednostka do wyceny przyjmuje kursy dlowych i materiałów wg cen zakupu . Zaznaczmy, że dla celów VAT rozliczenie
historyczne, tj. ustalone według metody FIFO, LIFO lub średniej ważonej kursów. Trzeba wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów następuje przez wystawienie faktury
będzie natomiast ustalić różnice kursowe w przypadku odsprzedaży waluty do banku. wewnętrznej, w której wykazuje się podatek VAT należny. Jednak faktury tej nie
To, jaki kurs zastosować w przypadku konkretnej operacji gospodarczej mającej ujmuje się w księdze podatkowej.
miejsce na rachunku walutowym, określa poniższa tabela. Wydanie towarów do sprzedaży powoduje powstanie przychodu i zapis w kolumnie
7 księgi  Wartość sprzedanych towarów i usług na podstawie wystawionej faktury
VAT. Gdy dochodzi do reklamacji towarów, zazwyczaj klienci zwracają je sprzedawcy,
Rodzaj operacji Kurs waluty stosowany do wyceny
a w zamian otrzymują towary pełnowartościowe, takie same jak zamówione i o tej
Wpływ należności z tytułu  kurs kupna banku, w którym jednostka posiada rachunek walu-
samej cenie. Wydanie nowych pełnowartościowych towarów nie spowoduje zapisów
sprzedaży towy (jako kurs faktycznie zastosowany) z dnia wpływu należności lub
po stronie kosztów, ich wartość była już bowiem uwzględniona w kolumnie 10 w mo-
na rachunek walutowy  kurs średni ogłoszony dla danej waluty przez NBP z ostatniego
dnia roboczego poprzedzającego dzień wpływu należności na
mencie zakupu. Nie dokonuje się też korekty przychodów ze sprzedaży. Podatnik nie
rachunek
otrzymuje żadnego dodatkowego wynagrodzenia ani nie dokonuje zwrotu pobranej
Uwaga: Przyjęty sposób wyceny powinien wynikać z polityki rachun-
zapłaty. Dlatego też wymiana towarów na nowe dokonana w ramach reklamacji nie
kowości i być stosowany w sposób ciągły.
podlega opodatkowaniu VAT. Tym samym nie wystawia się faktury wewnętrznej ani
Zakup waluty w banku  kurs sprzedaży obowiązujący w banku w dniu zakupu waluty
korygujÄ…cej.
w celu zasilenia rachunku
Natomiast w księdze podatkowej trzeba zaewidencjonować wartość straty z tytułu
walutowego
zwrotu niepełnowartościowych towarów i ich likwidacji. W tym celu należy sporządzić
Zakup waluty w kantorze  kurs kantorowy
protokół strat (protokół likwidacji) i na jego podstawie dokonać przeksięgowania
i jej wpłata
wartości zwróconych towarów przeznaczonych do likwidacji (w cenach zakupu lub
na rachunek walutowy
nabycia) z kolumny 10 do kolumny 13  Pozostałe wydatki . Zapisu tego dokonuje się
Zapłata zobowiązania  kurs historyczny (jako kurs faktycznie zastosowany), tj. kurs, po
wpisując wartość likwidowanych towarów w kolumnie 10 ze znakiem minus i jedno-
z tytułu zakupu towarów którym dokonano wyceny wpływu waluty na rachunek walutowy
lub usług z rachunku  według metody FIFO, LIFO lub kursów średnioważonych (powstaną cześnie ujmując ją w kolumnie 13 w wartości dodatniej. Postępowanie przedstawione
walutowego różnice kursowe na rozrachunkach, lecz nie powstaną na rachunku
w pytaniu nie jest prawidłowe, bowiem jeśli podatnik nie dokona wyksięgowania
walutowym) lub
wartości towarów z kolumny 10 i ujmie ją w kolumnie 13, w kosztach uzyskania przy-
 kurs sprzedaży banku (jako kurs faktycznie zastosowany), w któ-
chodów będzie miał dwukrotnie uwzględnioną wartość tych towarów.
rym jednostka posiada rachunek walutowy, obowiÄ…zujÄ…cy w dniu
zapłaty zobowiązania (powstaną różnice kursowe na rozrachunkach
Przykład
i na rachunku walutowym).
Organy podatkowe zalecają przyjmować kurs sprzedaży, jednak nie Założenia
powinien być przez nie kwestionowany kurs historyczny, gdyż nieza-
1. Podatnik dokonał wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów handlowych.
leżnie od tego, jaki kurs przyjmiemy, i tak różnice kursowe skorygują
Towary te dostarczono do firmy 1 kwietnia 2010 r. Koszt ich zakupu wyniósł
wartość kosztu do kursu historycznego, czyli po jakim wyceniono
5.000 zł. Podatnik sprzedał część z nich w dniu 8 kwietnia 2010 r. za kwotę
wpływ waluty.
4.000 zł netto.
Uwaga: Przyjęty sposób wyceny rozchodu walut powinien wynikać
2. Po jakimś czasie klient zgłosił reklamację, która została uznana przez podatnika.
z polityki rachunkowości i być stosowany w sposób ciągły.
Dokonano wymiany towarów o wartości 500 zł na takie same, lecz pełnowar-
Odsprzedaż waluty  kurs kupna obowiązujący w banku w dniu odsprzedaży waluty
tościowe. Podatnik zlikwidował zwrócone towary, dokumentując to protokołem
do banku (np. przelanie środ- (powstaną różnice kursowe na środkach pieniężnych)
ków pieniężnych z rachunku likwidacji sporządzonym 15 kwietnia 2010 r.
walutowego na złotówkowy)
Ujęcie w księdze podatkowej
Przykład Kontrahent Przychód
Data Opis
Wartość Razem
Założenia
ImiÄ™
zdarzenia Nr dowodu zdarzenia Pozostałe
Lp. sprzedanych przychód
1. Jednostka posiada na rachunku walutowym 6.000 euro, otrzymane jako zapłata
i nazwisko Adres
gospodar- księgowego gospodar- przychody
towarów i usług (7+8)
należności, wycenione przy wpływie według kursu kupna banku obsługującego jednostkę,
(firma)
czego czego
zł gr zł gr zł gr
wynoszącego 4,0 zł/euro.
1 2 3 4 5 6 7 8 9
2. W dniu 12 kwietnia 2010 r. jednostka zapłaciła tymi środkami zobowiązanie wobec
&
dostawcy w wysokości 5.000 euro. Kurs z dnia powstania zobowiązania wynosił 4,1 zł/euro. Faktura
220 1.04.2010 Firma X Niemcy WNT
Do wyceny rozchodu waluty z rachunku walutowego jednostka stosuje kurs historyczny 44/10
&
(ustalany metodÄ… FIFO).
Sprzedaż
229 8.04.2010 FV 56/10 Firma Y Szczecin 4.000 00 4.000 00
towarów
Dekretacja
&
Konto
Protokół Likwidacja
Opis operacji Kwota
Wn Ma
233 15.04.2010 likwidacji towarów
1. WB  zapłata zobowiązania wobec kontrahenta zagranicznego:
1/10 handlowych
(5.000 euro x 4,0 zł/euro) = 20.000 zł 21 13-1
2. PK  zarachowanie dodatniej różnicy kursowej na zobowiązaniu:
Zakup towarów Wydatki (koszty)
5.000 euro x (4,1 zł/euro  4,0 zł/euro) = 500 zł 21 75-0
Koszty
handlowych Wynagrodzenia
uboczne Pozostałe Razem wy-
Księgowania i materiałów wg w gotówce Uwagi
zakupu wydatki datki (12+13)
cen zakupu
Konto 13-1 Konto 21  Rozrachunki Konto 75-0 i w naturze
 Rachunek walutowy z dostawcami  Przychody finansowe
zł gr zł gr zł gr zł gr zł gr zł gr
S.p.) 24.000 20.000 (1 1) 20.000 20.500 (S.p. 500 (2
10 11 12 13 14 15 16
S.k.) 4.000 2) 500
&
20.500 20.500
5.000 00
Na skutek zapłaty zobowiązania powstała dodatnia różnica kursowa na rozrachunkach, &
stanowiąca przychód bilansowy i podatkowy. Nie powstała różnica kursowa na rachunku
walutowym, jako że jednostka zastosowała do wyceny rozchodu waluty kurs historyczny. Na &
rachunku walutowym pozostaÅ‚o saldo w wysokoÅ›ci 4.000 zÅ‚, tj. 1.000 euro × 4,0 zÅ‚/euro. Dot.
- 500 00 500 00 500 00 poz. 220
Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze
i 229
zm.).
Dorota Przybyszewska
Gazeta Podatkowa nr 31 " 19.04.2010 r.