10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO www.gazetapodatkowa.pl
Wpływ i rozchód waluty na rachunku walutowym
Na rachunek walutowy jednostki wpływają waluty od kontrahentów. Środki
6. WB z 27.08.2007 r.  wpływ należności: 115.500 zł
zgromadzone na rachunku walutowym służą do zapłaty zobowiązań. Zdarza
- Wn konto 13-1  Rachunek walutowy ,
się też, że jednostka zakupi lub odsprzeda walutę do banku, w którym po-
- Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami .
siada rachunek. Aby dokonać właściwej wyceny tych operacji oraz prawid-
7. WB z 30.08.2007 r.  zapłata zobowiązania (25.000 euro):
łowo ująć je w księgach rachunkowych, trzeba uwzględnić przepisy ustawy
(57.150 zł + 38.800 zł) = 95.950 zł
o rachunkowości.
- Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami ,
W ciągu roku wpływ walut obcych na rachunek walutowy jednostka powinna wyceniać - Ma konto 13-1  Rachunek walutowy .
zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.). (Wycena rozchodu waluty według kursu historycznego, dlatego nie wystąpią różnice
Zgodnie z tym przepisem wpływ waluty należy wycenić: kursowe na rachunku walutowym)
1) w przypadku zakupu waluty w banku  po kursie sprzedaży walut stosowanym przez 8. WB z 31.08.2007 r.  sprzedaż waluty do banku i wpłata do kasy: 63.750 zł
bank obsługujący jednostkę, - Wn konto 10-1  Kasa walutowa ,
2) w przypadku zapłaty należności  po kursie kupna walut stosowanym przez bank - Ma konto 13-1  Rachunek walutowy .
obsługujący jednostkę. 9. PK  ustalenie różnicy kursowej na rachunku walutowym (różnica ujemna):
Z kolei rozchód walut obcych z rachunku walutowego wycenia siÄ™: (3,88 zÅ‚/euro  3,75 zÅ‚/euro) × 10.000 euro = 1.300 zÅ‚
1) w przypadku sprzedaży waluty do banku  po kursie kupna banku, (3,85 zÅ‚/euro  3,75 zÅ‚/euro) × 7.000 euro = 700 zÅ‚
2) w przypadku zapłaty zobowiązań w walutach obcych  po kursie ustalonym z zasto- Razem (1.300 zł + 700 zł) 2.000 zł
sowaniem art. 35 ust. 8 ustawy o rachunkowości, tj.: - Wn konto 75-1  Koszty finansowe ,
- według kursu przeciętnego, to jest ustalonego w wysokości średniej ważonej - Ma konto 13-1  Rachunek walutowy .
kursów walut,
- przyjmując, że rozchód walut wycenia się kolejno po kursie walut, które najwcześ- Księgowania
niej wpłynęły na rachunek walutowy (kurs ustalany metodą FIFO),
Konto 13-1  Rachunek Konto 20  Rozrachunki Konto 10-1  Kasa walu-
- przyjmując, że rozchód walut wycenia się kolejno po kursie walut, które najpóz
niej
walutowy z odbiorcami towa
wpłynęły na rachunek walutowy (kurs ustalany metodą LIFO).
1) 190.500 38.700 (2 S.p.) X 190.500 (1 2) 38.700
Jeżeli do wyceny rozchodu waluty przyjmowany będzie kurs historyczny, czyli FIFO,
3) 600 95.250 (4 115.500 (6 8) 63.750
LIFO lub średnioważony, to nie powstaną różnice kursowe na rachunku walutowym. Różnice
5) 77.600 95.950 (7
takie powstaną natomiast w przypadku odsprzedaży walut do banku.
6) 115.500 63.750 (8
Sposób wyceny rozchodu walut jednostka powinna określić w dokumentacji opisującej
przyjęte zasady (politykę) rachunkowości.
2.000 (9
384.200 295.650
Przykład
S.k.) 88.550
Jednostka posiada w banku rachunek walutowy w euro. W dokumentacji opisujÄ…-
cej zasady rachunkowości przyjęto wycenę rozchodu środków pieniężnych z rachun- Konto 75-0  Przychody Konto 21  Rozrachunki Konto 13-0  Rachunek
ku walutowego metodą FIFO. W celu dokonania prawidłowej wyceny rozchodu walut finansowe z dostawcami bieżący
jednostka prowadzi odrębną, ręczną ewidencję operacji na rachunku walutowym. Na
600 (3 4) 95.250 X (S.p. S.p.) X 77.600 (5
dzień 1.08.2007 r. stan rachunku wynosił: 0 zł. W sierpniu 2007 r. wystąpiły następujące
7) 95.950
operacje gospodarcze:
Konto 75-1  Koszty finan-
sowe
Kurs
Wpływ Rozchód
Treść
9) 2.000
Lp. Data waluty Stan waluty
operacji
euro zł euro zł
(zł/euro)
Saldo koÅ„cowe na rachunku walutowym wynosi 88.550 zÅ‚, tj. 23.000 euro × 3,85 zÅ‚/euro.
Saldo poczÄ…t-
1. 1.08.2007 r. - - - - - 0
kowe
Dorota Przybyszewska
3,81
WpÅ‚yw należ- 50.000 euro ×
2. 3.08.2007 r. kurs kupna 50.000 190.500 - -
ności 3,81 zł/euro
banku
Sprzedaż wa-
Porady eksperta
3,87
luty do banku 40.000 euro ×
3. 10.08.2007 r. kurs kupna - - 10.000 38.700
(powstają róż- 3,81 zł/euro
banku
nice kursowe)
Dzień, na który ujęto koszt w księgach
3,81
ZapÅ‚ata zobo- 15.000 euro ×
4. 16.08.2007 r. kurs  hi- - - 25.000 95.250
Jaką datę należy przyjąć za dzień ujęcia kosztu w księgach rachun-
wiązania 3,81 zł/euro
storyczny
kowych, stanowiący jednocześnie o poniesieniu kosztu uzyskania przy-
3,88 15.000 euro ×
chodu?
Zakup waluty kurs 3,81 zł/euro,
Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto
5. 20.08.2007 r. 20.000 77.600 - -
od banku sprzedaży 20.000 euro ×
koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury
banku 3,88 zł/euro
(rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku
15.000 euro ×
braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty
3,81 zł/euro,
3,85 rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. Dzień poniesienia kosztu
WpÅ‚yw należ- 20.000 euro ×
6. 27.08.2007 r. kurs kupna 30.000 115.500 - -
uzyskania przychodów określają w ten sposób dla podatników prowadzących księgi
ności 3,88 zł/euro,
banku
rachunkowe przepisy art. 15 ust. 4e ustawy o pdop (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654
30.000 euro ×
ze zm.) oraz art. 22 ust. 5d ustawy o pdof (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).
3,85 zł/euro
Jednak ani w ustawach o podatku dochodowym, ani w ustawie o rachunkowości nie
3,81
znajdziemy pojęcia  dzień, na który ujęto koszt w księgach .
kurs  hi- - - 15.000 57.150
10.000 euro ×
Zapłata zobo-
storyczny Koszty w księgach rachunkowych ujmuje się zgodnie z zasadą memoriału wyrażoną
3,88 zł/euro,
7. 30.08.2007 r. wiÄ…zania
30.000 euro × w art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowoÅ›ci, tj. w okresie, którego dotyczÄ…. Koszt wprowadza
3,88
(25.000 euro)
3,85 zł/euro
kurs  hi- - - 10.000 38.800 się do ksiąg na podstawie dowodu księgowego w postaci zapisu księgowego, który po-
storyczny
winien zawierać m.in. datę dokonania operacji gospodarczej, datę dowodu księgowego
Sprzedaż wa- stanowiącego podstawę zapisu, jeżeli różni się ona od daty dokonania operacji oraz datę
3,75
luty do banku 23.000 euro × zapisu (zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy o rachunkowoÅ›ci). Z tego wynika, że dniem,
8. 31.08.2007 r. kurs kupna - - 17.000 63.750
(powstają róż- 3,85 zł/euro
w którym ujęto koszt w księgach, a więc i dniem zaliczenia wydatku do kosztów
banku
nice kursowe)
podatkowych, jest dzień zapisu księgowego. Przez dzień ujęcia kosztu w księgach
rachunkowych nie należy natomiast rozumieć daty dokumentu czy daty jego wpływu
Dekretacja do jednostki, ani też daty dokonania operacji gospodarczej.
Uwaga: W niniejszym przykładzie nie uwzględnia się różnic kursowych powstałych na Zapisy księgowe o zdarzeniach w ujęciu systematycznym, w kolejności chrono-
rozrachunkach w przypadku zapłaty zobowiązań lub wpływu należności. logicznej, zawierają konta księgi głównej. Na kontach księgi głównej obowiązuje
1. WB z 3.08.2007 r.  wpływ należności od kontrahenta: 190.500 zł ujęcie, zgodnie z zasadą podwójnego zapisu, zdarzeń zarejestrowanych uprzednio lub
- Wn konto 13-1  Rachunek walutowy , równocześnie w dzienniku (art. 15 ustawy o rachunkowości). Przy prowadzeniu ksiąg
- Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami . rachunkowych przy użyciu komputera zapis księgowy powinien posiadać automatycz-
2. WB z 10.08.2007 r.  sprzedaż waluty do banku i wpłata do kasy: 38.700 zł nie nadany numer pozycji, pod którą został wprowadzony do dziennika, a także dane
- Wn konto 10-1  Kasa walutowa , pozwalające na ustalenie osoby odpowiedzialnej za treść zapisu (art. 14 ust. 4 powołanej
- Ma konto 13-1  Rachunek walutowy . ustawy). Zauważmy przy tym, iż zapis księgowy w przypadku ksiąg rachunkowych
3. PK  ustalenie różnicy kursowej na rachunku walutowym (różnica dodatnia): prowadzonych przy użyciu komputera zazwyczaj pojawia się równocześnie na
(3,87 zÅ‚/euro  3,81 zÅ‚/euro) × 10.000 euro = 600 zÅ‚ kontach ksiÄ™gi głównej (syntetycznych) i w dzienniku.
- Wn konto 13-1  Rachunek walutowy , Do Urzędu Skarbowego Poznań-Nowe Miasto skierowano pytanie, czy za dzień
- Ma konto 75-0  Przychody finansowe . poniesienia kosztu uzyskania przychodów w przypadku prowadzenia ksiąg rachunko-
4. WB z 16.08.2007 r.  zapłata zobowiązania: 95.250 zł wych przy użyciu komputera można uznać datę ujęcia kosztu w dzienniku. W piśmie
- Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami , z dnia 15 czerwca 2007 r., nr EDA/423-44/07, po analizie przepisów ustawy o podatku
- Ma konto 13-1  Rachunek walutowy . dochodowym i ustawy o rachunkowości, Urząd udzielił odpowiedzi:  (& ) przyjąć
(Wycena rozchodu waluty według kursu historycznego, dlatego nie wystąpią różnice należy, iż przez pojęcie : : dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych9 9 należy
kursowe na rachunku walutowym) rozumieć datę (dzień), w której koszt udokumentowany fakturą, rachunkiem lub innym
5. WB z 20.08.2007 r.  zakup waluty od banku: 77.600 zł dowodem księgowym został ujęty w dzienniku, z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to
- Wn konto 13-1  Rachunek walutowy , ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych. (& )
- Ma konto 13-0  Rachunek bieżący .
Gazeta Podatkowa nr 85 " 22.10.2007 r.