10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Wpływ należności w walucie obcej na rachunek bankowy
Księgi rachunkowe należy prowadzić w walucie polskiej. Zatem wszystkie operacje wyra- jednostkę (ewentualnie indywidualnie wynegocjowany), kurs wyznaczony przez kantor bądz

żone w walucie obcej trzeba przeliczyć na złote według odpowiedniego kursu. Operacje wy- inny wynikający z warunków umowy (np. forward lub opcji walutowych), jeżeli taki kurs jest
rażone w walucie obcej ujmuje się na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie: właściwy dla przeprowadzanej operacji, albo kurs średni NBP, w szczególności gdy opera-
1) faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji  w przy- cje zapłaty należności/zobowiązań regulowane są za pośrednictwem bankowego rachunku
padku sprzedaży lub kupna oraz zapłaty należności lub zobowiązań, walutowego jednostki. Waluty obce trafiające na walutowy rachunek bankowy, a pocho-
2) średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprze- dzące np. z zapłaty należności w walucie obcej czy zaciągnięcia kredytu walutowego, nie
dzającego ten dzień  w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie są bowiem odsprzedawane bankowi prowadzącemu ten rachunek, lecz służą potrzebom
jest zasadne zastosowanie kursu, o którym mowa w pkt 1, a także w przypadku jednostki, a środki wypłacane z tego rachunku, przeznaczone do regulacji zobowiązań
pozostałych operacji. w walucie obcej, nie są zakupywane w banku. Tym samym wyceny tych środków nie należy
Wynika to ze znowelizowanego od 1 stycznia 2009 r. art. 30 ust. 2 ustawy o rachunko- wiązać z kursem kupna/sprzedaży banku prowadzącego rachunek walutowy jednostki.
wości. Przypomnę, że celem tej nowelizacji było ujednolicenie bilansowych i podatkowych Bank na ogół nie informuje jednostki o kursie stosowanym w momencie wpływu/rozchodu
zasad przeliczania operacji gospodarczych wyrażonych w walucie obcej. Należy wskazać, środków na i z jej walutowego rachunku bankowego. Na wyciągu bankowym również nie
że w odniesieniu do wielu operacji tak się stało. Nie ma aktualnie wątpliwości, że np.: zamieszcza informacji o równowartości w złotych kwoty, która wpłynęła w walucie obcej
 do przeliczenia należności w walucie obcej z tytułu wewnątrzwspólnotowej dostawy na ten rachunek bądz
została z niego wypłacona .
towarów czy eksportu towarów stosuje się kurs średni ogłoszony dla danej waluty W odpowiedzi na interpelację, udzielonej przez Ministerstwo Finansów, nie wspomniano
przez NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury, więc o istniejących rozbieżnościach. Wskazano, że do wyceny wpływu waluty na rachunek
 zobowiązanie z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, importu towarów walutowy jednostki trzeba stosować jedynie kurs średni NBP. Jak nadmieniłam wcześniej,
wycenia się według kursu średniego ogłoszonego dla danej waluty przez NBP z dnia organy podatkowe stoją na stanowisku, że powinny to być kursy banku.
poprzedzającego dzień wystawienia faktury. W tej sprawie na łamach Gazety Podatkowej przedstawiany był wielokrotnie pogląd, że
Wyceny wymienionych wyżej transakcji dokonuje się więc według kursu średniego NBP, do wyceny wpływu waluty na konto walutowe z tytułu zapłaty należności jednostki
a data wystawienia faktury wyznacza obowiązujący kurs dnia (będzie to kurs ogłoszony mogą przyjmować, jako kurs faktycznie zastosowany, kurs kupna banku, w którym
w dniu poprzedzającym dzień wystawienia faktury). jednostka posiada swój rachunek walutowy lub negocjowany. Innym rozwiązaniem
może być w takim przypadku również kurs średni ogłoszony dla danej waluty przez
Przykład 1 NBP z dnia poprzedzającego dzień jej wpływu na konto. Decyzję w tej sprawie po-
Założenia dejmuje kierownik jednostki i zamieszcza stosowny zapis w dokumentacji opisującej
1. Z faktury VAT wystawionej 10 września 2009 r. wynika, że tego dnia jednostka sprze- przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o ra-
dała kontrahentowi z Niemiec towary za łączną kwotę 5.000 euro. chunkowości. Przyjęte zasady powinny być stosowane przez jednostkę w sposób ciągły.
2. Kurs średni ogłoszony przez NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury
wynosił 4,1095 zł/euro. Przykład 3
3. Wartość przychodu sprzedaży przeliczona na walutę polską wynosi: 20.547,50 zł Założenia
(5.000 euro × 4,1095 zÅ‚/euro). 1. Jednostka posiada rachunek walutowy. Zgodnie z politykÄ… rachunkowoÅ›ci walutÄ™
wpływającą na bankowy rachunek walutowy pochodzącą z zapłaty należności za sprzedane
Dekretacja wyroby jednostka wycenia według kursu faktycznie zastosowanego, tj. kursu kupna banku
1. Faktura VAT: 20.547,50 zł obowiązującego w dniu wpływu waluty na bankowy rachunek walutowy.
 Wn konto 20  Rozrachunki z odbiorcami , 2. W dniu 24 września 2009 r. na rachunek walutowy jednostki wpłynęło 10.000 euro
 Ma konto 73-0  Przychody ze sprzedaży towarów . z tytułu zapłaty za wyroby sprzedane kontrahentowi zagranicznemu w dniu 3 września
2009 r. Kurs kupna banku w dniu wpływu wynosił 4,25 zł/euro.
Gdy jednostka nie posiada rachunku walutowego i należność w walucie obcej wpływa 3. Należność w kwocie 10.000 euro została przeliczona po kursie średnim NBP
na jej rachunek zÅ‚otówkowy, to w takiej sytuacji wyceny tej należnoÅ›ci dokonuje siÄ™ po z dnia 2 wrzeÅ›nia 2009 r., który wynosiÅ‚ 4,1823 zÅ‚/euro. Kwota 41.823 zÅ‚ (10.000 euro ×
kursie rzeczywiście zastosowanym przez bank obsługujący jednostkę. Będzie to więc kurs 4,1823 zł/euro) została ujęta w przychodach ze sprzedaży na podstawie faktury VAT z dnia
kupna obowiązujący w banku w dniu wpływu należności lub negocjowany (w momencie 3 września 2009 r.
wpływu waluty na konto złotówkowe następuje odsprzedaż waluty dla banku). Kurs banku 4. Obliczenie zrealizowanej różnicy kursowej:
zastosowany do przeliczenia należnoÅ›ci w walucie obcej wpÅ‚ywajÄ…cej na rachunek zÅ‚otów- 10.000 euro × (4,2500 zÅ‚/euro  4,1823 zÅ‚/euro) = 677,00 zÅ‚  jest to dodatnia różnica
kowy będzie jednocześnie kursem faktycznie zastosowanym, o którym mowa w art. 30 kursowa (wartość należności z dnia zapłaty jest wyższa od wartości należności z dnia jej
ust. 2 pkt 1 ustawy o rachunkowości. zarachowania).
Powstałe różnice kursowe między wartością należności z dnia jej powstania (zarachowania)
a wartością tej należności z dnia jej otrzymania (zapłaty) zalicza się do przychodów finanso- Dekretacja
wych (dodatnie różnice kursowe) lub do kosztów finansowych (ujemne różnice kursowe). 1. WB  wpływ należności w walucie obcej na rachunek walutowy:
(10.000 euro × 4,25 zÅ‚/euro) = 42.500 zÅ‚
Przykład 2  Wn konto 13-0  Rachunek bieżący ,
Założenia  Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami .
1. Jednostka nie posiada rachunku walutowego. Należność za sprzedane towary, o której 2. PK  dodatnia różnica kursowa: 677 zł
mowa w przykładzie 1, kontrahent z Niemiec przelał na rachunek złotówkowy jednostki.  Wn konto 20  Rozrachunki z odbiorcami ,
2. Z wyciągu bankowego z dnia 23 września 2009 r. wynika, że bank uznał rachunek  Ma konto 75-0  Przychody finansowe .
jednostki kwotÄ… 21.000 zÅ‚ (5.000 euro × 4,20 zÅ‚/euro  kurs kupna banku z dnia 23 wrzeÅ›nia
Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.).
2009 r.).
Ewa Kowalska
3. Obliczenie zrealizowanej różnicy kursowej:
5.000 euro × (4,2000 zÅ‚/euro  4,1095 zÅ‚/euro) = 452,50 zÅ‚  jest to dodatnia różnica
kursowa (wartość należności z dnia zapłaty jest wyższa od wartości należności z dnia jej
zarachowania).
Podatkowa księga
Dekretacja
przychodów i rozchodów
1. WB  wpływ należności w walucie obcej na konto złotówkowe: 21.000,00 zł
 Wn konto 13-0  Rachunek bieżący ,
Jak zaksięgować czynsz najmu lokalu?
 Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami .
2. PK  dodatnia różnica kursowa: 452,50 zł
W paz
dzierniku 2009 r. otrzymałem fakturę VAT dotyczącą czynszu
 Wn konto 20  Rozrachunki z odbiorcami ,
najmu lokalu za okres 1 30 września 2009 r., wystawioną we wrześniu.
 Ma konto 75-0  Przychody finansowe .
Pod jaką datą zaksięgować tę fakturę w księdze podatkowej?
Problem z wyceną należności w walucie obcej pojawia się, gdy wpływa ona na W przypadku prowadzenia księgi metodą uproszczoną (kasową), określoną
rachunek walutowy jednostki. Wskazany wcześniej przepis nakazuje stosować do za- w art. 22 ust. 4 ustawy o pdof (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.), koszty najmu
płaty należności w walucie obcej kurs faktycznie zastosowany. Jednak ani w przepisach należy wpisywać do księgi podatkowej pod datą poniesienia.
bilansowych, ani też w przepisach podatkowych nie została zamieszczona definicja kursu Podobnie jest przy stosowaniu metody memoriałowej. Koszty najmu powinno
faktycznie zastosowanego. Charakter niektórych operacji gospodarczych powoduje, że nie się ujmować w dacie ich poniesienia. Wynika to z art. 22 ust. 5c ustawy o pdof, który
powstają żadne wątpliwości interpretacyjne. Przykładem jest omówiona wcześniej wycena mówi o kosztach pośrednio związanych z uzyskiwanymi przychodami (zalicza się do
należności w walucie obcej wpływającej na rachunek złotówkowy jednostki. W przypadku nich m.in. koszty najmu).
takich operacji jak zakup waluty w banku też nie będzie wątpliwości. Kursem faktycznie Zatem zarówno w przypadku stosowania metody uproszczonej (kasowej), jak
zastosowanym do wyceny zakupu waluty będzie kurs, po jakim bank sprzedał jednostce i memoriałowej, koszt najmu za dany miesiąc należałoby ująć w dacie poniesie-
obcą walutę (tj. kurs sprzedaży lub negocjowany). nia. Za dzień poniesienia kosztu w przypadku podatników prowadzących podatkową
W przypadku wpływu należności w walucie obcej na rachunek walutowy jednostki księgę przychodów i rozchodów przyjmuje się dzień wystawienia faktury (rachunku)
organy podatkowe wyjaśniają od 2007 r. (od tego roku operacje w walutach obcych lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu (art. 22
wymienione w ustawach o podatku dochodowym należy przeliczać według faktycznie ust. 6b ustawy o pdof).
zastosowanego kursu), że do wyceny należności wpływających na rachunek walutowy Oznacza to, że faktura za najem z datą wrześniową powinna zostać zaksięgowana
należy stosować kursy bankowe. Natomiast jeżeli nie jest możliwe zastosowanie kursów w księdze podatkowej za wrzesień w kolumnie 13  Pozostałe wydatki , pod datą
bankowych, należy stosować kursy średnie NBP. jej wystawienia. Postąpić tak należy także w sytuacji, gdy podatnik otrzymał ją w paz
-
Natomiast w literaturze fachowej z dziedziny rachunkowości można spotkać inne sta- dzierniku. Chyba że nie jest już możliwe jej ujęcie w księdze za wrzesień, bo została
nowisko, tj. że wpływ należności dotyczącej sprzedaży na rachunek walutowy jednostki ona już zamknięta i rozliczona. Wówczas podatnik może ująć taką fakturę w księdze
powinno się przeliczać według kursu średniego NBP z dnia roboczego poprzedzającego za paz
dziernik, wpisujÄ…c w kolumnie 2  Data zdarzenia gospodarczego datÄ™ jej wy-
dzień zapłaty, gdyż w tym przypadku nie dochodzi do sprzedaży walut bankowi. stawienia (przypadającą na wrzesień). Fakt opóz
nionego otrzymania faktury można
Na istniejące rozbieżności w omawianej kwestii zwrócono uwagę w interpelacji po- odnotować na fakturze lub w kolumnie 16 księgi  Uwagi . Taki sposób ujęcia nie wynika
selskiej do Ministra Finansów nr 10877 w sprawie zasad księgowania różnic kursowych. z żadnych przepisów, ale nie powinien być kwestionowany przez organy podatkowe,
W odpowiedzi na tę interpelację czytamy: gdyż nie wpływa na prawidłowe rozliczenie dochodu w zeznaniu rocznym.
 (& ) do przeliczenia omawianych operacji dla celów księgowych jednostka przyjmuje albo
Dorota Przybyszewska
faktycznie zastosowany kurs waluty, np. bieżący kurs stosowany przez bank obsługujący
Gazeta Podatkowa nr 84 " 19.10.2009 r.