10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Zaliczka w walucie obcej na poczet dostaw
towarów i usług
Zasady wyceny operacji gospodarczych wyrażonych w walucie obcej w trakcie roku  Wn konto 84  Rozliczenia międzyokresowe przychodów (w analityce: Zaliczki na
obrotowego reguluje art. 30 ust. 2 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 poczet dostaw),
ze zm.). Z przepisu tego w brzmieniu obowiązującym do końca 2008 r. wynika, że operacje  Ma konto 73-0  Sprzedaż towarów lub konto 70-0  Sprzedaż usług .
w walucie obcej ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpo-
wiednio po kursie: Przykład
 kupna walut stosowanym przez bank, z którego usług korzysta jednostka  w przy- Założenia
padku operacji sprzedaży walut oraz operacji zapłaty należności, 1. Zgodnie z zawartą umową kupna-sprzedaży w dniu 16 maja 2008 r. na konto walutowe
 sprzedaży walut stosowanym przez bank, z którego usług korzysta jednostka  w przy- jednostki wpłynęła zaliczka od kontrahenta z Niemiec w kwocie 20.000 euro, tj. 100% należ-
padku kupna walut lub zapłaty zobowiązań, ności za dostawę towarów. Kurs kupna euro banku, w którym jednostka posiada rachunek,
 średnim ustalonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski na ten dzień, chyba w dniu wpływu zaliczki wynosił: 3,36 zł/euro.
że w zgłoszeniu celnym lub innym wiążącym jednostkę dokumencie ustalony został 2. W dniu otrzymania zaliczki jednostka wystawiła fakturę VAT. Kurs średni NBP
inny kurs  w przypadku pozostałych operacji. z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury wynosił: 3,4010 zł/euro (tabela nr 95/A/
W świetle powyższych regulacji otrzymaną zaliczkę w walucie obcej, np. na poczet NBP/2008 z dnia 15 maja 2008 r.).
wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów, należy przeliczyć według kursu kupna banku 3. Zgodnie z pisemnym zarządzeniem kierownika jednostki, faktury VAT wyrażone
obsługującego jednostkę i ująć w księgach rachunkowych zapisem: w walucie obcej wystawiane są codziennie do godziny 1100  pozwala to zastosować do
 Wn konto 13-1  Rachunek walutowy , przeliczenia tych faktur na walutę polską kursu średniego NBP z ostatniego dnia roboczego
 Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami . poprzedzającego dzień wystawienia faktury, który będzie taki sam dla celów bilansowych,
Dla celów VAT, każda otrzymana zaliczka powoduje powstanie obowiązku podatkowego podatku dochodowego, jak i ustawy o VAT.
w podatku VAT (zgodnie z art. 20 ust. 3 ustawy o VAT  Dz. U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 4. Dostawa towarów została zrealizowana w dniu 15 lipca 2008 r.
ze zm.). Podatnik VAT obowiÄ…zany jest do wystawienia faktury VAT dokumentujÄ…cej otrzy-
manie zaliczki. Kwotę wyrażoną w walucie obcej, wykazaną na fakturze dokumentującej Dekretacja
otrzymanie zaliczki, należy przeliczyć na złote według średniego kursu NBP  stosownie do 1. WB  wpływ zaliczki na rachunek walutowy:
ż 37 rozporzÄ…dzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy (20.000 euro × 3,36 zÅ‚/euro) = 67.200 zÅ‚
o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. nr 97, poz. 970 ze zm.)  z dnia:  Wn konto 13-1  Rachunek walutowy ,
 wystawienia faktury, jeśli została wystawiona w odpowiednim terminie lub  Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami .
 powstania obowiązku podatkowego, jeśli faktura nie została wystawiona w prawid- 2. Faktura VAT wystawiona na kwotę otrzymanej zaliczki (ze stawką 0%):
Å‚owym terminie. (20.000 euro × 3,4010 zÅ‚/euro) = 68.020 zÅ‚
W przypadku gdy na dzień wystawienia faktury bieżący kurs średni waluty obcej nie  Wn konto 20  Rozrachunki z odbiorcami ,
został wyliczony i ogłoszony, do przeliczenia stosuje się kurs wymiany ostatnio wyliczony  Ma konto 84  Rozliczenia międzyokresowe przychodów
i ogłoszony. (w analityce: Zaliczki na poczet dostaw towarów).
Dla celów bilansowych (a także podatku dochodowego) otrzymana zaliczka w walucie 3. PK  przeksięgowanie przychodu ze sprzedaży towarów
obcej od kontrahenta zagranicznego na poczet dostaw towarów i usług, których wykonanie w dniu wykonania dostawy, tj. w lipcu 2008 r.: 68.020 zł
nastąpi w przyszłych okresach sprawozdawczych, nie powoduje powstania przychodu.  Wn konto 84  Rozliczenia międzyokresowe przychodów
Kwotę otrzymanej zaliczki zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przychodów (zgod- (w analityce: Zaliczki na poczet dostaw towaru),
nie z art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości) i ujmuje w księgach rachunkowych na  Ma konto 73-0  Sprzedaż towarów .
koncie 84  Rozliczenia międzyokresowe przychodów , zapisem: 4. PK  przeksięgowanie ujemnej różnicy kursowej:
 Wn konto 20  Rozrachunki z odbiorcami , 20.000 euro × (3,4010 zÅ‚/euro  3,36 zÅ‚/euro) = 820 zÅ‚
 Ma konto 84  Rozliczenia międzyokresowe przychodów (w analityce: Zaliczki na  Wn konto 75-1  Koszty finansowe ,
poczet dostaw).  Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami .
Na koncie 20 może powstać różnica kursowa w związku z kursem kupna banku zastoso-
wanym do wyceny wpływu zaliczki na rachunek bankowy i kursu średniego NBP przyjętym Księgowania
do wyceny faktury VAT (np. z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia
Konto 13-1  Rachunek Konto 20  Rozrachunki Konto 73-0  Sprzedaż
faktury). Tę różnicę kursową można również zaliczyć do rozliczeń międzyokresowych przy-
walutowy z odbiorcami towarów
chodów i ująć na koncie 84. Można także powstałą różnicę kursową nie przeksięgowywać
1) 67.200 2) 68.020 67.200 (1 68.020 (3
na konto 84, lecz w dacie realizacji dostawy (powstania przychodu dla celów bilansowych i
podatku dochodowego) zaliczyć do przychodów bądz
kosztów finansowych, zapisem:
820 (4
a) dodatnia różnica kursowa
68.020 68.020
 Wn konto 20  Rozrachunki z odbiorcami ,
 Ma konto 75-0  Przychody finansowe ,
Konto 84  Rozliczenia
b) ujemna różnica kursowa
międzyokresowe przycho-
 Wn konto 75-1  Koszty finansowe ,
Konto 75-1  Koszty finan- dów (w analityce: Zaliczki
 Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami .
sowe na poczet dostaw towarów)
Pod datą zrealizowania dostaw towarów bądz
wykonania usług kwotę ujętą na koncie 84
4) 820 3) 68.020 68.020 (2
należy przeksięgować na konto 73-0  Sprzedaż towarów lub na konto 70-0  Sprzedaż
usług , zapisem: Ewa Gruchot
na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego. Stanowi o tym ż 10 ust. 1
Podatkowa księga
rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów
i rozchodów (Dz. U. z 2003 r. nr 152, poz. 1475 ze zm.).
przychodów i rozchodów
Z powyższego wynika, że księgę podatkową spółka jawna osób fizycznych założyć
Przekształcenie spółki z o.o. w jawną a możliwość
może:
 na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej,
prowadzenia księgi podatkowej
 w przypadku gdy kontynuuje działalność  na dzień 1 stycznia danego roku, jeśli
W bieżącym roku zamierzamy przekształcić spółkę z o.o. w spółkę jawną.
jej przychody za rok poprzedni nie osiągną równowartości 800.000 euro.
Przychody spółki z o.o. w 2007 r. nie przekroczyły równowartości 800.000
Nie można uznać, że spółka jawna powstała w wyniku przekształcenia spółki z o.o.
euro. Czy w związku z tym po rejestracji przekształcenia spółka jawna mo-
rozpoczyna działalność  ona ją kontynuuje, tylko w zmienionej formie prawnej, na co
głaby prowadzić księgę podatkową?
wskazują przywołane przepisy K.s.h. i O.p. Z pytania wynika, że przekształcenie spółki
Spółka z o.o. może być przekształcona w inną spółkę handlową (np. spółkę jawną). z o.o. w jawną będzie miało miejsce w trakcie bieżącego roku. Stąd możliwość założenia
Wynika to z art. 551 ż 1 Kodeksu spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. nr 94, poz. 1037 księgi podatkowej przez spółkę jawną nadejdzie 1 stycznia przyszłego roku, jeśli
ze zm.). Spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki w bieżącym roku przychody nie osiągną 800.000 euro. Na dzień zmiany formy prawnej
przekształconej do rejestru (dzień przekształcenia). Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu (wpisu przekształcenia do rejestru) spółka jawna ma więc obowiązek otworzyć księgi
wykreśla spółkę przekształcaną (art. 552 K.s.h.). Spółce przekształconej przysługują rachunkowe i prowadzić je do końca roku obrotowego.
wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej (art. 553 ż 1 K.s.h.). Podobnie uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej
W takim przypadku następuje przekształcenie formy ustrojowej spółek przy z dnia 29 kwietnia 2008 r., nr IBPB1/415-101/08/KB/KAN-1065/02/08:
jednoczesnej kontynuacji bytu prawnego, a nie likwidacja spółki przekształcanej  (& ) Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż przekształcenie spółki
i utworzenie nowej spółki. Wspólnicy spółki z o.o. z dniem jej przekształcenia staną się z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę jawną nastąpiło w dniu 2 stycznia 2008 r.
wspólnikami spółki jawnej, a kapitały własne spółki z o.o. zaliczone zostaną na poczet Zgodnie z cytowanym wyżej art. 12 ww. ustawy o rachunkowości w dniu poprzedzającym
wkładów do spółki jawnej. Osobowa spółka handlowa powstała w wyniku przekształcenia dzień przekształcenia tj. 1 stycznia 2008 r. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
spółki kapitałowej wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego zamknęła księgi rachunkowe a z dniem 2 stycznia 2008 r. spółka jawna założyła nową
prawa i obowiązki przekształcanej spółki. Takie uregulowanie zawiera art. 93a ż 1 i ż 2 ewidencję. Nastąpiło to zatem już po rozpoczęciu nowego roku podatkowego tj. po dniu
pkt 1 lit. b) Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.). 1 stycznia. Dlatego też w 2008 r. spółka jawna jest obowiązana w dalszym ciągu prowadzić
Spółka z o.o. ma obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, co wynika z art. 2 ust. 1 księgi rachunkowe a zmiany formy ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych z ksiąg
pkt 1 ustawy o rachunkowości. Na dzień poprzedzający wpis przekształcenia do rejestru rachunkowych na podatkową księgę przychodów i rozchodów będzie mogła dokonać od
sądowego spółka z o.o. powinna zamknąć księgi rachunkowe i sporządzić sprawozdanie nowego roku podatkowego tj. od 1 stycznia 2009 r. pod warunkiem spełnienia przesłanek
finansowe (art. 12 ust. 2 pkt 3 i art. 45 ust. 1 ustawy o rachunkowości). określonych w art. 24a ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. (& )
Natomiast spółka jawna osób fizycznych może prowadzić księgę podatkową od Uwaga: Niebawem zmieni się limit przychodów wyznaczający obowiązek prowa-
1 stycznia danego roku, jeśli jej przychody za poprzedni rok nie osiągnęły równowar- dzenia pełnej rachunkowości  z 800.000 euro na 1.200.000 euro. Wówczas możliwość
tości w walucie polskiej 800.000 euro. Wynika to zarówno z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy prowadzenia przez spółkę jawną księgi podatkowej od 1 stycznia 2009 r. wystąpi, jeśli jej
o rachunkowości, jak i art. 24a ust. 4 ustawy o pdof (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 przychody za 2008 r. nie osiągną równowartości kwoty 1.200.000 euro.
ze zm.). Obowiązek założenia księgi powstaje na dzień 1 stycznia roku podatkowego lub
Dorota Przybyszewska
Gazeta Podatkowa nr 60 " 28.07.2008 r.