10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Zaliczka na poczet wewnątrzwspólnotowej
dostawy towarów
Wpłacona na konto jednostki zaliczka od kontrahenta unijnego na poczet nia 2010 r. Kurs średni NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury wynosił:
wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów nie stanowi przychodu podatko- 4,10 zł/euro (kurs przykładowy).
wego ani bilansowego. Powstaje on dopiero w dacie wykonania dostawy. 2. W dniu 17 sierpnia 2010 r. jednostka wysłała towar zagranicznemu kontrahentowi,
Otrzymaną zaliczkę i póz
niejszy przychód należy odpowiednio wycenić i ująć wystawiając jednocześnie fakturę VAT na pozostałą wartość dostawy. Do jej przelicze-
w księgach rachunkowych. Rozliczenie tych operacji wymagać będzie także nia zastosowała średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień
ustalenia różnic kursowych. wystawienia faktury końcowej (tj. z 16 sierpnia 2010 r.) w wysokości: 4,15 zł/euro (kurs
przykładowy).
Otrzymanie zaliczki
3. Po otrzymaniu dostawy kontrahent wpłacił pozostałą część należności. Kurs kupna
Otrzymaną na rachunek walutowy zaliczkę na poczet wewnątrzwspólnotowej dostawy banku w dniu wpływu należności wynosił: 4,22 zł/euro.
towarów jednostka powinna przeliczyć po kursie kupna banku, w którym posiada ten
rachunek, z dnia wpływu zaliczki. Jak bowiem wynika z art. 30 ust. 2 ustawy o rachun- Dekretacja
kowości, zapłatę zobowiązania w walucie obcej ujmuje się w księgach rachunkowych
Konto
Opis operacji Kwota
według faktycznie zastosowanego kursu w tym dniu. Jeśli nie jest zasadne lub możliwe
Wn Ma
zastosowanie kursu faktycznego, wyceny dokonuje się według kursu średniego NBP z dnia
1. WB  wpływ zaliczki na rachunek walutowy:
poprzedzającego dzień dokonania operacji (tutaj: dzień poprzedzający dzień wpływu
31.500 zł 13-1 20
(7.500 euro × 4,20 zÅ‚/euro) =
zaliczki na rachunek walutowy). Zastosowanie kursu średniego jest dopuszczalne np.
w sytuacji, gdy bank nie ogłasza kursu waluty lub ogłasza ich kilka w ciągu dnia i trudno 2. Faktura potwierdzająca wpływ zaliczki:
30.750 zł 20 84
ustalić, który przyjąć.
(7.500 euro × 4,10 zÅ‚/euro) =
Podobnie kwestię wyceny wpływu zaliczki na walutowe konto regulują przepisy ustaw
3. Realizacja dostawy:
o podatku dochodowym. Do jej wyceny przyjmuje siÄ™ kurs faktycznie zastosowany z dnia
a) faktura końcowa pomniejszona o kwotę zaliczki (50% warto-
otrzymania zaliczki, a gdy nie jest to możliwe  średni kurs NBP z ostatniego dnia robo- 31.125 zł 20 73-0
Å›ci): (7.500 euro × 4,15 zÅ‚/euro) =
czego poprzedzającego dzień wpływu zaliczki. Wynika tak z art. 15a ust. 2, 3 i 4 ustawy
b) przeksięgowanie na przychody ze sprzedaży wartości ujętej
o pdop oraz odpowiednio art. 24c ust. 2,3, i 4 ustawy o pdof.
30.750 zł 84 73-0
na koncie 84
Otrzymana zaliczka na poczet przyszłej dostawy nie jest przychodem w ujęciu
podatkowym ani bilansowym. Do przychodów podatkowych nie zalicza się pobranych 4. WB  wpływ pozostałej części należności:
31.650 zł 13-1 20
wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną
(7.500 euro × 4,22 zÅ‚/euro) =
wykonane w następnych okresach sprawozdawczych (art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o pdop
5. PK  rozliczenie różnic kursowych:
oraz art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o pdof). W księgach rachunkowych otrzymane od kon-
a) dodatnia: 7.500 euro × (4,20 zÅ‚/euro  4,10 zÅ‚/euro) = 750 zÅ‚
trahentów zaliczki na poczet dostaw, których wykonanie nastąpi w następnych okresach
b) dodatnia: 7.500 euro × (4,22 zÅ‚/euro  4,15 zÅ‚/euro) = 525 zÅ‚
sprawozdawczych, stanowią rozliczenia międzyokresowe przychodów (art. 41 ust. 1 pkt 1
c) razem: 750 zł + 525 zł = 1.275 zł 20 75-0
ustawy o rachunkowości).
Wpływ zaliczki na poczet wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów ujmuje się w księ-
gach rachunkowych, zapisem: Księgowania
 Wn konto 13-0  Rachunek bieżący ,
 Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami (w analityce: Konto imienne kontrahenta
Konto 13-1  Rachunek Konto 20  Rozrachunki Konto 73-0  Sprzedaż
unijnego).
walutowy z odbiorcami towarów
Następnie, w sytuacji gdy zaliczka zostanie udokumentowana fakturą VAT, jej wartość
1) 31.500 2) 30.750 31.500 (1 31.125 (3a
ujmuje się na koncie 84  Rozliczenia międzyokresowe przychodów , zapisem:
4) 31.650 3a) 31.125 31.650 (4 30.750 (3b
 Wn konto 20  Rozrachunki z odbiorcami (w analityce: Konto imienne kontrahenta
5c) 1.275
unijnego),
 Ma konto 84  Rozliczenia międzyokresowe przychodów .
63.150 63.150
Jeżeli natomiast jednostka nie wystawi faktury VAT, wartość zaliczki może pozostać na
koncie 20. Przy czym bez względu na sposób ujęcia w księgach rachunkowych jej wartość
nierozliczoną na dzień bilansowy wykazuje się w pasywach bilansu w pozycji B.III.2 lit. e)
Konto 75-0  Przychody Konto 84  Rozliczenia
 Zaliczki otrzymane na dostawy .
finansowe międzyokresowe przychodów
W przypadku otrzymania zaliczki na poczet wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
1.275 (5c 3b) 30.750 30.750 (2
podatnik może (lecz nie musi) wystawić fakturę potwierdzającą otrzymanie całości lub
części ceny. Wynika tak z ż 10 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie m.in.
wystawiania faktur (Dz. U. z 2008 r. nr 212, poz. 1337 ze zm.). Oznacza to, że podatnicy Przykład  Zaliczka nie potwierdzona fakturą
otrzymujący zaliczki na poczet wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów nie mają obo- Założenia
wiązku wystawiania na tę okoliczność faktury VAT. Jeśli zdecydują się to zrobić, wówczas 1. Kontrahent zagraniczny wpłacił w dniu 5 sierpnia 2010 r. zaliczkę w kwocie 8.000 euro
powstanie obowiązek podatkowy w VAT. W wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów (100% należności) na dostawę towarów. Kurs kupna waluty w banku obsługującym rachu-
obowiązuje, co do zasady, 0% stawka VAT. Wynika to z art. 41 ust. 3 ustawy o VAT. Zaliczka nek jednostki w dniu wpływu wynosił 4,30 zł/euro (kurs przykładowy).
opodatkowana jest według tej samej stawki VAT, jaka będzie ostatecznie zastosowana 2. W dniu 20 sierpnia 2010 r. jednostka wysłała kontrahentowi zagranicznemu towar
do dostarczonego towaru. Zatem w przypadku zaliczek na poczet wewnątrzwspólnotowej wraz z wystawioną w tym dniu fakturą VAT na wartość 8.000 euro. Przeliczenia tej kwoty
dostawy towarów, właściwą stawką jest 0%. dokonano według kursu średniego NBP z dnia 19 sierpnia 2010 r., który wyniósł 4,24 zł/euro
Fakturę zaliczkową przelicza się według kursu średniego NBP z dnia poprzedzającego (kurs przykładowy).
dzień wystawienia faktury. Różnica kursowa powstała w związku z zastosowaniem różnych
kursów walut do wyceny wpływu zaliczki i faktury jej dokumentującej zostanie rozliczona Dekretacja
po zrealizowaniu dostawy.
Konto
Opis operacji Kwota
Wn Ma
Rozliczenie zaliczki
1. WB  wpływ zaliczki na rachunek walutowy:
Przychód podatkowy z tytułu wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów powstanie
(8.000 euro x 4,30 zł/euro) = 34.400 zł 13-1 20
z chwilą wydania towaru, nie póz
niej niż w dniu wystawienia faktury albo uregulo-
2. Faktura VAT dokumentujÄ…ca zrealizowanie dostawy :
wania należności. Wynika tak z art. 12 ust. 3a ustawy o pdop oraz art. 14 ust. 1c ustawy
o pdof. Jeżeli podatnik wystawi fakturę na zaliczkę, która nie obejmuje całej ceny brutto, (8.000 euro x 4,24 zł/euro) = 33.920 zł 20 73-0
sprzedawca po wydaniu towaru ma obowiązek wystawić fakturę końcową przy zastosowa-
3. PK  rozliczenie różnicy kursowej:
niu ogólnych zasad, czyli nie póz
niej niż w siódmym dniu od dnia wydania towaru. Data
[8.000 euro x (4,30 zł/euro  4,24 zł/euro)] = 480 zł 20 75-0
sprzedaży widniejąca na wystawionej nabywcy fakturze końcowej powinna być tożsama
z datą powstania przychodu. Księgowania
Przychody należne w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego
ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego
Konto 13-1  Rachunek Konto 20  Rozrachunki Konto 73-0  Sprzedaż
dzień uzyskania przychodu. Podobnie będzie dla celów bilansowych. Gdy przeliczona
walutowy z odbiorcami towarów
na złote wartość przychodu z dnia jego powstania różni się od wartości tego przychodu
1) 34.400 2) 33.920 34.400 (1 33.920 (2
z dnia jego otrzymania (tutaj: dnia otrzymania zaliczki), powstanie różnica kursowa.
3) 480
Będzie ona:
34.400 34.400
" dodatnia, jeśli wartość przychodu przeliczona na złote według faktycznie zastosowa-
nego kursu z dnia jego otrzymania okaże się wyższa niż wartość przychodu należ-
nego przeliczona na złote według średniego kursu NBP z ostatniego dnia roboczego
Konto 75-0
poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (art. 15a ust. 2 pkt 1 ustawy o pdop oraz
 Przychody finansowe
art. 24c ust. 2 pkt 1 ustawy o pdof),
480 (3
" ujemna  w sytuacji odwrotnej (art. 15a ust. 3 pkt 1 ustawy o pdop oraz art. 24c ust. 3
pkt 1 ustawy o pdof).
Podstawa prawna:
 ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.),
Przykład  Zaliczka potwierdzona fakturą
 ustawa z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654
Założenia
ze zm.),
1. Zgodnie z zawartą umową, zagraniczny kontrahent został zobowiązany do wpłaty za-
 ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. nr 51, poz. 307
liczki w wysokości 50% wartości dostawy. Wartość dostawy wynosiła: 15.000 euro. W dniu
ze zm.),
3 sierpnia 2010 r. kontrahent wpłacił zaliczkę w wysokości: 7.500 euro. Kurs kupna waluty  ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.).
w banku obsługującym rachunek jednostki na dzień wpływu środków wynosił: 4,20 zł/euro
Dorota Przybyszewska
(kurs przykładowy). Wpływ zaliczki został udokumentowany fakturą wystawioną 3 sierp-
Gazeta Podatkowa nr 66 " 19.08.2010 r.