10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Zaliczki na poczet zysku wypłacone w 2007 r.
Kodeks spółek handlowych przewiduje możliwość wypłaty zaliczek na poczet dywi-  Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki
dendy w spółkach kapitałowych. Zagadnienie to uregulowane jest w przypadku spółki (w analityce: Imienne konta wspólników).
z o.o. w art. 194 i art. 195 Kodeksu spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. nr 94, poz. 1037 2. Rozliczenie dywidendy za 2007 r.:
ze zm.), a w odniesieniu do spółki akcyjnej  w art. 349 K.s.h. a) potrącenie podatku dochodowego
Zgodnie z wymienionymi przepisami umowa spółki (statut) może upoważniać zarzÄ…d (150.000 zÅ‚  80.000 zÅ‚) × 19% = 13.300 zÅ‚
do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy,  Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki
jeżeli: (w analityce: Imienne konta wspólników),
 spółka posiada środki wystarczające na wypłatę,  Ma konto 22  Rozrachunki publicznoprawne
 jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje (w analityce: Zryczałtowany podatek dochodowy);
zysk. b) WB  wypłacenie wspólnikom dywidendy za 2007 r.
Zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego od końca poprzedniego (150.000 zł  80.000 zł  13.300 zł) = 56.700 zł
roku obrotowego, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi  Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki
w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd oraz pomniejszonego o niepokryte (w analityce: Imienne konta wspólnika),
straty i udziały własne.  Ma konto 13-0  Rachunek bieżący .
W świetle aktualnie obowiązujących przepisów ustawy o rachunkowości podział 3. WB  zapłata podatku od kwoty wypłaconej dywidendy: 13.300 zł
wyniku finansowego możliwy jest dopiero po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego  Wn konto 22  Rozrachunki publicznoprawne
przez organ zatwierdzający. W jednostkach, których sprawozdania finansowe podlegają (w analityce: Zryczałtowany podatek dochodowy),
badaniu przez biegłego rewidenta w trybie art. 64 ust. 1 ustawy o rachunkowości, podział  Ma konto 13-0  Rachunek bieżący .
wyniku może nastąpić dopiero po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego poprzedzo-
Ewa Gruchot
nego wyrażeniem przez biegłego rewidenta opinii o tym sprawozdaniu bez zastrzeżeń
lub z zastrzeżeniami. Podział wyniku finansowego netto bez spełnienia tego warunku,
jest nieważny z mocy prawa. Wynika to z art. 53 ust. 3 i ust. 4 ustawy o rachunkowości
Podatkowa księga
(Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.).
Nie stanowią więc podziału wyniku finansowego wypłacone w 2007 r. zaliczki na
przychodów i rozchodów
poczet dywidendy. Dlatego w księgach rachunkowych wypłacone zaliczki ujmuje się
na koncie 24  Pozostałe rozrachunki . W ewidencji analitycznej prowadzonej do tego
Kiedy zaksięgować koszty ubezpieczenia
konta wskazane jest ujmować wypłacone zaliczki na imiennych kontach poszczególnych
wspólników (akcjonariuszy).
samochodu?
W bilansie sporządzonym na koniec roku wypłacone zaliczki na poczet dywidendy
wykazuje się po stronie aktywów w poz. B.II.2 lit. c) jako inne należności krótkotermi-
Zawarłem umowę ubezpieczenia AC i OC dotyczącą samochodu ujętego
nowe. W spółkach kapitałowych pozycja pasywów A.IX  Odpisy z zysku netto w ciągu
w ewidencji środków trwałych. Umowa obejmuje okres od 1 lutego 2008 r.
roku obrotowego (wielkość ujemna) powinna pozostać niewypełniona.
do 31 stycznia 2009 r. Kiedy zaksięgować koszt ubezpieczenia w księdze
W sytuacji gdy w sprawozdaniu za dany rok obrotowy zostanie wykazany zysk netto
podatkowej?
w kwocie niższej od wypłaconej zaliczki (lub też spółka poniesie stratę na działalności),
to w takim przypadku wspólnicy, którzy otrzymali zaliczkę na poczet przewidywanej W pytaniu nie wskazano według jakiej metody podatnik ewidencjonuje koszty
dywidendy mogą być obowiązani do jej zwrotu  w części przewyższającej osiągnięty uzyskania przychodów w księdze podatkowej.
zysk spółki lub też w całości w przypadku wystąpienia straty. Koszty ubezpieczenia majątku należy ująć w księdze zgodnie z ż 17 ust. 2 rozpo-
Warto wspomnieć, że w uchwalonej przez Sejm ustawie z dnia 23 stycznia 2008 r. rządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów
o zmianie ustawy o rachunkowości wprowadzono nowy przepis (do art. 53 ustawy o ra- i rozchodów (Dz. U. z 2003 r. nr 152, poz. 1475 ze zm.). W myśl tego przepisu zapisów
chunkowości dodano ust. 5). Zgodnie z jego treścią odpisy z wyniku finansowego bieżą- dotyczących pozostałych wydatków (innych niż zakup materiałów podstawowych
cego roku obrotowego, w tym także wpłaty z zysku, dokonywane na podstawie odrębnych i towarów handlowych) dokonuje się z uwzględnieniem zasad określonych w art. 22
przepisów uznaje się za śródroczny podział wyniku finansowego netto jednostek w ciągu ustawy o podatku dochodowym (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.). Oznacza
roku obrotowego. Uchwalone zmiany będą miały zastosowanie dopiero do sprawozdań to, że uwzględnienia wymaga m.in. wybrana przez podatnika metoda ujmowania
finansowych sporządzanych za rok obrotowy rozpoczynający się w 2009 r. Wówczas kosztów w księdze.
w momencie wypłaty zaliczki na poczet dywidendy będzie można je odnieść na konto 82 Jeśli podatnik ewidencjonuje koszty według metody tzw. kasowej (uprosz-
 Rozliczenie wyniku finansowego , a w bilansie wykazać w pasywach w pozycji A.IX czonej), określonej w art. 22 ust. 4 ustawy o pdof, koszty potrąca w momencie ich
 Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) . poniesienia. Za dzień poniesienia kosztu w przypadku podatników prowadzących
Spółki kapitałowe (z o.o. i akcyjne) wypłacając zaliczki na poczet dywidendy powinny podatkowe księgi przychodów i rozchodów uważa się dzień wystawienia faktury
uwzględnić przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz od osób (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia)
fizycznych. Jak wynika z przepisów tych ustaw spółka z o.o., jako płatnik, jest zobowiązana kosztu. Stąd w takiej sytuacji koszty ubezpieczenia samochodu stanowiącego środek
w dniu wypłaty zaliczki pobrać zryczałtowany 19% podatek dochodowy. Podatku tego nie trwały podatnik wpisze do księgi pod datą widniejącą na polisie ubezpieczeniowej.
pobiera się, jeżeli spełnione są warunki określone w art. 22 ust. 4, ust. 4a i ust. 4b ustawy Nie ma znaczenia jakiego okresu umowa dotyczy ani kiedy składki zostaną rzeczy-
o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.). wiście zapłacone.
Jeżeli podatnik wybrał metodę tzw. memoriałową ewidencji kosztów w księdze
Przykład podatkowej, którą określa art. 22 ust. 5-5c i 6 ustawy o pdof, koszty pośrednie, do
Założenia jakich zalicza się ubezpieczenie majątku, księgować powinien co do zasady w dacie
1. Zarząd spółki z o.o. w listopadzie 2007 r. podjął uchwałę o wypłacie zaliczki na poczet poniesienia. W przypadku jednak gdy koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok
przewidywanej dywidendy za rok obrotowy 2007 w kwocie 80.000 zł, gdyż: podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podat-
 umowa spółki upoważnia zarząd do wypłaty zaliczki na poczet dywidendy, kowego, stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu,
 za 11 miesięcy 2007 r. zysk netto wynosił 250.000 zł, którego dotyczą. W sytuacji opisanej w pytaniu koszt ubezpieczenia dotyczy dwóch
 spółka posiada wystarczające środki na wypłatę zaliczki na poczet dywidendy. lat podatkowych: 2008 i 2009. Dlatego część dotyczącą 2008 r. należy zaksięgować
2. Udziałowcami spółki są osoby fizyczne. w dacie poniesienia, czyli wystawienia polisy. Natomiast część dotyczącą 2009 r.
3. Spółka z o.o. w dniu 10 grudnia 2007 r. wypłaciła wspólnikom zaliczkę na poczet należy wpisać do księgi podatkowej w styczniu 2009 r.
dywidendy potrącając zryczałtowany podatek dochodowy w łącznej kwocie 15.200 zł Warto wiedzieć, że przepisy ustawy o pdof nie zobowiązują podatników prowa-
(80.000 zÅ‚ × 19%). dzÄ…cych ksiÄ™gi podatkowe do rozliczania kosztów poÅ›rednich, dotyczÄ…cych okresu
4. Sprawozdanie finansowe za 2007 r. wykazało zysk netto w kwocie 150.000 zł. przekraczającego rok podatkowy, w okresach miesięcznych. Nie ma więc potrzeby
W lutym 2008 r. zwyczajne zgromadzenie wspólników zatwierdziło sprawozdanie rozliczania kosztów ubezpieczenia dotyczących lat 2008 i 2009 na poszczególne
finansowe spółki za 2007 r. i podjęło uchwałę o przeznaczeniu zysku netto w całości miesiące lat podatkowych, których dotyczą, wystarczy rozliczyć je na poszczególne
na wypłatę dywidendy. lata.
Koszty ubezpieczenia samochodu stanowiącego środek trwały w firmie należy
Dekretacja w księgach 2007 r. wpisać do księgi w kolumnie 13  Pozostałe wydatki . Trzeba przy tym pamiętać, że
1. Wypłata zaliczki na poczet dywidendy za 2007 r.: nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów składek na ubezpieczenie samo-
a) kwota brutto 80.000 zł chodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji,
 Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki w jakiej pozostaje równowartość 20.000 euro, przeliczona na złote według kursu
(w analityce: Imienne konta wspólników), sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpie-
b) potrÄ…cenie podatku dochodowego (80.000 zÅ‚ × 19%) = 15.200 zÅ‚ czenia w wartoÅ›ci samochodu przyjÄ™tej dla celów ubezpieczenia (art. 23 ust. 1 pkt 47
 Ma konto 22  Rozrachunki publicznoprawne ustawy o pdof).
(w analityce: Zryczałtowany podatek dochodowy),
c) wypłata netto zaliczki na poczet dywidendy 64.800 zł Przykład
 Ma konto 13-0  Rachunek bieżący . Podatnik prowadzi księgę podatkową ewidencjonując koszty zgodnie z metodą
2. WB  zapłata pobranej zaliczki na podatek: 15.200 zł memoriałową. Podatnik zawarł umowę ubezpieczenia samochodu ujętego w ewi-
 Wn konto 22  Rozrachunki publicznoprawne dencji środków trwałych. Polisa datowana jest na 1 lutego 2008 r. i dotyczy okresu
(w analityce: Zryczałtowany podatek dochodowy), od 1 lutego 2008 r. do 31 stycznia 2009 r. Koszt ubezpieczenia to 4.200 zł. Ponieważ
 Ma konto 13-0  Rachunek bieżący . wydatek dotyczy okresu przekraczającego rok podatkowy, to podlega następującemu
Wypłacone zaliczki na poczet dywidendy spółka wykaże w bilansie w aktywach w pozycji rozliczeniu i ujęciu w księdze:
B.II.2 lit. c) jako inne należności krótkoterminowe.  pod datą 1 lutego 2008 r. podatnik wpisze do kolumny 13 kwotę 3.850 zł, która
wynika z obliczenia: (4.200 zÅ‚ : 12 m-cy) × 11 m-cy,
Dekretacja w księgach 2008 r.  pod datą 1 stycznia 2009 r. podatnik wpisze do kolumny 13 kwotę 350 zł, która
1. PK  dywidenda należna wspólnikom za rok 2007 w kwocie brutto: 150.000 zł dotyczy tego roku.
 Wn konto 82  Rozliczenie wyniku finansowego
Dorota Przybyszewska
(w analityce: Zysk netto roku 2007),
Gazeta Podatkowa nr 15 " 21.02.2008 r.