Scenariusz zajęć dla uczniów gimnazjum
Autor: Grażyna Kwiecińska
2006-03-09
Elektrownie wodne  moda czy konieczność?
WST
P
Gdyby spojrzeć z Kosmosu na naszą Ziemię, to otrzymalibyśmy potwierdzenie słów, że to
 bÅ‚Ä™kitna planeta - ¾ jej powierzchni pokrywajÄ… bowiem wody- stÄ…d ten  bÅ‚Ä™kit .
Organizmy żywe potrzebują wody do różnych procesów życiowych - jest ona środowiskiem,
w którym przebiega wiele reakcji, jest produktem i substratem wielu przemian. Jest w niej
zmagazynowana ogromna ilość energii. Jest to energia odnawialna - bezpieczna dla
środowiska/ nie powoduje dostawania się do atmosfery gazów, wywołujących zmiany
klimatyczne oraz z powodzeniem może zastępować wyczerpujące się zasoby paliw
kopalnych.
Człowiek wykorzystuje wodę już od zarania dziejów nie tylko jako związek chemiczny
potrzebny mu do funkcjonowania, ale także do prowadzenia gospodarstwa domowego, w
przemyśle, rolnictwie, jako środek transportu i miejsce odpoczynku.
Spróbujmy zastanowić się, jak człowiek wykorzystywał i wykorzystuje energię wody.
CELE
Po zajęciach uczeń potrafi:
" omówić wykorzystanie energii wody w różnych okresach historii ludzkości,
" wyjaśnić działanie kół nasiębiernych i podsiębiernych stosowanych na tamach i zaporach,
" odczytać z rysunków i diagramów dane dotyczące funkcjonowania hydroelektrowni,
" wymienić rodzaje elektrowni wodnych,
" wskazać na mapie położenie zbiorników, na których funkcjonują elektrownie wodne,
" omówić zalety i wady elektrowni wodnych.
METODY I TECHNIKI
" praca indywidualna i zespołowa,
" tworzenie map mentalnych,
" praca z Internetem
MATERIAA
Y POMOCNICZE
" materiały ze stron internetowych serwisu www.biomasa.org/edukacja,
" mapa  lokalizacja dużych elektrowni wodnych w Polsce,
" wykres przedstawiający udział rejonów świata w wielkości zainstalowanych mocy w
małych elektrowniach wodnych,
" schematy przedstawiająca koło nasiębierne i podsiębierne
PRZEBIEG ZAJ
Ć
1. Wprowadzenie
Wykorzystując technikę mapy mentalnej prosimy uczniów o odpowiedz
na pytanie:
W jakich dziedzinach życia potrzebna jest człowiekowi woda?
Scenariusz przygotowany w ramach projektu Fundacji Partnerstwo dla Åšrodowiska
1
współfinansowanego przez NFOŚiGW.
www.biomasa.org/edukacja
Scenariusz zajęć dla uczniów gimnazjum
Autor: Grażyna Kwiecińska
2006-03-09
rekreacji transportu
" sporty wodne " morski
" plażowanie " śródlądowy
" pływanie
przemyśle rolnictwie
Woda potrzebna jest człowiekowi
" chłodzenie " nawadnianie
upraw
" procesy
do/w
technologiczne " hodowla
zwierzÄ…t
domu energetyce
" gotowanie " elektrownie
" picie
" sprzÄ…tanie
" higiena osobista
2. Następnie polecamy uczniom odszukanie informacji dotyczących wykorzystania siły
wody na stronie www.biomasa.org/edukacja/energia_wody. Uzyskane informacje
zapisujemy w formie mapy mentalnej.
tartaki
kuz
nie
turbiny wodne
Woda w historii
człowieka
żarna napędzanie pił do
(mielenie zbóż) wyrębu lasów
Informujemy uczniów, że na zajęciach zajmiemy się energetyką, a ściślej biorąc 
elektrowniami wodnymi.
3. Polecamy uczniom, aby dokonali analizy rysunków przedstawiających koła nasiębierne i
podsiębierne i wyjaśnili zasadę ich działania przy budowie zapór na rzekach.
Schematy przedstawiające koło nasiębierne i podsiębierne znajdują się w załączniku nr 1.
Wniosek
Przy wykorzystaniu kół nasiębiernych należy wysoko spiętrzyć wodę  tak, aby spadając na
koło wprawiała je w ruch.
Stosując koła podsiębierne można wykorzystać niewielkie spiętrzenia wody, tak, aby łopatki
koła były przez wodę obmywane (wykorzystanie szybkiego nurtu rzeki).
4. Polecamy uczniom odszukanie na stronach internetowych serwisu
www.biomasa.org/edukacja/energia_wody wykresu przedstawiającego wielkość mocy
zainstalowanych małych elektrowni wodnych w różnych rejonach świata i wskazanie, na
Scenariusz przygotowany w ramach projektu Fundacji Partnerstwo dla Åšrodowiska
2
współfinansowanego przez NFOŚiGW.
www.biomasa.org/edukacja
Scenariusz zajęć dla uczniów gimnazjum
Autor: Grażyna Kwiecińska
2006-03-09
których kontynentach moc elektrowni wodnych jest wykorzystywana w największym
stopniu. Wykres znajduje się w załączniku nr 2.
5. Dzielimy klasÄ™ na 2 grupy. Polecamy uczniom odszukanie informacji o rodzajach
elektrowni wodnych:
" ze względu na ich moc (grupa 1)
" ze względu na ich typ (grupa 2).
6. Polecamy uczniom odszukanie na mapie Polski 3 zbiorników, na których utworzono
elektrownie wodne.
Mapa przedstawiająca lokalizację dużych elektrowni wodnych w Polsce znajduje się w
załączniku nr 3.
7. Dzielimy klasę na 2 zespoły. Polecamy uczniom wskazanie:
" zalet działania elektrowni wodnych (grupa 1),
" wad funkcjonowania elektrowni wodnych (grupa 2).
Podsumowanie
Na podstawie uzyskanych informacji spróbuj odpowiedzieć na pytanie:
 Elektrownie wodne  moda czy konieczność?"
BIBLIOGRAFIA
" Kubik I., Kwiecińska G., Ulanik M.  Podaj wodzie pomocną dłoń  ROEE, Kraków
1998 r.
" Murphy Bryan  Baw siÄ™ wodÄ…  Oficyna Panda  1993 r.
" Vester Federic  Woda = Życie  cybernetyczna książka o środowisku z opisem 5-ciu
obiegów wody  Polski Klub Ekologiczny, Kraków 1992 r.
Scenariusz przygotowany w ramach projektu Fundacji Partnerstwo dla Åšrodowiska
3
współfinansowanego przez NFOŚiGW.
www.biomasa.org/edukacja
Scenariusz zajęć dla uczniów gimnazjum
Autor: Grażyna Kwiecińska
2006-03-09
ZAA

CZNIKI
Załącznik nr 1  Schemat przedstawiający koło podsiębierne i nasiębierne
Załącznik nr 2  Wykres przedstawiający udział rejonów świata w wielkości zainstalowanych
mocy w małych elektrowniach wodnych
Scenariusz przygotowany w ramach projektu Fundacji Partnerstwo dla Åšrodowiska
4
współfinansowanego przez NFOŚiGW.
www.biomasa.org/edukacja
Scenariusz zajęć dla uczniów gimnazjum
Autor: Grażyna Kwiecińska
2006-03-09
Załącznik nr 3  Mapa przedstawiająca lokalizacje dużych elektrowni wodnych w Polsce
Scenariusz przygotowany w ramach projektu Fundacji Partnerstwo dla Åšrodowiska
5
współfinansowanego przez NFOŚiGW.
www.biomasa.org/edukacja