2. Praca domowa.
Przemyśl, czym jest bezdomność w powieści Bułhakowa; Poszukaj odpowiednich
cytatów.
Temat: Dobro i zło w powieści Michaiła Bułhakowa.
(czas realizacji  1 lekcja)
Materiał:
M. Bułhakow, Mistrz i Małgorzata
podręcznik: K. Lupa, Woland, czyli szukanie zbawienia po drugiej stronie,
s. 302 303
Cele szczegółowe:
dostrzeżenie w powieści problematyki moralnej
kształtowanie systemu aksjologicznego
poznanie opinii Krystiana Lupy (reżysera spektaklu na motywach Mistrza
i Małgorzaty) na temat zła w powieści Michaiła Bułhakowa
Tok lekcji:
1. Ustalenie hierarchii wartości w powieści Bułhakowa; praca w małych grupach.
Prosimy uczniów, by  pamiętając, co ustaliliśmy na poprzednich lekcjach (symbo-
lika mieszkania i domu w powieści)  zastanowili się nad tym, czym jest bezdomność
wświecie Mistrza i Małgorzaty, a także by ustalili, co łączy Jeszuę i Iwana i o czym
marzy Poncjusz Piłat. Zwracamy uczniom uwagę na to, by swoje wnioski poparli
cytatami.
Uczniowie zauważą, że:
Jeszua nigdzie nie mieszka (  Gdzie stale mieszkasz?  Nigdzie nie mam domu
 nieśmiało odpowiedział aresztant.  Wędruję od miasta do miasta.  Można to
nazwać krócej, jednym słowem. Włóczęgostwo ).
Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl
PL5n s. 75
Propozycje scenariuszy lekcji 75
Iwan piszący pod pseudonimem  Bezdomny jest w powieści bohaterem, którego
losy śledzimy od początku do końca. W pewnym momencie jego adres brzmi: Iwan
Bezdomny z domu wariatów. Iwan Bezdomny zostaje uczniem mistrza  porzucając
pisanie poezji, wyzwalając się z układów Gribojedowa, zostaje profesorem filozofii
(Jeszuę nazywano wędrownym filozofem). Jednocześnie to właśnie Iwan jako uczeń
mistrza ogląda podczas pełni zakończenie powieści mistrza. Z kolei Poncjusz Piłat
marzy, by wędrować z Jeszuą i prowadzić z nim niekończące się rozmowy (Poncjusz
Piłat również nienawidzi pałacu, w którym mieszka, i całego Jeruzalem).
Podsumowując te spostrzeżenia, uczniowie powinni zauważyć, że:
Bezdomność jest w powieści symbolem najwyższej formy duchowości, jest symbo-
lem wolności. W hierarchii wartości obowiązującej w świecie Mistrza i Małgorzaty
bezdomność jako forma wolności jest wartością najwyższą.
2. Gdzie jest zło w powieści Bułhakowa?; rozmowa pod kierunkiem nauczyciela.
Prosimy, by uczniowie podczas dyskusji spróbowali odpowiedzieć na pytania: Czym
zgrzeszył, czym zawinił Piłat? Jaką rolę odegrał Woland i jego świta? Prosimy też,
by zwrócili uwagę na funkcję groteskowych deformacji i zastanowili się nad tym,
czemu służą i jaką pełnią funkcję w powieści.
Nauczyciel powinien zebrać najważniejsze spostrzeżenia, np.
W powieści Bułhakowa za zło jest odpowiedzialny człowiek. Jedną z najgorszych
wad ludzkich jest tchórzostwo. Piłat pozwolił zabić Jeszuę ze strachu przed
odpowiedzialnością, mimo że nie znalazł w nim winy.
Moskwa jest miastem szatańskim, a jej mieszkańcy są pełni podłości, zawiści itp.
Trupa Wolanda ujawnia jedynie zło tkwiące w ludziach. Groteskowe sztuczki dema-
skują jedynie absurdalną rzeczywistość Moskwy. Jednocześnie, mimo zamieszania,
po wyjez
dzie Wolanda wszystko wraca do normy, gdyż zło jest niezniszczalne. Ale
przez zło ujawnia się również dobro ( Bądz
uprzejmy i spróbuj przemyśleć pewien
problem  na co by się zdało twoje dobro, gdyby nie istniało zło i jak by wyglądała
ziemia, gdyby z niej zniknęły cienie? ). Dzięki Wolandowi Mistrz zyskuje spokój.
Zwracamy uwagę na motto z Fausta, którym Bułhakow poprzedził powieść:
 . ..Więc kimże w końcu jesteś?
 Jam częścią tej siły,
która wiecznie zła pragnąc,
wiecznie czyni dobro .
Woland, zajmując mieszkanie Berlioza, paradoksalnie je udomowił ( W sypialni
Wolanda wszystko było tak, jak przed balem. Woland siedział w nocnej koszuli
na łóżku, Hella nie nacierała mu już nogi, lecz nakrywała do kolacji stół, na którym
przedtem grali w szachy ). Tu się odbywa bal i tu Małgorzata odzyskuje Mistrza.
Nie szatan, ale sam człowiek jest odpowiedzialny za zło. Ale człowiek jest też
zdolny do dobra. Przed potępieniem ocala go miłosierdzie (Małgorzata uwalnia od
cierpienia Fridę i Poncjusza Piłata).
3. Praca domowa.
Napisz pracę: Mistrz i Małgorzata jako powieść o banalności zła, lub odpowiedz na
pytanie, czemu służy deformacja rzeczywistości w powieści Bułhakowa.
Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl