Instytut Energoelektryki Politechniki Wrocławskiej Instalacje elektryczne  wiadomości wstępne
Instalacja elektryczna  zespół urządzeń elektroenergetycznych, o
skoordynowanych parametrach, przeznaczonych do doprowadzenia energii
Instalacje elektryczne  wykład
elektrycznej z sieci rozdzielczej do odbiorników
Najważniejsze elementy funkcjonalne instalacji:
ELEMENTY FUKCJONALNE INSTALACJI
" przewody,
" aparaty zabezpieczające,
ELEKTRYCZNYCH NISKIEGO NAPI
CIA
" aparaty łączeniowe,
" urządzenia sterujące i pomiarowe,
" miejscowe z
ródła energii elektrycznej,
" odbiorniki.
Dr inż. Janusz Konieczny
Instalacje elektryczne:
" stanowią końcowy odcinek układu elektroenergetycznego
" muszą spełniać odpowiednie wymagania, gdyż są użytkowane na ogół przez
Wrocław 2012 osoby bez kwalifikacji w zakresie eksploatacji urządzeń elektrycznych
2
Instalacje elektryczne  wiadomości wstępne Instalacje elektryczne  wiadomości wstępne
Obwód instalacji elektrycznej  zespół elementów instalacji elektrycznej wspólnie
zasilanych i chronionych przed przetężeniami wspólnym zabezpieczeniem
Rys. Charakterystyczne elementy instalacji elektrycznej
Obwód rozdzielczy  obwód zasilający tablicę rozdzielczą.
w jednorodzinnym budynku mieszkalnym
Obwód odbiorczy  obwód zasilający odbiorniki energii elektrycznej lub gniazda
wtyczkowe.
Odbiornik  urządzenie elektryczne przeznaczone do przetwarzania energii
elektrycznej w inną formę energii, np. mechaniczną, cieplną, światło, itp.
3 4
Instalacje elektryczne  wiadomości wstępne Instalacje elektryczne  wiadomości wstępne
Rys. Charakterystyczne elementy instalacji elektrycznej w budynku wielorodzinnym
Wewnętrzna linia zasilająca (wlz, WLZ)  obwód elektryczny zasilający tablice
Rys. Charakterystyczne elementy instalacji
rozdzielcze (rozdzielnice), z których są zasilane kolejne obwody odbiorcze.
elektrycznej budynku jednorodzinnego
5 6
Elementy instalacji  złącze Elementy instalacji  złącze
Złącze instalacji elektrycznej  urządzenie, w którym następuje
połączenie sieci rozdzielczej z instalacją odbiorcy (poprzez przyłącze).
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie:
" powinno umożliwiać odłączenie instalacji elektrycznej budynku od sieci
zasilającej,
" powinno być usytuowane w miejscu dostępnym dla dozoru i obsługi,
" powinno być zabezpieczone przed uszkodzeniami, wpływami
atmosferycznymi oraz ingerencją osób niepowołanych.
Rys. Złącze napowietrzne
Rys. Złącze kablowe
7 8
Elementy instalacji  złącze Elementy instalacji  rozdzielnice
Rozdzielnica  zespół urządzeń elektroenergetycznych przeznaczonych do
rozdziału energii elektrycznej, do łączenia i zabezpieczenia linii oraz
obwodów zasilających i odbiorczych.
Rozdzielnia  wydzielone pomieszczenie, zespół pomieszczeń lub teren,
gdzie znajduje się rozdzielnica.
Podstawowe elementy składowe rozdzielnicy:
1. szyny zbiorcze,
2. aparatura rozdzielcza, zabezpieczeniowa,
3. oprzyrządowanie pomiarowe, sterownicze i sygnalizacyjne,
4. połączenia elektryczne,
5. elementy izolacyjne,
6. konstrukcja mechaniczna i osłony.
Rys. Układy połączeń złączy kablowych:
a) złącze pojedyncze końcowe,
Pole rozdzielnicy  część rozdzielnicy grupująca zestaw aparatów
b) złącze pojedyncze przelotowe,
przeznaczonych do określonych zadań (np. pole zasilające, odbiorcze,
c) złącze pojedyncze przelotowe umożliwiające sekcjonowanie sieci,
pomiarowe, sprzęgłowe i in.).
d) złącze podwójne,
e) złącze podwójne dwuprzelotowe z zasilaniem rezerwowym
9 10
Klasyfikacja rozdzielnic Instalacje elektryczne  rozdzielnica główna RG
Rozdzielnica główna (RG):
" pierwsza rozdzielnica, w której następuje podział instalacji budynku na
obwody lub linie WLZ
" umieszczana zazwyczaj na parterze budynku lub w piwnicy  możliwie
blisko złącza
" w budynkach jednorodzinnych: RG jest równocześnie rozdzielnicą
mieszkaniową
" w budynkach wielorodzinnych: z RG zasilane są wewnętrzne linie
zasilające i obwody potrzeb ogólnych budynku (np. wind, hydroforni,
oświetlenia klatek schodowych, oświetlenia ewakuacyjnego, domofonów,
telewizji zbiorowej, sygnalizacji, systemów informatycznych itp.)
" rozmiar i wyposażenie RG zależy od liczby zasilanych obwodów (od
wielkości budynku i jego wyposażenia elektrycznego)
" liczba WLZ zależy od liczby mieszkań, ich mocy zapotrzebowanej i
odległości rozdzielnic mieszkaniowych od rozdzielnicy głównej
11 12
Rozdzielnice tablicowe Rozdzielnice skrzynkowe
Skrzynki:
" żeliwne (S),
" blaszane (SKb),
" z tw. sztucznych (Z, INS)
Rys. Przykładowe rozdzielnice mieszkaniowe tablicowe
Rys. Skrzynki rozdzielnic skrzynkowych
Rys. Przykładowa rozdzielnica budowlana tablicowa
13 14
Rozdzielnice skrzynkowe Rozdzielnice skrzynkowe
Rys. Rozdzielnica systemu Mi do 400 A, 690 V AC (Hensel Polska) i rozmiary skrzynek
Rys. Przykładowe rozwiązania rozdzielnic skrzynkowych z tworzyw sztucznych:
a) rozdzielnica systemu INS (prod. ABB) w wykonaniu ruchomym, 200-1000A, 1000 V AC,
b) rozdzielnica systemu Mi do 400 A, 690 V AC (Hensel Polska) do mocowania na ścianie
15 16
Rozdzielnice szafowe Rozdzielnice szafowe
Rys. Przykładowy widok elewacji i przedziałów rozdzielnicy szafowej
Rys. Rozdzielnica szafowa
dwuczłonowa typu ZMR
17 18
Rozdzielnice szafowe Rozdzielnice szafowe
Rys. Rozdzielnica szafowa dwuczłonowa
typu UNIBLOK
Rys. Rozdzielnica szafowa jednoczłonowa typu ZUR
Rys. Przykłady modułów wysuwnych
19 20
Instalacje elektryczne  rozdzielnica główna RG Instalacje elektryczne  łączniki
A
ączniki - urządzenia elektromechaniczne, elektromagnetyczne,
elektroniczne lub budowy mieszanej, przeznaczone do wykonywania
określonych czynności łączeniowych w obwodach sieci i instalacji
elektrycznych.
Tabela. Klasyfikacja łączników ze względu na przeznaczenie i zdolność łączeniową
Typ łącznika Przeznaczenie
izolacyjny do sporadycznego zamykania lub otwierania obwodów w stanie
(odłącznik) bezprądowym lub przy prądach o niewielkiej wartości
roboczy do załączania i wyłączania obwodów obciążonych prądami
(rozłącznik) roboczymi
zwarciowy do załączania i wyłączania obwodów obciążonych prądami
(wyłącznik) roboczymi i zwarciowymi
do sterowania pracą odbiorników (m.in. silników) charakt. się dużą
Rys. Przykład rozdzielnicy głównej do zasilania budynków mieszkalnych
manewrowy
trwałością mechaniczną i łączeniową (znaczna częstość łączeń)
5 - kondygnacyjnych
bezpiecznik do przerywania prądów zwarciowych i przeciążeniowych
21 22
Instalacje elektryczne  łączniki Podstawowe parametry łączników
Grupa Typ Zastosowanie Napięcie znamionowe UN - wartość skuteczna napięcia międzyprzewodowego, na którą
została zbudowana izolacja łącznika
A
ączniki gniazda i wtyczki łączniki izolacyjne, łączniki robocze
wtykowe Prąd znamionowy ciągły IN - największa skuteczna wartość prądu, który może płynąć przez
tor prądowy łącznika w dowolnie długim czasie, w określonej temperaturze otoczenia
A
ączniki ręczne puszkowe łączniki w instalacjach, gł. w obwodach ośw.
(zazwyczaj 30�C) i określonych warunkach chłodzenia
warstwowe, łączniki robocze, rozdzielcze i manewrowe
Prąd znamionowy wyłączalny (zdolność wyłączania) - największa skuteczna wartość
krzywkowe
prądu, którą łącznik może prawidłowo przerwać określoną ilość razy, w określonych
drążkowe nożowe lub dociskowe: natablicowe, zatablicowe
warunkach, pozostając zdatnym do dalszej pracy (wym. ostatnie nie dotyczy bezpieczników)
A
ączniki instalacyjne łączniki rozdzielcze, zabezpieczenia przetężeniowe w instalacjach
Prąd znamionowy załączalny - największa chwilowa wartość prądu, którą łącznik w
samoczynne -
określonych warunkach może załączyć bez trwałego szczepienia styków oraz bez innych
silnikowe łączniki robocze, zabezpieczenia przetężeniowe w obwodach
wyłączniki
odbiorczych, gł. z silnikami skutków powodujących niezdatność łącznika do pracy
zwarciowe łączniki rozdzielcze, robocze i zwarciowe, zabezpieczenia Prąd znamionowy szczytowy - największy prąd szczytowy (udarowy), który występując w
przetężeniowe w różnych warunkach łączniku przy zamkniętych zestykach łącznika nie spowoduje trwałego szczepienia się styków,
uszkodzeń mechanicznych lub uszkodzeń izolacji
ograniczające łączniki rozdzielcze, robocze i zwarciowe przy bardzo dużych
prądach zwarciowych
Trwałość mechaniczna - liczba cykli przedstawieniowych, którą nie obciążony prądem łącznik
może wykonać, pozostając w dalszym ciągu zdatnym do pracy (nie dotyczy bezpieczników)
różnicowoprądowe łączniki robocze, zabezpieczenia przeciwporażeniowe i
przetężeniowe w instalacjach i obwodach odbiorczych
Trwałość łączeniowa - liczba cykli łączeniowych, którą można wykonać łącznikiem z
określoną częstością łączeń w określonym układzie probierczym, bez przekroczenia
A
ączniki styczniki łączniki manewrowe, zabezpieczenia przeciążeniowe, głównie w
dopuszczalnego zużycia elementów łącznika (nie dotyczy bezpieczników)
samoczynne - obwodach instalacji przemysłowych o dużej częstości łączeń
stycznikowe
Znamionowa częstość łączeń - liczba cykli łączeniowych w określonym czasie (najczęściej 1
Bezpieczniki instalacyjne, zabezpieczenia przetężeniowe w liniach zasilających, instalacjach i godz.), przy której łącznik nie powinien ulec uszkodzeniu przed wykonaniem liczby cykli
przemysłowe obwodach odbiorczych - siłowych i oświetleniowych wyznaczonych przez trwałość łączeniową i mechaniczną (nie dotyczy bezpieczników).
23 24
Wartość chwilowa, wartość skuteczna Instalacje elektryczne  łączniki
Wartość skuteczna prądu przemiennego (RMS - Root Mean Square  średnia
kwadratowa)  taka wartość prądu stałego, która w ciągu czasu równego okresowi
prądu przemiennego spowoduje ten sam efekt cieplny, co dany sygnał prądu
przemiennego.
Dla sygnału sinusoidalnego o wartości maksymalnej Imax zachodzi zależność:
Rys. Gniazdo wtyczkowe trójbiegunowe
bryzgoszczelne natynkowe
25 26
Instalacje elektryczne  łączniki Instalacje elektryczne  łączniki
Rys. Gniazda wtyczkowe:
d) przemysłowe 3-biegnowe w obudowie żeliwnej
e) 3-biegnowe natynkowe
Rys. A
ączniki puszkowe klawiszowe
Rys. A
ączniki krzywkowe
Rys. A
ącznik warstwowy szczękowy
27 28
Instalacje elektryczne  łączniki Instalacje elektryczne  łączniki
Rys. Wyłączniki różnicowoprądowe
Rys. Bezpieczniki instalacyjne i bezpieczniki mocy
Rys. Wyłączniki instalacyjne
29 30