2. Portret człowieka wyłaniający się z bajek I. Krasickiego. Opis portretu oprzeć na interpretacji wybranych bajek poety.

Bajki Krasickiego obejmują 179 utworów zebranych w dwóch tomach.. Są one uniwersalne, poeta wyraził w nich poglądy racjonalistyczne i refleksyjnie spojrzał na życie oraz otaczający go świat. Przedstawił wiele aspektów rzeczywistości XVIII-wiecznej Polski. Wyśmiewał liczne wady ludzkie: głupotę, pychę, zarozumiałość, lekkomyślność, naiwność, skłonność do przesady, fałszywą pobożność, służalczość, tanie pochlebstwo. Nie brakuje w tym zbiorze bajek uwrażliwiających odbiorcę na wszelkie przejawy tyranii i despotyzmu ze strony władców, krytykujących prywatę i chciwość ludzi. Bajka jest utworem krótkim, którego bohaterami są zazwyczaj zwierzęta lub przedmioty, wstępujące jako maski typów ludzkich. Pod ich postaciami ukazani są ludzie i prawdy ogólne mówiące o ich charakterach, słabościach, często głupocie. We "Wstępie do bajek" Krasicki podaje szereg przypadkowych osób o określonym wieku, majętności, zawodzie, stanowisku i pozycji społecznej. Ludzie ci nie mają wad. Tworzą rzekome społeczeństwo idealne. Jednak po tych wyliczeniach następuje zaskakująca zmiana - sugestia, że jest to tylko bajka, a wiec nie można jej traktować poważnie. Pointa wskazuje na sceptycyzm autora, bezradność, ironię. Bajka "Szczur i kot" w sposób bardzo wyraźny i jednoznaczny atakuje i ośmiesza ludzką pychę. Opowiadający wszystkim dookoła o własnej wspaniałości szczur kojarzy się z zarozumialstwem i pychą. Szczur popada w samouwielbienie i wyniosłość i zapomina o swoim odwiecznym wrogu - kocie. Kot wykorzystuje chwilę, w której szczur zakrztusił się dymem kadzideł i dopada szczura, dusi na śmierć. Szczur jest więc uosobieniem ludzkiej pychy, źle pojętej dumy i zbytniego zadufania w sobie, a kot - sprytu, bezwzględności i drapieżności. Morał bajki jest oczywisty: w życiu należy się kierować skromnością i pokorą, ponieważ nigdy nie jest się tak silnym, aby nie trafić na silniejszego. "Ptaszki w klatce" to utwór o dwóch czyżykach, z których młodszy urodził się już w klatce i nie zna smaku wolności. W klatce ma wszelkie wygody, nie cierpi głodu ani zimna, akceptuje tę rzeczywistość. Z życiem w niewoli nie może pogodzić się stary czyżyk. Tak samo w czasach Krasickiego działo się z ludźmi. Polacy, którzy żyli w wolnym kraju, pamiętają czasy sprzed 1772 roku i nie akceptują żadnej formy zniewolenia. Młodzi zdają się zupełnie ich nie rozumieć. Bajka "Malarze" jest bardzo krótka, zwięzła, lecz bardzo wymowna w treści. Krasicki zestawia w niej na zasadzie kontrastu sylwetki dwóch malarzy portrecistów. Pierwszy z nich, Piotr, był malarzem dobrym, jednak całe życie spędził w ubóstwie. Drugi, Jan, malował źle, ale pławił się w luksusie. Ostatni wers bajki wyjaśnia przyczynę: "Piotr malował podobne, Jan piękniejsze twarze". Morał ten wyraża ogólna prawdę, że ludzie tak bardzo są spragnieni pochwał i pochlebstw, że wręcz nie mogą się obejść bez lizusów. Pochlebcy natomiast znajdują się w życiu w o wiele lepszej sytuacji niż ludzie uczciwi i prawdomówni. Prawda bowiem jest dla wielu nieprzyjemna, wolą słuchać kłamstw, byle tylko miłych. W bajce "Dewotka" Krasicki piętnuje i wyśmiewa religijną obłudę i fałsz moralny społeczeństwa. Tytułowa bohaterka uprawia pobożność na pokaz, a w duszy ma złość i nienawiść do bliźniego. Dewotka potrafi jednocześnie modlić się i bić bezlitośnie swoją służącą. W ostatnim wersie poeta daje wyraz swojej dezaprobacie dla takiej postawy. Krasicki ukazał w swych bajkach człowieka jako istotę błądzącą i ulegającą na każdym kroku złu, zaś świat, w którym ten człowiek żyje, jest przychylny dla tych wszystkich, którzy nie liczą się w swym postępowaniu z zasadami sprawiedliwości i prawa. Nakreślony w bajkach obraz człowieka jest odległy od optymizmu. Zdominowanie go przez siłę, chciwość, pychę i głupotę może jedynie przygnębiać i zmuszać do refleksji.