Projekty AVT
P
r
o
j
e
k
t
y
A
V
T
Przełącznik sensorowy
Opisany układ jest przełącznikiem
dwustanowym (przerzutnikiem bistabil-
nym). Zasadniczo do sterowania służą
dwa przyciski ZAA

CZ/WYA

CZ. Ze
względu na bardzo dużą czułość wejść
przełączających, nie jest konieczne stoso-
wanie przycisków - wystarczy dotknąć od-
powiednie pole kontaktowe. Dlatego przez rezystor R1 spowoduje otwarcie, padku może być umieszczona albo od strony
układ w pełni zasługuje na miano prze- a nawet nasycenie tranzystora T1. Tranzy- druku, albo od strony opisu. Duże okrągłe po-
łącznika sensorowego. stor T1 zewrze do masy bazę tranzystora le na środku płytki to kontakt minusa zasilania.
Układ może pełnić rolę prościutkiej za- T2. Tranzystor T2 na pewno przestanie Z wybranej strony trzeba wlutować
bawki, ale może też być wbudowany do przewodzić, co spowoduje zanik prądu ko- druty - zwory do minusa i plusa zasilania.
jakiegoś większego urządzenia i pełnić ro- lektora i wyłączenie także tranzystora T3. Podczas montażu elementów SMD
lę bloku sterującego. Dioda LED zgaśnie, a w punkcie A napię- płytka powinna być sztywno zamocowa-
Model pokazany na fotografii zasilany cie spadnie do zera. Potencjał masy zosta- na niemal na wysokości oczu. Kolejność
jest napięciem 3V, jednak nic nie stoi na nie podany na bazę T2 przez rezystor R3 montażu jest dowolna. Układ zmontowa-
przeszkodzie, by zwiększyć napięcie zasi- i tranzystory T2, T3 pozostaną zatkane aż ny bezbłędnie ze sprawnych elementów
lania nawet do 15...20V. do naciśnięcia przycisku S2. nie wymaga uruchomiania i od razu bę-
Rezystor R5 ogranicza prąd diody LED. dzie pracował poprawnie.
Opis układu Przy wyższych napięciach zasilania należy Jak podano, przyciski microswitch nie
Schemat ideowy układu znajduje się zwiększyć, by nie przeciążyć diody LED. są niezbędne. Układ ma tak dużą czułość,
r
y
s
u
n
k
u
6
na rysunku 6. Główny obwód tworzą tran- Rezystor R6 jest niezbędny do prawidłowej że całkowicie wystarcza dotknięcie pal-
pracy układu - bez cem pól kontaktowych na płytce.
niego napięcie
w punkcie A nie mo-
głoby spaść do zera
przy wyłączeniu
tranzystorów. Trze-
ba pamiętać, że
przez zatkane tran-
zystory płyną jakieś
maleńkie prądy ze-
rowe (rzędu nano-
amperów), a wypad-
kowe wzmocnienie
obu tranzystorów
może przekroczyć
100000. Ponadto
Rys. 7. Schemat montażowy
R
y
s
.
7
.
S
c
h
e
m
a
t
m
o
n
t
a
ż
o
w
y
Rys. 6. Schemat ideowy przełącznika należy liczyć się
R
y
s
.
6
.
S
c
h
e
m
a
t
i
d
e
o
w
y
p
r
z
e
ł
ą
c
z
n
i
k
a
z prądami upływu, zwłaszcza po pewnym
zystory T2, T3. Tworzą one właściwy czasie. Z tych względów rezystor R6 o war-
Wykaz elementów
przerzutnik bistabilny, czyli mający dwa tości 1...10k&! jest niezbędny.
przełącznika sensorowego
stany stabilne. W wersji podstawowej, jedynym zada-
Uruchomienie przycisku S2 (wystarczy niem układu jest zapalanie i gaszenie dio- D1. . . . . . . . . LED czerwona 3mm
R1-R3 . . . . . . 100k&! SMD (6szt)
dotknąć palcem pola kontaktowe) spowo- dy LED. W praktycznych układach można
R4. . . . . . . . . 10k&! SMD (2szt)
duje przepływ niewielkiego prądu przez re- wykorzystać dodatkowe wyjście, czyli
R5. . . . . . . . . 47&! (51&!) SMD (2szt)
zystor R2 i obwód bazy T2. Tranzystor T2 punkty A, B. Wydajność tego wyjścia jest
R6. . . . . . . . . 1k&! SMD (2szt)
zostanie otwarty, popłynie też prąd przez znaczna; wynosi na pewno kilka miliampe-
T1,T2 . . . . . . tranzystor NPN SMD (4szt)
rezystor R4 i bazę tranzystora T3, który rów. Gdyby okazała się za mała, można
T3 . . . . . . . . . tranzystor PNP SMD (2szt)
również się otworzy i spowoduje przepływ zmniejszyć wartość R4 do 1...4,7k&!. S1,S2 . . . . . . microswitch
płytka drukowana
prądu przez rezystor R3. Prąd ten spowo-
stop lutowniczy (cyna) o średnicy 0,5mm
duje ciągłe przewodzenie tranzystorów Montaż i uruchomienie
BT1. . . . . . . . bateria CR2032
T2, T3 i zaświecenie diody LED. Układ można zmontować na płytce poka-
Uwaga! Bateria nie wchodzi w skład kitu
r
y
s
u
n
k
u
7
Stan taki będzie trwał aż do uruchomie- zanej na rysunku 7. W pierwszej kolejności
AVT-2377.
nia przycisku S1 (dotknięcia palcem pól trzeba się zdecydować, po której stronie płyt-
kontaktowych). Niewielki prąd płynący ki będzie umieszczona bateria. W tym przy-
18 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 8/99