Opieka pielęgniarska nad chorym unieruchomionym
Unieruchomienie
To fizyczne ograniczenie aktywności całego ciała lub poszczególnych jego części w zakresie:
żð zmiany pozycji w łóżku,
żð obracania siÄ™,
żð siadania,
żð wstawania z łóżka,
żð chodzenia.
Przyczyny unieruchomienia
żð Choroby neurologiczne:
- choroba Alzheimera
- choroba Parkinsona
- stwardnienie rozsiane
- miastenia
żð Ciężkie urazy OUN
- uszkodzenie rdzenia kręgowego
żð Choroby ukÅ‚adu sercowo-naczyniowego:
- udary mózgu
- zawał mięśnia sercowego
żð Schorzenia ukÅ‚adu kostno-stawowego:
- osteoporoza
- zwyrodnienie stawów
- złamania szyjki kości udowej
- urazy
żð Choroby ukÅ‚adu oddechowego:
- POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc)
- zapalenie płuc
żð DziaÅ‚anie niektórych leków:
- neuroleptyki
- leki uspokajajÄ…ce
Długotrwałe przebywanie pacjenta w łóżku i brak aktywności ruchowej prowadzi do pogorszenia
wydolności czynnościowej wielu układów i powstania objawów określanych mianem:  ZESPOA
U
UNIERUCHOMIENIA
Zmiany kliniczne związane z długotrwałym przebywaniem w pozycji leżącej obejmują:
żð Stawy- atrofia struktur stawowych, przykurcz,
żð Mięśnie- atrofia bÄ™dÄ…ca wynikiem choroby i braku aktywnoÅ›ci fizycznej
żð KoÅ›ci- atrofia, osteoporoza, zÅ‚amania
żð Serce:
- zmniejszenie rezerwy sercowej,
- objętości wyrzutowej,
- spoczynkowa powysiłkowa tachykardia
żð UkÅ‚ad sercowo-naczyniowy:
- zwiększenie lepkości krwi,
- obniżenie ciśnienia w odpowiedzi na bodziec ortostatyczny
- zakrzepowe zapalenie żył
żð PÅ‚uca- zatory pÅ‚ucne, niedodma, zapalenie pÅ‚uc
żð UkÅ‚ad moczowy- infekcje, kamica
żð UkÅ‚ad pokarmowy- anoreksja, niedożywienie, zaparcia
żð Skóra- atrofia( zanik skóry), odleżyny
żð Stany psychiczne- lÄ™ki, niepokój, agresja, depresja, dezorientacja
Główne następstwa unieruchomienia
żð Odleżyny
żð Odparzenia
żð Przykurcze
żð Zaniki mięśniowe
żð Zakrzepowe zapalenie żyÅ‚
żð Zapalenie pÅ‚uc
żð Zakażenia ukÅ‚adu moczowego
żð Zaparcia
Odparzenia
Powstają w wyniku niezachowania higieny ciała w miejscach, gdzie dwie powierzchnie ciała
narażone są na ocieranie się o siebie.
Miejsca narażone na odparzenia
żð Pod i miÄ™dzy palcami
żð W pachwinach
żð W szparze poÅ›ladkowej
żð MiÄ™dzy faÅ‚dami powÅ‚ok brzusznych
żð Pod piersiami
żð Pod workiem mosznowym
Objawy odparzenia:
żð Zaczerwienienie
żð ObrzÄ™k
żð Przerwanie ciÄ…gÅ‚oÅ›ci naskórka
żð Wilgotna, szorstka skóra
żð Ból
Działania pielęgniarskie zapobiegające odparzeniom:
żð DokÅ‚adne mycie skóry ciepÅ‚Ä… wodÄ… z dodatkiem delikatnych Å›rodków myjÄ…cych
żð Staranne osuszanie skóry po wykonaniu toalety ciaÅ‚a (unikanie pocierania)
żð Stosowanie kosmetyków pochÅ‚aniajÄ…cych pot
żð Zaopatrzenie chorego w przewiewnÄ…, bezszwowÄ… bieliznÄ™
żð Odzież chorego powinna być wykonana z naturalnych tkanin, tj. baweÅ‚na, len, jedwab
żð CzÄ™sta zmiana i używanie dobrej jakoÅ›ci poÅ›cieli
żð Unikanie przegrzania chorego
żð Wystawianie miejsc narażonych na dziaÅ‚anie Å›wieżego powietrza (wietrzyć skórÄ™ przez ok.15
min, 3-4 razy dziennie)
żð Jeżeli pacjent jest zaopatrzony w pampersa należy zmieniać go regularnie
Przykurcze
żð Codzienne wykonywanie ćwiczeÅ„ czynnych lub biernych, obejmujÄ…cych wszystkie stawy koÅ„czyn
dolnych i górnych
żð RozciÄ…ganie mięśni pacjenta w sposób pÅ‚ynny, nie szarpiÄ…cy. Chory nie może odczuwać bólu
żð Motywowanie pacjenta do ćwiczeÅ„
żð Edukacja rodziny chorego
żð Stosowanie pozycji zapobiegajÄ…cych powstawaniu lub pogÅ‚Ä™bianiu siÄ™ przykurczy
Zalecane jest wykonanie co 4-5 godzin 5 pełnych ruchów w zagrożonych przykurczami stawach:
żð ruch odwiedzenia i przywodzenia oraz ruchy rotacyjne w stawach ramiennych
żð zginanie i prostowanie oraz ruchy rotacyjne w nadgarstkach
żð zginanie i prostowanie koÅ„czyn dolnych w stawach biodrowych i kolanowych
żð odwodzenie i przywodzenie koÅ„czyn dolnych
żð zginanie i prostowanie stóp oraz palców stóp
żð skrÄ™ty w stawie skokowym
żð odwracanie na boki
Zaniki mięśniowe
Wskutek unieruchomienia dochodzi do postępującej utraty siły mięśniowej (ok. 20% na tydzień).
Najbardziej narażone na ujemne skutki tego stanu są mięśnie kończyn dolnych.
Działania pielęgniarskie w ramach profilaktyki:
1)Stosowanie ćwiczeń:
żð Biernych- wykonywane przez pielÄ™gniarkÄ™ bez udziaÅ‚u chorego
żð Czynnych- wykonywane przez chorego na polecenie pielÄ™gniarki
żð Czynno-biernych- część ruchu wykonuje pielÄ™gniarka przy czynnym udziale chorego
żð Izometrycznych- do wzrostu napiÄ™cia mięśniowego dochodzi bez wykonania ruchu.
2) Stopniowa pionizacja chorego
żð Nauka obracania siÄ™ na boki i przesuwanie siÄ™ w łóżku
żð Nauka samodzielnego siadania z i bez podparcia
żð Siadanie ze spuszczonymi nogami
żð Nauka przechodzenia z łóżka na krzesÅ‚o
żð Pionizacja przyłóżkowa
żð Próba wykonania kilku kroków
żð Spacer wokół łóżka
U osób znacznie osłabionych można wykorzystać sprzęt ortopedyczny, podpórki dwukołowe,
balkoniki, kule Å‚okciowe.
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa =Inaczej zakrzepica żył głębokich. To stan chorobowy polegający
na powstaniu zakrzepu (skrzepliny) w układzie żył głębokich, najczęściej kończyn dolnych
Wczesne objawy zakrzepicy
żð ZwiÄ™kszone ocieplenie
żð Zaczerwienienie
żð ObrzÄ™k koÅ„czyny
żð Ból
żð Uczucie ciężkoÅ›ci
żð Mrowienie w koÅ„czynach
Działania pielęgniarskie podejmowane w ramach profilaktyki
żð Systematyczne ćwiczenia oddechowe polegajÄ…ce na wykonywaniu gÅ‚Ä™bokich wdechów i
wydechów tak, aby wszystkie obszary płuc były regularnie wentylowane
żð Wyższe uÅ‚ożenie koÅ„czyn dolnych, jednak bez waÅ‚ków podkolanowych, aby nie tamować
odpływu krwi żylnej.
żð W przypadku wystÄ…pienia tego objawu zaleca siÄ™ wyższe uÅ‚ożenie chorej koÅ„czyny,
wykonywanie chłodnych okładów z Altacetu i obserwację kończyny w kierunku stanu zapalnego.
żð Pobudzenie pompy mięśniowej przez specjalne ćwiczenia koÅ„czyn dolnych polegajÄ…cych na:
- obracaniu stopami,
- podnoszeniu i obniżaniu stopy,
- skurczu i rozkurczu mięśni podudzi
- masażu ruchami kolistymi stóp i podudzi przy pomocy szczotki (zawsze w kierunku serca)
żð Wytwarzanie zewnÄ™trznego ucisku żyÅ‚ koÅ„czyn dolnych poprzez:
- zakładanie opasek elastycznych (dzięki uciskowi żył powierzchniowych przez opaski
przywrócone są w krążeniu żylnym warunki zbliżone do prawidłowych oraz zwiększa się szybkość
przepływu krwi żylnej w żyłach głębokich)
Zasady zakładania opaski uciskowej:
żð OpaskÄ™ zakÅ‚ada siÄ™ tylko w pozycji leżącej, koÅ„czyna dolna powinna być tak ustawiona, aby
stopa znajdowała się pod kątem prostym w stosunku do podudzia
żð OpaskÄ™ zakÅ‚ada siÄ™ spiralnie od podstawy stopy do pachwiny, stosujÄ…c obwoje spiralne lub
kłosowe zaginane wstępujące, a w okolicy stawu kolanowego i skokowego- opatrunek żółwiowy
rozbieżny
żð Opaska powinna przylegać Å›ciÅ›le do koÅ„czyny
żð OpaskÄ™ należy zmieniać 2 razy dziennie, kontrolujÄ…c przy tym stan skóry w miejscu ucisku,
zwracając szczególną uwagę na ewentualne zaczerwienienia, obrzęki oraz stan ukrwienia palców
kończyny dolnej
Przeciwwskazania do stosowania opasek uciskowych
żð Zaburzenia ukrwienia tÄ™tniczego
żð Zakażenia skóry (np.: róża)
żð Åšwieża zakrzepica żylna
żð Stosowanie poÅ„czoch przeciwzakrzepowych powodujÄ…cych przyspieszenie przepÅ‚ywu krwi w
żyłach podudzi
żð Rozmiar poÅ„czoch jest dobierany indywidualnie na podstawie wymiaru obwodu Å‚ydki i uda
(pomiaru dokonuje się rano w pozycji leżącej) oraz długości kończyny od pięty do fałdu
pośladkowego
Zapalenie płuc
Definicja (WHO)
Ostra choroba miąższu płucnego i/lub tkanki śródmiąższowej przebiegająca z charakterystycznymi
objawami klinicznymi i radiologicznymi.
Działania pielęgniarskie zapobiegające rozwojowi zapalenia płuc:
żð regularna zmiana pozycji -czÄ™stotliwość dostosowana indywidualnie (nie rzadziej niż co 2-3
godziny)
żð ukÅ‚adanie gÅ‚owy ze zwróceniem pod kÄ…tem 30° w bok w celu unikniÄ™cia zapadania siÄ™ jÄ™zyka
żð nacieranie, oklepywanie i masaż klatki piersiowej
żð ćwiczenia oddechowe, odkasÅ‚ywanie
żð zapewnianie wÅ‚aÅ›ciwego mikroklimatu (temperatura 18-20°C, wilgotność 50-60% poprzez
zastosowanie nawilżaczy, wietrzenie)
żð poprawa odpornoÅ›ci chorego: podawanie witaminy C, dieta bogatobiaÅ‚kowa, zwiÄ™kszenie
podaży owoców i warzyw
żð zastosowanie lekkiego okrycia pacjenta, luz
nej, przewiewnej, wchłaniającej pot bielizny osobistej
Ćwiczenia oddechowe
Istotę kinezyterapii oddechowej stanowią ćwiczenia mięśni oddechowych:
żð przepony
żð mięśni miÄ™dzyżebrowych zewnÄ™trznych
żð mięśni brzucha
Celem ćwiczeń oddechowych jest POPRAWA CZYNNOŚCI UKA
ADU ODDECHOWEGO poprzez:
żð utrzymanie prawidÅ‚owej wentylacji pÅ‚uc
żð zwiÄ™kszenie ruchomoÅ›ci klatki piersiowej
żð zwiÄ™kszenie siÅ‚y mięśni oddechowych
żð pobudzenie do efektywnego kaszlu
Zakażenia układu moczowego
To powikłanie unieruchomienia wynikające z zaburzeń mikcji, defekacji i błędów higienicznych. Może
doprowadzić do niewydolności nerek lub nawet posocznicy.
Działania pielęgniarskie podejmowane w ramach profilaktyki
1. Wytwarzanie u chorego nawyku regularnych mikcji, bez wielogodzinnego przetrzymywania moczu
w pęcherzu
2. Obfite pojenie doustnie lub przez sondÄ™
3. Zachowanie higieny ujścia cewki moczowej pacjenta
żð stosowanie pÅ‚ynów do higieny
intymnej zamiast mydła
żð dokÅ‚adne podmywanie
(u kobiet wykonywanie ruchów w kierunku od przodu do tyłu)
żð stosowanie bielizny z naturalnych tkanin, np. baweÅ‚ny czy mikrofibry. Nie powinna być ona zbyt
obcisła
4. Zakwaszanie moczu poprzez podawanie:
żð Witaminy C , Soków/herbatek z aronii , żurawiny, czarnej porzeczki
żð Wczesne uruchamianie pacjenta, sadzanie, zmiana pozycji
żð PrzepÅ‚ukiwanie pÄ™cherza roztworami leków przeciwbakteryjnych i przeciwgrzybiczych (na
zlecenie lekarza)
żð Nauka i motywowanie pacjenta do wykonywania ćwiczenia Kegla
żð . W przypadku problemów z oddaniem moczu zakÅ‚adanie cewnika Folley a (wymienianego co
dwa tygodnie)
żð Regularne badanie moczu z posiewem na zlecenie lekarza
żð Natychmiastowe wdrażanie antybiotykoterapii na zlecenie lekarza
Zaparcia - Zaparcie jest to oddawanie rzadziej niż co drugi dzień małych ilości, nadmiernie suchych,
twardych stolców.
Działania pielęgniarskie podejmowane w ramach profilaktyki
1. Przeprowadzenie z pacjentem wywiadu ukierunkowanego na:
żð dotychczasowe próby defekacji
żð czas trwania zaparcia
żð czÄ™stość wypróżnieÅ„, ilość, konsystencjÄ™, ksztaÅ‚t stolca
żð objawy towarzyszÄ…ce oddawaniu stolca
2. Badanie fizykalne brzucha w kierunku występowania twardych mas kałowych i wzdęcia brzucha,
osłuchiwanie perystaltyki jelit
3. Zastosowanie diety bogato resztkowej- zwiększenie ilości błonnika pokarmowego do 20/30 g na
dobÄ™, w kilku porcjach.
żð Podawanie choremu posiÅ‚ków regularnie, co 3-4 godziny
Podawanie:
żð owoców i warzyw: jabÅ‚ek, agrestu, poziomek, ogórków, winogron, suszone Å›liwki, rzepy,
buraków, rzodkiewek, pomidorów, szczawiu, roślin strączkowych, ziemniaków
żð Produktów zbożowych: kaszy gryczanej, jÄ™czmiennej, chleba razowego, chleba żytniego, otrÄ…b
żð ChÅ‚odnych pÅ‚ynów: wody, maÅ›lanki, kefiru, kompotu z suszonych Å›liwek
żð TÅ‚uszczów- masÅ‚a, oliwy z oliwek
żð Potraw gotowanych, gotowanych na parze lub pieczonych w folii.
Należy unikać potraw smażonych.
żð Podawanie choremu co najmniej 2 litrów pÅ‚ynów dziennie (woda, soki marchwiowe,
wielowarzywne, przecierowe owocowe, zielona herbata)
żð Wyeliminowanie z diety pacjenta warzyw wzdymajÄ…cych (fasola, groch, kapusta, cebula
żð Z jadÅ‚ospisu pacjenta należy wykluczyć kakao oraz czekoladÄ™
4. Zwiększenie aktywności ruchowej podczas leżenia w łóżku:
żð CzÄ™sta zmiana pozycji, ćwiczenia mięśni brzucha, ćwiczenia oddechowe
żð Masaż brzucha kilka razy dziennie: dÅ‚oniÄ… przez 2-3 minuty, z zastosowaniem ruchów
głaskających w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara
5. Stosowanie doustnych środków przeczyszczających:
żð Åšrodki torujÄ…ce (parafina pÅ‚ynna)
żð ZioÅ‚a (np.: Normosan, Normovit)
Na zlecenie lekarza:
żð Leki osomotyczne (Laktuloza, Normalac)
żð Leki drażniÄ…ce (Bisacodyl, czopki glicerynowe)
żð Pro kinetyki (Metoklopramid)
6. Wykonanie zabiegów dorektalnych
7. Dbanie o regularne wypróżnienia pacjenta
żð Motywowanie pacjenta do próby oddania stolca codziennie o tej samej porze
żð BezzwÅ‚oczne podawanie basenu na życzenie chorego
żð Codzienna ocena wypróżnieÅ„
8. Zapewnienie pacjentowi intymności i spokoju podczas defekacji
9. Zastosowanie ćwiczeń zwieracza zewnętrznego odbytu ( przez wytwarzanie wymuszonego parcia
na stolec)
Odleżyna  decubitus
To obszar miejscowej martwicy tkanek powstający na skutek ograniczenia lub przerwania krążenia z
powodu ucisku na naczynia krwionośne tkanek miękkich. Jest obszarem martwicy tkanek.
To uszkodzenie skóry i głębiej leżących tkanek, która powstaje w skutek długotrwałego
üð ucisku,
üð tarcia
lub obydwu czynników równocześnie.
Patomechanizm powstawania odleżyn warunkowany jest przez wiele czynników, jednak jako
podstawowe, a zarazem najistotniejsze, uznaje siÄ™:
" ciśnienie proste
" boczne siły ścinające
" tarcie
W świetle obecnych badań i dowodów nawet umiarkowany ucisk, nieprzekraczający granic
fizjologicznych, może spowodować uszkodzenie skóry, jeżeli się często powtarza. Zwraca się
uwagę na każde ciśnienie, o każdej wartości i każdym czasie trwania. W patogenezie odleżyn
ważne jest: zarówno długotrwałe działanie niskiego ciśnienia jak i nawet krótkotrwałe działanie
wysokiego ciśnienia. Jakkolwiek ciśnienie i siły ścinające są ciągle uznawane za główną przyczynę
uszkodzenia tkanek i powstawania odleżyn, to analiza ich roli oraz obecność i wpływ innych
czynników predysponujących, wskazuje na wieloczynnikowość i wielowymiarowość tego
procesu. Istnieje szereg zewnętrznych i wewnętrznych czynników predysponujących, które
zmniejszają indywidualną tolerancję skóry na działające siły.
CZYNNIKI ZEWN
TRZNE
SÄ… to pochodzÄ…ce z otoczenia pacjenta,
üð ciÅ›nienie proste,
üð tarcie
üð siÅ‚y Å›cinajÄ…ce,
üð stan skóry
CZYNNIKI WEWN
TRZNE
Są specyficzne dla indywidualnego chorego i upośledzają zdolność skóry do odpowiedzi na działające
siły, wpływając na
üð czucie,
üð przepÅ‚ywy tkankowe
üð i metabolizm skóry.
Należą do nich:
Øð stan zdrowia i odżywienia,
Øð typ budowy ciaÅ‚a,
Øð ruchomość,
Øð nietrzymanie moczu i stolca,
Øð czynniki neurologiczne, np. zaburzenia czucia,
Øð czynniki naczyniowe, np. cukrzyca i miażdżyca.
Czynniki sprzyjające rozwojowi odleżyn
Można je podzielić na te które są:
1. bezpośrednio związane są z osobą pacjenta:
2. wynikające z poziomu świadczonych usług (personel)
3. sprzęt
Miejsca szczególnie narażone na odleżyny. Odleżyny tworzą się głównie tam, gdzie skóra i znajdująca
się pod nią tkanka są blisko kości, okolice
qð koÅ›ci krzyżowej,
qð koÅ›ci ogonowej,
qð poÅ›ladków,
qð na piÄ™tach
qð biodrach;
w stanach ciężkich nawet na
qð ramionach,
qð kostkach
qð kolanach.
STOPNIE ODLEZYN
Stopien I - BlednÄ…ce zaczerwienienie reaktywne przekrwienie i zaczerwienienie, odwracalne.
Lekki ucisk palcem powoduje zblednięcie zaczerwienienia, co wskazuje na to, że mikrokrążenie jest
jeszcze nieuszkodzone
Stopień II - Nieblednące zaczerwienienie rumień utrzymuje sie po zniesieniu ucisku.
Spowodowane jest :
żð uszkodzeniem mikrokrążenia,
żð zapaleniem
żð obrzÄ™kiem tkanek.
Może pojawić się powierzchniowy obrzęk, uszkodzenia naskórka i pęcherze. Zwykle towarzyszy temu
ból
Stopien III - Uszkodzenie pełnej grubości skóry do granicy z tkanką podskórną.
Brzegi rany są dobrze odgraniczone, otoczone obrzękiem i rumieniem. Dno rany jest wypełnione
czerwoną ziarniną lub żółtymi masami rozpadających się tkanek.
Stopien IV - Martwica tkanki tłuszczowej spowodowana jest zapaleniem , zakrzepicą małych naczyń.
Brzeg odleżyny jest zwykle dobrze odgraniczony, lecz martwica może także dotyczyć tkanek
otaczających. Dno może być pokryte czarną martwicą.
Stopien V - Zniszczenie może także obejmować
qð stawy
qð koÅ›ci.
Powstają jamy mogące się komunikować między sobą. W ranie znajdują się rozpadające masy się
tkanek i czarna martwica
Òð Typy odleżyn: zwykÅ‚e  okres wyleczenie okoÅ‚o 6 tygodni, nie ma zaburzeÅ„ ukrwienia, różnica
między obszarem odleżyny a otaczającą skórą około 2,5 0C
Òð miażdżycowe  wyleczenie 16 tygodni, zaburzenia ukrwienia, różnica 1 0C lub mniej
Òð terminalne  u ludzi umierajÄ…cych nie ulegajÄ… wyleczeniu
Leczenie odleżyn jest długotrwale kosztowne i często bolesne może nawet zakończyć się
amputacjÄ….
Profilaktyka odleżyn
Òð identyfikacja zagrożenia
(Skala Punktowa rozwoju odleżyn NORTON: 1.Stan fizykalny
2.Stan świadomości
3.Aktywność (zdolność przemieszczania się)
4. Stopień Samodzielności przy zmianie pozycji
5. Czynność zwieraczy odbytu i cewki moczowej
Skala punktowa oceny ryzyka rozwoju odleżyn DOUGLAS; Duth Consensus Prevention of Bedsores
CBO; Skala Waterlow
Òð Minimalizacja ucisku
Òð Techniczne udogodnienie
Òð Specjalistyczne podkÅ‚ady, materace. Z materaców zmiennociÅ›nieniowych powinni korzystać
wszyscy pacjenci unieruchomieni powyżej dwóch godzin. Poduszki przeciwodleżynowe, kliny,
wałki podkładane są w celu stabilizacji pozycji miejscowemu odciążeniu części ciała najbardziej
narażonych na odleżyny. Wykonane są z pianki poliuretanowej, mogą być też wypełnione
kulkami styropianu lub siemieniem lnianym.
Òð Korzystne jest stosowanie podkÅ‚adów z owczej skóry pod najbardziej narażone części ciaÅ‚a, czyli
kości krzyżowej, pięty u osób wyniszczonych. Owcze futro daje: dobrą amortyzację, uczucie
ciepła, zmniejsza tarcie między ciałem chorego a podłożem.
Òð Do profilaktyki przeciwodleżynowej można wykorzystać opatrunki Å‚agodzÄ…ce ucisk. Stosujemy je
w miejscach gdzie wymagane jest złagodzenie ucisku miejscowego np. łokcie, pięty, łopatki.
Òð Kontrola i pielÄ™gnacja skóry . Miejsca narażone delikatnie oklepywać w celu poprawienia
ukrwienia. Nie należy masować wyniosłości. Celem pielęgnacji skóry jest utrzymanie jej
elastyczności i suchości. Skórę należy myć codziennie ciepłą wodą stosując delikatne środki
oczyszczające. Należy dokładnie osuszyć skórę po każdorazowej toalecie. Po umyciu wykonuje
się oklepywanie uwypukloną dłonią o złączonych palcach i delikatne nacieranie miejsc
narażonych na ucisk. Należy eliminować czynniki prowadzące do wysychania skóry takie jak:
niska wilgotność powietrza, ekspozycja na zimno. Umytą i osuszoną skórę należy natłuścić, co
pozwoli utrzymać jej wilgotność. Nie należy razem stosować środków natłuszczających,
osuszających i pudrów. Zwrócić uwagę na likwidowanie z
ródeł wilgoci, na które narażona jest
skóra. Bielizna pościelowa i osobista winna być wykonana z naturalnych materiałów,
pozbawiona zgrubień, szwów, guzików, nie krochmalona. Przy ułożeniu: na boku - należy
pamiętać o przedzieleniu nóg poduszkami aby uniknąć wzajemnego ucisku; na brzuchu -
układamy pacjentów wydolnych oddechowo, pamiętając o zabezpieczeniu kolan, podkładając
pod uda np. poduszkę p/odleżynową; przy ułożeniu na plecach należy zabezpieczyć: łokcie np.
układając przedramię na poduszce, klinie p/odleżynowym, pośladki - podkładając pod nie
również poduszki, owcze runo, pięty - używając podpórek z gąbki poliuretanowej zakładając je
na nogi powyżej kostek.
Òð Obserwacja skóry pozwala na szybkie i wczesne wychwycenie zmian odleżynowych
Òð CzÄ™sta zmiana pozycji jest najlepszym sposobem zapobiegania powstaniu odleżyn, ponieważ
powoduje odciążenie miejsc narażonych na ucisk. /minimum co 1-2 godziny. Częstotliwość
zmiany ułożenia jest uzależniona od stanu pacjenta, a także od rodzaju podłoża na którym jest
położony.
Òð UzupeÅ‚nienie niedoborów pokarmowych Niedobory pokarmowe zwÅ‚aszcza biaÅ‚ek, witaminy C i
cynku
Òð Chorym i opiekunom należy wyjaÅ›nić cel podejmowanych dziaÅ‚aÅ„ i zapoznać ich ze sposobem
postępowania profilaktycznego. Tylko w sytuacji, kiedy pacjent i rodzina zaakceptują
proponowane postępowanie można liczyć na dobrą współpracę w tym zakresie. Zawsze trzeba
brać pod uwagę komfort chorego. U chorych umierających należy odstąpić od intensywnych
czynności profilaktycznych.
Leczenie miejscowe odleżyn
rany "czarne/brązowe" - pokryte. Są to rany odleżynowe głębokie IV, a nawet V stopnia
pokryte martwicą suchą - twardą lub miękką, która znajduje sie w dnie rany na całości lub jej części
martwicą suchą (twarda lub miękka). Rany "czarne/brązowe" leczy się:
qð chirurgicznie, przy pomocy opatrunków antyseptycznych,
qð jak również przy pomocy larw muchy Lucilia sericata (larwoterapii, biochirurgii).
rany  żółte" - pokryte martwicą rozpływną. - Są to rany odleżynowe pokryte martwicą rozpływną. Ich
kolor czasami przechodzący w biel, pochodzi od nagromadzonych mas komórek, głównie
tłuszczowej tkanki podskórnej. Leczenie miejscowe  żółtych ran" polega na:
qð ich oczyszczaniu, głównie przy pomocy opatrunków hydrowłóknistych, alginianowych,
qð jak również opatrunków hydrokoloidowych lub dekstranomerowych.
rany "czerwone"  ziarninujące. Są to rany odleżynowe ziarninujące.
Ich kolor oznacza fazę wzrostu komórkowego. Z istniejących naczyń krwionośnych nowe naczynia
włosowate rozrastają się na zrębie kolagenowym produkowanym przez fibroblasty. Powstająca
w ten sposób ziarnina jest:
üð żywo czerwona,
üð bardzo delikatna
üð przy urazie może Å‚atwo krwawić.
Leczenie miejscowe "czerwonych ran" polega na:
qð stosowaniu opatrunków zapewniajÄ…cych wilgotne Å›rodowisko
qð oraz pobudzajÄ…cych ziarninowanie,
takich jak opatrunki:
üð hydrowłókniste,
üð hydrokoloidowe,
üð poliuretanowe,
üð hydrożelowe.
rany "różowe" - naskórkujące. So to rany odleżynowe naskórkujace, czyli na ostatnim etapie gojenia.
Wypełnione ziarniną pokrywają się naskórkiem wędrującym z:brzegów rany, głębiej położonych
mieszków włosowych i gruczołów potowych. Leczenie miejscowe "rożowych ran" polega na:
qð pobudzeniu
qð oraz ochronie naskórkowania
przy pomocy opatrunków, takich jak:
üð żel hydrokoloidowy,
üð hydrokoloidy supercienkie
üð albo bÅ‚ony poliuretanowe,