na pojedyncza
CO NALEŻY
WIEDZIEĆ
O LINIE
SIŁA UDERZENIA
TEORIA I PRAKTYKA
na podwójna
Energia powstała na skutek odpadnięcia wspinacza musi zastać
pochłonięta przez system asekuracyjny, a w szczególnoSci przez linę. Lina
dobrze absorbująca energię zmniejsza uderzenie (szarpnięcie) działające
na wspinacza. Uderzenie jakie odczuje wspinacz w momencie zatrzymania
lotu nazywane jest siłą uderzenia. Zależy ona od współczynnika
odpadnięcia, ciężaru wspinacza i zdolnoSci pochłaniania (przez linę)
energii odpadnięcia.
MAKSYMALNA SIŁA UDERZENIA
WPŁYW ZUŻYCIA LINY NA SIŁĘ UDERZENIA
BADANIA LABORATORYJNE
EFEKT BLOCZKA
anet.com
TEORETYCZNY WSPÓŁCZYNNIK ODPADNIĘCIA
RZECZYWISTY WSPÓŁCZYNNIK ODPADNIĘCIA
OSTATNI PRZELOT - W PRAKTYCE
Powyższe
informacje
RADY
nie są wyczerpujące,
niezbędne jest
listyczne przeszkolenie.
BADANIA
MAKSYMALNA SIŁA UDERZENIA
LABORATORYJNE
(WSPÓŁCZYNNIK
Charakterystyka każdej liny wspinaczkowej
ODPADNIĘCIA 1,77)
zawiera maksymalną wartoSć siły uderzenia,
mierzoną w laboratoriach. W testach przyjmuje
DługoSć
odwiniętej
się warunki ekstremalne, które nie występują
liny:
podczas wspinaczki: metalowa masa testowa,
2,60 m
sztywna asekuracja, zablokowana lina.
2,30 m
2,30 m
0,30 m
Uzyskane wartoSci są podane w instrukcjach
obsługi.
0,30 m
W tych warunkach cała energia upadku
DługoSć
pochłaniana jest przez linę, bez uwzględnienia
lotu:
wpływu tarcia, pochłaniania energii przez uprząż 4,60 m
i ciało wspinacza.
Jest to więc maksymalna siła uderzenia liny.
2,30 m
WPŁYW ZUŻYCIA LINY NA SIŁĘ
UDERZENIA
Z każdym kolejnym odpadnięciem właSciwoSci
dynamiczne liny są coraz mniejsze, co
4,60 m
f = = 1,77
powoduje wzrost siły uderzenia.
2,60 m
UWAGA
NA OSTATNI
PRZELOT:
EFEKT BLOCZKA
TROCHĘ FIZYKI
W czasie odpadnięcia na ostatni przelot działają
WZÓR NA SIŁĘ
dwie siły uderzenia: skierowana ku wspinaczowi i
UDERZENIA
skierowana ku asekurującemu. Te dwie siły sumują
się i ich działanie nazywane jest ''efektem bloczka''
F= Mg + Mg 1 + 2 f K
Na skutek tarcia w karabinku siła skierowana na
Mg
asekurującego jest mniejsza niż siła działająca na
wspinającego. Podsumowując: siła działająca na
ostatni przelot jest równa 1,6 siły działającej na
F = siła uderzenia w Newtonach
wspinacza.
M = masa testowa w kg
2
g = przyspieszenie ziemskie = 9,81 ms
K = charakterystyka liny
(moduł Younga X przekrój liny)
f = rzeczywisty współczynnik odpadnięcia
energia
siła wygenerowana
wartoSć K w zależnoSci od
wytworzona
przez asekurującego
przez
maksymalnej siły uderzenia liny
do zatrzymania
odpadnięcie
odpadnięcia
F = 7,0kN K = 13700
F = 7,5kN K = 16000
1
1
F = 8,0kN K = 18500
2
F = 8,5kN K = 21200
F = 9,0kN K = 24100
F = 9,5kN K = 27100
Suma obu sił (1+2)
F = 10,0kN K = 30300
2
Efekt bloczka
Przenoszenie się siły uderzenia
Powyższe
informacje
nie są wyczerpujące,
niezbędne jest
specjalistyczne przeszkolenie.
TEORETYCZNY WSPÓŁCZYNNIK RZECZYWISTY WSPÓŁCZYNNIK
ODPADNIĘCIA ODPADNIĘCIA
Współczynnik odpadnięcia okreSla twardoSć Tarcie na karabinkach (podłożu skalnym itp.) zmniejsza
odpadnięcia: im jest wyższy tym odpadniecie jest przenoszenie siły wzdłuż liny. Pełne obciążenie działa
twardsze. W warunkach wspinaczkowych jego wyłącznie pomiędzy wspinaczem i ostatnim przelotem. Im
dalszy (od odpadającego) odcinek między przelotami, tym
wartoSć wahać się może od 0 do 2. Oblicza się ją
mniejsze będzie jego obciążenie. Z powyższych rozważań
dzieląc wysokoSć lotu przez długoSć liny użytej do
wynika, że własnoSci amortyzacyjne liny nie są w pełni
jego zatrzymania.
wykorzystane (nie cała lina "pracuje" równomiernie). Dlatego
TwardoSć odpadnięcia nie wynika bezpoSrednio z
rzeczywisty współczynnik odpadnięcia ma wartoSci znacznie
długoSci lotu. Istotna jest przede wszystkim
większeodwspółczynnikateoretycznego.
długoSć "pracującej" liny, która bezpoSrednio
amortyzuje upadek.
JeSli zygzakowanie liny pomiędzy karabinkami
Teoretyczny współczynnik odpadnięcia nie
jest niewielkie wzór na współczynnik
uwzględnia tarcia na karabinkach - zakłada się
odpadnięcia ma następującą postać
więc, że "pracuje" cała lina.
H
f =
L0 + 0,62L1 + 0,59L2 + 0,56L3 + 0,53L4 + 0,50L5
TROCHĘ FIZYKI
WSPÓŁCZYNNIK ODPADNIĘCIA (f)
DługoSć lotu
f =
DługoSć liny
160
160
160
160
DługoSć
DługoSć
lotu:
lotu:
5 m
5 m
160
160
5 m
5 m
160
160
DługoSć
użytej liny:
DługoSć
5 m
użytej liny:
2,5 m
Teoretyczny Rzeczywisty Teoretyczny Rzeczywisty
współczynnik współczynnik współczynnik współczynnik
odpadnięcia odpadnięcia odpadnięcia odpadnięcia
Niewielkie zygzakowanie plus tarcie skały:
współczynnik współczynnik
5,0 m 5,0 m
==
odpadnięcia = 2 odpadnięcia = 1
2,5 m 5,5 m H
f =
L0 + 0,52L1 + 0,41L2 + 0,32L3 + 0,23L4 + 0,17L5
Rzeczywisty wsp. odpadnięcia > Teoretyczny wsp. odpadnięcia
2,5 m
2,5
2,5
m
m
OSTATNI PRZELOT - W PRAKTYCE
PÓŁCZYNNIK
Słyszy się często, że w praktyce współczynniki odpadnięcia są niewielkie oraz - że asekuracja dynamiczna pozwala na Dla zobrazowania praktycznej strony zagadnienia wybraliSmy kilka typowych sytuacji wspinaczkowych (ilustracje
zmniejszenie siły uderzenia. Pojawiają się więc błędne wnioski - że maksymalna siła uderzenia ma niewielki wpływ na punkty poniżej). Na wykresach siła działająca na ostatni przelot przedstawiona jest jako funkcja maksymalnej siły uderzenia.
asekuracyjne. Jest to zupełnie niezgodne z prawdą. Tych wyników nie trzeba komentować!
dłożu skalnym itp.) zmniejsza
Włoski Klub Alpejski wykonał (i sfilmował) serię pomiarów rozkładu siły uderzenia wzdłuż układu asekuracyjnego. Na Pokazują one jednoznacznie, że siły działające na ostatni przelot różnią się w zależnoSci od siły uderzenia
ny. Pełne obciążenie działa
zem i ostatnim przelotem. Im podstawie tych badań dr Bedogni opracował model matematyczny pozwalający na obliczenie sił działających w każdym charakterystycznej dla używanej liny.
dcinek między przelotami, tym
punkcie układu asekuracyjnego. Model ten okreSla siłę działającą na ostatni przelot jako funkcję maksymalnej siły uderzenia.
enie. Z powyższych rozważań
yzacyjne liny nie są w pełni
racuje" równomiernie). Dlatego
Przykład 1 Przykład 2 Przykład 3
adnięcia ma wartoSci znacznie
Przeloty rozmieszczone liniowo, bez tarcia poniżej ostatniego przelotu. Linia przelotów tworzy lekki zygzak - 19 m wspinaczki, 5 przelotów, Linia przelotów tworzy lekki zygzak - 19 m wspinaczki, 5 przelotów,
retycznego.
8 m lotu. bez tarcia o skałę. 8 m lotu lokalnie tarcie o skałę. 8 m lotu
y pomiędzy karabinkami
ór na współczynnik
następującą postać
Siła działająca Siła działająca Siła działająca
na najwyższy na najwyższy na najwyższy
H
przelot w kN przelot w kN przelot w kN
+ 0,56L3 + 0,53L4 + 0,50L5
2
Asekuracja Przyrząd Asekuracja Przyrząd Asekuracja Przyrząd
klasyczna samo- klasyczna samo- klasyczna samo-
blokujący blokujący blokujący
8 m lotu
8 m lotu
160
160
160
160 160
160
8 m lotu
8 m lotu
160
160
160
160
160
Teoretyczny Rzeczywisty
k współczynnik współczynnik
a odpadnięcia odpadnięcia
Maksymalna siła uderzenia w Maksymalna siła uderzenia w
Maksymalna siła uderzenia w
wanie plus tarcie skały:
kN, zgodna z normą EN892 -
kN, zgodna z normą EN892 -
kN, zgodna z normą EN892 -
UIAA, wpisana do instrukcji
UIAA, wpisana do instrukcji
UIAA, wpisana do instrukcji
H
użytkowania liny.
użytkowania liny.
użytkowania liny.
+ 0,32L3 + 0,23L4 + 0,17L5
2
Siła działająca na ostatni przelot wzrasta o 30 %, jeżeli używana jest lina o maksymalnej sile uderzenia 10 kN, zamiast liny o maksymalnej sile
Powyższe
informacje
> Teoretyczny wsp. odpadnięcia
uderzenia 7 kN (asekuracja w klasycznym przyrządzie). WartoSć ta roSnie do 35 % jeżeli stosowany jest przyrząd blokujący się automatycznie. nie są wyczerpujące,
niezbędne jest
specjalistyczne przeszkolenie.
Lina Beala o sile uderzenia 7,2 kN
Lina o sile uderzenia 9 kN
Lina o sile uderzenia 10 kN
Lina o sile uderzenia 12 kN
Lina Beala o sile uderzenia 7,2 kN
Lina o sile uderzenia 9 kN
Lina o sile uderzenia 10 kN
Lina o sile uderzenia 12 kN
Lina Beala o sile uderzenia 7,2 kN
Lina o sile uderzenia 9 kN
Lina o sile uderzenia 10 kN
Lina o sile uderzenia 12 kN
Lina Beala o sile uderzenia 7,2 kN
Lina o sile uderzenia 9 kN
Lina o sile uderzenia 10 kN
Lina o sile uderzenia 12 kN
Lina Beala o sile uderzenia 7,2 kN
Lina o sile uderzenia 9 kN
Lina o sile uderzenia 10 kN
Lina o sile uderzenia 12 kN
Lina Beala o sile uderzenia 7,2 kN
Lina o sile uderzenia 9 kN
Lina o sile uderzenia 10 kN
Lina o sile uderzenia 12 kN
1 lina pojedyncza
1
RADY BEALA
Kolejne odpadnięcia powodują wzrost wartoSci
siły uderzenia. Lina o małej (wyjSciowej) sile
uderzenia jest znacznie bezpieczniejsza
(dopuszcza więcej odpadnięć) niż lina o
dużej sile uderzenia.
1 lina podwójna
1/ 2
W terenie dziewiczym, na lodospadach i
wszędzie tam, gdzie punkty asekuracyjne są
słabe lina o małej sile uderzenia zmniejsza
ryzyko zniszczenia ostatniego przelotu.
Dla wykorzystania pełnej zdolnoSci absorpcyjnej
liny należy unikać przesztywnienia
asekuracji (tarcia na przelotach wskutek
zygzakowania liny).
lina blixniacza
www.beal-planet.com
Powyższe
informacje
nie są wyczerpujące,
niezbędne jest
specjalistyczne przeszkolenie.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
dobre wypracowaniaStare Dobre Małżeństwo U studni (2003) Złota kolekcjaProbiotyki – dobre bakterieOszacowanie parametrów charakterystyk podatnych połączeń stalowych za pomocą sieci neuro rozmytejSila slow nauczanie tolerancjiEdward Stachura Pokocham ją… siłą… woliNF 2005 02 siła wizjiwięcej podobnych podstron