Zmiana imienia i nazwiska
Prawo administracyjne  studia niestacjonarne
Semestr zimowy
mgr Adrian Misiejko
Imię i nazwisko

W Polsce pierwotne były imiona, nazwiska pojawiły się
dopiero póz
niej. Nazwisko, dodawane dla lepszej identyfikacji
danej osoby, pojawiło się w XV-XVI wieku, najpierw w stanie
szlacheckim (P. Ruczkowski, Ustawa o zmianie imienia i
nazwiska. Komentarz, ABC 2010, Wprowadzenie);

A. Banach:  Nazwisko jest formalną, zewnętrzną, trwałą
cechą człowieka, która w połączeniu z imieniem oznacza
identyczność, tożsamość, istotną część składową stanu
cywilnego człowieka (Nowe prawo o zmianie i ustalaniu
nazwisk, Kraków 1946, s. 13 za: P. Ruczkowski,
Komentarz...).
Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17 paz
dziernika 2008 r. o zmianie
imienia i nazwiska (Dz. U. z 2008 r., nr 220, poz. 1414
ze zm.).

Art. 17 uchylił ustawę z dnia 15 listopada 1956 r. o
zmianie imion i nazwisk.

Obowiązująca ustawa (art. 1)  określa zasady zmiany
imienia lub nazwiska na inne imię lub nazwisko oraz
właściwość organów administracji publicznej i tryb
postępowania w sprawach zmiany imienia lub
nazwiska .
Katalog podmiotowy

Art. 2  ustawę stosuje się do:
- obywateli polskich;
- cudzoziemców - bezpaństwowców (apatrydów), jeżeli mają
w Polsce miejsce zamieszkania;
- cudzoziemców, którzy uzyskali w Polsce status uchodz
cy;
Ważne powody zmiany imienia i nazwiska

Zasada względnej stabilności imion i nazwisk;

Zmiany nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych
powodów. Ustawa wskazuje katalog przykładowy:
- zmiana imienia lub nazwiska ośmieszającego albo
nielicującego z godnością człowieka;
- zmiana na imię lub nazwisko używane;
- przywrócenie imienia lub nazwiska bezprawnie
zmienionego;
- zmiana na imię lub nazwisko noszone zgodnie z
przepisami prawa, którego obywatelstwo również się
posiada;
Ośmieszające lub nielicujące z godnością
człowieka

Brak jest dookreślenia, jakie nazwiska lub imiona należy
uznać za ośmieszające lub nielicujące z godnością;

Rozporządzenie z 1930 r. wskazywało m.in. na nazwiska
pochodzące od roślin, zwierząt lub przedmiotów, których
cechy mogły narazić posiadaczy na żartobliwe uwagi.

W literaturze podaje się zarówno nazwiska wyraz
nie
obraz
liwe, pochodzące od przekleństw, jak i teoretycznie
neutralne, np. powielające nazwy owadów;
Imię i nazwisko używane

Chodzi przede wszystkim o pseudonimy, a także o imiona i
nazwiska przyjęte w związku z prześladowaniami, wojną (P.
Ruczkowski, Komentarz..., komentarz do art. 4 ustawy o
z.i.n);

Samo wieloletnie używanie nazwiska innego niż urzędowo
określone nie powoduje jego legalizacji; konieczna jest
odpowiednia decyzja (tamże);
Bezprawna zmiana imienia i nazwiska;
zmiana ze względu na przepisy państwa
obcego

Jest to przesłanka, która pozwala na powrót do nazwiska,
które zostało zmienione wbrew przepisom prawa
powszechnie obowiązującego;

Mieści się tu także zmiana omyłkowa.

Z. Duniewska, B. Jaworska-Dębska, M. Stahl, Prawo
administracyjne materialne, Warszawa 2014, s. 140
wskazują, że ostatnia z przykładowych przesłanek ma na
względzie m. in ochronę praw dzieci posiadających dwa
obywatelstwa, aby mogły zmienić imiona i nazwiska na
tradycyjne dla innego państwa;
Ograniczenia

Zasadniczo nie zmienia się nazwisk na historyczne lub wsławione
w dziedzinie kultury, nauki, działalności politycznej, społecznej
albo wojskowe;

Dopuszcza się zmianę na takie nazwisko, o ile osoba posiada
członków rodziny o tym nazwisku (patrz art. 3 pkt 3  członkiem
rodziny jest małżonek i wstępny osoby ubiegającej się o zmianę
imienia lub nazwiska);

Art. 6  po zmianie nazwiska, może składać się one nie więcej niż
z dwóch członów; można mieć najwyżej dwa imiona; wyjątkiem są
nazwiska zmienione ze względu na art. 4 ust. 1 pkt 4 (tj. przepisy
państwa, którego obywatelstwo również posiada wnioskodawca);
Rodzice i dzieci

Zmiana nazwiska obojga rodziców rozciąga się na
małoletnie dzieci i na dzieci, które zrodzą się z tego
małżeństwa;

Zmiana nazwiska jednego z nich zasadniczo wymaga zgody
drugiego rodzica, by rozciągała się na dzieci (dla dzieci po
ukończeniu 13. roku życia wymagana jest również ich
zgoda). Zgoda wyrażana jest przed kierownikiem USC albo
jego zastępcą lub w formie pisemnej w formie pisemnej z
podpisem notarialnie poświadczonym);
Opłaty

Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.
U. 2015 r., poz 783, t.j.);

Zgodnie ze stanem na dzień dzisiejszy, opłata skarbowa w
przedmiocie zmiany imienia i nazwiska wynosi 37 zł;

Nie podlega opłacie skarbowej dokonanie czynności
urzędowej i wydanie zaświadczenia w sprawach o zmianę
imienia lub nazwiska osób, które bezprawnie je zmieniono, a
także zstępnych i małżonków tych osób;
Odwołanie

Organem odwoławczym w przypadku zaskarżenia decyzji
jest właściwy wojewoda; należy pamiętać, że odwołanie
wnosi się za pośrednictwem organu, który decyzję wydał
(ma on wtedy 7 dni na przekazanie odwołania wraz z aktami
sprawy); pozostają w mocy przepisy, które pozwalają
organowi I instancji uznać odwołanie w całości i wydać nową
decyzję;

Ustawa o zmianie imienia i nazwiska nie modyfikuje
kodeksowego terminu odwołania  wynosi on więc 14 dni od
dnia doręczenia lub ogłoszenia;
Orzecznictwo

Subiektywne odczucia osoby o jej płci nie są wystarczającym
powodem, by dokonać zmiany imienia i nazwiska  wyrok WSA w
A
odzi z dnia 25 paz
dziernika 2012, sygn. III SA/A
d 732/12;

Darzenie kogoś sympatią i chęć przyjęcia jego nazwiska nie jest
powodem jego zmiany; podobnie, problemy rodzinne nie
uzasadniają automatycznie zmiany nazwiska  Wyrok WSA w
A
odzi z dnia 17 lipca 2013 r., sygn. III SA/A
d 410/13;

Dopuszczalne jest dodanie do nazwiska partykuły  von , o ile
spełnione będą przesłanki ustawowe zmiany imienia i nazwiska 
wyrok WSA w Lublinie z dnia 27 marca 2012 r., sygn. III SA/Lu
35/12;
Zajęcia praktyczne

Sporządz
wniosek o zmianę nazwiska, ze względu na jedną
z ustawowych przesłanek; adres urzędu to: Urząd Stanu
Cywilnego w Mońkach, ul. Słowackiego 5a, 19-100 Mońki
(Województwo Podlaskie).

Istotne jest zachowanie wymogów formalnych, a nie
redakcyjnych;
Zajęcia praktyczne - cd

Sporządz
decyzje w sprawie wniosku, który utrzymałeś.
Proszę nie martwić się nieznajomością KPA;

Decyzja powinna zawierać oznaczenie organu i stron, datę
wydania, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie,
uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie o odwołaniu,
podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska
służbowego osoby upoważnionej (w tym wypadku
kierownika USC).
Zajęcia praktyczne  cd 2
Przykładowy rozkład decyzji
Data
Nazwa urzędu
Tytuł decyzji
Na podstawie art. 104 ż 1 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks
Postępowania Administracyjnego oraz & (podstawa z danej ustawy)
orzeka o & (o czym?) wnioskodawcy imię i nazwisko, data urodzenia i
PESEL.
Uzasadnienie
Zgodnie z KPA uzasadnienie faktyczne powinno wskazywać fakty, które
organ uznał za udowodnione, dowodów, na jakich się oparł albo jakim
odmówił mocy dowodowej;
uzasadnienie prawne zaś powinno zawierać wyjaśnienie podstawy
prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa.
Należy również podać informację o uiszczeniu lub nie opłaty skarbowej.
Podpis organu, pieczęć urzędowa
Informacja o możliwości odwołania