AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA
IM. STANISA
AWA STASZICA W KRAKOWIE
Akty prawne definiujące wypadki
przy pracy - wykaz i krótki opis
oraz dołączenie aktów prawnych
W Y P A D K I P R Z Y P R A C Y
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną
zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
1. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych
czynności lub poleceń przełożonych;
2. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności
na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
3. w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w
drodze między siedziba pracodawcy a miejscem wykonywania
obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Za śmiertelny wypadek przy pracy uznaje się taki, w wyniku którego nastąpiła
śmierć w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.
Na równi z wypadkiem przy pracy , w zakresie uprawnienia do świadczeń
określonych w ustawie , traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ :
1. w czasie podróży służbowej , chyba że wypadek spowodowany został
postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z
wykonywaniem powierzonych mu zadań;
2 . podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
3 . przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy
organizacje związkowe.
PROCEDURA POST
POWANIA POWYPADKOWEGO
Obowiązek zawiadomienia o wypadku
O tym, że wypadek miał miejsce, poszkodowany  jeżeli stan zdrowia na to
pozwala  powinien niezwłocznie poinformować swojego przełożonego.
Obowiązek ten nie dotyczy tylko poszkodowanego; każdy pracownik jest
zobowiązany zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy
wypadku albo o zagrożeniu zdrowia lub życia ludzkiego.
Zawiadomienie o wypadku należy złożyć do Inspektoratu BHP
Wypadki śmiertelne, ciężkie i zbiorowe muszą być zgłoszone natychmiast do
Państwowej Inspekcji Pracy i Prokuratury.
Okoliczności i przyczyny wypadku ustala zespół powypadkowy w skład którego
wchodzą pracownik służby BHP i Zakładowy Społeczny Inspektor Pracy.
Zespół jest obowiązany:
dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego urządzeń,
zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły
mieć wpływ na powstanie wypadku,
przesłuchać poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,
przesłuchać świadków wypadku,
w miarę potrzeby zasięgnąć opinii lekarza lub innych specjalistów.
Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy sporządza
nie póz
niej niż w ciągu 14 dni od uzyskania zawiadomienia o wypadku
protokół powypadkowy. Okres ten może być przekroczony wyłącznie , gdy
zachodzą istotne przyczyny uniemożliwiające dotrzymanie tego terminu.
Szczegółowego uzasadnienia wymaga decyzja o wyłącznej winie
poszkodowanego oraz ustalenie, że zdarzenie nie jest wypadkiem przy pracy.
Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca, niezwłocznie po jego
sporządzeniu, nie póz
niej jednak niż w ciągu 5 dni od jego sporządzenia.
Zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać poszkodowanego pracownika z
treścią protokołu przed jego zatwierdzeniem. Poszkodowany pracownik ma
prawo zgłosić uwagi i zastrzeżenia do ustaleń protokołu, o czym zespół ma
obowiązek go poinformować.
Zatwierdzony protokół powypadkowy pracodawca niezwłocznie dostarcza
poszkodowanemu, pouczając go o sposobie i trybie odwołania.
Jeżeli pracownik (względnie rodzina w przypadku śmierci pracownika) nie
zgadza się z treścią protokołu powypadkowego lub z jego wnioskami, ma prawo
wystąpienia do sądu pracy. Dotyczy to jednak tylko ustaleń wyłączających
prawo do świadczeń powypadkowych.
ŚWIADCZENIA POWYPADKOWE*
1.Zasiłek chorobowy  dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy
spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową ;
przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru, którą stanowi kwota będąca
podstawą składek na ubezpieczenie wypadkowe.
2.Świadczenie rehabilitacyjne  dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu
zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub
rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Wymiar j.w.
3.Zasiłek wyrównawczy  dla ubezpieczonego będącego pracownikiem,
którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu.
4. Jednorazowe odszkodowanie  dla ubezpieczonego, który wskutek wypadku
przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie.
5. Renta z tytułu niezdolności do pracy  dla ubezpieczonego, który stał się
niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
6.Renta szkoleniowa  dla ubezpieczonego, w stosunku do którego
orzeczonego celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na
niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, spowodowana wypadkiem
przy pracy lub chorobą zawodową.
7. Dodatek pielęgnacyjny. Osobie uprawnionej do renty z ubezpieczenia
wypadkowego przysługuje dodatek pielęgnacyjny na zasadach i w wysokości
określonej w ustawie o emeryturach i rentach z FUS.
* wymienione świadczenia dotyczą ubezpieczonego; ze względu na klarowność
opracowania nie wymienia się świadczeń na rzecz rodziny zmarłego
ubezpieczonego
Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują, gdy wyłączną
przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego
przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego
umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Świadczenia nie przysługują
również ubezpieczonemu, który będąc w stanie nietrzez
wym lub pod wpływem
środków odurzających czy substancji psychotropowych , przyczynił się w
znacznym stopniu do spowodowania wypadku.
WYPADEK W DRODZE DO PRACY LUB Z PRACY
Wypadek w drodze do pracy lub z pracy, jest to zdarzenie nagłe, wywołane
przyczyną zewnętrzną które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania
zatrudnienia, jeżeli droga ta był najkrótsza i nie została przerwana. Jednakże
uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo, że droga
została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie
przekraczał granic potrzeby , a także wówczas, gdy droga została przerwana,
jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic
potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą , była dla
ubezpieczonego , ze względów komunikacyjnych , najdogodniejsza.
Uznanie zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy następuje na
podstawie:
1. Oświadczenia poszkodowanego, członka jego rodziny lub świadków co
do czasu, miejsca i okoliczności zdarzenia;
2. informacji i dowodów pochodzących od podmiotów badających
okoliczności i przyczyny zdarzenia lub udzielających poszkodowanemu
pierwszej pomocy;
3. ustaleń sporządzającego kartę.
Ustalenie okoliczności w drodze do pracy lub z pracy jest dokonywane w karcie
wypadku w drodze do pracy lub z pracy wg wzoru karty wypadku.
Kartę wypadku, o której mowa pracodawca i podmiot sporządzają po ustaleniu
okoliczności i przyczyn zdarzenia, nie póz
niej niż w terminie 14 dni od dnia
uzyskania zawiadomienia o wypadku, w dwóch egzemplarzach, z których:
jeden otrzymuje poszkodowany lub członek jego rodziny,
a drugi przechowuje się w dokumentacji powypadkowej.
Odmowa uznania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy wymaga
uzasadnienia.
Zgodnie z rozwiązaniem przyjętym od 1 stycznia 2003 r. wypadki w drodze do
pracy i z pracy zostały wyłączone z systemu swiadczeń z ubezpieczenia
wypadkowego a włączone do świadczeń z ubezpieczenia rentowego i
chorobowego.
Podstawa prawna:
1. Ustawa  Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. z póz
n.zm.
2. Ustawa z dnia 30 paz
dziernika 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy
pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z dnia 28 listopada 2002 r. Nr 199, poz.1673).
3. Ustawa z dnia 17grudnia1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych  Dz. U. nr 162, poz.1118 z póz
n.zm.
4. Rozporządzenie RM z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn
wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania , a także zakresu informacji
zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (DZ.U. Nr 115, poz.744, zm.: Dz.U. z
2004 r. Nr 14, poz.117).
5. Rozporządzenie MPiPS z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz
trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego
dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej
sporządzenia  Dz.U. Nr 237, poz.2015).
Rozporządzenia:
Dz.U. 2007 nr 98 poz. 652
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 maja 2007 r. w sprawie
określenia wysokości jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej
lub rolniczej choroby zawodowej oraz zasiłku chorobowego:
ROZPORZ
DZENIE
MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI
z dnia 16 maja 2007 r.
w sprawie określenia wysokości jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy
rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej oraz zasiłku chorobowego
(Dz. U. z dnia 4 czerwca 2007 r.)
Na podstawie art. 13 ust. 4 i art. 14 ust. 8 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników (Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25, z póz
n. zm.2)) zarządza się, co
następuje:
ż 1. Jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby
zawodowej wynosi 470 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
ż 2. Zasiłek chorobowy wynosi 8 zł za każdy dzień czasowej niezdolności do pracy trwającej
nieprzerwanie co najmniej przez 30 dni.
ż 3. Traci moc rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 28
lutego 1995 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad ustalania wysokości jednorazowego
odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej i chorób zawodowych oraz zasiłku
chorobowego (Dz. U. Nr 21, poz. 116, z póz
n. zm.3)).
ż 4. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Dz. U. 2002 nr 237 poz. 2015
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie
zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu
jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej
sporządzania
ROZPORZ
DZENIE
MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOA
ECZNEJ
z dnia 24 grudnia 2002 r.
w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do
pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania.
ż 1. Ubezpieczony, który uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, zwany dalej
"poszkodowanym", zawiadamia niezwłocznie lub po ustaniu przeszkód uniemożliwiających
niezwłoczne zawiadomienie o wypadku pracodawcę lub podmiot określony w art. 5 ust. 1
ustawy z dnia 30 paz
dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy
pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673).
ż 2. Uznanie zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy następuje na podstawie:
1) oświadczenia poszkodowanego, członka jego rodziny lub świadków co do czasu,
miejsca i okoliczności zdarzenia;
2) informacji i dowodów pochodzących od podmiotów badających okoliczności i
przyczyny zdarzenia lub udzielających poszkodowanemu pierwszej pomocy;
3) ustaleń sporządzającego kartę.
ż 3. 1. Ustalenie okoliczności wypadku w drodze do pracy lub z pracy jest dokonywane w
karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy.
2. Wzór karty wypadku stanowi załącznik do rozporządzenia.
ż 4. Kartę wypadku, o której mowa w ż 3, pracodawca i podmiot określony w ż 1 sporządzają
po ustaleniu okoliczności i przyczyn zdarzenia, nie póz
niej niż w terminie 14 dni od dnia
uzyskania zawiadomienia o wypadku, w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje
poszkodowany lub członek jego rodziny, a drugi przechowuje się w dokumentacji
powypadkowej.
ż 5. Odmowa uznania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy wymaga
uzasadnienia.
ż 6. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2003 r.
Dz. U. 2002 nr 234 poz. 1974
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie
szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu
postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego
odszkodowania
Dz. U. 2002 nr 234 poz. 1974
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie
szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu
postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego
odszkodowania
ROZPORZ
DZENIE
MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOA
ECZNEJ
z dnia 18 grudnia 2002 r.
w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na
zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę
jednorazowego odszkodowania.
(Dz. U. z dnia 28 grudnia 2002 r.)
Na podstawie art. 11 ust. 5 ustawy z dnia 30 paz
dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu
społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673)
zarządza się, co następuje:
ż 1. 1. Wniosek o jednorazowe odszkodowanie, zwany dalej "wnioskiem", do płatnika
składek składa ubezpieczony lub uprawniony członek rodziny, o którym mowa w art. 13 ust.
2 ustawy z dnia 30 paz
dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy
pracy i chorób zawodowych.
2. Wniosek zawiera następujące dane identyfikacyjne:
1) płatnika składek: numery NIP i REGON, a w przypadku gdy płatnikowi nie nadano obu
tych numerów lub jednego z nich - numer PESEL lub serię i numer dowodu osobistego albo
paszportu;
2) ubezpieczonego: numery PESEL i NIP, a w przypadku gdy ubezpieczony nie posiada
tych numerów lub jednego z nich - serię i numer dowodu osobistego albo paszportu.
ż 2. Płatnik składek, po otrzymaniu wniosku, kompletuje dokumentację niezbędną do
ustalenia uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego, spowodowanego wypadkiem przy pracy
lub chorobą zawodową, w szczególności:
1) protokół powypadkowy;
2) prawomocny wyrok sądu pracy;
3) kartę wypadku;
4) decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej;
5) zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod którego opieką znajduje się
ubezpieczony;
6) odpis aktu zgonu - w przypadku zgonu osoby, która uległa wypadkowi przy pracy, lub u
której stwierdzono chorobę zawodową.
ż 3. Płatnik składek, po zakończeniu leczenia i rehabilitacji przez ubezpieczonego, przekazuje
wniosek wraz ze skompletowaną dokumentacją, o której mowa w ż 2, terenowej jednostce
organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zwanego dalej "Zakładem", właściwej ze
względu na miejsce zamieszkania ubezpieczonego, w celu skierowania ubezpieczonego na
badanie przeprowadzane przez lekarza orzecznika Zakładu.
ż 4. 1. Ubezpieczony będący płatnikiem składek, osoby z nim współpracujące, a także
uprawniony członek rodziny, o którym mowa w ż 1 ust. 1, kompletują dokumentację i
przekazują ją wraz z wnioskiem o jednorazowe odszkodowanie bezpośrednio do właściwej
terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio także w przypadku:
1) braku płatnika obowiązanego do skompletowania dokumentacji;
2) zgłaszania przez ubezpieczonego wniosku o jednorazowe odszkodowanie w związku z
pogorszeniem się stanu zdrowia w następstwie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
ż 5. Zakład ustala, w ciągu 7 dni od dnia otrzymania wniosku, termin badania ubezpieczonego
przez lekarza orzecznika.
ż 6. 1. Lekarz orzecznik ustala stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu oraz jego
związek z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową na podstawie bezpośredniego
badania ubezpieczonego i posiadanej dokumentacji medycznej oraz dokumentacji dotyczącej
tego wypadku przy pracy albo tej choroby zawodowej.
2. Lekarz orzecznik, po dokonaniu ustaleń, o których mowa w ust. 1, wydaje orzeczenie o
stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, zwane dalej "orzeczeniem", w którym
stwierdza stopień uszczerbku na zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem przy pracy lub
chorobą zawodową.
3. Lekarz orzecznik może, przed wydaniem orzeczenia, zlecić uzupełnienie dokumentacji
medycznej o opinię właściwego lekarza konsultanta, a także o wyniki badań dodatkowych i
specjalistycznych.
4. Jeżeli lekarz orzecznik nie może wydać orzeczenia na podstawie wyników bezpośredniego
badania i posiadanej dokumentacji, może odroczyć jego wydanie w celu uzupełnienia
niezbędnej dokumentacji. Po uzupełnieniu niezbędnej dokumentacji orzeczenie może być
wydane bez ponownego badania.
ż 7. Przy orzekaniu o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu w związku z chorobą
zawodową, lekarz orzecznik jest związany decyzją organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej o
stwierdzeniu choroby zawodowej.
ż 8. 1. Lekarz orzecznik ustala w procentach stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na
zdrowiu według oceny procentowej stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, zwanej
dalej "oceną procentową", która jest określona w załączniku do rozporządzenia.
2. Jeżeli dla danego rodzaju uszczerbku ocena procentowa określa dolną i górną granicę
stopnia uszczerbku na zdrowiu, lekarz orzecznik określa stopień tego uszczerbku w tych
granicach, biorąc pod uwagę obraz kliniczny, stopień uszkodzenia czynności organu, narządu
lub układu oraz towarzyszące powikłania.
3. Jeżeli w ocenie procentowej brak jest odpowiedniej pozycji dla danego przypadku, lekarz
orzecznik ocenia ten przypadek według pozycji najbardziej zbliżonej. Można ustalić stopień
stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w procencie niższym lub wyższym od
przewidywanego w danej pozycji, w zależności od różnicy występującej między ocenianym
stanem przedmiotowym a stanem przewidzianym w odpowiedniej pozycji oceny procentowej.
ż 9. 1. Jeżeli wypadek przy pracy lub choroba zawodowa spowodowały uszkodzenie kilku
kończyn, narządów lub układów, ogólny stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na
zdrowiu równa się sumie procentów uszczerbku ustalonych za poszczególne uszkodzenie, w
sposób określony w ocenie procentowej, z ograniczeniem do 100%.
2. Przy wielomiejscowym uszkodzeniu kończyny ogólny stopień stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu równa się sumie procentów uszczerbku, ustalonych za poszczególne
uszkodzenie w sposób określony w ocenie procentowej, z tym że procent ten nie może być
wyższy od procentu przewidzianego za utratę uszkodzonej części kończyny.
ż 10. 1. W razie utraty lub uszkodzenia organu, narządu lub układu, którego funkcje były
naruszone przed wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, stopień stałego lub
długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ustala się w wysokości różnicy pomiędzy
stwierdzonym stopniem tego uszczerbku a stopniem naruszenia istniejącego bezpośrednio
przed wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.
2. Jeżeli nie jest możliwe określenie, w jakim stopniu organ, narząd lub układ był
upośledzony przed wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, przyjmuje się, że
upośledzenia nie było.
ż 11. 1. Orzeczenie lekarza orzecznika zawiera:
1) opis naruszenia sprawności organizmu;
2) procentowe ustalenie stopnia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu oraz
numer pozycji w ocenie procentowej.
2. W przypadku, o którym mowa w ż 8 ust. 3, orzeczenie zawiera uzasadnienie przyczyn
zastosowania określonej pozycji oceny procentowej.
3. Związek śmierci ubezpieczonego z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową
stwierdza lekarz orzecznik w orzeczeniu.
ż 12. Orzeczenie lekarza orzecznika otrzymuje ubezpieczony.
ż 13. Wypłata jednorazowego odszkodowania jest dokonywana w trybie przewidzianym dla
wypłaty świadczeń określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych.
ż 14. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2003 r.2)