2013-10-07
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP
ISTOTA
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
ORGANIZACJI
ISTOTA ORGANIZACJI: GENEZA
G E N E Z A
Pojęcie organizacja wywodzi się z dwóch języków:
łaciny, od słów organella oraz organisatio
(system);
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
1
2013-10-07
ISTOTA ORGANIZACJI
D E F I N I C J A P R A K S E O L O G I C Z N A
Organizacja jest to system, którego
uporzÄ…dkowanie polega przede wszystkim na tym,
że funkcjonalnie zróżnicowane jego części w
zasadzie współprzyczyniają
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
ISTOTA ORGANIZACJI
D E F I N I C J A S Y S T E M O WA
Organizacja jest:
wielością części,
z których każda dąży do osiągnięcia szczegółowego
celu (celów),
które utrzymują się dzięki wzajemnym powiązaniom,
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
2
2013-10-07
ISTOTA ORGANIZACJI
O R G A N I Z AC J A S P O A
E C Z N A
Organizacja jest to względnie trwały
system zróżnicowanych i skoordynowanych
działań ludzkich, wykorzystujących,
przekształcających i zespalających
celowo ustrukturyzowany zbiór zasobów
ludzkich, kapitałowych,
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
ISTOTA ORGANIZACJI
C E C H Y O R G A N I Z AC J I
Organizacje sÄ… systemami otwartymi
Organizacje sÄ… systemami celowymi
Organizacje są systemami złożonymi
Organizacje systemami ustrukturyzowanymi
Organizacje sÄ… systemami hierarchicznymi
Organizacje sÄ… systemami generujÄ…cymi efekt synergiczny
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
3
2013-10-07
ORGANIZACJA A OTOCZENIE
Wnętrze
M O D E L R E L AC J I O R G A N I Z AC J I Z O T O C Z E N I E M
Otoczenie
dalsze
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
ORGANIZACJA A OTOCZENIE
M A K R O O T O C Z E N I E
Makrootoczenie (otoczenie dalsze)
zespół warunków funkcjonowania
przedsiębiorstwa wynikający z
tego,
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
4
2013-10-07
ORGANIZACJA A OTOCZENIE
M A K R O O T O C Z E N I E
Makrootoczenie silnie określa
możliwości działania i rozwoju
przedsiębiorstwa, przedsiębiorstwo
nie jest jednak w stanie zmienić tych
warunków;
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
ORGANIZACJA A OTOCZENIE
M A K R O O T O C Z E N I E
Otoczenie Polityczno Prawne
podstawowe regulacje działalności gospodarczej
Otoczenie Ekonomiczne
ogólna kondycja systemu gospodarczego
Otoczenie Społeczno Kulturowe
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
5
2013-10-07
ORGANIZACJA A OTOCZENIE
O T O C Z E N I E K O N K U R E N C Y J N E
Otoczenie konkurencyjne jest dla
przedsiębiorstwa łatwiejsze do
zidentyfikowania i obserwacji.
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
ORGANIZACJA A OTOCZENIE
O T O C Z E N I E K O N K U R E N C Y J N E
Potencjalni
konkurenci
Dostawcy Odbiorcy
DOSTAWCY
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
©2013 Szymon.Cyfert
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania
6
2013-10-07
WN
TRZE ORGANIZACJI
M O D E L L E AV I T T A
Modularna budowa.
Cele i wartości Ludzie
Struktura
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
WN
TRZE ORGANIZACJI
M O D E L 7 S ( M C K I N S E Y  A )
Strategia
Zmienne twarde i miękkie
\ Systemy
Kompete Pracowni
ncje cy
Struktura
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
©2013 Szymon.Cyfert
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania
7
2013-10-07
CELE ORGANIZACJI
Cel przyszły antycypowany stan
rzeczy pod pewnymi względami
cenny
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
CELE ORGANIZACJI
PA R A D Y G M AT Y C E L Ó W
Paradygmat klasyczny  organizacja jest
instrumentem realizacji celów.
Paradygmat behawioralny  organizacja jest
systemem społecznym zdolnym do osiągania
celów.
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
8
2013-10-07
CELE ORGANIZACJI
F U N K C J E C E L Ó W
Wskazówka dla działań uczestników organizacji
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
CELE ORGANIZACJI
C E C H Y C E L Ó W
Istnieje wiele celów (wiązka celów)
Cele organizacji muszą być elastyczne
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
9
2013-10-07
CELE ORGANIZACJI
C O J E S T C E L E M O R G A N I Z AC J I ?
Cel wewnętrzny osiąganie efektu organizacyjnego;
zestawienie dwóch lub większej ilości elementów, tak
by ich oddziaływanie dawało skutek większy niż suma
skutków wywołanych przez każdy z elementów
oddzielnie;
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
CELE ORGANIZACJI
C O J E S T C E L E M O R G A N I Z AC J I ?
Cel zewnętrzny zaspakajanie
potrzeb otoczenia;
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
10
2013-10-07
CELE ORGANIZACJI
U K A
A D C E L Ó W O R A N I Z AC J I
Konsekwencje wzrostu złożoności otoczenia:
oddzielenie własności od zarządzania;
pojawienie się konfliktów w organizacji na
płaszczyz
nie zarządzający właściciele
stakeholders;
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
CELE ORGANIZACJI
U K A
A D C E L Ó W O R A N I Z AC J I
Układ celów organizacji:
wzrost;
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
11
2013-10-07
SYSTEM OCENY ORGANIZACJI
K O N C E P C J A S P R AW N O Åš C I
Sposoby oceny organizacji sprawność w ujęciu:
uniwersalnym ogólna nazwa każdego z walorów
sprawnego działania;
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
SYSTEM OCENY ORGANIZACJI
K O N C E P C J A S P R AW N O Åš C I
Walor praktyczny sprawnego
działania ocena działania, co
pociąga za sobą tyle walorów ile jest
ocen.
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
12
2013-10-07
SYSTEM OCENY ORGANIZACJI
WA L O RY S P R AW N E G O D Z I A A
A N I A
Skuteczność pozytywnie oceniana
zgodność wyniku z założonym celem;
stopniowalność, niestopniowalność;
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
SYSTEM OCENY ORGANIZACJI
WA L O RY S P R AW N E G O D Z I A A
A N I A
Ekonomiczność (gospodarność) stosunek między
nabytkami i ubytkami, w którym nabytki są
większe od ubytków.
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
13
2013-10-07
SYSTEM OCENY ORGANIZACJI
W Y T Y C Z N E A L T E R N AT Y W N E S P R AW N E G O D Z I A A
A N I A
Specjalizacja  uniwersalizacja
Aktywizacja działania  minimalizacja
interwencji
Kunktacja  antycypacja
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
SYSTEM OCENY ORGANIZACJI
N I E A L T E R N AT Y W N A W Y T Y C Z N A S P R AW N E G O D Z I A A
A N I A
Kontrola
działania
Planowanie
działania
Pozyskanie i
rozmieszczenie
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
zasobów
©2013 Szymon.Cyfert
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania
14
2013-10-07
OBRAZY (METAFORY) ORGANIZACJI
I S T O T A M E T A F O RY
Metafora pozwala zrozumieć jeden rodzaj
doświadczenia przez to, że sugeruje
identyczność dwóch rzeczy które normalnie
nie są uważane za tożsame;
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
OBRAZY ORGANIZACJI
O R G A N I Z AC J A J A K O M A S Z Y N A
Taylor  istnieje możliwość stworzenia
perfekcyjnej organizacji, będącej
konstrukcją złożoną z ludzi i środków
wytwórczych.
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
15
2013-10-07
OBRAZY ORGANIZACJI
O R G A N I Z AC J A J A K O O R G A N I Z M
Organizacje to ludzie, odczuwajÄ…cy konkretne
potrzeby. Natura ludzka ma taki sam wpływ na
efektywność pracy jak formalna struktura.
Organizacja nie daje się łatwo konstruować,
bowiem jej treścią jest zarówno komponent
formalny, jak i nieformalny.
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
OBRAZY ORGANIZACJI
O R G A N I Z AC J A J A K O M Ó Z G
Działalność i wyniki organizacji są
konsekwencją jakości przetwarzania
informacji.
Funkcjonowanie organizacji oparte jest na
ciągłym samodoskonaleniu a nie na
łańcuchach przyczynowo skutkowych.
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
16
2013-10-07
OBRAZY ORGANIZACJI
O R G A N I Z AC J A J A K O K U L T U R A
Kultura organizacyjna jest systemem wartości i
norm zachowań oraz zasad, sposobów
postępowania i myślenia, wykształconych i
zaakceptowanych przez zespół ludzi.
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
OBRAZY ORGANIZACJI
O R G A N I Z AC J A J A K O U K A
A D P O L I T Y C Z N Y
Organizacja musi poszukiwać ładu i
wspólnego kierunku działania między
ludz
mi o rozbieżnych i sprzecznych
interesach.
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
17
2013-10-07
CYKL ŻYCIA ORGANIZACJI
Z A A
O Å» E N I A
Funkcjonowanie organizacji
można analizować w
kategoriach  życia .
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
CYKL ŻYCIA ORGANIZACJI
W N I O S K I Z B A D A C

Przeciętna długość życia organizacji jest
znacznie krótsza od potencjalnych możliwości.
Często przedsiębiorstwa  umierają na
życzenie z różnych powodów.
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
18
2013-10-07
CYKL ŻYCIA ORGANIZACJI
M O D E L C Y K L U Z Y C I A O R G A N I Z AC J I G R E I N E R A
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
LITERATURA
1. Teoretyczne podstawy zarządzania, K. Krzakiewicz [red.], rozdział
38
1.1 1.3
Prof. dr hab. Szymon Cyfert, prof. zw. UEP Istota organizacji
Katedra Teorii Organizacji i ZarzÄ…dzania ©2013 Szymon.Cyfert
38
19