Przebieg wykładu nr 2 21. paz
dziernik 2006
PRZEBIEG WYKA
ADU 2 - ROZWOJÓWKA
Przebieg
Rozwój jest procesem zmian, które mają charakter ciągły lub skokowy:
a) rozwój jako funkcja liniowa (zmiany zachodzą w sposób stopniowy i jedna zmiana przechodzi w
drugą w sposób płynny)
b) schodki -> przechodzenie z jednego etapu rozwojowego na drugi (kryzysy -> przejście z
jednego etapu na drugi wiąże się z kryzysem rozwojowym nowe narodzenie, zupełnie coś innego ->
skok)
Większość literatury koncentruje się na b) stanowisku, bo ma bardzo pragmatyczny charakter.
Sternberg, Okagaki -> rozwój jest symultaniczny -> ciągły i nieciągły
czy rozwój zmierza do jakiegoś celu (jest ukierunkowany czy nie)
H.BEE>> wiele modelów ze względu na kryteria:
1)kryterium ciągłości  skokowości
2)kryterium ukierunkowania  jego braku
Modele zmian rozwojowych:
Ukierunkowanie zmian Brak ukierunkowania zmian
rozwojowych rozwojowych
Wyróżnienie stadiów Modele zmian fazowych: Modele zmian cyklicznych: R.
rozwojowych Z.Freud, E.Erikson, J.Piaget (1) Haringhurst (2)
Brak wyróżnienia stadiów Modele zmian sekwencyjnych: Modele zmin liniowych:
rozwojowych A. Maslow (3) A.Bandura (4)
(1) Piaget -> twórca epistemologii logicznej i 4 stadia rozwoju
Erikson-> ukształtować cnotę mędrości, dojść do spójnej, zintegrowanej osobowości, 8 faz rozwoju
(2) Haringurst -> koncepcja zadań rozwojowych i zadania w okresach rozwoju: nowe dojrzałe
więzi, akceptacja swojego wyglądu, osiągnięcie niezależności życiowej (nie mówi w jakim
kierunku rozwoj postępuje
(3) Maslow -> hierarchia potrzeb-> najpier potrzeby niedoboru, póz
niej samorealizacja (ale w
życiu tak nie jest, że najpierw te pierwsze, a póz
niej te inne -> ciągle spełniamy potrzeby
różnego rodzaju) -> sekwencja realizach potrzeb powraca ciągle
(4) Bandura-> teoria społecznego uczenia się (człowiek przejmuje zachowanie drogą
modelowania, naśladowania w nowych sytuacjiach), powtarzanie się tego procesu, brak
ostatecznego celu, ukierunkowanie procesu!
-Mechanizmy leżące u podstawy zmian rozwojowych:
2 podejścia do zmian rozwojowych:
1. Mechanistyczne
2. Organizmiczne
Strona 1 z 4
Przebieg wykładu nr 2 21. paz
dziernik 2006
Ad.1
->akcentuje reaktywność, rozwój ma wzór mechaniki Newtonowskiej: zmiany reakcji odpowiadają
na bodz
ce, badacze skupiają się na przejawach zachowania, bada się uwarunkowania (co wywołuje
zmiany, przemiany zachowania) -> poszczególne przejawy traktowane w sposób odizolowany,
Rozwój== zmiana zachowania (zew.obserwowalnego)
Ad.2
akcentuje zmiany w strukturach organizmu, zmiany spowodowaneinterkacją w jaką wchodzi dana
jednostka rozwijająca się z otoczeniem. Aktywność jednostki ważnym czynnikiem rozwoju badania
skupiają się na zjawiskach zachodzących wewnątrz (elementy zorganizowane w struktury)
Rozwój==zmiana struktury
Zmiany rozwojowe podlegają prawom, ale do okresu prenatalnego i ..(?...
Prawa rozwoju;
1)Prawo cefalokaudalne (od cz.głowowej ku dolnej części ciała)
2)Prawo proksymodystalne (od osi ciała na zewnątrz) /najpierw dłoń płasko, dopiero, gdy
nadgarstek się rozwinie->pionowo/
3)Prawo rozwoju dłoni (od palca małego ku kciukowi)->dłoń się obsuwa do kciuka (ok. 9 m->
kciuk się rozija i  separuje od dłoni->przeciwstawia się i umożliwia dobry chywt dłoni)
-Zasady rozwoju:
a) tylko wówczas możliwe jest uczenie danej czynności jeśli organizm osiągnął pewien poziom
dojrzałości, ale poszczególne czynności rozwijają się w miarę ćwiczenia,
b) im bardziej złożona jest jakaś czynność, tym większe znaczenie ma w jej rozwoju ćwiczenie
Prawidłowości rozwoju (kierunek i początek zmian w danej sferze rozwoju (kierunek i porządek
zmian w danej sferze rozwojowej)
a)przemieszczania się w przestrzeni (od czego zaczyna, ku czemu zmierza)
Obroty wokół osi ciała-> chodzenie
b) myślenie (najpierw jest to myślenie w działaniu, natomiast póz
niej samego działania -> myślenie
wyobrażeniowe o działaniu, a potem myślenie pojęciowe).... tych prawidłowości jest wiele.
Cechy charakteryzujące proces rozwojowy:
a)długotrwały (ok. 75 lat -> przez całe życie!)
b) indywidualne tempo
c) indywidualny rytm (rytm -> następstwo pewnych faktów i zdarzeń)
/sekwencje rozwojowe -> dana sekwencja nie musi wystąpić w całości u każdego dziecka!-> np.
Te, które nie pełzają, raczkują itd./ wszystkie dzieci gaworzą!
d)okresy krytyczne (okresy zwiększonej podatności na cechy zew., które wzmagają rozwój)-> jak
ten okres minie funkcja nie będzie się mogła rozwinąć (ostre podejście),
natomiast umiarkowane podejście jest takie, że są to okrezy wzmożonej podatności (póz
niej też są
możliwosci rozwoju danej funkcji, ale mniejsze)
Zenneberg -> poza tym okresem, wykształcenie funkcji jest możliwe, ale w słabszej formie
(utrudnione lub w ogóle niemożliwe)
Chomsky -> mówienie, język ojczysty-> 2-13 r.ż. I
Strona 2 z 4
Przebieg wykładu nr 2 21. paz
dziernik 2006
e) rozwój ma charakter postępowy (progresywny)
/istnieją jegnak również momenty 'plateau'-> wtedy nic się nie dzieje -> nie ma rozwoju,... oraz
momenty regresu.
-Zjawiska rozwoju:
a) retardacja (ogólne spowolnienie tempa rozwoju w jakiejś sferze)
 spowodowane gł. Uszkodzeniem CSNerwowego (gł. Występuje 3 tydzień , ale także póz
niej,
płodowego+po 8.tyg.+podczas porodu)
b)akceleracja (przyspieszenie tempa rozwoju z pokolenia na pokolenie) -> odkrycie antropologów,
zaznacza się wyraz
nie w cechach fizycznych (np. Wzrost, masa ciała)
Ale niektóre rzeczy się nieznacznie zmieniają, wg Cattella jest to np. IQ
(1) generacyjna akceleracja powierzchniowa -> wskaz
nik ilościowy (bogatszy słownik
językowy teraz dzieci niż był kiedyś)
(2) generacyjna akceleracja głęboka-> wskaz
nik jakościowy (dzieci używają inych słów niż
dzieci kiedyś i na odwrót)
-porządkujący podział życia na okresy
a) okres prenatalny (9m życia)
b)okres postnatalany
2.tyg.> faza jajowa
2m.->embrionalna
9m.->płodowa  tutaj kończy się okres prenatalny
0-3 lata-> wczesne dzieciństwo
3-6 lat -> średnie dzieciństwo
6-12 lat->póz
ne
12-15-> wczesne dorastanie
15-18-> póz
ne dorastanie
18-25->młodość
25-60->dorosłość
>60 dojrzałość---tutaj kończy się okres postnatalany
Rozwój -> długotrwały proces względnie nieodwracalnych zmian, o charakterze ilościowym i
jakościowym zasadniczo ukierunkowanych progresywnie, dotyczących różnych sfer rozwijającego
się podmiotu cechujacu się indywidualnym tempem i rytmem, zależny od wielu uwarunkowań:
biologicznych, środowiskowo-społecznych, oraz aktywności podmiotu
Uwarunkowania:
a)teorie jednoczynnikowe:
** teorie natywistyczne  rola dyspozycji wrodzonych, które ujawniają się w miarę dojrzewania) ->
wszystkie ukł. Człowieka są zdecydowane przed jego urodzeniem /wpływ teorii Darwina
** teorie empirystyczne  środowisko narzuca jednostce określone obowiązki i decyduje o jej
rozwoju -> J. Locke ( człowiek rodzi się jak tabula rasa, a środ. Zapisuje doświadczenia)
W.Stern -> teoria konwergencji (zbieżności) -> dziedziczność i środowisko współdziałają na siecie
/ człowiek dziedziczy pewne cechy, a one potem pod wpływem środowiska rozwijają się we
Strona 3 z 4
Przebieg wykładu nr 2 21. paz
dziernik 2006
właściwe dyspozycje / właściwości psychiczne/ --> ta teoria łączy natywistyczną i empirystyczną
czynniki rozowju:
Zewnętrzne (zew..podmiotu) Wewnętrzne (wew.podmiotu)
Warunki (tło rozwoju) Środowisko Zadatki anatomiczno-
fizjologiczne (dziedziczne,
wrodzone, z którymi jednostka
przychodzi na świat); np. Słuch
muzyczny
Wyznaczniki (szczególnego Nauczanie i wychowanie Aktywność własna
rodzaju warunki, niezbędne dla
rozwoju)
Rozwój
-> Hegel (1770-1831) podstawę rozwoju stanowi przechodzenie od tezy przez antytezę do syntezy!
*idealista (pierwotna jest myśl, byt jest wtórny)
*byt należy ujmować w rozwoju, jest zmienny,
teoria ma naturę ewidencyjną, zmienia się,
zmiany podlegają prawom
*każda ewolucja ma swój sens, każdy krok w ewidencji jest ważny (ma znaczenie *czyli teza,
antyteza, synteza)
*synteza  byt doskonalszy (ta synteza staje się zmienia tezę (?) trójrytm?
-Spencer
*rozwój bytów  dokonują się różne przemiany bytu
*dokonują się one stale i stopniowo, w jednym kierunku (polepszania)
*rozwój = postęp
*różnicowanie się części i ich integracja (zwiększa się równowaga układu ) = rozwój
*w rozwoju układ przechodzi : od jednorodności do różnorodności, od stanu luz
nego do
nieznanego, od stanu chaotycznego do stanu uporządkowanego (piaget  człowiek staje się
logikiem, przechodzi od wiedzy nieuporządkowanej do uporządkowanej)
(okres prenatalny, wyjaśnianie rozwoju) -> następny wykład
Strona 4 z 4