WYTYCZNE DLA S
DZIÓW
W OPARCIU O OFICJALNE PRZEPISY GRY W PIA
K

SIATKOW
(wydanie 2002)
WPROWADZENIE
Uaktualnione  Wytyczne są zgodne z przepisami na lata 2001-2004 . Zawierają one nie tylko nową
strukturę ale tak\
e biorą pod uwagę poprawki.
PRZEPIS 1 - POLE GRY
1. Powierzchnia pola gry powinna być "płaska, pozioma i jednolita" -symetryczna i prostokątna
(włącznie z polem zagrywki).
2. Wymiary linii i pola boiska, temperatura, oświetlenie muszą być zgodne z przepisami 1.1, 1.2, 1.3,
1.4, 1.5, 1.6. Mamy nowy przepis pkt.1.4.5  Pole kar .Proszę przeczytać tekst. W polu kar
znajdują się dwa krzesła dla zawodników ukaranych  wykluczeniem .
3. Sędzia pierwszy powinien sprawdzić i zmierzyć czy wszystkie wymiary są właściwe. Powinien te\

wskazać nieprawidłowości i spowodować ich usunięcie. Podczas kontroli nale\
y sprawdzić
w szczególności:
a) czy linie są rzeczywiście szerokości 5 cm, ani więcej, ani mniej (zmierzyć),
b) długości linii i przekątnej ka\
dego pola boiska (12,73 m. / 41'9''),
c) kolor linii musi kontrastować z kolorem boiska i wolnej strefy (zalecany kolor biały i ró\
ne
kolory boiska i wolnej strefy),
d) w przypadku gdy znajdują się na boisku linie boisk dla innych dyscyplin sportowych,
graniczne linie boiska do piłki siatkowej muszą mieć inne kolory od linii wyznaczających
pozostałe boiska,
e) pole ataku przedłu\
one jest poza liniami bocznymi do końca wolnej strefy,
f) linia ataku przedłu\
ona jest z obu stron poza liniami bocznymi linią przerywaną (patrz
przepis 1.3.4).
4. Linia środkowa zalicza się do obu stron boiska (przepis 1.3.3).
5. Pole zagrywki ograniczone jest z czterech stron.
a) pole zagrywki o szerokości 9 m znajduje się poza linią końcową (nie wchodzącą w skład
tego pola). Jest ono ograniczone po bokach przez dwie 15 cm linie, prostopadłe do linii
końcowej i odległe od niej o 20 cm . Linie te znajdują się na przedłu\
eniu linii bocznych.
b) dwie krótkie linie i ich umowne przedłu\
enie tworzą boczną granicę pola zagrywki,
c) głębokość pola zagrywki ograniczona jest szerokością wolnej strefy (przepis 1.4.2). Sędzia
nie mo\
e zezwolić , aby zawodnik zagrywał na zewnątrz wolnej strefy.
d) w momencie wykonania zagrywki, zagrywający nie podlega ograniczeniom związanym
z ustawieniem (przepis 7.4),
e) przy zagrywce z wyskoku, zagrywający mo\
e rozpocząć rozbieg na zewnątrz pola
zagrywki, ale odbić się musi w polu zagrywki,
f) je\
eli zagrywający przechodzi na lewą stronę pola zagrywki w szczególności
w celu zagrywki z wyskoku, sędziowie liniowi muszą przesunąć się na bok,
6. Zawodnicy mają prawo grać piłką z poza ich wolnej strefy (z wyjątkiem zagrywki). Piłka mo\
e być
odzyskiwana z jakiegokolwiek punktu na zewnątrz ich wolnej strefy. Gdy zawodnik gra w wolnej
strefie przeciwników nale\
y zastosować inny przepis - 11.1.2.
PRZEPIS 2 - SIATKA I SA
UPKI
1. Siatka (9.50 m - 10 m. długości, wychodząca 25-50 cm za taśmy boczne) i antenki nie mogą być
dotykane przez zawodników podczas akcji grania piłką lub jeśli kontakt ten przeszkadza w
grze(Przepis 12.4.4), ( taki przypadek uwa\
any jest za błąd). Linki naciągające siatkę poza 9.50 m
lub 10m. nie nale\
ą do siatki. Odnosi się to tak\
e do słupków i linek. Dlatego jeśli piłka dotknie
siatkę poza taśmami bocznymi (9m) nale\
y uznać, \
e dotknęła "ciało obce" i musi być odgwizdana
przez obu sędziów jako "piłka autowa".
WS DZPS Wytyczne dla sędziów Wrocław czerwiec 2002
Kom. Szkolenia i Kwalifikacji
2. Długość siatki wynosi 9.50 m. lub 10m, a jej szerokość 1m. (ą 3cm). Siatka powinna być
naprę\
ona i umieszczona pionowo nad osią linii środkowej. Z powodu elastyczności siatki, sędzia
pierwszy powinien sprawdzić czy jest ona prawidłowo naprę\
ona. Przy rzucie piłki w siatkę, musi
się ona prawidłowo odbić, a materiał z którego jest siatka wykonana nie mo\
e być zbyt elastyczny
(np. z gumy).
Siatka nie mo\
e być rozciągana na końcach twardymi przedmiotami (listwy, pręty o długości 1m.).
Wybrzuszona siatka nie mo\
e być u\
ywana.
Pionowa płaszczyzna siatki musi być prostopadła do linii środkowej.
3. Spotkanie nie mo\
e być rozegrane jeśli siatka ma rozdarte oczka.
4. Pozioma biała płócienna taśma (tylko biała) o szerokości 7 cm, w górnej części siatki musi mieć
przynajmniej 9.5m. lub 10 m. długości i pokrywać siatkę na całej jej długości.
5. W dolnej części siatki musi być 5 cm szerokości pozioma taśma podobna do taśmy górnej.
6. Sędzia drugi musi zmierzyć wysokość siatki przed losowaniem prętem do mierzenia (jeśli to
mo\
liwe - metalowym) przeznaczonym dla tego celu, który nale\
y do wymaganego pomocniczego
wyposa\
enia boiska. Na pręcie powinna być oznaczona wysokość 243 i 245 cm oraz 224 i 226cm.
Podczas pomiarów sędzia pierwszy asystuje sędziemu drugiemu nadzorując pomiar wysokości.
7. Na początku spotkania i setów, a tak\
e podczas gry sędziowie liniowi muszą sprawdzać czy taśmy
boczne są dokładnie pionowe do linii bocznych i czy antenki są właściwie umocowane na
zewnętrznej krawędzi taśmy bocznej. Gdy są jakieś nieprawidłowości, powinny być natychmiast
usunięte.
8. Przed spotkaniem (przed oficjalną rozgrzewką) i podczas gry, sędziowie muszą sprawdzić czy
słupki (wystające części, linki mocujące itp.) oraz stanowisko sędziego pierwszego nie stwarzają
niebezpieczeństwa dla grających.
9. Wyposa\
enie dodatkowe: ławki dla dru\
yn, stolik sekretarza, stanowisko sędziego pierwszego,
pręt do pomiaru wysokości siatki, manometr do mierzenia ciśnienia piłek meczowych, pompka,
stanowisko dla 5-ciu piłek meczowych, tablica wyników, tabliczki z numerami (1-18) na zmiany, 6
wycieraczek do wycierania podłogi (1 m szerokie), 8 małych ściereczek dla szybkich moppersów,
wycierających, elektryczna aparatura sygnalizacyjna pomiędzy stolikiem sekretarza i ławkami
trenerów, dzwonek na stole sekretarza do sygnalizowania błędów rotacji. Dwa krzesła w polu kar
ograniczonym ( 1x1 m ) linią o szerokości 5 cm ( Przepis 21.3 .2 .1 ) .
10. Obowiązkowa jest tablica wyników, a tak\
e ręczna tablica wyników na stoliku sekretarza.
PRZEPIS 3 - PIA
KA
1. Do przechowywania 5 piłek potrzebny jest metalowy stojak umieszczony blisko stolika sekretarza
(trzy piłki do gry i dwie rezerwowe).
2. Organizator musi dostarczyć manometr do mierzenia ciśnienia powietrza wewnątrz piłek i pompkę
na stolik sekretarza oraz rezerwową antenkę i siatkę pod stolik sekretarza.
3. Sędzia drugi powinien wziąć pod nadzór 5 piłek meczowych przed meczem i sprawdzić ka\
dą
z nich (kolor, obwód i ciśnienie). Piłki muszą mieć tę samą charakterystykę (kolor, obwód, wagę
i ciśnienie).
Obaj sędziowie wybierają trzy piłki meczowe i dwie rezerwowe. Sędzia drugi jest odpowiedzialny
za piłki meczowe i powinien pomóc w powrocie piłek do gospodarza obiektu po zakończonym
meczu.
4. Mogą być u\
ywane tylko piłki ze znakiem firmowym i zatwierdzone przez FIVB. Sędzia musi to
sprawdzić i jeśli piłka nie jest opatrzona stemplem FIVB (patrz ni\
ej) nie mo\
na rozpocząć meczu.
5. System trzech piłek podczas meczu:
Mecz powinno obsługiwać sześciu podających rozmieszczonych w wolnej strefie jak na rysunku
nr 10 w przepisach gry:
a) po jednym w ka\
dym rogu wolnej strefy, oznaczonych nr 1, 2, 4, 5,
b) jeden przed sekretarzem zawodów nr 3 i jeden za sędzią pierwszym nr 6
c) w momencie gdy piłka jest poza grą podający bliski zagrywającego (nr 2 lub 5) musi podać
piłkę zagrywającemu mo\
liwie jak najszybciej, tak by zagrywający mógł zająć miejsce do
zagrywki bez opóz
nienia.
Przed rozpoczęciem meczu, podający z pozycji 2 i 5, którzy są umieszczeni blisko strefy zagrywki
otrzymują piłki od sędziego drugiego.
Podczas meczu kiedy piłki są poza grą:
2
WS DZPS Wytyczne dla sędziów Wrocław czerwiec 2002
Kom. Szkolenia i Kwalifikacji
a) jeśli piłka jest poza boiskiem, powinna być złapana przez najbli\
szego podającego
i niezwłocznie potoczona do podającego, który podaje piłkę zawodnikowi zagrywającemu,
b) jeśli piłka znajduje się na boisku, zawodnik, który znajduje się blisko piłki musi natychmiast
potoczyć ją poza boisko przez najbli\
szą linię boczną boiska,
c) w momencie gdy piłka jest poza grą, podający bliski zagrywającego (nr 2 lub 5) musi podać
piłkę zagrywającemu mo\
liwie jak najszybciej tak, \
eby mógł on zająć miejsce do zagrywki.
Piłka jest podawana między podającymi przez toczenie jej po podło\
u (nie rzucana), w czasie gdy
piłka jest poza grą.
PRZEPIS 4 - ZESPOA
Y
1. Sędziowie muszą sprawdzić przed meczem liczbę osób uprawnionych, które mogą siedzieć na
ławce lub być w polu rozgrzewki. Na oficjalnych zawodach FIVB jeśli zespół ma więcej ni\
3
osoby obok zawodników, sędzia musi poprosić o pokazanie certyfikatu ze zdjęciem oficjalnie
akredytowanego "lekarza" przez FIVB dla czwartej osoby. Z wyjątkiem zawodników i lekarza, tylko
3 osoby, nie więcej (trener, asystent trenera i masa\
ysta) mogą siedzieć na ławce.
Podczas zawodów rozgrywanych w Polsce trener , asystent trenera, masa\
ysta i lekarz muszą
posiadać licencje wydane przez PZPS. Jeśli ich nie mają, nie mają prawa siedzieć na ławce, być
w polu rozgrzewki, ani brać udziału w rozgrzewce.
2. W turniejach międzynarodowych, 12 zawodników tego samego zespołu, musi mieć te same
numery na koszulkach w ka\
dym meczu.
3. Zazwyczaj, jeśli nie ma na zawodach sędziego głównego sędzia pierwszy pełni jego funkcję i musi
poprosić przed zawodami o dokumenty identyfikujące nazwiska zawodników znajdujące się
w protokole zawodów. Oba zespoły zobowiązane są dostarczyć oddzielne wykazy członków
całego zespołu z odpowiednimi dokumentami (licencje - jeśli są wymagane, karty zgłoszeń
ksią\
eczki zdrowia itp.). W przypadku jakichkolwiek wątpliwości sędzia pierwszy powinien
umieścić adnotację o swojej decyzji w protokole zawodów lub w załączonym specjalnym raporcie.
4. Trener lub kapitan dru\
yny (biorąc pod uwagę ich podpisy w protokole zawodów) są odpowiedzialni
za identyfikację nazwisk i numerów zawodników w protokole zawodów.
5. Tylko członkowie zespołu upowa\
nieni są do siedzenia na ławce podczas spotkania i do
uczestniczenia w rozgrzewce. śadne inne osoby nie mogą uczestniczyć w oficjalnej rozgrzewce
(patrz przepis 4.2.2). Wszyscy wchodzący na boisko muszą posiadać sportowe obuwie.
6. Przepis 4.2.4 : Podczas przerwy między setami, zawodnicy mogą rozgrzewać się piłkami (lecz nie
meczowymi) w wolnej strefie.
7. Sędzia pierwszy musi sprawdzić strój członków zespołu. Koszulki, spodenki i skarpetki powinny
być takie same, czyste i tego samego koloru w całym zespole. Jeśli nie są, muszą być zmienione
przed rozpoczęciem spotkania. Podczas światowych zawodów seniorskich FIVB, ka\
dy członek
zespołu musi posiadać taki sam kolor obuwia sportowego, ale kolory znaków firmowych mogą być
ró\
ne. Przepis 4.3.4: Kapitan zespołu powinien być naznaczony, pozwoli to jasno rozró\
niać go
podczas całej gry. Sędziowie powinni sprawdzać oznaczenie kapitana przed rozpoczęciem
spotkania. Przepis 4.3.3.2: Podczas światowych i oficjalnych zawodów FIVB numery zawodników
muszą być tak\
e umieszczone na prawej nogawce spodenek. Wysokość numerów musi wynosić
od 4 do 6 cm a szerokość taśmy tworzącej numer powinna wynosić co najmniej 1 cm .
8. Jeśli oba zespoły występują w strojach tego samego koloru, zespół który jest umieszczony
w protokole na pierwszym miejscu musi zmienić stroje. Zaleca się, aby zespół gości informował
przed meczem gospodarza o kolorze stroju w jakim wystąpi.
9. Koszulki zawodników muszą być ponumerowane od 1 do 18.
10. Zawodnicy mogą nosić szkła kontaktowe na własne ryzyko.
11. Zakazane jest noszenie przedmiotów, które mogą powodować zranienie lub dawać sztuczną
przewagę zawodnikowi.
PRZEPIS 5 - OSOBY PROWADZ
CE ZESPÓA

1. Trener i inni członkowie zespołu siedząc na ławce lub stojąc w polu rozgrzewki mogą udzielać rad
oraz komunikować się z zawodnikami na boisku i wstawać z radości , jak równie\
trener w zgodzie
z nowym przepisem 5.2.3.4. Trener mo\
e udzielać rad stojąc lub chodząc w wolnej strefie
naprzeciw swojej ławki , a\
do pola rozgrzewki, pod warunkiem, \
e nie przeszkadza to i nie
opóz
nia gry.
2. Ponadto , \
aden z członków zespołu siedzących na ławce lub stojących w polu rozgrzewki nie
mają prawa protestować lub kwestionować decyzję sędziów . Takie zachowanie musi być karane
przez sędziego pierwszego.
3
WS DZPS Wytyczne dla sędziów Wrocław czerwiec 2002
Kom. Szkolenia i Kwalifikacji
3. Kapitan mo\
e pytać sędziów o wyjaśnienie dotyczące zastosowania przepisów, sędzia pierwszy
musi udzielić odpowiedzi kapitanowi , nie tylko przez powtórzenie swojej sygnalizacji , ale musi
u\
ywać sformułowań z oficjalnych przepisów gry. Kapitan ma prawo do zapytań o wyjaśnienie
zastosowania przepisów równie\
w imieniu kolegów swojego zespołu, jak wymaga tego przepis
5.1.2 ( jednak , gdy zmieniony kapitan zespołu znajduje się na ławce lub stoi w polu rozgrzewki 
nie ma tego prawa).
4. Trener nie ma prawa zgłaszania próśb do członków komisji sędziowskiej, z wyjątkiem oficjalnych
przerw (przerwa na odpoczynek i zmianę zawodników). Mo\
e jednak zasięgnąć informacji u
sekretarza (kiedy piłka jest poza grą) dotyczących ilości wykorzystanych przerw ewentualnie
zgodności wyniku z tablicą świetlną.
5. Sędzia drugi musi kontrolować podczas gry czy trener siedzi na ławce blisko stolika sekretarza
bądz
stoi lub chodzi w wolnej strefie naprzeciw swojej ławki , a\
do pola rozgrzewki bez
przeszkadzania i opóz
niania gry.(patrz przepis 5.2.3.4).
6. Sędzia drugi musi podczas gry kontrolować zawodników rezerwowych czy siedzą na ławce lub
znajdują się w polu rozgrzewki. Zawodnicy w polu rozgrzewki podczas trwania setów nie mogą
u\
ywać piłek.
7. Sędziowie muszą wiedzieć kto jest kapitanem na boisku.
8. Libero nie mo\
e być kapitanem zespołu.
PRZEPIS 6 - ZDOBYCIE PUNKTU, WYGRANIE SETA I WYGRANIE SPOTKANIA
Kongres w Tokio zmienił system liczenia punktów. Nowy system liczenia punktów jest bardzo wa\
ny dla
całego meczu. Dlatego nowy przepis 6 musi być powa\
nie studiowany w szczególności punkt 6.2
wygranie seta i 6.3 wygranie meczu!
PRZEPIS 7 - STRUKTURA GRY
1. Przed spotkaniem sędzia pierwszy dokonuje losowania w celu określenia zespołu , który wykona
pierwszą zagrywkę oraz stron boiska, na których zespoły będą grały w pierwszym secie. Jeśli
rozgrywany jest set decydujący sędzia pierwszy ponownie dokonuje losowania. Losowanie
dokonywane jest w obecności dwóch kapitanów zespołów. Wygrywający losowanie wybiera: bądz

prawo do zagrywki lub te\
odbioru zagrywki; lub stronę boiska. Przegrywający losowanie wybiera z
pozostałych mo\
liwości.
2. We wszystkich spotkaniach "oficjalna rozgrzewka" musi być włączona do ceremoniału (patrz
ceremoniał gry w piłkę siatkową - dołączony do oficjalnych przepisów).
3. Kartka z ustawieniem początkowym musi być sprawdzona przez sędziego drugiego i sekretarza
przed wpisaniem ustawienia początkowego do protokołu. Muszą oni sprawdzić czy numery
zawodników na kartce zgadzają się z listą zawodników w protokole. Je\
eli nie, kartka
z ustawieniem początkowym musi być zwrócona trenerowi i sędzia drugi prosi o inną.
4. Po zakończeniu seta, sędzia drugi natychmiast prosi trenera o ustawienie początkowe
w następnym secie, w celu uniknięcia przedłu\
enia 3 minutowej przerwy przeznaczonej na zmianę
stron boiska. Jeśli trener przedłu\
a systematycznie przerwę przez opóz
nianie dostarczania kartki z
ustawieniem początkowym, sędzia pierwszy musi ukarać zespół upomnieniem za opóz
nianie.
Przestudiuj powa\
nie przepisy 7.4, 7.5, 7.6 i 7.7. Pamiętaj, \
e jeśli dwóch zawodników stało w
błędzie ustawienia , to po sygnalizacji błąd ustawienia musisz pokazać tych dwóch zawodników . Jeśli
kapitan zespołu pyta o więcej informacji na temat tego błędu , wyciągnij z kieszeni kartkę z
ustawieniem początkowym i poka\
mu numery zawodników , którzy popełnili błąd ustawienia.
PRZEPIS 8 - ZMIANA ZAWODNIKÓW
1. Gdy trener prosi o zmianę, musi u\
ywać oficjalnej sygnalizacji ręcznej. Jeśli trener tylko wstaje
z ławki, prosząc ustnie o przerwę lub tylko naciska przycisk sygnalizatora, sędziowie nie mogą
znać charakteru prośby i odrzucają prośbę o przerwę regulaminową.
4
WS DZPS Wytyczne dla sędziów Wrocław czerwiec 2002
Kom. Szkolenia i Kwalifikacji
2. Jeśli trener prosi o więcej ni\
jedną zmianę zawodników musi (po sygnale ręcznym o zmianę)
pokazać (palcami) liczbę zmian. W tym przypadku wszyscy zmieniający zawodnicy muszą być
blisko trenera gotowi do gry. Sędzia drugi zezwalając na zmianę (gwi\
d\
ąc) musi tak\
e pokazać
palcami liczbę zmian. Następnie sędzia drugi staje w rogu strefy zmian przy właściwej linii, twarzą
do sekretarza. Wielokrotne zmiany muszą być udzielane wyłącznie po kolei. Pierwsza, jedna para
zawodników, jeden zawodnik schodzi z boiska, a zmieniający wchodzi na boisko itd.
Pozwala to sekretarzowi zapisać zmianę i sprawdzić numery w protokole. Podczas zmian wymaga
się u\
ywania tabliczek z numerami do zmian zawodników. Jednak jeśli w momencie prośby o kilka
zmian, jakikolwiek ze zmieniających nie jest gotowy do wejścia na boisko, zmiana ta powinna być
odrzucona (bez karania).
3. Gdy zawodnik jest kontuzjowany, sędzia pierwszy powinien zarządzić zmianę, która musi być
dokonana natychmiast. Jeśli jest to mo\
liwe zawodnik powinien być zmieniony regulaminowo.
Jeśli nie - zespół korzysta ze zmiany narzuconej. Zmiana narzucona z powodu kontuzji, nie
podlega ograniczeniom wynikającym z przepisu 8.2. Nale\
y zwrócić uwagę musi nowy przepis 8.2
który stanowi , \
e zmieniony kontuzjowany zawodnik nie mo\
e wrócić do gry w tym meczu. Zmiana
narzucona nie jest liczona w \
adnym przypadku do zmian regulaminowych (Przepis 8.2).
4. Zmiana jest nie regulaminowa jeśli przekracza ograniczenia przewidziane w przepisie 8.1.
Sędziowie powinni znać ró\
nicę pomiędzy zmianą nie regulaminową (kiedy zespół dokonał
zmiany nie regulaminowej i gra jest wznowiona, a ani sekretarz, ani sędzia drugi nie zauwa\
yli tego
( przepis 8.1), a prośbą w celu dokonania zmiany nie regulaminowej o której, sekretarz czy sędzia
drugi (przepis 17.1.3) wie, \
e jest nie regulaminowa i która powinna być odrzucona i karana
"upomnieniem za opóz
nianie" lub  ostrze\
eniem za opóz
nianie je\
eli zespół był ju\
upominany za
opóz
nianie w meczu.
PRZEPIS 9  SYTUACJE W GRZE
Przepis 9.1:
Sędzia pierwszy zezwala na wykonanie zagrywki. Piłka jest w grze od momentu uderzenia
piłki przez zagrywającego.
Przepis 9.4.1:
Nale\
y zdawać sobie sprawę z wa\
ności słowa "całkowicie" w zdaniu "część piłki dotykająca
podło\
a jest "całkowicie" poza liniami ograniczającymi boisko".
PRZEPIS 10 - GRA PIA
K

1. Podkreśla się, \
e sędzia mo\
e odgwizdywać tylko błędy, które zobaczył. Podczas oceny odbicia
piłki musi on patrzeć na część ciała zawodnika, która ma kontakt z piłką. Oceniając odbicie nie
powinien sugerować się pozycją zawodnika przed, ani po kontakcie z piłką.
Komisja sędziowska FIVB wymaga od sędziów dopuszczania odbić palcami sposobem górnym
oraz pozostałych odbić, które są zgodne z przepisami.
2. Jeśli zespół wykonał cztery odbicia piłki (cztery dotknięcia - poza blokiem), sędzia drugi powinien
wykonać oficjalny sygnał ręką, na wysokości swojej klatki piersiowej w kierunku sędziego
pierwsze, go ,nie mo\
e jednak odgwizdywać tego błędu, jak napisano w przepisie 25.2.2:  Sędzia
drugi mo\
e równie\
sygnalizować, bez u\
ycia gwizdka, błędy nie le\
ące w jego kompetencji, ale
nie mo\
e nalegać na sędziego pierwszego, aby te błędy uznał .
3. Niestety wielu sędziów nie rozumie praktycznie przepisu 10.2.3.2.Nie rozumieją konkretnie w
jakich przypadkach mo\
emy mówić o "pierwszym odbiciu piłki przez zespół . W czterech
przypadkach zespół odbija piłkę w pierwszym odbiciu :
i. - odbiór zagrywki,
ii. - odbiór ataku (nie tylko zbicie, wszystkie ataki patrz przepis 10.1.1 (tak\
e 14.1.1),
iii. - odbicie piłki od bloku przeciwnika,
iv. - odbicie piłki od własnego bloku.
4. Jeśli po jednoczesnym odbiciu piłki przez dwóch zawodników przeciwnych zespołów, piłka toczy
się po górnej części siatki i dotyka antenki, gra musi być powtórzona. Jest to "błąd obustronny".
5. Komisja sędziowska nalega, aby sędzia podczas słownego wyjaśniania błędu odbicia piłki, u\
ywał
oficjalnej terminologii przepisu 10.3 lub innych przepisów.
6. Nale\
y zwrócić szczególną uwagę na fakt, \
e podczas ataku dozwolony jest tzw. "tipping", pod
warunkiem, \
e piłka nie jest złapana, ani rzucona. Tipping oznacza atak piłki całkowicie
ponad siatką, palcami jednej ręki. Sędzia pierwszy musi obserwować wykonanie ataku
jedną ręką (lekkie). Jeśli takiemu uderzeniu piłki towarzyszy ruch ręki, jest to błąd i musi być
ukarany.
5
WS DZPS Wytyczne dla sędziów Wrocław czerwiec 2002
Kom. Szkolenia i Kwalifikacji
7. Nale\
y zwrócić uwagę, \
e podczas bloku, czyli akcji nad siatką, której celem jest uniemo\
liwienie
przejścia piłki ze strony przeciwnika, piłka nie mo\
e być trzymana (pchana, rzucana itp.). W takim
przypadku sędzia musi odgwizdać błąd "piłka rzucona". (Nale\
y jednak zachować znaczną
tolerancję).
8. Przepis 10.1.3: "Wewnątrz pola gry (boisko i wolna strefa), zawodnik nie mo\
e
korzystać z pomocy partnera lub dowolnego przedmiotu w celu dosięgnięcia piłki... .
W nawiązaniu do tego mamy przepis 10.3 2 : ODBICIE Z POMOC
:  zawodnik korzysta z
pomocy partnera lub dowolnego przedmiotu w celu dosięgnięcia piłki wewnątrz pola gry .
Praktycznie, ka\
dy zespół musi grać wewnątrz własnego pola gry i własnej przestrzeni. Piłka
mo\
e jednak być odzyskiwana z poza wolnej strefy przepis 10. i nowy przepis 11.1.2.
Ingerencja podczas gry piłką:
" jeśli piłka dotyka obiekt poza boiskiem, sufit lub osobę nie biorącą udziału w grze (Przepis 9.4.2)
lub piłka dotyka sędziego, podawaczy czy trenera stojącego blisko boiska, uwa\
a się ją za piłkę
autową.
" jeśli zawodnik korzysta z pomocy poprzez kontakt z wymienionymi , jest to błąd zawodnika
(odbicie z pomocą) przepis 10.1.3 i w rezultacie gra nie będzie powtórzona.
9 Przepis 10.2.1. - " Piłka mo\
e być dotknięta ka\
dą częścią ciała".
a) celem wprowadzenia tego przepisu było wzmocnienie obrony.
b) nie ma znaczenia czy kontakt z częścią ciała jest słaby czy silny, wa\
ne jest tylko to czy
piłka została zatrzymana w grze czy nie. Jeśli nie jest to odbicie i piłka jest trzymana
w kontakcie z ciałem, błąd został popełniony.
10 W celu lepszego zrozumienia tekstu przepisu 10.2.2.  Piłka musi być odbita, nie mo\
e
być łapana lub rzucana. Mo\
e ona odbić się w dowolnym kierunku : Co oznacza słowo "odbita" ?
Słowo odbita oznacza pojedyncze zdarzenie, piłka odbija się od punktu kontaktowego, podczas
gdy rzucenie piłki wymaga dwóch zdarzeń po pierwsze piłka musi być złapana, a następnie
rzucona.
PRZEPIS 11 - PIA
KA PRZY SIATCE
PRZEPIS 12 - ZAWODNIK PRZY SIATCE
Nowy artykuł 11.2 :Piłka przechodząc przez siatkę mo\
e ją dotknąć. Tak\
e podczas zagrywki!
Ka\
dy zespół musi grać we własnym polu gry i we własnej przestrzeni. Piłka mo\
e być jednak,
odzyskiwana z poza jego wolnej strefy (przepis 10).
Jednak przepisy dają tak\
e prawo do odzyskiwania piłki z wolnej strefy zespołu przeciwnego: nowy
przepis 11.1.2:  Piłka przechodząca pionową płaszczyznę siatki w kierunku wolnej strefy przeciwnika
całkowicie lub częściowo poza przestrzenią przejścia, mo\
e być skierowana z powrotem na własne
pole gry w ramach limitu odbić zespołu pod warunkiem, \
e boisko przeciwnika nie zostało dotknięte
przez zawodnika, a piłka grana z powrotem przekracza płaszczyznę pionową siatki całkowicie lub
częściowo w przestrzeni zewnętrznej po tej samej stronie boiska. Zespół przeciwny nie mo\
e
zapobiegać takiej akcji.
Sędzia drugi i sędziowie liniowi muszą dobrze zrozumieć tą poprawkę! Podczas meczu muszą oni
umieć zachować się praktycznie, aby dać miejsce zawodnikowi, który będzie odzyskiwał piłkę do
swojego pola gry.
Niezwykle wa\
ne jest nowy tekst kontakt zawodnika z siatką, Przepis 12.3 podkreślamy szczególnie
znaczenie nowego przepisu 12.3.1. Kontakt z siatką lub antenką (Przepis 12.4.4) nie jest błędem, z
wyjątkiem dotknięcia podczas akcji z piłką lub gdy kontakt ten wpływa na przebieg gry. Tekst
przepisu 12.3.3 jest więc bardzo wa\
ny, mimo, \
e nie jest nowym , nie jest stosowany przez sędziów.
a) jeśli zawodnik jest na swojej stronie boiska, a piłka uderzona w siatkę od strony
przeciwnika powoduje, \
e siatka dotyka tego zawodnika (Przepis 12.3.3) błąd nie został
popełniony.
b) Niestety , mimo nacisku z naszej strony sędziowie nie przywiązują wagi do znaczenia tego
przepisu. Dlatego musimy często przypominać ten przepis, aby był prawidłowo stosowany!
c) Kongres w Sevilli zaakceptował uwagę Komisji Administracyjnej do wprowadzenia do
wytycznych dla sędziów dotyczącą przepisu 12 .3. Jest to następujący tekst:  Gdy jeden
lub więcej zawodników znajduje się blisko piłki uwa\
a się, \
e uczestniczą w akcji grania
piłką, i dotknięcie przez któregokolwiek z nich siatki jest błędem
6
WS DZPS Wytyczne dla sędziów Wrocław czerwiec 2002
Kom. Szkolenia i Kwalifikacji
PRZEPIS 13 - ZAGRYWKA
1. Głębokość pola zagrywki ograniczona jest szerokością wolnej strefy (Przepis 1.4.2).
2. Sędzia pierwszy zezwala na wykonanie zagrywki po stwierdzeniu, \
e zawodnik zagrywający
posiada piłkę i oba zespoły są przygotowane do gry (Przepis 13.3).
Gdy sędzia gwi\
d\
e na zagrywkę, powinien chwilowo opóz
niać gwizdek w dwóch przypadkach:
" dla powtórek w TV
" dla wzrostu atmosfery na sali , jak równie\
wzmo\
enia kontrastu między większymi lub mniejszymi
emocjami po wpływem gry.
3. W momencie wykonania zagrywki czy te\
w chwili odbicia piłki przy zagrywce z wyskoku,
zawodnik nie mo\
e dotknąć boiska (ani linii końcowej) oraz podło\
a na zewnątrz pola zagrywki
(nowy Przepis13.4.2). Sędzia pierwszy i odpowiedni sędziowie liniowi muszą zwracać uwagę na
ten przepis. Sędziowie liniowi muszą natychmiast sygnalizować sędziemu jeśli błąd nastąpił.
Zagrywający mo\
e jednak rozpocząć rozbieg do zagrywki na zewnątrz strefy zagrywki, ale musi
być w polu zagrywki w momencie uderzenia piłki (musi być w polu zagrywki w momencie uderzenia
piłki lub przed wyskokiem).
4. Podczas zagrywki sędzia pierwszy musi obserwować zespół zagrywający, podczas gdy sędzia
drugi obserwuje zespół przyjmujący.
5. W momencie gdy piłka jest zagrywana (moment uderzenia piłki) wszyscy zawodnicy z wyjątkiem
zawodnika zagrywającego muszą znajdować się całkowicie w swoich polach boiska (Przepis 7.4).
Dla przykładu, jeśli w tym momencie zawodnik przekroczy stopą linię boczną, jest to błąd i musi
być sygnalizowany przez sędziego liniowego i odgwizdany przez jednego z sędziów.
6. Nowy Przepis 13.4.4 stanowi , \
e zagrywający musi uderzyć piłkę w ciągu 8 sekund po gwizdku
sędziego pierwszego na zagrywkę. Uwaga: nie ma próby wykonania zagrywki! Jednak\
e jeśli
zagrywający nie idzie normalnie na zagrywkę lub nie przyjmuje piłki od podawacza powoduje
opóz
nianie gry i zespół powinien być ukarany za opóz
nianie gry.
Uwaga : wielu sędziów i zawodników z
le interpretuje ten tekst, myśląc, \
e te 8 sekund liczy się
tylko od momentu kiedy zagrywający rzuci lub opuści piłkę do chwili uderzenia piłki przy zagrywce.
Jest to nieprawda! Przepis mówi jasno  ...od gwizdka sędziego pierwszego na zagrywkę .
7. Sygnalizacja nr 19 jest właściwą sygnalizacją i jest u\
ywana je\
eli piłka przy zagrywce nie
przechodzi przez siatkę.
8. Narodowe Komisje Sędziowskie nie zwracają uwagi na fakt, \
e przepis zasłona istnieje. W ich
rozgrywkach krajowych nie stosuje się karania za zasłonę (Przepis 13.5). W konsekwencji mamy
wiele problemów z sędziami i zespołami podczas meczów międzynarodowych.
9. Nowy przepis 11.1.1 i 11.2, jeśli podczas zagrywki piłka dotyka siatki to nie jest ju\
błędem!
PRZEPIS 14 - ATAK
1. Silne uderzenie piłki nie jest jedyną formą ataku. Podczas ataku "tipping" jest dozwolony.
2. Atak jest spełniony, jeśli piłka przekroczy całkowicie pionową płaszczyznę siatki lub zostanie
dotknięta przez blokującego (Przepis 14.1.3).
3. W celu lepszego zrozumienia Przepisu 14.2.3 na uwagę zasługuje fakt, \
e tylko pozycja piłki
podlega sprawdzeniu, a nie pozycja zawodnika. Błąd następuje ,jeśli atak jest spełniony.
Dlatego sędzia drugi lub pierwszy musi odgwizdać błąd, jeśli atak jest spełniony.
4. Przy tekście Przepisu 14.1.2 (Podczas ataku dopuszcza się  kiwanie pod warunkiem, \
e odbicie
jest czyste i piłka nie jest złapana lub rzucona.) musi być zrozumiałe, \
e uderzenie nie jest
złapaniem i rzuceniem.
5. Libero nie mo\
e wykonać ataku spełnionego je\
eli w momencie uderzenia, piłka znajduje się
całkowicie powy\
ej górnej taśmy siatki (Przepis 20.3.1.2 i 14.3.5).
PRZEPIS 15 - BLOK
1. Blokujący ma prawo blokować piłkę w przestrzeni przeciwnika z przeło\
eniem rąk ponad siatką
" jeśli piłka po pierwszym lub drugim odbiciu przez przeciwnika bezpośrednio jest
kierowana przez siatkę i
" \
aden z przeciwników nie jest dość blisko siatki w części przestrzeni gry gotowy do
kontynuowania akcji.
Po trzecim odbiciu piłki przez przeciwnika, ka\
da piłka mo\
e być blokowana z przeło\
eniem rąk.
7
WS DZPS Wytyczne dla sędziów Wrocław czerwiec 2002
Kom. Szkolenia i Kwalifikacji
Po pierwszym i drugim odbiciu piłki, gdy zawodnik zespołu przeciwnego jest blisko piłki i zamierza
ją odbić, blok z przeło\
eniem rąk jest błędem jeśli kontakt z piłką ma miejsce przed lub
w momencie akcji, dlatego \
e jest to przeszkadzanie w akcji przeciwnikowi.
2. Piłka, która leci równolegle do siatki (nie atak), która nie przechodzi przez siatkę na stronę dru\
yny
przeciwnej, nie mo\
e być blokowana z wyjątkiem gdy następuje to po trzecim odbiciu.
3. Błędem jest przeło\
enie rąk ponad siatką na stronę przeciwnika przez blokującego i uderzenie piłki
zamiast wykonywania akcji bloku.
4. Błędem jest złapanie czy rzucenie piłki podczas bloku.
5. Zawodnik linii obrony mo\
e brać udział w próbie bloku, ale jeśli blok jest spełniony, lub uczestniczy
on w bloku spełnionym popełniany jest błąd. Jednak\
e Libero nie mo\
e brać udział w próbie bloku
(Przepisy 15.6.6 i 20.3.1.3)
6. Tekst Przepisu 15.6.3: "blokowanie zagrywki przeciwnika" oznacza, \
e zabronione jest wtedy gdy
blok jest spełniony przy blokowaniu zagrywki.
7. Gdy zawodnik blokuje piłkę z przeło\
eniem rąk poza antenką, jest to błąd i sędzia pierwszy musi
natychmiast go odgwizdać.
8. Nowy Przepis 10.2.1 pozwala: "Piłka mo\
e dotykać ka\
dej części ciała". Prościej " kontakt z piłką
mo\
e dotyczyć dowolnej części ciała". Dla przykładu jeśli podczas bloku piłka dotyka stóp
zawodnika nie jest to błąd!
PRZEPIS 16 - REGULAMINOWE PRZERWY W GRZE
1. Ka\
dy zespół ma prawo w ka\
dym secie do maksimum dwóch przerw na odpoczynek i sześciu
zmian zawodników (Przepis 16.1)
2. Wszystkie przerwy na odpoczynek trwają 30 sekund (Przepis 16.4.1).
W
światowych i oficjalnych zawodach FIVB w setach 1-4 ,występują dwie 60 sek  Przerwy techniczne
przyznawane automatycznie kiedy zespół prowadzący zdobędzie 8-my, a następnie 16-ty punkt.
W
decydującym (5-tym) secie, mogą być przyznane dla ka\
dego zespół tylko dwie przerwy dla
odpoczynku trwające po 30 sekund. W secie tym nie ma  Przerw technicznych .(Przepis 16.4.1)
3. Asystent lub rezerwowy sekretarz musi sygnalizować automatycznie przez naciśnięcie
sygnalizatora, po tym jak pierwszy zespół zdobędzie 8-my lub 16-ty punkt .Sędzia drugi nie
ingeruje w tą czynność. Ten sam rezerwowy sekretarz musi nacisnąć sygnalizator na koniec
 Przerwy technicznej . Spiker musi zapowiedzieć przy pierwszej przerwie:  Pierwsza przerwa
techniczna . Na zakończenie musi powiedzieć  koniec przerwy technicznej . Sędzia drugi musi
zwracać uwagę czy zawodnicy nie wchodzą na boisko przed ogłoszeniem końca przerwy
technicznej. Naturalnie jeśli jest problem z pracą sekretarza sędzia drugi musi kontrolować czy
przerwy techniczne udzielane są po osiągnięciu odpowiednich punktów.
4. W momencie prośby o zmianę trener i zmieniający muszą postępować jak podano w przepisie
16.5. Prośba o zmianę przed rozpoczęciem seta jest dozwolona i zostaje zapisana jako zmiana
regulaminowa w tym secie.
5. Zmieniający, w momencie prośby musi być gotowy do wejścia na boisko, stać blisko strefy zmian
(nowy Przepis 16.5.3) trzymać tabliczkę z numerem lub po prostu podnosi rękę (jeśli nie ma
tabliczek). Je\
eli w momencie prośby zawodnicy nie są blisko strefy zmian, nie zezwala się na
zmianę i zespół musi być ukarany po raz pierwszy w meczu "upomnieniem za opóz
nianie". Gdy
zespół był ju\
karany "upomnieniem za opóz
nianie" w tym meczu, sędzia musi ukarać zespół
"ostrze\
eniem za opóz
nianie". Nie jest to kara osobista za nie sportowe zachowanie, ale kara
techniczna i jest to kara dla całego zespołu. Sekretarz musi zapisać karę do protokołu w kolumnie
"Kary".
6. Sędzia pierwszy i drugi muszą dokładnie znać przepis 16.6 "prośby nieuzasadnione" i dokładnie
go rozumieć:
" co znaczy "prośba nieuzasadniona",
" jakie są przypadki próśb nieuzasadnionych,
" jakie jest postępowanie w takim przypadku,
" co trzeba zrobić jeśli zespół powtarza prośby nieuzasadnione w tym samym meczu.
Uwaga : Przepis 16.6.2 Wszystkie prośby nieuzasadnione, nie mające wpływu na grę oraz nie
powodujące opóz
nienia gry, będą odrzucane lecz Przepis 17.1.4 mówi \
e powtarzająca się prośba
nieuzasadniona (Przepis 16.6.2) musi być uwa\
ana jako opóz
nianie.
8
WS DZPS Wytyczne dla sędziów Wrocław czerwiec 2002
Kom. Szkolenia i Kwalifikacji
Podczas meczu sędzia pierwszy musi zwracać uwagę czy sędzia drugi stosuje te przepisy
prawidłowo.
7. Jest ró\
nica między  zamianą Libero (Przepis 20), a normalną zmianą zawodników , która musi
być poproszona przez trenera lub kapitana zespołu i zezwalana przez sędziego drugiego, a
następnie zapisana do protokołu zawodów (Przepisy 8.1, 8.2, 8.3 i 8.4). Zalecamy , aby rezerwowy
sekretarz zapisywał na oddzielnej kartce zmiany Libero, tak \
eby numer zawodnika zamienianego
przez Libero był tak\
e znany.
PRZEPIS 17 - OPÓy
NIANIE GRY
1. Sędzia musi doskonale znać wszystkie rodzaje opóz
nień gry i kary za opóz
nianie.
Co więcej musi on znać dokładnie ró\
nice między prośbą nieuzasadnioną, a opóz
nianiem.
2. Kary za opóz
nianie są dla zespołu, a nie karą za nie sportowe zachowanie, w przypadku jeśli
członek zespołu spowoduje opóz
nianie. Drugie i następne opóz
nianie gry przez któregokolwiek
zawodnika lub innego członka tego samego zespołu w tym samym meczu uznaje się za błąd
i karze się OSTRZEśENIEM ZA OPÓy
NIANIE - przegraniem akcji (przepis 17.2).
3. Na uwagę zasługuje fakt , \
e  Upomnienie za opóz
nianie jest pokazywane ręcznie (nr 25) oraz
musi być zapisane w protokole zawodów w kolumnie  W kary. Jednak\
e  Ostrze\
enie za
opóz
nianie jest identyfikowane przez pokazanie \
ółtej kartki i tak\
e jest zapisywane w protokole
zawodów w kolumnie  P.
PRZEPIS 18 - WYJ
TKOWE PRZERWY W GRZE
Punkt 18.1.2. określa, \
e je\
eli zawodnik kontuzjowany nie mo\
e być zmieniony regulaminowo, ani
w trybie narzuconym, przyznaje się 3 min. przerwę, ale tylko raz dla tego samego zawodnika
w trakcie spotkania.
PRZEPIS 19 - PRZERWY MI
DZY SETAMI I ZMIANA STRON BOISKA
1. Przerwy między setami trwają 3 minuty (równie\
między 4-tym i 5-tym setem).Przerwa między
drugim, a trzecim setem mo\
e trwać 10 minut, je\
eli zezwoli kompetentna komisja na prośbę
organizatora(Przepis 19.1)
2. W secie decydującym, po 8-u punktach zespoły zmieniają strony boiska bez opóz
nienia
i kontynuują grę. (Jeśli 8-my punkt zdobył zespół odbierający, to zespół ten po zmianie stron boiska
musi dokonać rotację przed wykonaniem zagrywki. Musi to być sprawdzone przez sekretarza i
sędziów).
3. Podczas przerwy między setami, piłka nie musi być oddawana do sędziego drugiego; wszystkie
trzy piłki pozostają u podających nr.2 i 5 (nie mają oni prawa dawać tych piłek zawodnikom do
rozgrzewki). Przed setem decydującym, sędzia drugi podaje piłkę, do pierwszej zagrywki w
secie.
Podczas przerw na odpoczynek, przy zmianach i podczas zmiany stron boiska w secie
decydującym przy 8 punktach, sędzia drugi nie zajmuje się piłkami. Znajdują się one u podających.
PRZEPIS 20 ZAWODNIK LIBERO
1. Libero (Przepis 20.1.1) musi być zapisany w protokole zawodów przed spotkaniem, w specjalnie
zarezerwowanej do tego linii. Numer Libero musi być zapisany na kartce z ustawieniem w
pierwszym secie spotkania (Przepis 20.1.2).
2. Libero obowiązują następujące zasady:
2.1 Wyposa\
enie:
Libero musi nosić ubiór innego koloru ni\
pozostali członkowie zespołu , jego koszulka i
spodenki musi kontrastować z koszulkami i spodenkami innych członków zespołu lub mieć inny wzór
(Przepis 4.3.5) ale musi być ponumerowany podobnie jak pozostałych członków zespołu.
2.2 Gra
a) Zawodnikowi Libero wolno zastępować w grze ka\
dego zawodnika linii obrony.
9
WS DZPS Wytyczne dla sędziów Wrocław czerwiec 2002
Kom. Szkolenia i Kwalifikacji
b) Libero mo\
e grać wyłącznie jako zawodnik linii obrony i nie wolno mu atakować z
\
adnego miejsca (włączając całe boisko i wolną strefę) jeśli w momencie kontaktu z
piłką , piłka jest całkowicie powy\
ej górnej taśmy siatki.
c) Libero nie mo\
e zagrywać, blokować lub wykonywać próby bloku.
d) Piłka odbita palcami sposobem górnym przez Libero znajdującego się w polu ataku,
nie mo\
e być atakowana powy\
ej górnej taśmy siatki. W przypadku takiej samej akcji
Libero spoza pola ataku, piłka mo\
e być atakowana na dowolnej wysokości.
2.3 Zastępowanie zawodników:
a) Zastępowanie zawodników przez Libero nie jest zaliczane do zmian regulaminowych.
Liczba takich zastąpień jest nieograniczona, z tym , \
e Libero mo\
e być zastąpiony
tylko przez zawodnika, którego zastąpił wchodząc na boisko , a pomiędzy dwiema
takimi zmianami musi być rozegrana akcja gra.
b) Zastępowanie mo\
e mieć miejsce wyłącznie przed gwizdkiem sędziego na zagrywkę:
I na początku ka\
dego seta, po sprawdzeniu ustawienia przez sędziego
drugiego;
II gdy piłka jest poza grą
c) Zastąpienie dokonane po gwizdku na zagrywkę nie powinno być odrzucone lecz musi
. być dane ręczne upomnienie. Ponowna opóz
niona zamiana musi być karana za . . ..
. opóz
nianie gry (przepis 20.3.2.3 )
2.4 Ponowne wyznaczenie Libero:
a) Kontuzjowany Libero mo\
e być zastąpiony za zgodą sędziego pierwszego przez ka\
-
dego zawodnika z zespołu nie grającego na boisku podczas ponownego wyznaczenia.
Kontuzjowany Libero nie mo\
e wrócić do gry do końca spotkania.
b) Zawodnik wyznaczony do zastąpienia kontuzjowanego Libero musi pełnić tę funkcję
do końca spotkania.
Ponowna gra kontuzjowanego Libero w następnym meczu mo\
e nastąpić za zgodą komitetu
kontrolnego danych zawodów.
PRZEPISY 21 + 22
PRZEPIS 21 - WYMAGANIA DOTYCZ
CE ZACHOWANIA.
+
PRZEPIS 22 - NIEWA
AŚCIWE ZACHOWANIE I SKALA KAR
1. Nale\
y dokładnie przestudiować te przepisy dla zrozumienia ich nowego ducha, treść i skalę
niewłaściwego zachowania. Jednak\
e niektóre punktu muszą być podkreślone:
Przepis 22.1 Niewłaściwe zachowanie nie podlegające sankcjom. Upomnienie dawane jest
kapitanowi lub innemu członkowi zespołu, tylko słownie lub gestem ręką ( nie przy u\
yciu kartek! i
nie zapisujemy w protokóle!).
Przepis 22.2 Niewłaściwe zachowanie podlegające sankcjom. Zgodnie z tym przepisem
zachowanie obraz
liwe i agresja muszą być surowo karane. Zapisuje się je w protokóle zawodów
odpowiednio do skali. Sankcje dotyczą całego spotkania i podlegają gradacji, tzn. za ka\
de kolejne
przewinienie musi być stosowana wy\
sza sankcja.
Przykład: Wykluczony zawodnik musi opuścić pole gry, ale zgodnie z Przepisem 22.3.2.1 i
22.3.2.2, musi siedzieć w polu kar za ławką zespołu. W przypadku wykluczenia trenera nie ma
prawa do interwencji w tym secie lecz musi siedzieć tak\
e w polu kar za ławką zespołu.
Pierwsze obraz
liwe zachowanie członka zespołu karane jest wykluczeniem bez innych
konsekwencji ( członek zespołu nie musi być wcześniej ukarany za grubiańskie zachowanie, aby
być wykluczonym).
Nale\
y podkreślić znaczenie koloru kartek podczas karania:
" pierwsze grubiańskie zachowanie : ostrze\
enie i \
ółta kartka
" drugie grubiańskie zachowanie : wykluczenie i czerwona kartka
" trzecie grubiańskie zachowanie: dyskwalifikacja oraz czerwona i \
ółta kartka w jednej ręce.
Sankcje dotyczą całego spotkania i podlegają gradacji tzn. za ka\
de kolejne przewinienie przez tego
samego zawodnika musi być stosowana wy\
sza sankcja (Przepis 22.4.2).
2. Praktycznie o nało\
eniu kary na członka zespołu decyduje sędzia pierwszy:
10
WS DZPS Wytyczne dla sędziów Wrocław czerwiec 2002
Kom. Szkolenia i Kwalifikacji
a) jeśli niewłaściwe zachowanie dotyczy członka zespołu znajdującego się na boisku:
W celu zapobie\
enia stosowania sankcji sędzia zobowiązany jest reagować wcześniej, ju\
gdy
członkowie zespołów niewłaściwie zachowują się, a zachowanie to nie osiąga najni\
szej
kategorii w klasyfikacji. Sędzia słownie lub gestem upomina zespół ( nie kartką, nie zapisem w
protokole). Upomnienie nie jest karą i nie ma konsekwencji.
W przypadku gdy niewłaściwe zachowanie podlega sankcjom , sędzia pierwszy gwi\
d\
e
(zazwyczaj gdy piłka jest poza grą, lecz jak najszybciej gdy jest to mo\
liwe gdy niewłaściwe
zachowanie jest powa\
ne). Sędzia przywołuje karanego zawodnika do siebie. Kiedy jest on przy
stanowisku sędziego pierwszego pokazuje odpowiednią kartkę i mówi  ostrze\
enie (lub
wykluczenie lub dyskwalifikacja).
b) Jeśli niewłaściwe zachowanie dotyczy członka zespołu nie znajdującego się na boisku:
Sędzia pierwszy gwi\
d\
e , przywołuje do siebie kapitana zespołu i mówi: ostrze\
enie lub
wykluczenie lub dyskwalifikacja dla zawodnika rezerwowego nr lub innego członka zespołu i
pokazuje odpowiednią kartkę. Kapitan zespołu musi poinformować odpowiedniego członka
zespołu , który musi wstać i potwierdzić karę przez podniesienie ręki.
Gdy karany podnosi rękę , sędzia pierwszy powtórnie pokazuje kartkę, aby kara była
zrozumiana dla zespołu , sędziego drugiego, sekretarza i publiczności.
PRZEPIS 23 - KOMISJA S
DZIOWSKA I SPOSÓB S
DZIOWANIA
1. Jest bardzo wa\
ne, aby sędziowie u\
ywali gwizdka tylko w przypadku:
" gdy są pewni, \
e błąd został popełniony,
" gdy znają rodzaj popełnionego błędu.
2. Nale\
y sygnalizować dokładnie zespołom rodzaj odgwizdanego błędu (jest to tak\
e informacja dla
publiczności, telewizji itp.), sędziowie muszą znać oficjalną sygnalizację sędziowską (patrz przepis
23.2 i 28.1) i tylko ją stosować, a nie inną (lokalną, wymyśloną przez siebie czy inną nie będącą
oficjalną).
PRZEPIS 24 - S
DZIA PIERWSZY
1. Sędzia pierwszy musi zawsze współpracować z całą komisją sędziowską (sędzią drugim,
sekretarzem, liniowymi). Musi on pozwalać pracować im w ramach ich kompetencji.
Dla przykładu: po gwizdku na zakończenie akcji, natychmiast patrzy na innych sędziów
(następnie pokazuje decyzję sygnalizacją ręczną):
" gdy rozstrzyga czy piłka była w boisku czy na aucie, zawsze patrzy na sędziego liniowego
odpowiedzialnego za linię, przy której upadła piłka,
" podczas spotkania, sędzia pierwszy musi często patrzeć na sędziego drugiego - jeśli to
mo\
liwe, po ka\
dej akcji, a tak\
e przed ka\
dym gwizdkiem na zagrywkę.
Sędzia drugi powinien w trakcie sygnalizacji stać twarzą do sędziego pierwszego aby jego
sygnalizacja była dla sędziego pierwszego widoczna, dla stwierdzenia czy sygnalizuje
błąd czy nie (np. cztery odbicia, podwójne odbicie itp.).
2. Kwestia czy piłka "autowa" dotknęła wcześniej zawodnika (przy bloku zespołu odbierającego itd.)
nale\
y do sędziego pierwszego i liniowych. Jednak sędzia pierwszy pokazuje decyzję ostateczną
po popatrzeniu na sygnały innych członków komisji sędziowskiej (sędzia nigdy nie mo\
e pytać
zawodnika czy piłka dotknęła go czy nie).
3. Sędzia pierwszy musi mieć zawsze pewność czy sędzia drugi i sekretarz mają wystarczająco du\
o
czasu na czynności administracyjne i zapis w protokole. Np. czy sekretarz miał wystarczająco du\
o
czasu na sprawdzenie prawidłowości prośby o zmianę i to zapisał. Jeśli sędzia pierwszy nie potrafi
dać koledze wystarczająco du\
o czasu dla jego pracy, sekretarz
i sędzia drugi nigdy nie będą mogli  zdą\
yć w następnej akcji meczu , więc mo\
e się zdarzyć, \
e
z winy komisji sędziowskiej na tablicy znajdzie się zły wynik. Jeśli sędzia pierwszy nie potrafi dać
sekretarzowi i sędziemu drugiemu odpowiedniej ilości czasu potrzebnego im dla kontroli i
czynności administracyjnych, sędzia drugi musi zatrzymać grę gwi\
d\
ąc.
4. Sędzia pierwszy mo\
e zmienić decyzję ka\
dego członka komisji sędziowskiej czy te\
swoją.
Jeśli wydał decyzję (gwi\
d\
ąc) i widzi, \
e inny sędzia (sędzia drugi, liniowy czy sekretarz) pokazuje
decyzję przeciwną mo\
e on:
" gdy jest pewny, \
e ma rację, powinien utrzymać swoją decyzję,
" gdy widzi, \
e popełnił błąd, mo\
e zmienić swoją decyzję,
" gdy określony błąd został popełniony równocześnie przez oba zespoły (zawodników),
pokazuje sygnał na powtórzenie akcji,
11
WS DZPS Wytyczne dla sędziów Wrocław czerwiec 2002
Kom. Szkolenia i Kwalifikacji
" gdy uwa\
a, \
e decyzja sędziego drugiego, była błędna, mo\
e ją zmienić.
Dla przykładu, gdy sędzia drugi wskazuje błąd ustawienia w dru\
ynie przyjmującej, a sędzia
pierwszy od razu albo po proteście kapitana zespołu stwierdza, \
e określona pozycja była
prawidłowa, nie akceptuje decyzji sędziego drugiego i powinien powtórzyć zagrywkę.
5. Gdy sędzia pierwszy stwierdza, \
e ktoś z komisji sędziowskiej nie wykonuje swojej pracy dobrze
lub nie jest obiektywny, powinien usunąć go z komisji sędziowskiej.
6. Tylko sędzia pierwszy i tylko on mo\
e nakładać kary. Sędzia drugi, sekretarz i liniowi nie mają do
tego prawa. Gdy, któryś z sędziów stwierdzi nieregulaminowe zachowanie któregoś z członków
zespołu powinien zasygnalizować ten fakt sędziemu pierwszemu.
PRZEPIS 25 - S
DZIA DRUGI
Sędzia drugi musi mieć takie same kwalifikacje sędziowskie jak sędzia pierwszy: gdy sędzia pierwszy
stanie się niezdolny do wykonywania swoich obowiązków musi go zastąpić.
Obowiązki i prawa sędziego drugiego podane są w przepisach.
Nowy przepis 25.3.2.3: "błędnego kontaktu z dolną częścią siatki lub antenką po swojej stronie boiska".
Uwaga : przestudiuj nowy tekst przepisu 12.3.1 :  Kontakt z siatką lub antenką nie jest błędem z
wyjątkiem gdy zawodnik dotyka siatki lub antenki podczas akcji z piłką lub gdy kontakt ten wpływa na
przebieg gry .
Nowy przepis 25.3.2.5: "zetknięcie się piłki z ciałem obcym oraz upadek piłki na boisko w przypadku,
gdy sędzia pierwszy nie jest w stanie tego zauwa\
yć".
Nale\
y znać obowiązki sędziego drugiego , a mianowicie w jakich przypadkach sędzia drugi  musi
odgwizdać i sygnalizować błąd podczas meczu! Patrz Przepis 25.3.2.2.
S
DZIA PIERWSZY I DRUGI, CEREMONIAA
PRZED, PODCZAS I PO MECZU
a) Przed rozpoczęciem spotkania: komisja sędziowska przygotowuje rozpoczęcie spotkania jak
wymaga tego obecny "Protokół" meczu (FIVB):
" Komisja sędziowska musi być obecna najpóz
niej 40 min. przed rozpoczęciem ka\
dego spotkania.
" Sędzia pierwszy i sędzia drugi 30 min. przed spotkaniem mogą przechodzić test alkoholowy,
wykonany przez lekarza organizatora zawodów.
" Jeśli sędzia pierwszy nie przybędzie na czas, sędzia drugi przejmuje jego funkcje i rozpoczyna
czynności przed meczowe i będzie prowadził mecz jako sędzia pierwszy. W takim przypadku
nale\
y poczynić starania, aby inny sędzia zajął miejsce sędziego drugiego.
b) Po "protokole przed meczowym": sędzia pierwszy i sędzia drugi podchodzą do sędziego
głównego zawodów (komisarza)[jeśli jest] i proszą o zezwolenie na rozpoczęcie spotkania.
" Sędzia pierwszy gwi\
d\
e i zawodnicy ustawienia początkowego wchodzą bezpośrednio na boisko.
Sędzia drugi sprawdza (w równym stopniu jak sekretarz) czy zawodnicy są na prawidłowych
pozycjach ( w porządku rotacji), zgodnie z kartką ustawienia. Po sprawdzeniu pozycji zespołów,
sędzia drugi podaje piłkę zagrywającemu. Następnie sędzia drugi pokazuje sędziemu pierwszemu
przez podniesienie dwóch rąk, \
e wszystko jest w porządku i sędzia pierwszy gwi\
d\
e na pierwszą
zagrywkę w spotkaniu.
" Sędzia pierwszy kontroluje pozycję zespołu zagrywającego, sędzia drugi zespołu odbierającego.
Kontrolując zespół odbierający, sędzia drugi, który przewa\
nie pozostaje przy słupku po stronie
zespołu odbierającego, mo\
e poruszać się od linii środkowej najdalej do linii ataku, poza boiskiem.
Jednak kiedy gra jest przy siatce, powinien wrócić blisko słupka (po stronie dru\
yny broniącej).
Przy zagrywce musi obowiązkowo znajdować się po stronie dru\
yny odbierającej; odpowiednio
przy ataku, powinien znajdować się po stronie zespołu blokującego. Tak więc podczas meczu musi
nieustannie zmieniać swoją pozycję.
" Sędzia pierwszy obserwuje lot piłki i jej kontakt z zawodnikiem (zawodnikami), wyposa\
eniem lub
ciałem obcym. Zgodnie z tym tylko sędzia pierwszy kontroluje prawidłowość odbicia piłki.
W momencie ataku, obserwuje atakującego i piłkę i powinien widzieć kątem oka mo\
liwy kierunek
lotu piłki. Gdy piłka jest uderzona w siatkę, musi patrzeć w kierunku pionowej płaszczyzny siatki.
Sędzia pierwszy sprawdza w momencie zagrywki ustawienie zespołu zagrywającego, sędzia drugi
sprawdza ustawienie zespołu odbierającego.
" Jeśli członkowie zespołu siedzący na ławce lub w polu rozgrzewki zachowują się niezgodnie
z przepisami, sędzia drugi, gdy piłka jest poza grą, musi natychmiast powiadomić o tym sędziego
pierwszego. Ten ostatni jest osobą, która nakłada kary.
12
WS DZPS Wytyczne dla sędziów Wrocław czerwiec 2002
Kom. Szkolenia i Kwalifikacji
" Jeśli sędzia drugi gwi\
d\
e błąd ustawienia w zespole przyjmującym, musi natychmiast po gwizdku
wskazać zawodnika czy zawodników popełniających błąd, stosując oficjalną sygnalizację.
" Zgodnie z przepisami gry, pierwszy (w czasie) błąd jest karany. Z tego względu jest bardzo
wa\
ne, aby sędziowie pierwszy i drugi oceniający ró\
ne błędy zespołów, natychmiast gwizdali błąd,
który le\
y w ich kompetencjach. Gwizdek jednego z sędziów przerywa grę (patrz przepis 9.2, piłka
poza grą). Po gwizdku sędziego pierwszego, sędzia drugi nie powinien gwizdać.
Gra jest przerwana z chwilą pierwszego gwizdka sędziów. Gdy dwóch sędziów gwi\
d\
e
jeden po drugim - dla ró\
nych błędów - powoduje to dezorientację u zawodników, publiczności itd.
" Zazwyczaj sędzia drugi ( tekst przepisów mówi "sędziowie") zatwierdza prośbę o regulaminowe
przerwy w grze (przerwa dla odpoczynku i zmiany), ale tylko jeśli piłka jest "poza grą".
Jeśli sędzia drugi nie zauwa\
ył prośby o przerwę w grze, sędzia pierwszy mo\
e udzielić przerwy,
pomagając sędziemu drugiemu.
" Gdy w czasie meczu sędzia drugi zauwa\
y niesportowe gesty czy słowa między przeciwnikami,
przy najbli\
szej okazji (gdy piłka jest poza grą) musi poinformować o tym sędziego pierwszego,
który natychmiast karze zawodnika zale\
nie od wagi wykroczenia.
c) Po meczu : dwóch sędziów staje obok stanowiska sędziego pierwszego. Zawodnicy obu zespołów
stają na swoich liniach końcowych. Sędzia pierwszy gwi\
d\
e, zespoły przychodzą do linii
środkowej do sędziów, kapitanowie podając rękę sędziom dziękują za prowadzenie spotkania.
Zawodnicy idą wzdłu\
siatki ściskając ręce przeciwnikom wracają do swoich ławek.
Sędzia pierwszy i drugi idą wzdłu\
siatki do stolika sekretarza, sprawdzają protokół, podpisują go,
dziękują sekretarzowi i sędziom liniowym za ich pracę. W tym momencie praca sędziów nie jest
jeszcze zakończona! Muszą oni kontrolować sportowe zachowanie zespołów po gwizdku
kończącym mecz! Pod warunkiem, \
e zespoły stoją w polu gry, wszystkie niesportowe zachowania
po meczu muszą być wpisane do protokołu zawodów w rubryce
"uwagi" lub w oddzielnym sprawozdaniu.
PRZEPIS 26 - SEKRETARZ
Praca sekretarza jest bardzo wa\
na, szczególnie podczas zawodów międzynarodowych, gdzie
członkowie komisji sędziowskiej i zespoły są z ró\
nych krajów. Wszyscy sędziowie muszą umieć
wypełniać protokół, a gdy potrzeba muszą być zdolni do pracy jako sekretarz.
Sekretarz:
" Musi sprawdzić, przed pierwszym setem, po otrzymaniu kartki z ustawieniem początkowym, czy
numery ustawienia początkowego znajdują się na wykazie zespołu w protokole (jeśli nie, musi
zawiadomić sędziego drugiego).
" Musi dopilnować podpisania protokołu przed spotkaniem przez kapitanów i trenerów obu zespołów.
" Sprawdza kolejność zagrywki (przejścia - rotację) przy ka\
dej zagrywce. Gdy stwierdzi pomyłkę
w kolejności rotacji w zespole zagrywającym, sygnalizuje tę sytuację (dz
więkiem), natychmiast
po wykonaniu zagrywki (nie przed).
" Informuje sędziego drugiego o drugiej przerwie dla odpoczynku i 5-tej i 6-tej zmianie w ka\
dym
zespole (sędzia drugi zawiadamia o tym sędziego pierwszego i trenera).
" W decydującym piątym secie stosuje system "punkt za ka\
dą wygraną akcję".
" W przypadku przerw technicznych TTO sygnalizuje automatycznie TTO i jej koniec (1').
" W trakcie zmian zawodników musi ściśle współpracować z sędzią drugim:
Sędzia drugi przyznając zmianę zawodników gwi\
d\
e, idzie do rogu pola ataku blisko linii bocznej,
staje twarzą do sekretarza. W tym czasie, zmieniający zawodnik musi podejść (z miejsca blisko
trenera) do strefy zmian, podnieść rękę z tabliczką, stanąć przodem do sędziego drugiego.
W przypadku sygnału trenera o większej ilości zmian ni\
jedna, zmiany muszą następować pojedynczo
i w taki sposób, aby sędzia drugi i sekretarz mieli czas sprawdzić prawidłowość zmian. Sędzia drugi
patrzy na sekretarza, który widzi tabliczkę z numerem i numer zawodnika na jego koszulce, sprawdza
czy prośba o zmianę jest dozwolona, gdy stwierdzi, \
e jest dozwolona musi natychmiast podnieść do
góry jedną rękę.
Sędzia drugi widząc podniesioną rękę sekretarza, wie, \
e prośba jest dozwolona i natychmiast
zawodnik zmieniający wchodzi na boisko, podczas gdy zmieniany opuszcza je.
" Sekretarz, po pokazaniu sędziemu drugiemu, \
e prośba jest prawidłowa, natychmiast zapisuje
w odpowiedniej rubryce protokołu zawodów numer zmieniającego i wynik w momencie zmiany.
Następnie podnosi obie ręce do góry pokazując, \
e zakończył czynności administracyjne.
W przypadku zmian wielokrotnych, sekretarz musi powtarzać te czynności przy ka\
dej zmianie.
Sędzia drugi widząc sygnał sekretarza "OK" (obie ręce w górze), powtarza ten sygnał sędziemu
pierwszemu, który dopiero teraz ma prawo dać sygnał na następną zagrywkę. W tym momencie,
13
WS DZPS Wytyczne dla sędziów Wrocław czerwiec 2002
Kom. Szkolenia i Kwalifikacji
sekretarz musi skoncentrować się na sprawdzaniu czy zagrywa uprawniony
zawodnik. Jeśli zobaczy, \
e zagrywa zawodnik nie uprawniony, musi natychmiast zatrzymać grę
u\
ywając sygnału dz
więkowego po uderzeniu piłki przez zagrywającego.
Sędzia drugi musi podejść do stolika sekretarza w celu skontrolowania decyzji sekretarza
i poinformować zespoły i sędziego pierwszego o zaistniałej sytuacji.
" Jeśli sekretarz stwierdza, po porównaniu numerów zawodników uczestniczących w zmianie,
\
e "zmiana" jest nieprawidłowa, natychmiast podnosi jedną rękę i machając nią mówi: "prośba
o zmianę jest nieprawidłowa". W tym przypadku sędzia drugi musi natychmiast podejść do stolika
sekretarza i sprawdzić na podstawie zapisu w protokole, nieprawidłowość prośby.
Jeśli stwierdzi, \
e prośba jest nieprawidłowa musi być ona odrzucona przez sędziego drugiego,
a sędzia pierwszy pokazuje sygnalizacją ręczną sygnał "kara za opóz
nianie". Sekretarz musi
zapisać karę do protokołu w rubryce "Kary". Sędzia drugi musi sprawdzić prawidłowość zapisania.
" Sekretarz musi umieć zapisać ró\
ne kary nakładane przez sędziego pierwszego, za niewłaściwe
zachowanie zawodników i innym członków zespołu. Jeśli sekretarz, opierając się na zapisie w
protokole, stwierdza, \
e decyzja sędziego pierwszego jest niezgodna z "Oficjalnymi przepisami
gry", odnośnie skali kar, musi natychmiast poinformować o tym sędziego drugiego. Ten informuje
sędziego pierwszego w celu weryfikacji jego decyzji.
Sędzia pierwszy musi dokonać korekty swojej decyzji. Jeśli nie akceptuje uwag sekretarza
i sędziego drugiego, sekretarz musi zapisać jego decyzję w protokole w rubryce "Uwagi"
(patrz wytyczne dla przepisu 22 - niewłaściwe zachowanie).
" W oficjalnych zawodach międzynarodowych obowiązkowo musi być asystent sekretarza
(rezerwowy) zajmujący miejsce przy stoliku sekretarza. Jego ogólnym obowiązkiem jest pomoc
sekretarzowi, a w przypadku niedyspozycji sekretarza zastąpienie go. Praktycznie przygotowuje
rezerwowy protokół zawodów ( nie wypełnia go) , obsługuje ręczną tablicę wyników na stoliku,
włącza stoper podczas TTO (czasów technicznych) i przerw między setami oraz kontroluje
zamianę libero .
Asystent sekretarza ( rezerwowy lub tablicowy):
Siedzi blisko sekretarza. W przypadku kontuzji sekretarza zmienia go.
Jego obowiązki:
" kieruje i kontroluje czas trwania przerw technicznych (TTO), naciska sygnalizator dz
więkowy na
początek przerwy, mierzy czas trwania i sygnalizuje koniec przerwy,
" sprawdza prawidłowość zmian libero podczas meczu,
" sprawdza czy obsługujący główną tablicę wyników pokazuje prawidłowy wynik dla publiczności i
jeśli nie , poprawia go,
" zajmuje się rezerwową ręczną tablicą wyników (obowiązkową w ka\
dym meczu) i w razie potrzeby,
przygotowuje i aktualizuje ją.
Uwaga: Nazwisko asystenta sekretarza musi być wpisane w protokole zawodów i musi on podpisać
protokół po zakończeniu meczu.
PRZEPIS 27 - S
DZIOWIE LINIOWI
Praca sędziów liniowych jest bardzo wa\
na. Praktycznie wszyscy sędziowie muszą znać pracę
sędziego liniowego, gdy\
mogą być delegowani na zawody jako sędziowie liniowi.
" Sędzia liniowy musi stawić się na polu gry 30 minut przed rozpoczęciem meczu.
" Gospodarz musi zaopatrzyć sędziów liniowych w chorągiewki. Kolor chorągiewek musi być
kontrastowy do koloru podłogi.
" Sędziowie liniowi muszą znać swoje obowiązki, w przypadku gdy jest ich dwóch lub czterech
(patrz diagram 10 w Oficjalnych przepisach gry).
" Od sędziego liniowego wymaga się pokazywania wszystkich błędów, które występują blisko linii,
za którą jest odpowiedzialny, tak\
e błędy w momencie wykonania zagrywki.
" Jeśli piłka dotyka antenki lub przechodzi ponad nią, czy przechodzi poza nią, sędzia liniowy
najbli\
szy piłki, musi sygnalizować ten błąd,
" Błędy powinny być sygnalizowane czytelnie, w sposób nie budzący wątpliwości sędziego
pierwszego.
14
WS DZPS Wytyczne dla sędziów Wrocław czerwiec 2002
Kom. Szkolenia i Kwalifikacji
PRZEPIS 28 - OFICJALNA SYGNALIZACJA
Sędziowie muszą stosować sygnalizację ręczną i tylko sygnalizację międzynarodową Bezpośrednio po
u\
yciu gwizdka, na zakończenie akcji sędzia musi wskazać, u\
ywając oficjalnej sygnalizacji jedno po
drugim: (na prośbę przedstawicieli mass mediów, FIVB zmodyfikowała sygnalizację, Przepis 23.2.3.1 ,
23.2.3.2 , 23.2.3.3 i Przepis 28.1 i 28.2):
Po pierwsze: wskazać ręką odpowiedni zespół, który ma prawo do wykonywania zagrywki,
utrzymując sygnał przez moment;
następnie: sygnalizacją ręczną pokazać rodzaj popełnionego błędu - tak\
e utrzymać sygnał przez
moment;
następnie: wskazać ręką zawodnika lub zespół, który popełnił błąd (z wyjątkiem "autu" lub "piłka w
boisku") - utrzymując sygnał przez moment.
" Kiedy sędzia drugi gwi\
d\
e po zaistnieniu błędu (np. dotknięcie siatki przez zawodnika) musi ten
błąd pokazać sygnalizacją ręczną, po stronie zespołu, który go popełnił. Dla przykładu: jeśli
zawodnik z zespołu, który jest po jego prawej stronie dotknął siatki, sędzia drugi gwi\
d\
e ten błąd i
powinien tak się przemieścić, aby sygnalizację wykonać po stronie zespołu, który błąd popełnił.
" Sędziowie powinni zwracać uwagę na prawidłowe pokazanie i u\
ywanie sygnalizacji "aut":
a) Dla wszystkich piłek, które upadły "bezpośrednio na aucie" po ataku lub bloku, sygnalizacja
(nr.15) piłka autowa, musi być u\
yta jako oficjalna,
b) Jeśli po ataku piłka przechodzi przez siatkę i upada na aut, ale blokujący czy inny
zawodnik wcześniej ją dotyka - ,jedynym oficjalnym sygnałem jest "piłka dotknięta" (nr.24).
c) Jeśli piłka, po zagraniu przez zespół po pierwszym, drugim czy trzecim odbiciu ,jest autowa
i nie przechodzi na stronę przeciwną musi być u\
yta oficjalna sygnalizacja "piłka dotknięta"
(nr.24).
d) Jeśli po ataku piłka uderzyła w siatkę (taśmę), a następnie upadła na "aut" nie dotykając
bloku przeciwnika, musi być sygnalizacja "piłka autowa", a następnie musi być wskazany
atakujący (tak, \
eby wszyscy zrozumieli, \
e piłka nie była dotknięta przez
blokujących). Jeśli w tym przypadku piłka dotknęła bloku, a następnie upadła na aut, sędzia
pierwszy musi pokazać sygnalizację "piłka autowa" i pokazać blokującego (blokujących).
" Sygnalizacja chorągiewkami przez sędziów liniowych jest bardzo wa\
na z
punktu widzenia uczestników zawodów i publiczności. Sędzia pierwszy musi kontrolować sygnalizację
chorągiewkami sędziów liniowych, jeśli nie pokazują oni prawidłowo mo\
e korygować ich decyzje.
Podczas spotkań najwy\
szej rangi, kiedy prędkość piłki po ataku osiąga 100 - 120 km/godz. ,jest
bardzo wa\
ne, aby sędziowie liniowi koncentrowali się na locie piłki, szczególnie czy piłka po ataku
dotknęła bloku przed wyjściem na aut.
Przetłumaczył i opracował: Ryszard Dietrich
15