05-850 Ożarów Maz.
Konotopa, ul. Rajdowa 40
Tel. [phone]
Fax [phone]
e-mail: [e-mail]
www.bejo.pl
POMIDOR GRUNTOWY
Zalecenia uprawowe firmy Bejo Zaden Poland
Gleba:
Do uprawy pomidorów nadaje się większość typów gleb pod warunkiem, że mają uregulowane stosunki wodne. Każdy typ
gleby wymaga jednak innego podejścia do uprawy i stwarza odrębne problemy.
Produkcja na glebach lekkich, łatwo przesychających wymaga bardziej zagęszczonych nasadzeń, dodatkowego nawadniania
oraz stosowania nawożenia w kilku dawkach. Na glebach ciężkich polecamy stosować większą rozstawę roślin lub ich cięcie
oraz bardziej intensywną ochronę. Pomidory bardzo dobrze udają się na lessach, madach nadrzecznych a także na
przepuszczalnych czarnoziemach i zmineralizowanych glebach torfowych. Właściwe pH gleby powinno wynosić 6-7,5.
Uprawa na glebach bardziej kwaśnych jest możliwa ale mogą pojawić się problemy związane z niedoborem wapnia (sucha
zgnilizna wierzchołkowa na owocach).
Zmianowanie:
Pomidor nie jest rośliną wybredną co do przedplonu i w zasadzie może być uprawiany po wszystkich gatunkach. Nie polecamy
jednak powtórnej uprawy po pomidorach, ziemniakach i innych psiankowatych ze względu na niebezpieczeństwo wystąpienia
chorób głównie pochodzenia odglebowego. Nie polecamy również uprawiać pomidorów po roślinach o bardzo intensywnym
wzroście powodujących silne zubożenie gleby, jak np. kukurydza lub bujne odmiany kapusty.
Nawożenie:
W przypadku gleb ubogich w próchnicę konieczne jest nawożenie organiczne. Najlepszy do tego celu jest obornik w dawkach
ok. 40 t/ha zastosowany pod orkę jesienną. W przypadku jego braku można zastosować słomę lub nawóz zielony. Należy
jednak pamiętać, że w przypadku zastosowania słomy pod orkę zimową konieczny jest dodatek mocznika lub saletry
amonowej (ok. 300 - 400 kg/ha) w celu przyśpieszenia rozkładu substancji organicznej.
Prawidłowe nawożenie najlepiej jest wykonać w oparciu o wiosenną analizę gleby i uzyskać zalecenia nawozowe od stacji
chemiczno-rolnej. Właściwe zawartości poszczególnych składników w 1 litrze gleby powinny wynosić: azot 200-300 mg;
fosfor 80-200 mg; potas 200-350 mg; magnez 50-150 mg; wapń 1500- 2000 mg. W przypadkach braku możliwości zrobienia
analiz glebowych polecamy zastosować następujące nawożenia: wczesną wiosną 300-400 kg siarczanu potasu, 200-350 kg
superfosfatu potrójnego oraz 300-400 kg saletrzaku. W momencie kwitnienia pierwszych gron polecamy zastosować
dodatkowo 200-300 kg saletrzaku przed spulchnieniem międzyrzędzi.
Należy przyjąć zasadę, że niższe dawki z wymienionych powyżej należy stosować na glebach lżejszych o mniejszej zawartości
próchnicy, natomiast wyższe na glebach cięższych próchniczych.
Polecamy również stosowanie kompleksowych nawozów, które obecnie oferują firmy Yara lub Kemira. Jednak do tego celu
nadają się jedynie nawozy, które mają odpowiedni stosunek poszczególnych składników zbliżony do proporcji 18 - 6 - 20 +
mikroelementy. Potrzeba wtedy ok. 1000 kg takiego nawozu na ha.
Pomidory bardzo pozytywnie reagują na nawożenie mikroelementami. Jeżeli stosowany jest obornik to w zasadzie pokrywa to
potrzeby roślin na mikroelementy, natomiast w przypadku jego braku polecamy stosować raczej wspomniane powyżej nawozy
wzbogacone o kompleks mikroelementów lub wprowadzać mikroskładniki dolistnie poprzez opryskiwanie roślin w trakcie
wegetacji.
Dobór właściwej odmiany:
W zależności od lokalnych warunków klimatycznych oraz przeznaczenia proponujemy do produkcji następujące odmiany:
WCZESNOŚĆ
ODMIANA TYP OPIS ODMIANY
DNI
ROŚLIN
POLFAST F1 samo- 56 Odmiana ze względu na walory smakowe oraz piękną barwę
kończące przeznaczona głównie na rynek. Stanowi również doskonały surowiec dla
przemysłu, ze względu na wysoką zawartość ekstraktu. Duży mięsisty
owoc intensywnie czerwony.
1
POLSET F1 samo- 60 Mieszaniec bardzo wczesny, wyhodowany dla przetwórstwa na koncen-
kończące trat. A
atwy do zbioru. Umożliwia wczesne uzyskanie koncentratu o
doskonałym smaku. Polecamy również na sok pomidorowy.
POLBIG F1 samo- 67 Odmiana o dużych, twardych, bardzo smacznych owocach. Otwarty,
kończące płożący pokrój roślin, dobra tolerancja na choroby grzybowe. Polecamy
na świeży rynek oraz dla przemysłu na mrożenie. Mięsisty owoc o
intensywnej barwie, łatwy do zbioru.
BENITO F1 samo- 68 Odmiana przemysłowa bardzo plenna. Lekko wydłużony b. twardy owoc.
kończące Zwarty pokrój roślin. Wiąże owoce w niskich temperaturach. Bardzo
dobra odporność na choroby grzybowe.
Dodatkowych informacji na temat oferowanych odmian udzielają nasi przedstawiciele handlowi.
Oferowane przez firmę Bejo Zaden B.V. nasiona są wolne od wirusów, bakterii oraz zaprawione preparatami
grzybobójczymi zgodnie z zaleceniami obowiązującymi w Polsce.
Wysiew najlepiej wykonać w szklarni w pierwszej połowie kwietnia do skrzynek wypełnionych sprawdzonym substratem
torfowym lub zdezynfekowaną ziemią inspektową, używając ok. 7 g nasion na 1 m2 powierzchni. Nasiona wklepać w podłoże,
podlać a następnie przysypać warstwą ok. 0,5 cm podłoża lub piasku. Skrzynki przykryć dodatkowo folią do skiełkowania. W
okresie kiełkowania utrzymywać temperaturę 20-27oC nie dopuszczając do spadków. W dni słoneczne folię zdjąć, aby nie
dopuścić do przegrzania podłoża. Po wschodach obniżyć do 18-20oC nocą i 20-22oC w ciągu dnia. Siewki w momencie
wyrastania pierwszego liścia właściwego przepikować do multipletów o max 56 komorach i średnicy komór minimum 5 cm.
Bezpośrednio po pikowaniu podlać roztworem Ridomilu Gold MZ 68 WP o stężeniu 0,02-0,05% w celu zabezpieczenia roślin
przed infekcjami chorób głównie zgorzelowych. Do przyjęcia dobrze jest rośliny zacieniować i utrzymywać temperaturę 22-
25oC. Po przyjęciu się roślin temperaturę obniżyć do 18oC nocą i 20-22oC w ciągu dnia. Multiplety można wtedy wystawić do
tunelu foliowego lub inspektu o czystym pozbawionym chorób podłożu. W okresach dużego nasłonecznienia można
temperatury podnieść o kilka stopni bez obawy o wybiegnięcie rozsady. Należy jednak pamiętać o dokładnym wietrzeniu
pomieszczeń produkcyjnych. W trakcie produkcji rozsady kiedy rośliny mają 4 a następnie, kiedy mają 6-7 liści właściwych
polecamy podlać dwukrotnie mieszaniną 0,05-0,1% preparatów ACROBAT MZ 69 WP oraz TOPSIN M 500 SC.
Na kilka dni przed wysadzeniem rozsady w pole polecamy zabezpieczyć rośliny przed bakteriozą opryskując 0,3% roztworem
preparatu Champion 50 WP lub Miedzian 50 WP. W końcowej fazie wzrostu rozsady należy stopniowo zwiększać wietrzenie
a na 2-3 dni przed sadzeniem odkrywamy całkowicie.
Uwaga: w ostatnich latach obserwujemy w Polsce nasilenie występowania chorób wirusowych na plantacjach pomidorów
gruntowych. Po dokładnym przeanalizowaniu problemu stwierdziliśmy że problem wystąpił tylko na plantacjach z
następujących przyczyn:
- Nie zachowanie odpowiedniego płodozmianu (uprawa częściej jak co 4 lata, lub uprawa po ziemniakach)
- Porażenie roślin już w stadium produkcji rozsady poprzez użycie chorego podłoża, zakażonych narzędzi, skrzynek lub
starych multipletów, a także brak dezynfekcji szklarni, tuneli foliowych lub inspektów używanych do produkcji rozsady.
- Zbyt wczesne wysiewy jeszcze w marcu, co w efekcie stwarza często konieczność schładzania rozsady aby spowolnić jej
wzrost. Taka rozsada jest bardzo wrażliwa na wszelkie infekcje.
- Sadzenie starą , przerośniętą rozsadą ze zbyt wczesnych wysiewów.
- Wystąpienie na plantacjach psianki polnej (nie jest zwalczana przez herbicydy) jako z
ródła zakażenia.
Wysadzanie w pole:
Polecamy system pasowy. W celu ułatwienia upraw międzyrzędowych dobrze jest posadzić w dwurzędowych pasach według
następującego systemu:
Zagęszczenie roślin w rzędach powinno być uzależnione od rodzaju odmiany, typu gleby i przyszłego prowadzenia roślin.
Generalnie należy przyjąć zasadę, że na glebach lekkich przy uprawach na wczesne zbiory z prowadzeniem czyszczenia,
posadzić rośliny co 38 cm, natomiast na ciężkich glebach lub bez czyszczenia odległości powinny wynosić 50-60 cm. System
ten jest łatwy do wykonania przy pomocy popularnych sadzarek karuzelowych.
2
Zanim jednak przystąpicie Państwo do sadzenia bardzo starannie przygotujcie glebę. Wysiane wczesną wiosną nawozy należy
dokładnie wymieszać przy pomocy kultywatora na głębokość 15-20 cm. Uprawę polecamy wykonać bezpośrednio przed
sadzeniem lub wieczorem dnia poprzedniego aby uniknąć przesuszenia gleby. Wskazane jest ostatnie przejście kultywatorem z
doczepionym dość ciężkim wałem. Jeżeli stanowisko pod uprawę jest silnie zachwaszczone polecamy glebę opryskać
preparatem Sencor 70 WG w dawce ok. 0,4 kg/ha.
Ochrona przed chwastami:
Większość producentów bazuje na preparacie Sencor 70 WG, który skutecznie niszczy większość chwastów dwuliściennych
oraz utrzymuje plantację w stanie nie zachwaszczonym przez stosunkowo długi okres czasu (jeżeli w międzyczasie nie ma
intensywnych opadów to 2-3 miesiące). Istnieje kilka zalecanych sposobów. Polecamy Państwu następujące:
1. Na małych plantacjach, gdzie stosuje się najczęściej ręczne opryskiwacze, opryskiwać pasy pomiędzy rzędami roślin w 10-
20 dni po ich wysadzeniu wachlarzowym strumieniem tak, aby dokładnie i równomiernie pokryć pas gleby oraz aby jak
najmniejsza ilość preparatu padła na dolne partie roślin. Zabieg wykonać przy bezwietrznej pogodzie zużywając 0,5-0,75 kg
preparatu na 1 ha. W ten sposób można uniknąć zahamowania wzrostu roślin, które dość długo cierpią przy zastosowaniu
pełnej dawki pogłównie. Należy starać się zużyć co najmniej ok. 600 l cieczy użytkowej na ha.
2. Na dużych plantacjach polecamy zastosowanie metody dawek dzielonych. Pierwsza dawka ok. 0,25 kg preparatu Sencor 70
WG na ha w dużej ilości wody (min. 1 000 l) powinna być zastosowana po ok. 14 dniach od posadzenia roślin. Pozostałą ilość
(0,4-0,5 kg/ha) należy zastosować po 7-10 dniach również w dużym rozcieńczeniu.
Uwaga ! Na glebach lekkich należy stosować w sumie nie więcej jak 0,5 kg preparatu gdyż większe dawki mogą powodować
uszkodzenia roślin.
Na glebach zachwaszczonych populacją chwastów jednoliściennych (chwastnica, perz, trawy) zachodzi czasami konieczność
wykonania dodatkowego zabiegu. Polecamy tu zastosowanie pogłówne jednego z dostępnych graminicydów np. 1-1,3 l/ha
Fusilade Forte 150 EC z dodatkiem preparatu wspomagającego Atpol (1,5 l).
Dodatkowych informacji na temat zwalczania chwastów prosimy szukać w publikowanych programach ochrony roślin.
Często na plantacjach występuje chwast psianka polna zwany często wilczą jagodą, który jest odporny na wszystkie zalecane
wyżej herbicydy. Należy go zatem zwalczać przy pomocy ręcznych zabiegów. To dodatkowe zwalczanie musi być
bezwzględnie wykonane, gdyż chwast ten jest często z
ródłem zakażenia plantacji wirusami, które na nim zimują.
Zabiegi pielęgnacyjne:
Pielęgnacja roślin polega na spulchnianiu międzyrzędzi w pierwszej fazie wzrostu oraz usuwaniu pędów bocznych. Odmiany o
wysokim pokroju wymagają prowadzenia na 1 główny pęd przy paliku. Wszystkie pędy boczne powinny być usuwane
najlepiej kiedy mają 4-5 cm długości. Jeżeli uprawa jest prowadzona na zbiór całosezonowy to polecamy je ogłowić
pozostawiając 1-2 liście nad ostatnim kwitnącym gronem w końcu lipca. W praktyce oznacza to uzyskanie 5-6 owocujących
gron w sezonie. Wielu producentów uprawiających ten typ pomidorów sadzi obok siebie i prowadzi przy jednym paliku
równocześnie 2 rośliny, sadząc co 60-70 cm w rzędzie przy odległości rzędów ok. 1 m. W tym systemie na większych
plantacjach należy zostawić na polu wolne pasy na przejazd ciągnika z opryskiwaczem.
Na plantacjach odmian samokończących polecamy również usuwanie (co najmniej jednorazowo) pędów bocznych zostawiając
tylko pęd główny wyrastający spod pierwszego grona. Poprawia to zdecydowanie jakość i wyrównanie owoców nie obniżając
plonu.
Uwaga ! Należy bezwzględnie pamiętać, że w celu uniknięcia infekcji, usuwanie pędów bocznych należy przeprowadzać
bezpośrednio przed planowanymi zabiegami ochronnymi przeciwko chorobom grzybowym (patrz rozdział poświęcony ochronie przed
chorobami).
Spulchnianie międzyrzędzi najlepiej wykonywać na większych plantacjach przy pomocy ciągnikowych spulchniaczy
międzyrzędowych bezpośrednio przed zastosowaniem drugiej dawki Sencoru. Jest to zwykle w okresie kwitnienia pierwszych gron
roślin. Zwykle jest to również okazja do pogłównego zasilenia roślin nawozem azotowym, które należy wykonać przed spulchnieniem
międzyrzędzi.
Dodatkowa UWAGA ! - Nawadnianie:
W lata suche szczególnie na lekkich glebach konieczne jest nawadnianie. Można do tego celu używać deszczowni szpulowych ale
plantację nawadniać należy we wczesnych godzinach rannych i używać wody ze zbiorników naturalnych (temperatura). Najlepsze
jednak efekty daje nawadnianie podsiąkowe możliwe do stosowania szczególnie na mniejszych plantacjach. Różne typy takich
deszczowni, np. pasy kroplujące, są obecnie dostępne na rynku i nie wymagają z
ródła wody o wysokiej wydajności a często mogą być
zasilane ze średnio wydajnej instalacji gospodarstwa. W celu uniknięcia strat polecamy nawadniać tymi urządzeniami podczas nocy.
Ochrona przed chorobami:
W naszych warunkach klimatycznych sukces uprawy pomidorów (szczególnie w lata chłodne i mokre) jest zależny od
systematycznego przeprowadzania zabiegów ochrony roślin przed chorobami. Należy pamiętać zawsze, że środki ochrony roślin mają
zapobiegać chorobom a nie je zwalczać. Jeżeli zaczniemy stosować opryskiwanie roślin w momencie kiedy już zobaczymy pierwsze
objawy choroby to skutki ochrony będą raczej mierne. Zużyjemy wtedy znacznie więcej preparatów (koszty !) z miernym skutkiem.
Wielu producentów uważa, że odwlekając czasami zabiegi ochronne oszczędza na kosztach. Jest to bardzo popularny pogląd sądząc
po średnich plonach pomidorów, szczególnie w latach chłodnych, które wynoszą 10-15 t/ha. Dowiedzione jest, że nawet w chłodne i
deszczowe lata można na przeciętnej klasy glebach uzyskać plony rzędu 70-
3
80 t/ha, pod warunkiem prawidłowej agrotechniki i ochrony. Bardzo prosimy porównać koszty wykonania nawet kilkunastu zabiegów
ochronnych (przeciętnie każdy ok. 200 zł/ha z wartością straconych min. 60 t pomidorów.
W celu ułatwienia Państwu podjęcia decyzji kiedy i czym chronić plantację proponujemy dwa warianty programu ochronnego:
A : W lata ciepłe i suche (dawki na 1 ha)
1. Po przyjęciu się roślin: mieszanina Miedzian 50 WP (2 kg) + Bravo Plus 500 SC (2 l),
2. Powtórzyć zabieg Nr.1 po 7-8 dniach, lub zastosować Biosept 33 SL w stężeniu 0,1%.
3. 8 dni póz
niej: mieszanina Bravo Plus 500 SC (2 l) + Acrobat MZ 69 WP (2 kg)
4. Powtórzyć po ok. 8-10 dniach zabieg Nr 3 oraz jeżeli zachodzi potrzeba dodać 0,6 l Nurelle D przeciwko stonce,
5. Na tydzień przed zbiorami: Bravo Plus 500 SC (2 l) + Curzate M 72,5 WP (2,25 kg/ha)),
6. W trakcie zbiorów, po zebraniu owoców powtarzać zabieg Nr 5, lub zastosować Topsin M (1 kg) na zmianę z Rovralem FLO 255
SC (2 l)
Uwaga ! Jeżeli w trakcie wzrostu roślin nastąpiło zmycie preparatów (np. po silnej burzy), należy powtórzyć ostatni zabieg
uzupełniając ilością preparatów w zależności od stopnia zmycia.
B : W lata chłodne deszczowe - zabiegi wykonywać co 7 dni (dawki na 1 ha)
1. Po przyjęciu się roślin: mieszanina Miedzian 50 WP (2 kg) + Bravo Plus 500 SC (2 l),
2. Powtórzyć zabieg po 7 dniach,
3. Biosept (0,1%).
4. Bravo Plus 500 SC (2 l) + Acrobat MZ 69 WP (2,25) + mocznik do stężenia 0,3%,
5. Powtórzyć zabieg Nr. 4,
6. Bravo Plus 500 SC (2 l) + Curzate M 72,5 WP (2 kg),
7. Powtórzyć zabieg Nr. 6,
8. W trakcie zbiorów po zebraniu owoców stosować następujące kombinacje:
Topsin M 70 WP (1 kg) + Bravo Plus 500 EC (2 l), lub Mythos 300 SC (2 l) + Bravo Plus 500 EC (2 l),
lub Rovral FLO 255 SC (2 l)
Uwagi do programu ochrony :
Skuteczność zabiegów zależy w dużym stopniu od techniki opryskiwania. Należy przyjąć zasadę, że większe rośliny wymagają
zwiększenia ilości cieczy użytkowej na 1 ha. Przy użyciu standardowych opryskiwaczy należy używać końcówek drobnokroplistych i
wyższego ciśnienia gwarantującego równomierne pokrycie roślin. Prawidłową ochronę pomidorów w polskich warunkach zapewnić
mogą jedynie nowoczesne opryskiwacze z podmuchem powietrza umożliwiające pokrycie preparatem przyziemnych partii roślin oraz
dolnej strony liści tzn. tych miejsc na roślinie pomidora, na których zwykle zaczyna się rozwój choroby.
W produkcji pomidorów na palikach często wykorzystywane są do ochrony opryskiwacze sadownicze. Dają one jednak niezbyt
równomierne pokrycie roślin w zależności od odległości od pasa przejazdu. Używając opryskiwaczy tradycyjnych opryskujących
rośliny z góry szczególnie w póz
niejszych fazach wzrostu oraz w warunkach większego zagrożenia chorobami, należy zużyć co
najmniej 1000-1200 l cieczy użytkowej na ha, aby w miarę równomiernie pokryć rośliny.
W powyższym programie polecamy Państwu stosować na przemian wiele różnych środków ochrony. Zasady tej prosimy
przestrzegać ze względu na możliwość uodpornienia się wielu chorób i spadku skuteczności ochrony.
Więcej informacji na temat ochrony pomidorów znajdziecie Państwo w aktualnych publikacjach, oraz w aktualnym programie
ochrony roślin publikowanym w czasopismach ogrodniczych "Owoce Warzywa Kwiaty" oraz "Hasło Ogrodnicze".
Zbiór:
W Polsce praktycznie dominuje ręczny zbiór owoców, aczkolwiek ze względu na niedobory siły roboczej i ciągle rosnące ceny rośnie
zainteresowanie zbiorem mechanicznym pomidorów. Ręczny zbiór stanowi największą pozycję w kosztach produkcji pomidorów i
dlatego też przed uprawą należy zastanowić się nad doborem odmiany, która powinna być łatwa do zbioru, mieć stosunkowo duże
owoce a także mieć twarde i trwałe owoce mogące przez długi czas leżeć na polu w stanie dojrzałości bez obawy mięknięcia.
Oczywiście zapewnienie tych wszystkich cech w jednej odmianie jest dla hodowców bardzo trudne i trzeba podejmować tutaj decyzje
kompromisowe, jednak każdy producent powinien sam zdecydować, jakie cechy są dla niego preferencyjne. Zasadniczo jednak
odmiany wczesne należy zbierać częściej i w stanie nie w pełni dojrzałym, w praktyce co 4-5 dni, natomiast odmiany póz
niejsze jak
np. Benito F 1 można zbierać w stanie pełnej dojrzałości nawet w okresach upałów raz w tygodniu lub rzadziej. Wszystkie polecane
przez nas odmiany nie mają zielonej piętki często dyskwalifikującej owoce jako surowiec dla przemysłu.
Planując produkcję zarówno we własnym gospodarstwie jak i w bazach produkcyjnych należy zdecydować się na uprawę odmian
różnego typu, dających gwarancję plonów również w latach niesprzyjających oraz możliwość wydłużenia kampanii przetwórczej.
Uwaga ! W powyższych zaleceniach pominięte zostało zagadnienie chorób i szkodników pomidorów. Jest to bardzo rozległym
problemem, więc podanie wyczerpujących informacji na kilku stronach bez odpowiednich ilustracji jest niemożliwe. Zachęcamy do
lektury książki napisanej przez prof. dr hab. Józefa Robaka oraz prof. dr hab. Kazimierza Wiecha  Choroby i szkodniki warzyw ,
która aktualnie znajduje się na rynku. Jest to pozycja, która powinna stać się codziennym podręcznikiem każdego producenta warzyw.
Dodatkowych informacji na temat agrotechniki oraz możliwości wykorzystania naszych odmian udzielają nasi regionalni
przedstawiciele handlowi.
Rezultaty uzyskane z naszych odmian mogą się zasadniczo różnić w zależności od warunków wzrostu. Takie czynniki jak klimat, długość dnia, typ gleby, przebieg
pogody, oraz stosowana agrotechnika, mogą zasadniczo wpłynąć na końcowy rezultat. Prosimy zawsze pytać naszych przedstawicieli o najlepszy dobór odmiany
do lokalnych warunków. W związku z tym nie możemy ponosić odpowiedzialności w sytuacji uzyskania złych wyników upraw tylko w oparciu o informacje
zamieszczone powyżej.
Życzymy sukcesów w uprawie naszych odmian !
4