!
-!
!
!
!
SEMINARIUM 9.04.2013
Na kolosa z Traczyka dodatkowo: I część z funkcją krwi, różnicowanie się elementów morfotycznych schematy, część z odpowiedzą immunologiczną, rozdział z osoczem, hoemostaza, krzepnięcie, fibrynoliza (bez czynników, tylko etapy i główne enzymy). Tabelka z wartościami prawidłowymi (liczba krwinek białek i czerwownych, hemoglobina, wartość hematokryty), wskaźniki czerwonokrwinkowe (jakie są, bez parametrów).
bez czynników wzrostowych, równowagi kwasowo-zasadowej, bez chłonki i grasicy Krew- płynna tkanka łącza wypełniająca łożysko krwionoścne, zaopatruje inne tkanki organizmu w substancje odżywcze, tlen i ciepło stanowi zawiesinę krwinek i płytek krwi w płynnej substancji międzykomórkowej zwanej osoczem.
Właściwości krwi:
- lepkawy nieprzeźroczysty płyn
- pH=7,34
- słodkawy zapach, słonawy smak
- barwy czerwonej (hemoglobina) - tętnicza jasno czerwona, żylna ciemna czerwona (CO2)
- magazynowania głównie w śledzionie i wątrobie oraz tkance podskórnej
- gęstość względna krwi jest większa u mężczyzn niż u kobiet
- gęstość względna krwinek jest większa niż osocza, co pozwala na ich opadanie szybkość opadania krwinek = odczyn Biernackiego (OB)
Objętość krwi u osoby dorosłej to 5-6 L (8% masy ciała)
- 45% elementy morfotyczne
- 55% osocze
HEMATOKRYT- Hct= objętość krwinek/objętość osocza
- zależy od liczby erytrocytów i ich objętości
- fizjologiczne obniżenie Hct- ciąża, intensywny wysiłek fizyczny
- wzrost Hct - wymioty, biegunka, niedotlenienie tkanek
Układ krwiotwórczy
*tkanki hemtopoetyczne:
%
%
- centralne
- szpik kostny czerwony - wytwarza
- grasica
%
%
-obwodowe
- węzły chłonne
- śledziona
- grudki chłonne pp
Szpik kostny czerwony obecny w:
- nasadach kości długich
- jamkach kości czaszki
- mostku i żebrach
- trzonach kręgów
- kościach stóp i dłoni
Szpik pobieramy mielogramem.
Szpik kostny czerwony - pościelisko szpiku
- zatoki naczyniowe - szerowkie naczynia włosowate szpiku (średnica 30 mcm) - rezerwa szpikowa
- układ hematopoetycznych komórek pnia -> różne typy komórek krwi
- bariera szpikowa - mechanizm rozpoznawania dojrzałych komórek krwi od niedojrzałych (receptory powierzchniowe)
Erytrocyty (krwinki czerwone)
- środek transportu dla tlenu i dwutlenku węgla
- duża powierzchnia dla wymiany gazowej
- brak jądra komórkowego
- zawierają hemoglobinę (ok 29 pg/erytrocyt)
- cytoszkielet erytrocytu zapewnia zdolność przepływu przez naczynia włosowate mniejsze niż średnica krwinki czerwonej
- czas życia 120 dni
- nieprawidłowe erytrocyty fagocytuje śledziona
- w 0,33% roztworze NaCl następuje całkowita hemoliza (rozpad krwinek czerwonych) Retikulocyty - młode krwinki czerwone
- w szpikowych zatokach żylny i tworzą pulę rezerwy szpikowej
- po utracie znacznych ilości krwi zwiększa się % retikulocytów
- stanowią 2% puli erytrocytów krążących we krwi
Czynniki pobudzające erytrocytopoezę
Erytropoetyna (główny bodziec)
- glikoproteina syntetyzowana w 85% w nerkach (komórki śródmiąszowe okołokanalikowych naczyń włosowatych), 15% w wątrobie (hepatocyty okołożylne)
- witamina B12
- kwas foliowy
- interleukiny
- hormony tarczycy
- hormony płciowe
Erytropoetyna pobudza ukierkowane komórki pnia do wytwarzania erytrocytów niedobór może prowadzić do anemii.
Hemoproteina - czujnik tlenu - reguluje wydzielanie erytropoetyny Hemoproteina odtlenowana pobudza wydzielanie erytropoetyny
Hemoproteina utlenowana hamuje wydzielanie erytropoetyny
* hipoksja
* sole kobaltu
* androgeny
* aminy katecholowe
Hemoglobina
- w biosyntezie niezbędne są jony żelaza, pozyskiwana przez białko osocza - transferrynę
- 1 cząsteczka Hb wiąże 4 cząsteczki tlenu
- w spoczynku z krwi do tkanek przechodzi 250 mL tlenu na minutę
- całkowicie wysycony 1 g Hb zawiera 1,34 mL O2
- Hb krwi tętniczej jest wsycona O2 w 97% a żylna w 75%
Hemoglobina = globina (4 łancuchy polipetydowe) + 4 cząteczki hemu (porfiryna + Fe2+) Rodzaje Hb
- 97% Hb typu A1 (2 łancuchy alfa i beta)
- pochodna - hemoglobina glikowana (do leczenia cukrzycy)
- 2,5% - Hb typu A2 (2łańcuchy alfa i delta)
- 0,5% Hb płodowa F (2alfa i 2 gamma)
Katabolizm Hb
- odczepienie częśći globinowej -> aminokwasy
- żelazo ponownie wchodzi do syntezy z Hb
Hb powinowactwo do O2 żależy od:
- pH mniejsze to powinowactwo mniejsze
- temp mniejsza powinowcatwo większe
- 2,3-difosfoglicerynian (DPG) wzrost stężenia uwalnianie O2
Krzywa dysocjacji Hb
Niższe wysycenie tlenem:
- wzrost PCO2
- wzrost pH
- wzrost temperatury
Wyższe wysycenie tlenem
- obniżone PCO2
- obniżone pH
- niska temperatur
Grupy krwi
A)
)
AA, A0
B )
)
BB, B0
AB ) )
AB )
idealny biorca
0)
)
00 )
idelany dawca
Antygen A nie jest jednorodny, rodzaje:
- A1
- A2
Układy Rh
* Rh(+) 85% rasy bialej w otoczkach erytrocytów ma antygen D
* Rh(-) 15% rasy białejw otoczkach erytrocytów nie ma antygenu D
Leukocyty- zapewniają ochronę przeciwko infekcjom wirusowym, bakteryjnym i pasożytniczym oraz nowotworowym
diapedeza - przechodzenie przez ścianę naczynia do tkanek
chemotaksja - migracja do miejsca zakażenia
fagocytoza - pożeranie i trawienie obcych cząstek
opsonizacja - opłaszczanie bakterii czynnikami osoczowymi, które wiążą się do receptorów błony fagocytu
Neutrocyty/neutrofile (granulocyty obojętno chłonne)
- tworzą pulę krążącą i marginalną - liczebność zależy od wielkości światła naczynia krwionośnego
- czas życia we krwi żylnej kilka godzin , potem przechodzą do tkanek (kilka dni)
- w czasie degranulacji ziarnistości uwalniają defenzyny - białka przeciewdrobnoustrojowe
- wychuch tlenowy, mieloperokydaza, laktoferryna, prowadzą do powstania utleniaczy -
czynników batkeriobójczych
Eozynocyty (granulocyty kwasochłonne/eozynofile)
- inaktywują substancje wywołujące oczyn zapalny w warunkach fizjologicznych
- nasila odczyn zapalny podczas procesu patologicznego (mediatory zapalenia)
- aktywowane przez: histaminę, substancję uwalaniane przez pasożyty
- licznie występują w błonie śluzowej układu pokarmowego, oddechowego i moczowego Bazocyty (granulocyty zasadochłonne, bazofile)
- uczestniczą w reakcjach anafilaktycznych i związanych z bezpośrednią nawrażliwością
- pod wpływem IgE:
- ulegają degranulacji uwalniając z ziarnistości heparynę i histaminę
- uwalniają substancję odpowiedzialną za obkurczanie mięsni gładkich i zwężeń oskrzeli
Limfocyty B - szpikozależne
•
pod wpływem kontaktu z antygenem są zdolne do podziału mitotycznego, powstają wtedy z nich plazmocyty
•
wytwarzają immunoglobuliny
•
zawierają antygen głównego układu zgodności tkankowej
•
komórki pamięci immunologicznej krążą we krwi wiele lat
•
stanowią 10 – 20 % puli limfocytów
•
uczestniczą w odpowiedzi immunologicznej typu humoralnego (dzięki temu, że produkują immunoglobuliny)
•
ochrona przed zewnątrzkomórkową flora bakteryjną (streptokoki, pneumokoki), krążącymi swobodnie lub rozpuszczonymi antygenami (leki, toksyny bakteryjne, cząsteczki wirusa)
Warunkują odpowiedź typu komórkowego - swoistym uczuleniem komórek (r.
odrzucenia przeszczepu, autoimmunologiczne), główny mechanizm obrony p/w infekcjom wirusowym bakteryjnymi, i grzybiczymi
Limfocyty T
Limocyty T Cytotoksyczne (30%)
LiT pomocniczne (40%)
niszczą komórki zawierające obce antygeny
aktywują limfocyty B i inne limfocyty
(wirusy, bakterie), ograniczają aktywność
T, wytwarzają inteleukiny, intereferon
limfocytów B i T
gamma
Limfocyty NK - naturalne niszczyciele
- stanowią 15% limocytów
- posiadją aktywność cytotoksyczną
- nie należą do LiT
- niszczą komórki nowotworowe
- wytwarzają perforyny - białka niszczące otoczkę wirusów
Monocyty (należa do agranulucytów)
- żyją we krwi obwodowej do 3 dni
- pożniej przechodzą do tkanek lub szpiku kostnym czerwonym i funkcjonują w nich ok 3
miesiące
- makrofagi komórki gleju
- makrofagi otrzewnej
- makrofagi węzłów chłonnych
- makrofagi pęcherzyków płucnych
- komórki Browicza i Kupffera wątroby
- fagocyty mezangialne śledziony
Funkcje monocytów:
* uczestniczą w biosyntezie immuglobulin
* fagocytoza obumarłych tkanek, obcych antygenów
* reakcje przeciw- bakteryjne, -wirusowe i -grzybicze
* wytwarzanie czynników wzrostowych, mediatorów zapalenia
* uczestniczą w transporcie żelaza do tkanek
Trombocyty (płytki krwi)
- wytwarzane z megakariocytów w szpiku kostnym czerwonym, płucach i śledzionie (5-7%)
- stanowią fragment cytoplazmy megakariocytów, która oderwała się od nich w wyniku ich dojrzewania
- 25-30% znajduje się w śledzionie
- uczestnicą w homeostazie (krzepnięcie krwi)
- wydzielanie reguluje obecną we krwi trombopoetyna
ELEMENTY MORFOTYCZNE
Wykonanie rozmazu krwi:
1. Nakrapiamy kroplę krwi na szkielko podstawowe
2. Rozmazujemy, ciągnąc kroplę krwi za szkiełkiem
3. Preparat wybarwia się barwnikami May Grunwalda i Giemsy
Oglądanie preparatu
- suchy preparat krwi ogląda się pod mikroskopem obiektywem 100x z wykorzystaniem immersji
- preparat oglądamy ruchem meandrowym, na wysokości 3/4 preparatu
Erytrocyty:
- kształt dwuwklęsłego dysku (średnica 7-8 mcm)
- nie posiadają jądra komórkowego
- wybarwiają się na kolor czerwony
- ocena jakościowa (kszatłt, wielkość)
Leukocytogram- wzór odstkowy krwinek białych
Wzór Schilinga - porządkuje krwinki białe według cech morfologicznych Leukocyty (krwinki białe): [podział]
- płatowate jądro
- ziarnista cytoplazma
* Granulocyty
* granulocyty obojętnochłonne - neutrocyty
* kwasochłonne - eozynocyty
* zasadochłonne - bazocyty
* Agranulocyty
)
* Monocyty (2-8%)
)
* Limfocyty (25-40%)
Neutrocyty segmentowe (podzielone)
- średnica 12-15 mcm
- jądro składa się z 2-5 płatów
- chromatyna jądrowa zbita (jądro ciemnofioletowe)
- cytoplazma szaroróżowa z ziarnistościami obojętnochłonnymi
- ziarnistości drobne, różnej wielkości, o zabarwieniu różowym, nie zakrywają cytoplazmy Neutrocyty pałeczkowate (pałki)
- niedojrzałe neutrocyty segementowe
- stanowią 3-5% w rozmazie krwi
- powstają z nich neutrocyty wielopłatowe
- jądro nie jest podzielone na płaty i przyjmuje kształt znieszkałconych liter C, S, L, U
- cytoplazma i ziarnistości identyczne jak w neutrocytach
- jeżeli mostek łączący płatek jądra jest większy niż 1/3 szerokośći to komórkę
zaliczamy do granulocytów z jądrem segmentowym
Wzór Arnetha
- dotyczy neutrocytów
- pozwala oceniać ilość jądra komórkowego w 100 neutrocytach:
- 5% komórek z I płatem
- 35% komórek z II płatami
- 40% komórek z III płatami
- 16% komórek z IV płatami
- 4% komórek z V płatami
Przesunięcie wzoru w lewo (odmłodzenie linii neutrocytów):
* ciąża, pierwsze dni życia (pałki, metamielocyty)
* wysiłek fizyczny
* stres psychiczny
* stany zapalne, śpiączaka, nowotwory
Przesunięcie wzoru w prawo = więcej segementów = starsza komórka Niedobór: wit B12, kwasu foliowego
Granulocyty kwasochłonne (eozynocyty)
- średnica 12-16 mcm
- jądro segmentowe dwupłatowe!
- struktura jądra dość luźna
- cytoplazma różowa o odcieniu niebieskim; niewidoczna spod zakrywających ją ziarnistości
- ziarnistości okrągłe, duże: przypominają kuleczki lub pęcherzyki jednakowej wielkości, wypełniają cała cytoplazmę, barwią się w odcieniach czerwieni (od czeglastoczerwonego do brunatnego)
Granulocyty zasadochłonne (bazocyty)
- średnica 10-16 mcm
- jądro ma stukturę niewyraźną, przybiera rżóne kształty - wielopłatu, liścia koniczyny
- cytoplazma rożowo-fioletowa
- ziarnistości mają różny kszatłt i wielkość, rozmieszczone równomiernie, luźno w całej cytoplazmie, barwią się w odcieniach fioletu z czerwoną poświatą
Limfocyty
- średnica 9-12 mcm
- jądro owalne lub okrągłe
- stuktura jądra zbita
- cytoplazma limfocytów jest błękitna i otacz jądro wąskim rąbkiem Limfocyty nagojądrzaste - pozbawione rąbka cytoplazmy
)
Limfocyty olbrzymie
- średnica do 25 mcm
- większe jądro niekiedy nerkowate z luźniejsz strukturą chromatyny
- cytoplazma jaśniejsza i szersza z ziarnistościami
Monocyty
- średnica 16-20 mcm
- największe komórki krwi
- kształt niereguluarny niekiedy okrągłe
- jądro o luźnej strukturze, niereguluarne z zatokowymi wpukleniami
- cytoplazma niebiesko-szara z widocznymi wodniczkami
Trombocyty (płytki krwi)
- krwinki bezjądrzaste
- kszatłt owalny lub zbliżony do okrągłego
- cytoplazma (hialomer) niebieska z odcieniem różowym lub szarawym zawiera drobne, liczne, jasno fioletowe ziarnistości (granulomer)