Materiały pomocnicze

Centrum Edukacji Obywatelskiej

Analiza wyników ankiety

Zdaniem studentów socjologii - najtrudniejsze

Poprawne przeanalizowanie wyników ankiety jest najtrudniejszą częścią. Wymaga dużo wiedzy z

zakresu statystyki i obsługi komputerów. Na szczęście dotyczy to tylko analizy pełnej i profesjonalnej.

Poniżej pokażę wam, jak można w stosunkowo prosty sposób przeanalizować przeprowadzone

ankiety.

Pytania otwarte

Napisałem wcześniej, że są trudne do analizy. Trzeba postarać się pokategoryzować odpowiedzi, które

otrzymaliśmy. Oznacza to, że jedna osoba musi usiąść, przeczytać wszystkie ankiety i postarać się

podzielić na grupy wszystkie odpowiedzi na każde pytanie otwarte. Do takiej grupy powinny zaliczać

się wszystkie pytania "podobne", czyli oznaczające mniej więcej to samo. Grupy powinny być

stworzone tak, żeby każdą odpowiedź dało się przydzielić do którejś grupy bez większych wątpliwości.

I tak na przykład odpowiedzi na pytanie "Jak spędzasz wolny czas?" brzmiące "Jeżdżę na rowerze?”,

"Biegam", "Objeżdżam na desce pomnik Witosa" można włożyć do wspólnej kategorii, którą można

nazwać po prostu "Sport".

Następnie, po podzieleniu na kategorie będziemy traktować każdą z tych grup jak zwykłą odpowiedź w

pytaniu zamkniętym.

Jeśli umiecie posłużyć się programem Microsoft Excel

Można zrobić w Excelu arkusz, w którym w kolejnych wierszach będą kolejne ankiety, a w kolumnach

odpowiedzi na poszczególne pytania. Proponuję każdej odpowiedzi na pytanie zamknięte przypisać

numerek. Podobnie każdej kategorii pytania otwartego. Arkusz może wyglądać tak:

Nr ankiety Pytanie 1 Pytanie 2 Pytanie 3

1

1

0

3

2

1

2

1

3

0

1

1

Łatwą do policzenia i sporo mówiącą o badanej grupie liczbą jest średnia z odpowiedzi. Dla tych,

którzy nie pamiętają - średnia to suma wyników podzielona przez liczbę prób (w tym wypadku ankiet).

Średnią wylicza się w Excelu za pomocą funkcji ŚREDNIA, którą można znaleźć po kliknięciu na znak

równości w kategorii "statystyczne". Wystarczy podać tej funkcji jako parametr zakres danych (czyli na

przykład B2:B100, jeśli chcecie policzyć średnią z danych z drugiej kolumny od miejsca drugiego do

1

Materiały pomocnicze

Centrum Edukacji Obywatelskiej

setnego) Uwaga! nie ze wszystkich pytań wolno wyliczyć średni wynik. Jeśli powiedzmy w kolumnie

pytanie 2 brzmiało:

Co najchętniej robisz w wolnym czasie (zaznacz tylko jedną odpowiedź)

1. Tańczę

2. Śpię

3. Gram na komputerze

jedna osoba odpowie 1, jedna 2 i jedna 3... to średnia z tych odpowiedzi wyjdzie 2. I co wam to da?

Że ludzie średnio najchętniej śpią? Nie o to chyba chodziło.

Za to przy pytaniu:

Czy zgodzisz się z poniższą opinią (zakreśl właściwą odpowiedź):

Gra na gitarze jest obowiązkiem każdego Polaka

1. Zdecydowanie się nie zgadzam

2. Raczej się nie zgadzam

3. Trudno powiedzieć

4. Raczej zgadzam

5. Zdecydowanie się zgadzam

średnią można wyliczyć. Jeśli wyjdzie nam średnia na przykład 4,5 to możemy powiedzieć, że średnio

obywatele się zgadzają z tym, że gra na gitarze jest ich obowiązkiem.

Pytania z tylko dwiema możliwymi odpowiedziami ("tak"/"nie") są stosunkowo najbezpieczniejsze -

łatwo wyliczyć średnią, łatwo przedstawić wynik, trudno się pomylić.

Najważniejsze przy prezentacji wyników swojej ankiety są wykresy. Jak jednak dużą tabelę danych

przekształcić tak, żeby dało się z niej zrobić wykres? Przecież jeśli każemy Excelowi stworzyć wykres z

całej tabeli, to wyjdzie z tego coś potwornego...

Trzeba umiejętnie policzyć w kolumnach liczby poszczególnych odpowiedzi i stworzyć wykres z

poszczególnych wyników. W tym celu należy kliknąć na znak równości koło pustego paska na górze i

wybrać z menu funkcje SUMA.JEŻELI. Jeśli nie widać tej funkcji, należy kliknąć na inne i w otwartym

okienku wybrać statystyczne -> SUMA.JEŻELI. Jako argument należy wpisać wyliczaną wartość (np.

jeśli chcemy policzyć sumę jedynek, to wpisujemy "1"), zaś jako zakres należy wpisać przedział

komórek, z których wyliczamy dane (Jeżeli np. odpowiedź na pytanie 2, z którego sumę jedynek

chcemy wyliczyć, mamy w kolumnie trzeciej, w pierwszym wierszu wpisany napis "Pytanie 2" oraz

wykonaliśmy 150 ankiet, to wpisujemy "C2:C151") i klikamy na OK.

Koło komórek z wynikami funkcji SUMA.JEŻELI można wpisać jakich odpowiedzi one dotyczą. Przyda

się to do stworzenia wykresu.

2

Materiały pomocnicze

Centrum Edukacji Obywatelskiej

Po wyliczeniu w ten sposób sum poszczególnych typów odpowiedzi możemy już stworzyć wykres na

ich podstawie. Jeśli jest kilka możliwych odpowiedzi (do pięciu) i odpowiedzi się sumują do 100%, to

polecam wykres kołowy. Co to znaczy, że się sumują do 100%? Znaczy to tyle, że kołowe wykresy

nadają się tylko tam, gdzie do wyboru była jedna odpowiedź lub ewentualnie do pytań otwartych, jeśli

każdą odpowiedź przypisałeś tylko do jednej kategorii. Jeżeli nie można zrobić wykresu kołowego, to

można wypróbować wykres słupkowy. Wykres robimy w sposób dość intuicyjny: klikamy na znaczek

wykresu na belce na górze, następnie podajemy zakres (tylko te komórki, w których mamy wyniki,

oraz te, w których mamy wpisane ich znaczenie). Jako tytuł wykresu wpisujemy pytanie, które

zadaliśmy i gotowe...

Oczywiście wykresy mają dużo więcej opcji. Warto samemu z nimi poeksperymentować i zobaczyć,

który wykres wygląda najlepiej. Jeśli czujecie się ambitnie, to możecie spróbować zrobić wykres

wielowymiarowy, w którym wydzielicie np. wyniki kobiet od wyników mężczyzn. Jest to trochę pracy,

odsyłam do podręczników obsługi programu Excel po dokładne informacje jak to należy robić.

Pamiętajcie: wykresy muszą być ładne i czytelne. Po to są, żeby ułatwiały szybkie poznanie wyników.

Średnie wyniki też można przedstawić na wykresie. Oczywiście stworzycie te wykresy, żeby potem

móc je wkleić to tworzonego raportu z badania, o którym więcej poniżej, w punkcie czwartym.

Jeżeli na programie Microsoft Excel się nie znacie.

To będziecie mieli problem. Będziecie musieli wszystkie wyniki pododawać na karteczkach. Policzyć ile

odpowiedzi, którego rodzaju się pojawiło. Podobnie na karteczce można wyliczyć średnią... wszyscy

uczniowie to potrafią, ponieważ liczą sobie średnie na koniec roku... tyle, że tutaj jest trochę więcej

dodawania. Jeżeli ktoś potrafi, to na karteczce może też wyliczyć procenty. Wartość podania wyników

w procentach jest niezbyt wielka... ale dobrze, profesjonalnie wyglądają.

Raport z badania

Potrzebny jest na zakończenie badania. Pokażecie w nim, co znaleźliście i co wyliczyliście. Ale również,

jakie z tego wyciągacie wnioski, co ewentualnie należałoby dalej badać, czym jeszcze można się zająć.

Jeśli ta ankieta była tylko pomocniczą metodą badawczą, to w raporcie końcowym powinniście

zawrzeć podsumowanie wszystkich przeprowadzonych badań. Wnioskujcie, uzasadniajcie wnioski

swoimi wynikami. Pokażcie, że wam się udało udowodnić hipotezę, lub czemu okazała się

nieprawdziwa. I piszcie kilka dni. Podchodźcie do raportu kilka razy. Za każdym razem dopiszecie coś

innego i raport będzie pełniejszy. A jak już skończycie... to zaplanujcie kolejne badanie. Bo to jest

fajne :)

3