Opracowanie dr Małgorzata Paszula
Wykład – Rachunek kosztów – SGH/SN
KALKULACJA KOSZTÓW PRODUKCJI PODSTAWOWEJ
Przeprowadzenie procedury kalkulacji kosztów produkcji podstawowej w pełnym rachunku kosztów rzeczywistych wiąże się z ustaleniem na jej potrzeby następujących danych:
Kosztów podlegających kalkulacji odpowiadających wysokości kosztów wytworzenia produktów bieżącego okresu (to zawsze suma kosztów bezpośrednich i uzasadniona część kosztów wydziałowych).
Rozmiarów produkcji, każdego wytwarzanego asortymentu, w jednostkach naturalnych.
Sposobu wydawania materiałów do procesu produkcji.
Poziomu wyceny remanentu końcowego.
Po zebraniu powyższych wielkości należy dokonać wyboru metody kalkulacji kosztów produkcji podstawowej i zgodnie z jej procedurą ustalić jednostkowy rzeczywisty koszt wytworzenia produktów gotowych i niegotowych. Kalkulację taką przeprowadza się zawsze z uwzględnieniem pozycji kalkulacyjnych kosztów.
Przykład 1. (Kalkulacja podziałowa prosta)
1. Informacje o poniesionych w miesiącu grudniu w Spółdzielni „RAZEM” kosztach są następujące:
Koszty produkcji
89.250,-
w tym: materiały bezpośrednie
65.000,-
koszty zakupu
3.250,-
płace bezpośrednie
15.000,-
narzuty na płace
6.000,-
Koszty wydziałowe
33.000,-
w tym: koszty zmienne
11.000,-
koszty stałe
22.000,-
2. W bieżącym miesiącu wytworzono 550 szt. jednorodnych wyrobów gotowych i 100 szt.
produktów niezakończonych przerobionych w 50% z punktu widzenia poniesionych kosztów.
3. Materiały wydawane są do produkcji w całości z chwilą jej rozpoczęcia, a produkcja niezakończona wyceniana jest w wysokości kosztów bezpośrednich.
4. Oszacowane w planie produkcji zdolności produkcyjne spółdzielni dotyczące miesiąca grudnia wynosiły 800 szt. jednorodnych produktów.
5. W grudniu przyjęto do magazynu na podstawie dowodów Pw 550 szt. wyrobów gotowych po koszcie planowanym 200 zł/szt.
Przykład 2. (Kalkulacja ze współczynnikami)
1. Jednostka gospodarcza produkuje dwa rodzaje wyrobów A i B. W bieżącym okresie wytworzono:
- wyrobów A 100 szt. przerobionych w 100% i 20 szt. przerobionych w 50%;
- wyrobów B 180 szt. przerobionych w 100% i 80 szt. przerobionych w 25%.
2. Na koszty fazy produkcji składają się następujące pozycje kosztów: materiały bezpośrednie
8.200,-
płace bezpośrednie
9.690,-
koszty wydziałowe
10.800,-
Razem
28.690,-
Opracowanie dr Małgorzata Paszula
Wykład – Rachunek kosztów – SGH/SN
3. W wyniku analizy poniesionych kosztów ustalono następujące współczynniki: Wyrób A
Wyrób B
materiały bezpośrednie
2
: 3
płace bezpośrednie
1
: 2
koszty wydziałowe
5
: 4
4. Materiały wydawane są do procesu produkcji sukcesywnie, a produkcja nie zakończona wyceniana jest w wysokości technicznego kosztu wytworzenia.
Przykład 3. (Kalkulacja doliczeniowa zleceniowa)
1. Przedsiębiorstwo produkuje wyroby gotowe w oparciu o trzy zlecenia produkcyjne.
- Zlecenie 1 obejmuje produkcję 20 szt. Wg A. Zlecenie to zostało otwarte (rozpoczęte) w poprzednim okresie, a w bieżącym kontynuowane i jeszcze nie zakończone.
- Zlecenie 2 obejmuje produkcję 10 szt. Wg B. Zlecenie to zostało otwarte (rozpoczęte) w bieżącym okresie, a w bieżącym kontynuowane i jeszcze nie zakończone.
- Zlecenie 3 obejmuje produkcję 4 szt. Wg C. Zlecenie to zostało otwarte (rozpoczęte) w poprzednim okresie, a w bieżącym kontynuowane i zakończone.
2. Koszty produkcji zarejestrowane w księgach rachunkowych wynoszą: Zlecenie 1
Zlecenie 2
Zlecenie 3
Pozycja kalkulacyjna
Rp
Ko
Ko
Rp
Ko
Materiały bezpośrednie
3280,-
5520,-
1000,-
5280,- 820,-
Płace bezpośrednie
2400,-
3100,-
380,-
4840,-
2520,-
Koszty wydziałowe
1320,-
............
...............
2662,-
...............
Razem 7000,- ............ ...............
12782,-
..............
3. Koszty wydziałowe rejestrowane są w przedsiębiorstwie łącznie. W b.o. wyniosły 3000,-, a podstawą ich rozliczenia na zlecenia jest suma płac bezpośrednich.
Przykład 4. (Kalkulacja doliczeniowa asortymentowa)
1. Przedsiębiorstwo przemysłowe wytwarza dwa asortymenty wyrobów: X i Y.
2. Koszty poniesione na ich wytworzenie ustalone na koniec bieżącego okresu są następujące:
Pozycje kalkulacyjne
wyrób X
wyrób Y
Razem
Materiały bezpośrednie
6.000,-
12.000,-
18.000,-
Płace bezpośrednie
3.000,-
5.000,-
8.000,-
Koszty wydziałowe
................
.................
12.000,-
Razem
................
.................
38.000,-
3. W bieżącym okresie wytworzono i przyjęto do magazynu 500 sztuk wyrobów gotowych X i 200 szt. produktów nie zakończonych X przetworzonych w 50% z punktu widzenia poniesionych kosztów produkcji oraz 1.000 sztuk wyrobów gotowych Y.
4. Koszty wydziałowe rozliczane są proporcjonalnie do płac bezpośrednich.