Przedsiębiorstwo - jest wyodrębnioną
jednostką gospodarczą, która korzysta z odrębności techniczno-produkcyjnej, Teoria decyzji
teryt
y orialnej, a ponadto z odrębności
producenta
ekonomicznej, prawnej i organizacyjnej.
Zakład (produkcyjny) - jednostka odrę bna
pod wzglę dem techniczno - produkcyjnym i
terytorialnym, wyposaż ona w urzą dzenia
Producent
wytwórcze i zatrudnionych pracowników
=> Oferent, wytwórca, usługodawca
Firma – jednostka posiadająca
wyodrębnioną nazwę własną 2
Decyzje producenta
Decyzje producenta (2)
1: Określenie
4: Decyzja o tym „co, ile i jak produkować” => wybór metody produkcji
Przedmiotu działalności => przy określeniu posługujemy się PKD – Polska Klasyfikacja
– określenie niezbędnych czynników produkcji i ich
Działalności;
produkcyjności
Miejsca prowadzenia działalności =>
– analiza funkcji produkcji i wybór metody produkcji.
wpływa np. na dostęp do rynku czynników
5: Analiza kosztów i przychodów = > wyznaczenie: produkcji i rynku zbytu, na poziom kosztów,
Wielko ci produkcji, przy której koszt produkcji 1
w niektórych przypadkach na poziom podatków;
Wielkości produkcji, przy której koszt produkcji 1
sztuki jest minimalny
Wielkości przedsiębiorstwa => mikro, małe, Wielkości produkcji, przy której zysk jest
średnie i duże;
Wielkości produkcji, przy której zysk jest
maksymalny
2: Wybór formy organizacyjno-prawnej
Progu rentowno
(własno
ści i progu zamknięcia firmy.
ściowej);
Progu rentowności i progu zamknięcia firmy.
6: Wyznaczenie równowagi przedsi biorstwa w
3: Wybór zasad prowadzenia ksi
6: Wyznaczenie równowagi przedsiębiorstwa w ęgowości i
zale no ci od formy rynku, na którym firma
rozliczania si
żności od formy rynku, na którym firma
ę z podatków;
|prowadzi działalność gospodarczą.
3
4
Działalności gospodarcza w Polsce
Działalności gospodarcza w Polsce
Ustawa z 2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U Nr 173, poz. 1807)
Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka
Działalność gospodarcza jest działalnością
organizacyjna niebędąca osobą prawną, wyt
y wórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną
poszukiwaniem, rozpoznawaniem i wydobyw
y aniem
i wykonująca we własnym imieniu działalność
kopalin ze złóż, a także działalnością zawodową, gospodarczą.
wyk
y onyw
y aną w sposób zorganizowany i ciągły.
Cechy:
Charakter zarobkowy - działalno
Ze względu na to, jakich czynności należy dopełnić
ść gospodarcza
zawsze skierowana jest na osi
przed rozpocz ciem funkcjonowania,
ągnięcie zysku,
przed rozpoczęciem funkcjonowania,
działalność gospodarcza w Polsce może być: Okre
ść gospodarcza w Polsce może być
ślony profil działalności
Ewidencjonowana => wpis do ewidencji działalno ci Okre
Ewidencjonowana => wpis do ewidencji działalności ślona struktura organizacyjna np. struktura
terytorialna (siedziba), struktura pracy (warunki i gospodarczej w urzędzie gminy lub wpis do rejestru czas pracy), struktura kadrowa (podział praw i
przedsiębiorców w KRS
obowiązków pracowników)
Koncesjonowana;
Ciągłość – nie jest więc działalnością gospodarczą
czynność jednorazowa.
5
6
1
Ewidencja działalności gospodarczej
Ewidencja działalności gospodarczej
osób fizycznych
osób fizycznych (2)
Ewidencji działalności gospodarczej
Aby wpisać działalność gospodarczą do w urzędzie gminy podlegają osoby fizyczne ewidencji należy
y dokonać zgłoszenia, w
lub jednostka nie posiadająca osobowości którym przedsiębiorca podaje:
prawnej (np. spółka cyw
y ilna) podejmujące
- nazwisko i imię oraz ewentualnie nazwę
działalność gospodarczą.
firmy
y
Wpis do ewidencji działalności gospodarczej
- miejsce zamieszkania oraz siedzibę
pełni funkcję statystyczną, nie jest
- rodzaj działalności,
sposobem kontroli działalno
ści,
ści
przedsiębiorców.
- zasięg prowadzenia działalności
Dane zgłoszone do ewidencji są jawne.
- datę rozpoczęcia działalności.
Nie wym
y aga zgłoszenia do ewidencji
Zgłoszenia do ewidencji należ y dokonać przed
prowadzenie działalności rolniczej i
rozpoczę ciem planowanej działalnoś ci.
działalności, która wym
y aga koncesji.
7
8
Ewidencja w KRS
Koncesje
Krajowy Rejestr Sądowy jest centralną bazą danych wszystkich podmiotów podlegających rejestracji.
Koncesje => zezwolenie odpowiedniego organu na Składa si
prowadzenie okre lonej działalno ci gospodarczej
ę on z trzech osobnych rejestrów:
prowadzenie określonej działalności gospodarcze Rejestru przedsiębiorców,
Jeśli przedsiębiorca chce prowadzić działalność w Rejestru stowarzyszeń, innych organizacji
jednej z zastrzeżonych dziedzin, musi uzyskać
społecznych i zawodowych, fundacji oraz
pozwolenie (koncesję).
publicznych zakładów opieki społecznej,
Koncesje są wymagane m.in. na:
Rejestru dłużników niewypłacalnych.
handel bronią ,
FUNKCJE KRS
wyrób alkoholu i papierosów,
Funkcja legalizacyjna - dopiero wpis do rejestru pozwala dokonać dalszych czynności prawnych i
usługi transportowe lotnicze i kolejowe,
nadaje osobowość prawną spółkom kapitałowym
prowadzenie aptek,
Funkcja informacyjna - polega na udostępnianiu
usługi telekomunikacyjne,
zainteresowanym podmiotom szybkiej i niezawodnej
usługi ochroniarskie
informacji o statusie prawnym partnera,
usługi radiowo-telewizyjne;
najważniejszych elementach jego sytuacji finansowej, czy też sposobie jego reprezentowania.
9
10
Klasyfikacja przedsię biorstw
Kryterium
MIKRO
MAŁE
ŚREDNIE
DUśE
Kryterium 1: Wielkość przedsiębiorstwa
Kryterium 2: Forma organizacyjno-prawna 250
Zatrudnienie
0-9 osób
10-49 osób
50-249 osób
i więcej
Ad. 1 Struktura wielkościowa przedsiębiorstw Rozmiar przedsiębiorstwa można mierzyć: Przychody
2 mln
10 mln
50 mln
wartością jego produkcji,
Powyżej
netto
euro
euro
euro
50 mln
liczbą zatrudnionych
euro
wartością zaangażowanego kapitału trwałego W Polsce, przy ustalaniu kryterium wielkości LUB
przedsiębiorstw, stosuje się następujące kryteria: liczby zatrudnionych
Suma
wielkości produkcji (sprzedaży)
2 mln
10 mln
43 mln
aktywów
Powyżej
euro
euro
euro
suma aktywów bilansu
bilansu
43 mln
euro
11
12
2
Sektor MSP
Duże przedsiębiorstwa
Wysoki stopień współzależności Niezależność ekonomiczna, prawna
kierownictwa z otoczeniem
i finansowa właściciela.
ekonomiczno-prawnym.
Wielkość przedsiębiorstw zależy
Funkcję zarządzania spełnia kadra
Właściciel najczęściej zarządza firmą przede wszystkim:
kierownicza.
Szczególny tryb finansowania oparty
od popytu na ich produkcję;
głównie na kapitałach własnych (np.: Często duży udział kapitałów obcych oszczędności własne, pożyczki od w finansowaniu działalności.
warunki techniczno-organizacyjnych
znajomych)
możliwości kapitałowych
Praktycznie brak dostępu do źródeł
Dostęp do rynku kapitałowego
finansowania na rynku kapitałowym
Zarządzanie oparte nierzadko na
Wykorzystywanie różnych metod
intuicji właściciela lub menedżera
zarządzania.
Stosunkowo niski
poziom wykształcenia
Znacznie wyższe wykształcenie
właściciela (menedżera)
13
14
Podstawowe formy organizacyjno-prawne działalności Sektor MSP
Duże przedsiębiorstwa
gospodarczej w Polsce
Najczęściej brak osobowości prawnej Posiada osobowość prawną
Przedsiębiorstwa własności indywidualnej (tzw. osoba fizyczna)
Działalność prowadzona często na
Działalność często obejmuje cały
niewielką skalę i na rynku
kraj a nawet rynek zagraniczny
Spółki => umowa, na mocy której wspólnicy podejmują
lokalnym
(oddziały).
wspólną działalność gospodarcza i dążą do osiągania wspólnego celu.
Prosta struktura organizacyjna
a) spółki osobowe
Rozbudowana struktura
oparta często na jednym centrum
organizacyjna
działające na podstawie KC : cywilna,
decyzyjnym.
działające na podstawie KSH: jawna, partnerska,
komandytowa, komandytowo-akcyjna
Umiejętność szybkiego reagowania
Rozbudowany proces decyzyjny
b) spółki kapitałowe (KSH):
akcyjna,
Brak wiedzy marketingowej i mała
Stosowanie szeregu instrumentów
z ograniczoną działalnoś cią dbałość o wizerunek firmy
marketingowych
Spółdzielnie
Przedsiębiorstwa państwowe
Relatywnie niski udział w eksporcie.
Rozwinięta działalność eksportowa
Pozostałe formy:
y fundacje, zrzeszenia, stowarzyszenia;
15
16
RÓśNICE MIĘDZY SPÓŁKAMI OSOBOWYMI A KAPITAŁOWYMI
Przedsię biorstwa własnoś ci indywidualnej
Lp.
SPÓŁKI OSOBOWE
SPÓŁKI KAPITAŁOWE
(tzw. osoba fizyczna) – cechy:
Cel gospodarczy => zarobkowy
Zrzeszenie kapitału tzw. udziałowcy
1
Zrzeszenie osób tzw. wspólnicy;
Zało
(sp. z o.o) lub akcjonariusze (S.A.)
życiel = > jedna osoba
Akt założycielski => Wpis do ewidencji Nie mają osobowości prawnej,
inaczej mówiąc, nie są
działalności gospodarczej w urzędzie gminy
Mają one osobowość prawną od 2
samodzielnymi podmiotami.
momentu wpisu do KRS
Posiadają jedynie zdolność do
Wysokość kapitału => nieokreślona
czynności prawnych.
Organy i reprezentacja => Brak organów
Mają ograniczoną przez przepisy
wewnętrznych, właściciel podejmuje decyzje i
prawa strukturę organizacyjną
Mogą mieć w gruncie rzeczy
3
(zarzą d, rada nadzorcza,
reprezentuje firmę na zewnątrz
dowolną strukturę organizacyjną;
zgromadzenie udziałowców lub
akcjonariusz)
Odpowiedzialność => Właściciel – całym
Majątek trwały jest
Maj
maj
ątek trwały jest własnością
ątkiem także osobistym
4
współwłasnością wspólników;
spółki;
17
18
3
Lp.
SPÓŁKI OSOBOWE
SPÓŁKI KAPITAŁOWE
SPÓŁKI OSOBOWE
SPÓŁKI KAPITAŁOWE
8
Nie mogą być jednoosobowe;
Mogą być jednoosobowe;
Właściciel jednocześnie jest
Rola właściciela i
mened
Za zobowiązania spółki
żerem, który zarządza
zarządzającego
odpowiadają wspólnicy całym
przedsiębiorstwem
5
jest najczęściej rozdzielona
swoim majątkiem;
=> rola właścicielska pokrywa
( czę sto okreś lane są jako
Wyją tek:
się
korporacje)
a)partnerska (wolny zawód)
Za zobowiązania spółki
z rolą menedżerską
jedynie za swój obszar
wspólnicy, (którzy nie są w
Wysoko
działalności
zarz
ść kapitału jest
ądzie) nie odpowiadają;
Wysokość kapitału ściśle
b)komandytowa –
dowolna
Spółka odpowiada do
określona:
9
komandytariusz do określonej
wysokości kapitału (majątku);
6
Wyjątek: spółka
Spółka z o. o. – 50 tys.,
kwoty (suma komandytowa),
Członkowie zarządu za
komandytowo-akcyjna
S.A. – 500 tys. zł
komplementariusz całym
zobowiązania publicznoprawne
50 tys. zł
majątkiem
odpowiadają całym swoim
Prowadzenie spraw spółki i jej
c)komandytowo-akcyjna -
majątkiem;
reprezentacja nale
komplementariusz ca
ży
Prowadzenie spraw spółki i jej
łym
majątkiem, akcjonariusz do
7
bezpośrednio do wspólników; reprezentacja należy do zarządu wysokości wniesionego kapitału
nie ma organów
Spółki;
(akcji)
wewnętrznych
19
20
ZALETY
WADY
ZALETY
WADY
Niskie koszty rozpoczęcia
Brak odrębności majątku
działalności i niskie koszty
firmy i majątku osobistego
Znaczny poziom zasobów Pełna odpowiedzialność organizacyjne
Pełna odpowiedzialność
gospodarczych
wspólników (oprócz
Cały zysk po opodatkowaniu właściciela
Większa zdolność do
komandytariuszy i
przypada właścicielowi
Zanik ciągłości
Łatwo
zaciągania kredytów
akcjonariuszy)
ść przeniesienia i
przedsiębiorstwa w razie
rozwiązania przedsiębiorstwa
śmierci właściciela
Wzajemne wsparcie
Trudniejsze przenoszenie
Dane o działalności
Ograniczona zdolność
wspólników (intelektualne,
praw własności firmy
Osoba
przedsiębiorstwa pozostają do
gromadzenia kapitałów
psychologiczne)
Trudności ze
fizyczna
Spółka
wyłącznej wiadomości
Niemożność udzielania
Zróżnicowanie talentów
zwiększeniem rozmiarów
wła
osobowa
ściciela
prokury
Możliwość kariery
firmy
Może stosować uproszczone
Ograniczone możliwości
pracowników
Brak dostępu do rynku
formy prowadzenia
kariery pracowników
kapitałowego
rachunkowości i rozliczania się
Trudności z pozyskiwaniem
Trudności z
z podatków
zewnętrznych źródeł
finansowania
pozyskiwaniem
zewnętrznych źródeł
finansowania
21
22
ZALETY
WADY
Duży poziom
bezpieczeństwa
Skomplikowany i kosztowny tryb
majątkowego wspólników
zawiązania i prowadzenia spółki (np.
z uwagi na ograniczoną
akty notarialne)
odpowiedzialność do
Większe koszty administracyjne
poziomu
Publiczna jawność działania
zainwestowanego kapitału
Określona prawem min. wysokość
Możliwość zgromadzenia kapitału i konieczność jego opłacenia znacznych kapitałów
w momencie rejestracji Spółki
PRZEDSI BIORSTWO
(emisja akcji)
Rozbudowana struktura
PRZEDSIĘBIORSTWO
Spółka
Łatwość zmiany
organizacyjna we władzach firmy
kapita-
właścicieli, przeniesienia
W TEORII EKONOMII
łowa
udziałów
Dostęp do
profesjonalnego
zarządzania
Łatwiejsze pozyskiwanie
zewnętrznych źródeł
finansowania
Dostęp do rynków
kapitału
23
24
4
Uwarunkowania
FUNKCJA CELU FIRMY - W UJĘCIU
funkcjonowania przedsię biorstwa
KLASYCZNYM
maksymalizacja zysku (minimalizacja straty) Uwarunkowania przy
oraz rozwój i trwanie na rynku
Uwarunkowania przy
tworzeniu firmy
funkcjonowaniu firmy
Ograniczenia przedsiębiorstwa
Niezbędne nakłady
Funkcja celu firmy
Ograniczenia ekonomiczno-rynkowe
czynników produkcji
Pozycja rynkowa i
=> bariera popytu (pojemność rynku),
Dostępna wiedza i
konkurencyjność
Ograniczenia technologiczne => brak technologia
dost pu do wiedzy, techniki i technologii
Produkt
dostępu do wiedzy, techniki i technologii
(np. dbałość
ś o jakość )
Zapotrzebowanie
wytwarzania (niska innowacyjność)
rynkowe
Społeczne funkcje
Ograniczenia kapitałowe => ograniczone i uwarunkowania
Uwarunkowania prawno-
zasoby finansowe, brak dostępu do źródeł
(misja firmy)
instytucjonalne i
finansowania
społeczno-kulturowe
25
26
NEOKLASYCZNY MODEL PRZEDSIĘBIORSTWA
W TEORII EKONOMII
1. Przedsiębiorstwo jest własności prywatną 2. Przedsiębiorca (menadżer) kierujący funkcjonowaniem przedsi
Przedsi biorca => osoba, która posiadaj c
ębiorstwa jest jednocześnie jego właścicielem.
Przedsiębiorca => osoba, która posiadając 3. Przedsiębiorca w swych decyzjach jest autonomiczny zasób, jakim jest przedsiębiorczość
(samodzielny)
i jest w stanie odkryw
y ać intratne obszary
4. Przedsiębiorca jest w pełni odpowiedzialny za skutki gospodarowania oraz łączyć różne czynniki podejmowanych decyzji.
5. Celem działalności przedsiębiorstwa jest maksymalizacja produkcji w efektyw
y ne kombinacje.
zysku firmy, a także rozwój i trwanie
na rynku).
6. W swoich wyborach przedsiębiorca jest racjonalny Przedsiębiorczość => ogół zdolności i 7. Zakupione czynniki produkcji w pełni zużywa w procesie przymiotów przedsiębiorcy, zapewniających produkcji (świadczenia usług) zgodnie z zasadą
racjonalną i efektyw
y ną koordynację zasobów
optymalizacji.
8. Cała produkcja przeznaczona jest na sprzeda
gospodarczych przedsiębiorstwa.
ż.
ębiorstwa
9. Mechanizmy rynkowe działają sprawnie, co oznacza, że nie występują efekty zewnętrzne.
27
28
Funkcje przedsię biorcy
Zdolnoś ci pożą dane u przedsię biorcy
Inicjowanie i uruchamianie działalności
gospodarczej oraz różnego rodzaju innowacji techniczno-organizacyjnych;
Energia, zapał, inicjatywa, skłonność do
Podejmowanie kluczowych decyzji związanych z funkcjonowaniem przedsi
ryzyka, intuicja, pewność siebie,
ębiorstwa;
ść siebie,
Podejmowanie ryzyka zwi
innowacyjno
, porozumienie z lud mi,
ązanego z
ść, porozumienie z ludźmi,
prowadzeniem działalności gospodarczej i
zdolności do kierowania ludźmi,
ponosi odpowiedzialność za swoje decyzje;
zdolności organizacji pracy itp.
Wprowadzanie nowych produktów (usług) na
rynek znajdując dla nich rynek zbytu.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Decyzję przedsiębiorcy decydują o tym czy przedsiębiorstwo osiągnie sukces (ZYSK) czy poniesie porażkę (STRATA).
29
30
5