2011-12-04

Monitoring wód podziemnych

Krajowy (JCWPd)

Regionalny (GZWP)

Lokalny (obiekty uciążliwe, ujęcia)

Monitoring wód podziemnych

dr Ewa Kmiecik

Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej Kraków 2011

Monitoring krajowy

Monitoring krajowy

Sieć krajową tworzą wybrane, reprezentatywne punkty obserwacyjne, których zadaniem jest kontrolowanie stanu Monitoring wód

Stanu ilościowego

Stan ogólny

jednolitych części wód podziemnych JCWPd.

podziemnych

Stanu chemicznego

 RDW: 2000/60/EC – Dyrektywa Parlamentu

Europejskiego i Rady – w sprawie ustanowienia ram

 Zgodnie z art. 7 RDW – monitoringiem mają być objęte działalnoś

alno ci Wspóln

ś

oty w zakresie polityki wodnej.

JCWPd, któ

re są ź

ód

r

ł

ód em

d

wo

it

dy pit

j

ne

j

w il

ś

o ci

 DWP: 2006/118/EC – Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady – w sprawie ochrony wód Q > 100 m3/d

podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu

 Wymogi – zał. V RDW

 DYREKTYWA KOMISJI: 2009/60/WE – ustanawiająca na mocy RDW 2000/60/EC – specyfikacje techniczne w zakresie analizy i monitorowania stanu chemicznego wód

Monitoring regionalny

Monitoring lokalny

Cel: rozpoznanie i stała kontrola jakości wód podziemnych w Cel: Rozpoznanie i śledzenie wpływu istniejących lub zbiornikach o znaczeniu regionalnym czyli GZWP.

potencjalnych ognisk zanieczyszczeń na jakość wód podziemnych w celu przeciwdziałania ich degradacji.

GZWP - odpowiadający umownie określonym

kryteriom ilościowym i jakościowym:

Obszar badań:

 otwór studzienny Q > 70 m3/h

 sieci wokół obiektów uciążliwych

 uję

uj cie

ę

cie Q >

10000 m3

10000 m /d

 sieci wokó

sieci

ł

wokó ujęć

uj

wód podziemnych

 przewodność warstwy wodonośnej T > 10 m2/h

 najwyższa klasa jakości wody (stan chemiczny dobry) Finansowanie:

 Właściciele obiektów uciążliwych lub użytkownicy ujęć 1

2011-12-04

Monitoring osłonowy ujęcia wód podziemnych Zakres analiz

Wg RMŚ (w sprawie szczegółowych wymagań, jakim

 Monitoring krajowy

powinny odpowiadać dokumentacje hydrogeologiczne

 Monitoring regionalny

i geologiczno-inżynierskie – Dz.U. z 2005 r., Nr 20, poz.

Zgodny z przepisami RDW, DWP oraz przepisami krajowymi 1673) monitoring osłonowy to system (powtarzalnych) (RMŚ) umożliwiający ocenę stanu chemicznego wód obserwacji i pomiarów oraz ocen i prognoz ilości oraz podziemnych.

właściwości fizyczno-chemicznych wód podziemnych, pr

p o

r w

o ad

w

zo

ad

ny

zo

c

ny h

c w o

w t

o oc

o ze

c

ni

ze u

ni uj

u ę

uj cia

ę

, umoż

umo liwiają

liwiaj cy wczesn

cy wcze

e

e

 Moni

Mo to

ni r

to i

r ng

i

l

ng o

l k

o a

k ln

l y

ostrzeganie o pojawiającym się zagrożeniu degradacji Zespół wskaźników fizyczno-chemicznych

ilościowej i jakościowej eksploatowanych wód podziemnych.

charakterystycznych dla danego ogniska zanieczyszczeń.

Monitoring osłonowy dotyczy zarówno zmian ilościowych, jak Monitoring osłonowy - obligatoryjne badania i jakościowych zasobów. Jest z nim związany monitoring bakteriologiczne.

jakości produkowanej wody, z obowiązkiem informowania o jego wynikach konsumentów wody (Dyrektywa 98/83/EC

Rady Unii Europejskiej).

Monitoring JCWPd

Monitoring JCWPd

UE

PL

MONITORING

UE

PL

MONITORING

Diagnostyczny

Diagnostyczny

MONITOROWANE SĄ JEDNOLITE CZĘŚCI WÓD PODZIEMNYCH, KTÓRE DOSTARCZAJĄ > 100 m3/dobę WODY PITNEJ

1  6 lat

1  3 lata – wody podziemne o

dla każdego okresu, dla którego

zwierciadle swobodnym

CZĘSTOTLIWOŚĆ sporządza się plan gospodaro-1  6 lat – wody podziemne o



MONITORINGU STANU CHEMICZNEGO

wania wodami w dorzeczu

zwierciadle napiętym

Formy



MONITORINGU STANU ILOŚCIOWEGO

Operacyjny

Operacyjny

 diagnos

o tyc

y z

c ny

n

co najmniej 1  rok

2 

w rok

ro u

k – wod

wo y podziemne

m

o

Rodzaje

co najmniej 1

rok

 diagnostyczny

zwierciadle swobodnym

monitoringu stanu

 operacyjny

1  w roku – wody podziemne o

chemicznego

 operacyjny

 badawczy

zwierciadle napiętym

Parametry kluczowe wg RDW

RMŚ (Dz.U. z 2008, Nr 143, poz. 896)

Stan

Stan

Klasy

55 wskaźników fizykochemicznych

chemiczny



chemiczny

jakości

zawartość tlenu

 pH

Diagnostyczny

Stan chemiczny

V

ZAKRES

 słaby

 słaby

 przewodność

IV

 obligatoryjnie 32 wskaźniki

 NO-3

fizykochemiczne z listy

III

 NH4

 dobry

 dobry

II

Operacyjny

I

Parametry podane w DWP

 brak obowiązkowego zakresu

wartości progowe wg

wartości progowe wg RMS

 azotany NO-3

 praktyka tak jak dla monitoringu

DWP(2006/118/UE)

Dz.U. z 2008, Nr 143, poz. 896

 pestycydy

diagnostycznego

+ podane w wykazie zanieczyszczeń

Monitoring JCWPd

Rodzaje wód podziemnych w świetle krajowych przepisów prawnych

 Zwykłe wody podziemne (dla zaspokojenia potrzeb MONITORING

UE

PL

komunalnych)

KODY BARWNE

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 20.04.2010

zmieniające rozporządzenie w sprawie jakości wody PREZENTACJA

STAN DOBRY – kolor zielony

przeznaczonej do spożycia przez ludzi Dz.U. z 2010 r., STANU

nr 72, poz. 466

CHE

H M

E IC

I Z

C N

Z E

N G

E O

STAN

STA

S

Ł

S ABY –

ko

lo

l r

o c

ze

cz r

erwon

o y

 Wody do bezpośredniej konsumpcji przygotowane na TRENDY ROSNĄCE – punkty czarne

bazie wód podziemnych

ODWRÓCENIE TRENDÓW – punkty niebieskie

naturalne wody mineralne

naturalne wody źródlane

wody stołowe

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 31.03.2011 r.

w sprawie naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych i wód stołowych. Dz.U. z 2011 r., nr 85, poz. 466

2

2011-12-04

Rodzaje wód podziemnych w świetle krajowych Rodzaje wód podziemnych w świetle krajowych przepisów prawnych

przepisów prawnych

 Wody podziemne uznawane za kopalinę

RRM (Dz.U. 2006, nr 332, poz. 220)

 wody lecznicze

Zwykłe wody podziemne (słodkie wody podziemne)

 wody termalne

 zawartość substancji rozpuszczonych poniżej 1 g/dm3

 solanki

 temperatura poniżej 20ºC

Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 14.02.2006 r.,

 wg aktualnych przepisów (Dz.U. z 2010 r., nr 72, poz.

w spra

w

wie złóż

ó wód podziemnych zaliczanych

y

do

solanek

e ,

466 ora

466

z DWD 98/

83/EC) do celów pit

)

nych dopu

szcza

wód leczniczych i termalnych oraz złóż innych kopalin się wodę o  = 2500 mS/cm

leczniczych a także zaliczenia kopalin pospolitych

 aktualna granica (1 g/dm3) powinna zostać z określonych złóż lub jednostek geologicznych do kopalin zweryfikowana i ustalona na poziomie 2 g/dm3

podstawowych. Dz.U. z 2006 r., nr 32, poz. 220

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 13.04.2006 r.

w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości.

Rodzaje wód podziemnych w świetle krajowych Rodzaje wód podziemnych w świetle krajowych przepisów prawnych

przepisów prawnych

RRM (Dz.U. 2006, nr 332, poz. 220)

RRM (Dz.U. 2006, nr 332, poz. 220)

 Solanki M ≥ 35 g/dm3

Wody lecznicze (wyst. w 70 miejscowościach wymienionych w RRM). Wody podziemne niezanieczyszczone, spełniające co najmniej jeden z podanych warunków:

 mineralizacja M ≥ 1000 mg/dm3

 jon

j

żelazawy Fe

y

≥ 10 mg/d

g

m3 – woda żelazista

 jon fluorkowy F ≥ 2 mg/dm3 – woda fluorkowa

 jon jodkowy I ≥ 1 mg/dm3 – woda jodkowa

 zawartość siarki dwuwartościowej H2S ≥ 1 mg/dm3 –

woda siarczkowa

 zawartość kwasu metakrzemowego H2SiO3 ≥ 70 mg/dm3 –

woda krzemowa

 zawartość dwutlenku węgla CO2 250-999 mg/dm3 – woda kwasowęglowa

 zawartość dwutlenku węgla CO2 ≥ 1000 mg wolnego –

szczawa

 zawartość radonu Rd ≥ 74 Bq – woda radonowa Rodzaje wód podziemnych w świetle krajowych Rodzaje wód podziemnych w świetle krajowych przepisów prawnych

przepisów prawnych

RRM (Dz.U. 2006, nr 332, poz. 220)

RMZ (Dz.U. 2006, nr 80, poz. 565)

 Wody termalne t ≥ 20ºC (z wyjątkiem wód

 Wody mineralne M ≥ 1000 mg/dm3

odprowadzanych z zakładów górniczych)

 Wody swoiste (słabo zmineralizowane) M < 1000 mg/dm3

W tym jeden lub więcej składników swoistych w podanych stężeniach:

 Fe ≥ 10 mg/dm3 – woda żelazista

 F ≥ 2 mg/dm3 – woda fluorkowa

 I ≥ 1 mg/dm3 – woda jodkowa

 H2S ≥ 1 mg/dm3 – woda siarczkowa

 H2SiO3 ≥ 70 mg/dm3 – woda krzemowa

 CO2 250-999 mg/dm3 – woda kwasowęglowa

 CO2 ≥ 1000 mg/dm3 – szczawa

 Rd ≥ 74 Bq – woda radonowa

 t ≥ 20ºC – woda termalna

 Wody mineralne swoiste M ≥ 1000 mg/dm3 oraz jeden lub więcej składników swoistych

3

2011-12-04

Rodzaje wód podziemnych w świetle krajowych przepisów prawnych

RMZ (Dz.U. z 2011 r., nr 85, poz. 466)

Wody do bezpośredniej konsumpcji (przygotowane na bazie wód podziemnych)

 naturalna woda mineralna

 zawiera > 1.0 g/dm3 substancji rozpuszczonych

 zawiera < 1.0 g/dm3 substancji roz

j

pus

p

zczonych

y

i co

najmniej jeden składnik o stężeniu określonym w RMZ

Naturalne wody mineralne mogą być produkowane z wód leczniczych, potencjalnie leczniczych a także zwykłych, jeśli ich skład odpowiada podanemu w RMZ.

 naturalna woda źródlana – pod względem składu chemicznego nie różni się od wody przeznaczonej dla celów pitnych

 woda stołowa – naturalne wody źródlane lub inne wody podziemne, które po zmieszaniu z naturalną wodą mineralną lub po dodaniu składników mineralnych uzyskują dla jednego lub więcej składników stężenia odpowiadające zakresowi podanemu w RMZ

4