Rynek - Rynek to ogół transakcji kupna i sprzedaży towarów, dokonujących się w sposób dobrowolny i ciągły, w których wyniku określone zostają ceny oraz ilości nabywanych i

sprzedawanych dóbr. Jest to również forma nawiązywania kontaktów między kupującymi i sprzedającymi.

Mechanizm rynkowy – proces obejmujący żywiołowe działania podmiotów na rynku, w wyniku którego dochodzi do ustalenia równowagi rynkowej, a więc samoczynnego dostosowania wielkości popytu (D) i podaży (S), poprzez odpowiednie ustalenie ceny równowagi (P).

W ujęciu procesowym, mechanizm rynkowy jest grą popytu i podaży, która prowadzi do obiektywnej

wyceny poszczególnych towarów i zrównoważenia rynku, czyli zrównania się oferowanej ilości towaru z ilością pożądaną.

Podaż jest to ogólna ilość dóbr (towarów, usług, pracowników) dostępnych na rynku w danym momencie. Popyt to zapotrzebowanie na te dobra , określone przez poziom możliwości nabywców. Zgodnie z prawym podaży i popytu, formułowanie przez teoretyków gospodarki rynkowej, obie te wartości powinny stale dostosowywać się do siebie.

Jeżeli popyt na jakieś dobro przewyższa podaż, wówczas nabywcy są skłonni płacić za nie więcej. Gdy przejawiają tę skłonność na rynku, cena tego dobra rośnie. Wzrost ceny skłania natomiast producentów do zwiększenia jego produkcji, co doprowadzi w końcu do zrównania podaży z popytem.

Równowaga rynkowa, sytuacja na rynku, w której - przy określonej cenie, zwanej ceną równowagi rynkowej

- wielkość popytu na określony produkt (lub inny przedmiot wymiany) zrównuje się z wielkością jego podaży.

Jeżeli w sytuacji równowagi rynkowej wystąpią okoliczności, których skutkiem będzie ograniczenie popytu na dane dobro (np. zmiana gustów konsumentów), wówczas nie wszystkie produkowane towary znajdą

nabywców. Skłoni to część producentów do zmniejszenia produkcji i obniżenia ceny, celem zachęcenia części konsumentów do zakupu większych ilości towarów. Efektem będzie ustalenie się równowagi rynkowej przy niższym poziome produkcji i niższej cenie.

Pieniądz – towar uznany w wyniku ogólnej zgody jako środek wymiany gospodarczej, w którym są wyrażone ceny i wartości wszystkich innych towarów.

cechy pieniądza: trwałość, zastępowalność, podzielność, uznaną wartość, rzadkość

funkcje pieniądza: pośrednik wymiany, środek płatniczy, środek tezauryzacji (przechowywania wartości), miernik wartości

Bilety emitowane przez bank centralny, z reguły na zasadzie wyłączności, są zawsze prawnym środkiem płatniczym (pieniądz gotówkowy) na terenie tego kraju, a więc mają one ustawową moc zwalniania ze wszystkich zobowiązań publicznych i prywatnych. Nikt nie może odmówić przyjęcia biletów banku

centralnego w postaci zapłaty z tytułu jakiejkolwiek należności – bilon ma taką samą moc prawną i nie można odmówić przyjęcia zapłaty w bilonie. W przypadku odmowy przyjęcia tych biletów jako zapłaty, żaden sąd nie będzie prowadził dalszej egzekucji należności.

Bank centralny wprowadza również do gospodarki pieniądz bezgotówkowy, udzielając kredytów pozostałym bankom. Bezgotówkowy pieniądz banku centralnego może być wymieniony na pieniądz

gotówkowy na żądanie banku komercyjnego – wtedy bank centralny dodrukowuje banknoty.

Pieniądz bezgotówkowy występuje wyłącznie w postaci zapisów na bankowych rachunkach depozytowych.

Pieniądz bezgotówkowy, kreowany w wyniku akcji kredytowej banków komercyjnych, powiększa ilość

pieniądza w obiegu i podlega kontroli ze strony banku centralnego, ze względu na groźbę wywołania lub pogłębienia inflacji.

Polityka pieniężna (monetarna) – zespół działań regulujących obieg pieniądza, zwłaszcza jego podaż oraz poziom stóp procentowych i kursów walutowych; za realizację polityki pieniężnej odpowiedzialny jest z reguły bank centralny.

Polityka fiskalna oznacza decyzje rządu na temat wielkości i struktury wydatków publicznych, źródeł ich sfinansowania (w tym zwłaszcza wysokości i struktury dochodów podatkowych) oraz deficytu budżetowego.

Polityka fiskalna stanowi, obok polityki pieniężnej, jeden z głównych filarów polityki gospodarczej państwa w krótkim i średnim okresie (polityki makroekonomicznej).

• lombardowa – określa maksymalny koszt pozyskania pieniądza w banku centralnym (określa górny poziom wahań stóp rynkowych o najkrótszych terminach zapadalności zwłaszcza O/N) (4,25%)

• redyskontowa (redyskonto weksli) - wyznacza cenę (oprocentowanie) po jakiej bank centralny udziela pożyczek bankom komercyjnym odkupując od nich weksle (3%)

• referencyjna – określa minimalną rentowność 7-dniowych bonów pieniężnych NBP (2,75%)

• depozytowa – określa minimalny poziom oprocentowania dla depozytów, które przyjmuje NBP od banków (1,25%)

Operacje otwartego rynku - działania banku centralnego, polegające na kupowaniu lub sprzedawaniu rządowych papierów wartościowych, głównie weksli skarbowych, w celu regulowania podaży pieniądza kredytowego w gospodarce, poprzez ograniczanie lub rozszerzanie zdolności kredytowej banków

komercyjnych.

Rezerwa to określony procent środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach banków komercyjnych, jakie musza one zdeponować na rachunkach w NBP (3,5%). Wyznacza zdolność banków do kreowania

kredytów.

Sektor publiczny – wszystkie podmioty będące własnością Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego, w tym także podmioty mieszane z przewagą skarbu Państwa (GUS, OECD)

Sektor finansów publicznych – państwowe i samorządowe instytucje oraz jednostki organizacyjne, których działalność jest finansowana wyłącznie bądź głównie z podatków i innych dochodów należnych państwu i jednostkom samorządu terytorialnego. Warunkiem niezbędny – wykonywanie zadań publicznych na

zasadach niekomercyjnych. Sektor ten to sektor:

• Rządowy

• Samorządowy

• Ubezpieczeń społecznych

Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich

rozdysponowaniem.

Państwo bierze pieniądze z podatków i składek

VAT - Podatek od towarów i usług, pobierany na każdym kolejnym etapie obrotu towarami lub usługami

CIT - podatek od dochodów spółek (przedsiębiorstw) – rodzaj podatku bezpośredniego obciążającego dochody uzyskiwane przez osoby prawne.

PIT - Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT od ang. Personal Income Tax, czyli podatek od dochodów osobistych) – podatek bezpośredni obejmujący dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne.

akcyza - podatek pośredni nakładany na niektóre wyroby konsumpcyjne. Podstawowym celem akcyzy jest ograniczenie konsumpcji niektórych dóbr ze względu na ich szkodliwość zdrowotną bądź też wyczerpywanie się ich rezerw

Budżet - plan przychodów (wpływów) i wydatków

Dochody budżetów – dochody własne, dotacje i subwencje

Funkcje zarządzania – planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrola

Skuteczność zarządzania

CECHA

STYL DEMOKRATYCZNY STYL AUTOKRATYCZNY

Spójność grupy

wysoka

niska

Nastawienie do przywódcy

pozytywne

mniej pozytywne

Jakość i oryginalność pracy

wysoka

niska

Wydajność pracy (kierownik obecny)

średnia

wysoka

Wydajność pracy (kierownik nieobecny)

średnia

niska

wopFA4B.tmpDokum ent_programu_Microsoft_Office_Word_97_20031.doc

Sprawozdanie

finansowe – wyniki finansowe przedsiębiorstwa przedstawione zgodnie z zasadami rachunkowości.

Sporządza się je na koniec roku obrachunkowego (dzień bilansowy) lub inny dzień zamknięcia ksiąg wynikający z przepisów prawa podatkowego. (rachunek zysków i strat, bilans, zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym, rachunek przepływów pieniężnych, informacje dodatkowe)

Rachunek zysków i strat (ang. income statement) zwany wcześniej rachunkiem wyników − jeden z podstawowych i obligatoryjnych elementów sprawozdania finansowego jednostki. Informuje jaka jest efektywność poszczególnych rodzajów działalności oraz jaki jest ogólny wynik finansowy przedsiębiorstwa.

Roczny dochód Polski: ~300 mld zł