GOSPODARCZE
OPERACJE GOSPODARCZE
Operacje gospodarcze są to takie zdarzenia gospodarcze, które:
• powodują zmiany majątku, kapitału lub wyniku finansowego,
• są wyrażone w mierniku pieniężnym,
• są potwierdzone dowodem księgowym.
OPERACJE
nie mają wpływu na wynik finansowy,
BILANSOWE
dotyczą tylko majątku i kapitału
OPERACJE
mają wpływ na wynik finansowy,
WYNIKOWE
dotyczą przychodów, kosztów
oraz podatku dochodowego
© Marek Masztalerz
TYPY OPERACJI GOSPODARCZYCH
PASYWA
WYNIK
TYP OPERACJI
AKTYWA
KAPITAŁ
KAPITAŁ FINANSOWY
WŁASNY
OBCY
I
↑ ↓
–
–
II
–
OPERACJE
↑ ↓
–
BILANSOWE
III
↑
↑
–
IV
↓
↓
–
V
↑
↑
–
↑
VI
–
OPERACJE
↑
↓
↑
WYNIKOWE
VII
↓
↓
–
↓
VIII
–
↓
↑
↓
© Marek Masztalerz
1
OPERACJE GOSPODARCZE – TYP I WYNIK
AKTYWA
PASYWA
FINANSOWY
↑ ↓
brak zmian
brak zmian
Operacja bilansowa aktywna wywołuje zmiany wyłącznie w strukturze aktywów. Suma bilansowa się nie zmienia.
• wpłata gotówki z kasy do banku
• pobranie gotówki z banku do kasy
• wpływ należności od odbiorcy
• zakup składnika aktywów za gotówkę
• wypłata zaliczki pracownikowi
• zwrot zaliczki do kasy
© Marek Masztalerz
OPERACJE GOSPODARCZE – TYP II
WYNIK
AKTYWA
PASYWA
FINANSOWY
brak zmian
↑ ↓
brak zmian
Operacja bilansowa pasywna wywołuje zmiany wyłącznie w strukturze pasywów. Suma bilansowa się nie zmienia.
• wystawienie weksla własnego na pokrycie zobowiązania
• konsolidacja kilku kredytów
• przeznaczenie części zysku na kapitał zapasowy
• pokrycie straty z lat ubiegłych kapitałem zapasowym
© Marek Masztalerz
OPERACJE GOSPODARCZE – TYP III
WYNIK
AKTYWA
PASYWA
FINANSOWY
↑
↑
brak zmian
Operacja bilansowa aktywno-pasywna zwiększająca sumę bilansową.
Aktywa i pasywa rosną o tę samą wartość.
• wpływ zaciągniętego kredytu na rachunek bankowy
• zakup składników aktywów na kredyt kupiecki (faktura)
• wniesienie wkładu przez wspólnika (gotówka lub aport)
• podwyższenie kapitału podstawowego
• wpływy z emisji akcji
• wpływy z emisji obligacji
© Marek Masztalerz
2
WYNIK
AKTYWA
PASYWA
FINANSOWY
↓
↓
brak zmian
Operacja bilansowa aktywno-pasywna zmniejszająca sumę bilansową.
Aktywa i pasywa spadają o tę samą wartość.
• spłata zobowiązań
• wycofanie wkładu przez wspólnika
• wykup weksla własnego
• wykup obligacji
• wypłata dywidendy
© Marek Masztalerz
OPERACJE GOSPODARCZE – TYP V
PASYWA
WYNIK
AKTYWA
KAPITAŁ
KAPITAŁ FINANSOWY
WŁASNY
OBCY
↑
↑
brak
↑
zmian
Operacja wynikowa zwiększająca sumę bilansową.
Aktywa i kapitał własny rosną o tę samą wartość.
• wystawienie rachunku/faktury sprzedaży
PRZYCHODY
• naliczenie odsetek i kar umownych od należności
• przychody z wyceny bilansowej (np. inwestycji)
© Marek Masztalerz
OPERACJE GOSPODARCZE – TYP VI
PASYWA
WYNIK
AKTYWA
KAPITAŁ
KAPITAŁ FINANSOWY
WŁASNY
OBCY
brak zmian
↑
↓
↑
Operacja wynikowa zmieniająca strukturę pasywów.
Suma bilansowa nie zmienia się. Wynik finansowy rośnie.
• spisanie zobowiązań przedawnionych
PRZYCHODY
• umorzenie zobowiązań
• redukcja długu
© Marek Masztalerz
3
OPERACJE GOSPODARCZE – TYP VII PASYWA
WYNIK
AKTYWA
KAPITAŁ
KAPITAŁ FINANSOWY
WŁASNY
OBCY
↓
↓
brak
↓
zmian
Operacja wynikowa zmniejszająca sumę bilansową.
Aktywa i kapitał własny spadają o tę samą wartość.
• wydanie materiałów z magazynu do produkcji
• naliczenie amortyzacji środków trwałych
KOSZTY
• zakup paliwa do samochodu (gotówka)
• ujawnienie niezawinionego niedoboru majątku
• przekazanie darowizny
© Marek Masztalerz
OPERACJE GOSPODARCZE – TYP VIII
PASYWA
WYNIK
AKTYWA
KAPITAŁ
KAPITAŁ FINANSOWY
WŁASNY
OBCY
brak zmian
↓
↑
↓
Operacja wynikowa zmieniająca strukturę pasywów.
Suma bilansowa nie zmienia się. Wynik finansowy spada.
• naliczenie wynagrodzeń (lista płac)
• otrzymane rachunki/faktury za usługi obce KOSZTY
• naliczenie odsetek i kar od zobowiązań
• utworzenie rezerwy na odprawy emerytalne
• zarachowanie zaliczki na podatek dochodowy
© Marek Masztalerz
OPERACJE GOSPODARCZE
– FAKTURY VAT U PODATNIKA VAT
Wystawienie faktury VAT
Otrzymanie faktury VAT
sprzedaży
za usługi obce
• rośnie kapitał obcy (zobowiązania wobec
• rosną aktywa (należności w kwocie brutto), dostawcy w kwocie brutto),
• rośnie kapitał własny (przychody
• spada kapitał własny (koszty rodzajowe
ze sprzedaży w kwocie netto)
– usługi obce w kwocie netto)
• rośnie kapitał obcy (zobowiązania wobec
• rosną aktywa (należność od fiskusa
fiskusa w kwocie należnego podatku VAT).
w kwocie naliczonego podatku VAT)
PASYWA
PASYWA
WYNIK
WYNIK
AKTYWA
AKTYWA
KAPITAŁ
KAPITAŁ FINANSOWY
KAPITAŁ
KAPITAŁ FINANSOWY
WŁASNY
OBCY
WŁASNY
OBCY
↑
↑
↑
↑
↑
↓
↑
↓
+122
+100
+22
+100
+22
-100
+122
-100
© Marek Masztalerz
4