Ochrona środowiska bez wątpliwości
Umowa o przeniesienie lub ustanowienie tytułu prawnego do urządzeń lub budowli, z których
emisja zanieczyszczeń środowiska wymaga pozwolenia, musi być zawarta w formie aktu
notarialnego.
Zasadę tę wprowadziła w życie nowelizacja ustawy - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. nr
190, poz. 1865), a przyjęto ją, by łatwo było ustalić podmiot i zakres odpowiedzialności za
prawidłową eksploatację urządzeń i budowli. Jest to jedna z blisko setki zmian w tej ustawie.
Większość z nich podjęto, by wyeliminować wątpliwości interpretacyjne ustawy, są też
zmiany wdrażające przepisy europejskie oraz wynikające z krytycznej oceny przepisów dotąd
obowiązujących.
Zanim kupisz samochód
Produkt - jaki, o tym niżej - powinien być zaopatrzony w informację o zużywanych przezeń
paliwach lub materiałach eksploatacyjnych, wielkości emisji z niego, a także jego
bezpiecznego dla środowiska demontażu, powtórnego wykorzystania lub unieszkodliwienia.
Handlowiec ma zapewnić, aby taka informacja była dostępna w miejscu sprzedaży. Jakich
produktów przepis ten będzie dotyczyć - określi w rozporządzeniu minister gospodarki,
porozumiewając się przedtem z ministrem środowiska. Już teraz, nie ryzykując błędu, można
stwierdzić, że będą to przede wszystkim samochody. Takie bowiem obowiązki ich
sprzedawców ustanawia prawo europejskie. Ten, kto reklamuje lub w jakikolwiek sposób
promuje taki produkt, nie respektując powyższego obowiązku, musi się liczyć z karą
Obszar ograniczonego użytkowania
W okolicach niektórych obiektów zakłócających środowisko nie sposób dotrzymać
standardów jego ochrony. Tak bywa nie tylko wokół zakładów przemysłowych, ale i innych
obiektów, np. oczyszczalni ścieków, składowisk odpadów, tras komunikacyjnych, lotnisk,
linii elektroenergetycznych, instalacji radiolokacyjnych. Tworzy się tam wówczas tzw.
obszary ograniczonego użytkowania (dalej: oou), a czyni to - w zależności od rodzaju obiektu
i związanych z nim uciążliwości - wojewoda lub rada powiatu. Akt ustanawiający oou określa
jego granice, ograniczenia w sposobie wykorzystania tego terenu, wymagania techniczne,
jakie spełniać muszą usytuowane tam budynki.
Gdy obowiązek utworzenia oou wynika z tzw. postępowania w sprawie oceny oddziaływania
na środowisko, nie wolno - przed jego ustanowieniem - wydać pozwolenia na użytkowanie
obiektu degradującego środowisko ani - gdy takie pozwolenie nie jest konieczne - rozpocząć
jego użytkowania. O obowiązku utworzenia oou mówi się w pozwoleniu na budowę. Gdy
szkodzącym obiektem jest droga krajowa, oou ustanawia się na podstawie analizy
porealizacyjnej, w ściśle określonym czasie: po upływie roku od dnia oddania jej do
użytkowania, ale przed upływem 18 miesięcy. Dla dróg już istniejących oou nie będą
tworzone do 1 lipca 2007 r.
Obowiązujące do wczoraj przepisy były bardziej restrykcyjne. Nakładały na uczestników
procesu inwestycyjnego obowiązek wytyczania oou przed wydaniem pozwolenia na budowę.
Brak decyzji w sprawie oou wstrzymywał proces inwestycyjny, nie pozwalał na wydanie
pozwolenia na budowę.
Zanieczyszczanie z pozwoleniem
Zmodyfikowano także przepisy o pozwoleniach na wprowadzanie do środowiska substancji
lub energii. Od dziś ubiegać się o nie mogą osoby zainteresowane tytułem prawnym do
określonej instalacji lub jej części. Organ ochrony środowiska może objąć jednym
pozwoleniem kilka instalacji. Wydając decyzje o przeniesieniu praw i obowiązków
wynikających z pozwolenia, urząd może ustanowić zabezpieczenie roszczeń lub zmienić
uprzednio określone jego warunki. Pozwolenie wygasa po upływie czasu, na jaki zostało
wydane, zasada ta nie ma jednak zastosowania do pozwoleń na emitowanie hałasu do
środowiska.
Podmiot ubiegający się o tzw. pozwolenie zintegrowane już nie musi do wniosku dołączać
wykonanej przez akredytowaną jednostkę oceny zgodności instalacji, której wniosek dotyczy,
z minimalnymi wymaganiami najlepszej techniki.
Uszczegółowiono, że pozwolenie zintegrowane powinno określać także m.in. sposoby
zapobiegania i ograniczania skutków awarii, wymóg informowania o awariach, a także
sposoby zapewnienia efektywnego wykorzystania energii. Rejestr takich pozwoleń prowadzić
ma minister środowiska. Pojawił się też przepis upoważniający ministra środowiska do
określenia, kiedy wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów nie wymaga pozwolenia -
dotąd 16 takich przypadków wymieniała ustawa.
Nowe są również cele, na które można przeznaczać środki narodowego i wojewódzkich
funduszy ochrony środowiska. Zmodyfikowano również przepisy o karach za
nierespektowanie przepisów ochrony środowiska. Ten, kto emituje substancje
zanieczyszczające środowisko niewymagające pozwolenia, ale przekracza dopuszczalne
standardy emisyjne, musi się liczyć z karą grzywny. Godne zasygnalizowania i z pewnością
przyjęte z aplauzem przez organizacje proekologiczne są też te zmiany, które mają ułatwić
osobom zainteresowanym dostęp do informacji o środowisku. Uzupełniono w nich np. listę
dokumentów, które muszą być ujawniane.