z: M. Orwid, K. Pietruszewski,  Psychiatria dzieci i młodzieży
1) Okres wczesnodziecięcy

zależność od opiekunów

pierwszy rok życia: przyrost wagi i wielkości ciała, rozwój funkcji motorycznych i
intelektualnych
ą odruchowa wokalizacja
ą głużenie (3-4 m.ż.)
ą gaworzenie
ą różnicowanie osoby matki, uczestniczenie w interakcjach rodzinnych (6 m.ż.)
ą fizjologiczna echolalia
ą słowa  określone znaczenie (12-18 m.ż.)
ą 300 słów (2 r.ż.)
ą zdania, spółgłoski (3 r.ż.)
ZAGROŻENIA:

nadmiernego symbiotycznego związku z matką, gdy przestaje on być fizjologiczną
koniecznością (ok. 6 m.ż.)

pozbawienie czułości, ciepła i opieki matki  deprywacja uczuciowa

PROBLEM WCZESNEJ SEPARACJI-INDYWIDUACJI
ą 5-6 m.ż. - dziecko zaczyna różnicować między sobą a matką, potrzebuje bezpiecznej
obecności matki
ą 1 r.ż. - proces separacji wyraz
nie w toku
ą 2 r.ż. - poczucie odrębności fizycznej i początki odrębności psychicznej -->
ustabilizowanie obiektów
CENA: lęk, poczucie straty;
lęk separacyjny  konflikt między potrzebami przynależności i wolności
ą próba znalezienia równowagi między przynależnością i wolnością (kluczowy moment
dla rozwoju psychiki).

ROLA OJCA:
ą nie przeżywa lęku separacyjnego w obszarze tak bliskim doznaniom fizycznym, jak to się
dzieje w symbiozie matka-dziecko, dzięki czemu może odgrywać ważną rolę w procesie
separacji-indywiduacji --> łagodząc i organizując lęk swojej partnerki
2) Okres przedszkolny

przyzwyczajenie dziecka, że skończyła się jego absolutna wyłączność w relacji z matką

żywsza, bardziej bezpośrednia relacja ojca z dzieckiem

silniejsze polaryzowanie dyskusji i różnice w postawach wychowawczych rodziców

3 r.ż. - okres przekory

trudności w rozróżnianiu: świat fantazji a świat realny

realność rodziców  silniejsza z punktu widzenia dziecka; możliwa, niepodlegająca
wątpliwościom, niepodważalna realność

lęki: często lęki nocne; mają charakter reakcji przystosowawczych

ucieczka w świat marzeń/fantazji na jawie

przejściowe banie się nowych osób z otoczenia i unikanie kontaktu z nimi (zab. Lęku
społecznego okresu dzieciństwa, agresja wobec otoczenia, jaktacje  rzucanie się, krzyk,
niszczenie przedmiotów)
3) Okres szkolny

intensywna socjalizacja dziecka (szkoła)

faza latentna  zawieszenie rozwoju emocjonalno-popędowego na rzecz rozwoju funkcji
poznawczych

podstawowe zadanie: nauka szkolna, przystosowanie do szkoły i grupy rówieśniczej

główne stresy: sukces szkolny i pozycja w grupie rówieśniczej

faza  względnego spokoju dla rodziny

główne trudności są związane ze szkołą, nauką, grupą rówieśniczą (rolą w tej grupie)
ą przeżywanie poczucia mniejszej wartości, poczucia winy ze względu na niepowodzenia
szkolne, w kontaktach i rywalizacji rówieśniczej
ą fobia szkolna

objawy mogą mieć charakter przejściowej reakcji przystosowawczej (regresja do
wczesniejszych faz rozwoju)
4) Okres adolescencji

adolescencja  zjawisko psychologiczne i kulturowe

dojrzewanie  biologiczna konieczność
ADOLESCENCJA  ludzka, psychologiczna odpowiedz
na uderzenie zdeterminowanych biologicznie
wydarzeń, dojrzewania i odpowiedz
ta jest osadzona i w potężnym stopniu ukształtowana przez
rodzinę, kulturę i subkulturę.
GA
ÓWNE ZADANIA ADOLESCENCJI:
1. Zakończenie procesu separacji-indywiduacji rozpoczętego w pierwszym roku życia
2. Określenie własnej, szeroko pojętej tożsamości  ustalenie tożsamości psychologicznej,
psychoseksualnej, interakcyjnej, społecznej, ustalenie własnego systemu wartości i
określenie własnych celów życiowych
KRYZYS ADOLESCENCJI:

doprowadza do niego szereg zmian raptownie i równocześnie dziejących się w trzech
obszarach: biologicznym, psychologicznym (intrapsychicznym) oraz społecznym
(interakcyjnym)

biologiczny -->  Jak wyglądam?
ą faza autoerotyczna
ą faza homoerotyczna
ą faza chaotyczna
ą faza dojrzałości

psychologiczny -->  Jaki jestem? (perspektywa temporalna: teraz, w przyszłości)
ą rozumowanie na poziomie abstrakcyjnym
ą rezonerstwo
ą potrzeba autoanalizy
ą planowanie ról i dokonań

społeczny -->  Kim jestem?
ą rówieśnicy
ą grupy młodzieżowe: konformizm wewnętrzny, nonkonformizm zewnętrzny
Problem normy i patologii
1. Liczba sytuacji, w których młody człowiek przestaje radzić sobie ze zwykłymi zadaniami
życiowymi
2. Stopień nasilenia lęku, depresji, autoagresji, agresji
3. Jakość relacji osób dorosłych z otoczenia
Zaburzenia:

zaczynające się we wczesnym dzieciństwie, zaostrzające się w okresie dojrzewania i
trwające nadal w dorosłości (antysocjalne zab. osobowości, nerwice, psychozy)

zaczynające się we wczesnym dzieciństwie, które kończą się w adolescencji
(charakteropatie, zespoły lękowe)

mające swój początek w adolescencji, ale nie są swoiste dla tego okresu (uzależnienia od
substancji psychoaktywnych, od leków, choroby afektywne, schizofrenie)

swoiste dla okresu adolescencji, ustępują wraz z osiągnięciem dorosłości (zab. jedzenia,
zab. zachowania, depresja młodzieńcza)