Psychiatria dzieci i młodzieży wybrane zagadnienia. Interdyscyplinarne problemy w
psychiatrii. Psychiatria konsultacyjna.
Zaburzenia psychiczne wieku dziecięcego
Problemy psychiczne dzieci występują w kontekście rozwoju psychologicznego i
dorastania;
Tempo normalnego rozwoju psychologicznego może mieć różny przebieg;
Niekiedy trudno jest odróżnić rzeczywisty, wymagający uwagi problem psychologiczny od
takiego, który jest jedynie odbiciem jakiegoś opóz
nionego rozwoju. (np. większość dzieci
potrafi kontrolować czynności fizjologiczne przed ukończeniem 3 r.ż., pozostali to
rozwojowi  spóz
nialscy , albo utrzymujące się moczenie nocne może być następstwem
braku bezpieczeństwa emocjonalnego)
Odróżnienie problemów, będących następstwem różnych rytmów rozwoju
psychologicznego dziecka od tych, które sugerują istnienie głębokich problemów
emocjonalnych stanowi podstawowe zagadnienie w pedopsychiatrii, a które nie występuje
w psychiatrii dorosłych.
Dziecko często nie potrafi powiedzieć nam o swoim problemie, a przeżywany przez nie
stres może przejawiać się pośrednio poprzez np. nieadaptacyjne zachowanie.
Od rodziców i nauczycieli zależy, czy poprawnie zidentyfikują zachowania dzieci, które są
przejawami poważnych problemów. Niekiedy dorośli błędnie oceniają zachowanie dziecka,
nazywajÄ…c je  problemami psychologicznymi , podczas gdy jest to coÅ› przemijajÄ…cego.
Zaburzenia psychiczne wieku dziecięcego c.d.
Może się też zdarzyć, że dorośli bagatelizują problematyczne zachowania dziecka,
sądząc, że dziecko z nich wyrośnie, a interwencja jest nieodzowna.
Badania epidemiologiczne ogólnej populacji dzieci wykazały, że tylko 29% dzieci
kwalifikuje siÄ™ do postawienia jakiejÅ› diagnozy psychiatrycznej.
Ponieważ dzieci są tak b. uzależnione od tego jak dorośli interpretują ich problemy, to być
może dlatego często mniej wiemy o dzieciach i ich problemach niż o dorosłych. Rozwój
psychiczny dziecka jest wynikiem oddziaływania:
procesów dojrzewania o.u.n.
układu nerwowo  mięśniowego
układu endokrynnego
czynników środowiskowych
Klasyfikacja psychicznych zaburzeń dziecięcych[Podstawowe grupy zaburzeń
wieku dziecięcego]
Zaburzenia zw. z zachowaniami destrukcyjnymi
Zaburzenia zachowania  to powtarzające się zachowania, które z tymi zaburzeniami
naruszają prawa innych i podstawowe normy społeczne. Dzieci z tymi zaburzeniami
mogą wchodzić w konflikt z prawem. Nawykowo kłamią i oszukują. W ok. dojrzewania
mogą dokonywać rozbojów, gwałtów, a nawet zabójstw. Jeżeli dziecka stale przejawia
takie zachowania, można postawić diagnozę zaburzeń zachowania. Problemy z
zachowaniem i agresywność są niezwykle stałymi cechami w dzieciństwie i w ok.
dojrzewania, szczególnie wśród chłopców. Wiele z tych dzieci zostaje w wieku dojrzewania
młodocianymi przestępcami. Dzieci zachowujące się agresywnie często pochodzą z
1 z 10
rodzin patologicznych. Problemy stają się jeszcze większe kiedy w rodzinie występuje
niski status materialny generujący biedę. Wydaje się też, że nie bez znaczenia są czynniki
genetyczne w kształtowaniu się z.z.Z.z. są oporne na leczenie, efekty terapeutyczne
niewielkie.
Zaburzenia zw. z zachowaniami destrukcyjnymi c.d.
Zespół nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi [ADHD] ADHD to poważne
zaburzenie, a nie efekt złego wychowania, na które cierpi w Polsce ok. 80 tys. dzieci,
czyli 1/100 uczniów szkół podstawowych. Dotychczas nie radził sobie z tym ani
system, ani medycyna. Od kilku lat jest dostępny nowy lek o nazwie strattera. Do
niedawna uważano, że ADHD powstaje w wyniku mikrouszkodzeń mózgu
doznanych w ok. okołoporodowym. Jednak najnowsze badania dowodzą, że
przyczyny tego są bardziej złożone. Wg najnowszych badań choroba związana jest
z zaburzeniami funkcjonowania mózgu i dotyczy 3  7 % dzieci. Zaburzenia
równowagi pomiędzy stężęniem wydzielania: noradrenaliny, dopaminy i w
mniejszym stopniu serotoniny  prowadzi do zaburzeń emocjonalnych i problemów
z koncentracją uwagi. Ponadto nadpobudliwość może być zapisana w DNA,
uszkodzone są geny. Mogą znajdować się na męskim chromosomie Y, bo na ADHD
6 x częściej chorują chłopcy niż dziewczynki. Badania PET wykazały mniejszy
przepływ krwi w przednich płatach czołowych. Dowiedziono też, że u dzieci z ADHD
(zwłaszcza u chłopców) zaburzone jest wydzielanie testosteronu.
Niedoświadczeni lekarze i psycholodzy często mylą ADHD z problemami
wychowawczymi.Dzieci z ADHD wyraz
nie różnią się od zdrowych rówieśników:
szybciej wykonują zadania, szybciej męczy ich nuda, więc dla  zabicia czasu
zaczynają rozrabiać.
Kryteria diagnostyczne ADHD
Rozpoznanie ADHD można postawić u dziecka, gdy stwierdzimy co najmniej 6
spośród objawów roztargnienia i co najmniej 6 objawów nadaktywności i
impulsywności. Objawy te muszą być częste i występować u danego dziecka
przynajmniej przez 6 miesięcy w nasileniu powodującym nieprzystosowanie, a jego
zachowanie jest niezgodne z poziomem rozwoju. Część objawów prowadziła już do
zaburzeń zachowania przed 7 r.ż. zarówno w szkole jak i w domu.
Kryteria diagnostyczne ADHD c.d.
Zaburzenia zw. z zachowaniami destrukcyjnymi c.d.
Postępowanie lecznicze w ADHDLek strattera budzi nadzieję pedopsychiatrów 
zapobiega rozkładowi noradrenaliny odpowiedzialnej za koncentrację i kontrolę emocji.
Może być podawany nawet u dzieci < 6 r.ż. Jednak sam lek nie rozwiąże wszystkich
problemów dzieci z ADHD. Potrzebna jest pomoc nie tylko najbliższych, ale też
psychiatrów, psychologów i nauczycieli. Terapia polega głównie na wyciszeniu emocji i
uczeniu koncentracji.
prowokacyjne przeciwstawianie się  dzieci z tym zaburzeniem często przejawiają
negatywistyczne, wrogie i zbuntowane zachowania, ale nie zaburzają w poważnym
stopniu praw innych tak, jak to ma miejsce u dzieci z zaburzeniami zachowania.
Zaburzenia emocjonalne
Tym zaburzeniom nie towarzyszy utrata poczucia rzeczywistości. Ich
symptomatologia jest często podobna do tej, którą obserwujemy w przypadku z.e.
osób dorosłych:
poczucie niższości
2 z 10
uczucie skrępowania
wycofanie z kontaktów społecznych
nieśmiałość
lęk
przewlekły smutek
nadmierne przywiązanie Tego typu objawy upoważniają do postawienia
rozpoznania:
stanów lękowych
depresji dziecięcej
zaburzeń obsesyjno  kompulsywnych
fobii
Zaburzenia emocjonalne c.d.
Depresja dziecięca - ciągle budzi wiele wątpliwości co do swej natury, przebiegu i
póz
niejszych następstw.W klasyfikacji ICD-10 wyróżniono depresyjne zaburzenia
zachowania spośród zaburzeń zachowania i emocji rozpoczynających się zwykle w
dzieciństwie i w wieku młodzieńczym. Depresja u dzieci może więc być klasyfikowana w
tej grupie zaburzeń lub rozpoznawana zgodnie z kryteriami obowiązującymi dorosłych.
EPIDEMIOLOGIA  ok. rozpowszechnienia depresji u dzieci jest trudne z uwagi na różne
metody przeprowadzania badań, niejednorodne kryteria diagnostyczne depresji u dzieci
będących w różnych fazach rozwojowych oraz przeprowadzenia badań w różnych
populacjach dziecięcych. Szacuje się, że w Polsce rozpowszechnienie zaburzeń o obrazie
zespołu depresyjnego wynosi od 6,6% u dzieci pięcioletnich do 28% u dzieci
trzynastoletnich, zaÅ› epizodu depresyjnego na ok. 6,7%.
ETIOPATOGENEZA  z.d. u dzieci są heterogenne i różne czynniki mogą odgrywać rolę w
ich powstawaniu. Badania rodzin, bliz
niąt i dzieci adoptowanych wykazały, że w
patogenezie depresji u dzieci adoptowanych wykazały, że w patogenezie depresji u dzieci
mają znaczenie zarówno czynniki biologiczne (podatność na zranienie) uwarunkowana
genetycznie oraz zwiÄ…zana z domniemanym uszkodzeniem o.u.n., jka i czynniki
środowiskowe. Przyczyną depresji u dziecka często jest brak miłości i akceptacji ze strony
rodziców, lekceważenie, krzywdzenie lub gorsze traktowanie niż pozostałego rodzeństwa.
Zaburzenia emocjonalne c.d.
Dzieci depresyjne często pochodzą z rodzin dysfunkcjonalnych, w których ich
podstawowe potrzeby nie są zaspakajane. Rodzice dzieci depresyjnych często
nadużywają alkoholu, a w rodzinie często dochodzi do napięć i konfliktów.
Dzieci depresyjne często przeżyły stresujące zdarzenia życiowe (śmierć rodzica,
emigracja rodziców z pozostawieniem dziecka w kraju, umieszczenie w domu
dziecka). Czynnikami, które zwiększają ryzyko wystąpienia depresji mogą też być
trudności szkolne, ADHD, rez inne czynniki wpływające niekorzystnie na wyniki w
nauce. Depresję mogą również wywołać czynniki somatyczne i organiczne oraz
niektóre leki.
Obraz kliniczny
Zasadnicze objawy depresji u dzieci i adolescentów są takie samie jak u dorosłych,
jednakże szczegółowy obraz objawowej depresji jest różny, w zależności od fazy
rozwojowej dziecka.
3 z 10
Opisano depresję występującą u noworodków i niemowląt, która wystąpiła po rozłączeniu
z matką, a która charakteryzowała się:- zmianami w zachowaniu- zmianami w stanie
somatycznym - utratą łaknienia- zmniejszoną ruchliwością- zanikaniem reakcji płaczu i
odruchu ssania- zaburzeniami rytmu snu i czuwania- zaburzeniami dyspeptycznymi.
Zaburzenia emocjonalne c.d.obraz kliniczny
Małe dzieci mają trudności w uświadamianiu sobie swoich uczuć i ich
wyrażeniu. Depresja może się u nich objawiać:
drażliwością
napadami gniewu i złości
zaburzeniem zachowania
obniżeniem nastroju
skłonnością do płaczu
wycofaniem się z aktywności sprawiającej dotychczas przyjemność
unikaniem kontaktu z rówieśnikami
bólami głowy
dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego (bóle brzucha)
osłabienie łaknienia
zaburzenia snu
zaburzenia lękowe (fobie, lęk separacyjny)
Dzieci w wieku szkolnym dodatkowo opisujÄ… siebie negatywnie:
jestem zły, niedobry
nic nie potrafiÄ™
jestem nic nie wart.
Zaburzenia emocjonalne c.d.obraz kliniczny
Adolescenci  u nich depresja na ogół przebiega z:- obniżeniem nastroju i napędu -
lękiem nieokreślonym- lękiem przed przyszłością- poczuciem bezsensu życia- myślami,
tendencjami i zachowaniami samobójczymi- autodestrukcyjnymi zaburzeniami
zachowania- somatyzacją lęku- hipochondryczną koncentracją na ciele.
Zaburzenia współwystępujące: u 40-90% młodzieży, u której wystąpił epizod depresyjny,
współwystępują inne zaburzenia psychiczne, a najczęściej dystymia i zaburzenia lękowe,
zaburzenia zachowania, nadużywanie substancji psychoaktywnych.
Następstwa depresji:- negatywnie wpływają na społeczny, emocjonalny i poznawczy
rozwój dziecka- zaburza kontakty interpersonalne- więzi z rodzicami i rodzeństwem- duże
ryzyko suicydalne- nadużywanie alkoholu i narkotyków- choroby somatyczne.
Zaburzenia emocjonalne c.d.
Leczenie depresji u dzieci:
Wskazane jest podejście biopsychospołeczne, pozwalające na ustalenie wszystkich
czynników wywołujących
Poradnictwo dla rodziców
Psychoedukacja chorego i jego rodziny
Farmakoterapia  fluwoksamina / nie zaleca się innych leków z grupy SSRI
Dotychczas nie ustalono jednoznacznie, czy w leczeniu depresji u dzieci należy stosować
tylko psychoterapię, czy farmakoterapię czy też obie formy leczenia jednocześnie. Wybór
4 z 10
metody terapii powinien być dobierany indywidualnie i zależy od kilku czynników:-
ciężkości depresji (psychotyczna, łagodna, umiarkowana)- liczby i czasu trwania
wcześniejszych epizodów, ich rodzaju- wieku chorego dziecka- kontekstu w jakim
wystąpiła depresja (konflikty rodzinne, problemy szkolne, narażenie na negatywne
zdarzenia życiowe)- współpraca ze strony chorego i rodziny, motywacji.
Zaburzenia nawyków i odżywiania
JADA
OWSTR
T PSYCHICZNY  jest zespołem chorobowym, którego
podstawową cechą jest uporczywe dążenie do utraty masy ciała.
Zespół ten może mieć charakter epizodyczny, niekiedy jednorazowy, u niektórych osób
wykazuje przebieg przewlekły, falujący lub nawracający i może stanowić zagrożenie dla
życia.
Największa zapadalność na j.p. przypada między 13 i 14 r.ż. oraz między 17 i 25 r.ż.,
choroba ta może też rozpoczynać się przed ok. dojrzewania.
Zaburzenie to przejawia ok. 1% dziewcząt w wieku szkolnym (u chłopców jest zjawiskiem
rzadkim).
Mimo licznych badań przyczyny zachorowania na j.p. pozostają niewyjaśnione.
Podzielany jest pogląd, iż kilka różnych czynników współistnieje u podłoża tego
zaburzenia i sÄ… to:- czynniki indywidualne (zaburzenia neuroprzekaz
ników,
nieprawidłowy rozwój osobowości),- czynniki rodzinne (dysfunkcja systemu rodzinnego)-
czynniki społeczno  kulturowe (ideał szczupłej sylwetki kobiecej).Wśród czynników
poprzedzających wystąpienie j.p. opisywane są : doświadczenie utraty bliskiej osoby,
konflikt dotyczący roli seksualnej przyszłej kobiety, zwiększona presja i oczekiwanie
sukcesów ze strony bliskiego otoczenia.
Zaburzenia nawyków i odżywiania c.d.
Opublikowane ostatnio w  Molecular Psychiatry badania australijskich naukowców
sugerują, że kluczową rolę w rozwoju j.p. odgrywa gen NET kodujący produkcję białka o
tej samej nazwie. Okazało się, że gen ten może występować w dwóch wersjach  długiej i
krótkiej. Wykazano, że odziedziczenie wersji dłuższej genu zwiększa ryzyko wystąpienia
j.p.
Najnowsze badania amerykańskich neurobiologów z University of Pittsburgh i University of
California wykazały, że chorzy na j.p. inaczej mogą odczuwać smaki. W grupie badanych z
j.p. bad. MRI wykazano, że w ich mózgu dużo mnij aktywny był obszar zwany wyspą,
który odpowiada min. za rozpoznawanie smaków i ocenę jak przyjemne są one dla danej
osoby. Natomiast u gr. kontrolnej zdrowych kobiet widać było silny związek między
pobudzeniem obszaru wyspy a ich oceną przyjemności z odczuwaniem słodkiego smaku
glukozy. Natomiast takiej zależności nie stwierdzano u anorektyczek. Prawdopodobnie ich
mózg nie odczuwa przyjemności jedzenia lub reaguje wstrętem na smaki powszechnie
uważane za przyjemne. Ponadto wyspa i przyległe do niej regiony mózgu mają wpływ też
na ocenę stanu własnego organizmu. Faktem jest, że anorektyczki nie dostrzegają
własnego wychudzenia i wynikającego zagrożenia dla zdrowia, co w znacznym stopniu
utrudnia ich leczenie.
Zaburzenia nawyków i odżywiania c.d.
Objawy i cechy istotne do rozpoznania j.p.
Jadłowstręt zazwyczaj rozpoczyna się u nastolatki, która może mieć niewielkiego stopnia
nadwagÄ™, a uwagi krytyczne i nieakceptowanie swojego wyglÄ…du sÄ… powodem
odchudzania.
PoczÄ…tek choroby zwykle bywa powolny, trudny do uchwycenia.
5 z 10
Dziewczęta walczą z potrzebą jedzenia, stosując różne diety, gromadzą informacje na
temat wartości klasycznych pokarmów.
Każde przyjęcie pożywienia połączone jest z przykro przeżywanym uczuciem sytości, stąd
częste prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających oraz b.
przemyślne i wyszukane sposoby chowania jedzenia przed osobami kontrolującymi.
Odchudzanie stopniowo przeradza siÄ™ w proces chorobowy, zanika Å‚aknienie, pojawia siÄ™
przekonanie o konieczności coraz większego ograniczenia kaloryczności spożywanego
jedzenia oraz obsesyjna myśl o coraz szczuplejszej sylwetce.
Dziewczęta z j.p. z satysfakcją przyjmują postępujący ubytek masy ciała i uporczywie
twierdzą, że ciągle są zbyt grube.
Znacznemu wychudzeniu towarzyszÄ… objawy somatyczne (zanik miesiÄ…czki, “! CTK i temp.
ciała, szorstka skóra z obfitym owłosieniem przedramion i podudzi, zab. elektrolitowe).
Mimo znacznego wyniszczenia zachowują dobrą sprawność i aktywność życiową, są
wzorowymi uczennicami, odznaczają się pracowitością, sumiennością i perfekcją.
Zaburzenia nawyków i odżywiania c.d.
Kryteria diagnostyczne j.p.
utrata wagi ciała > 15% należnej masy ciała dla wieku i wzrostu
nasilony lęk p/zwiększeniem wagi ciała lub otyłością mimo ewidentnej niedowagi
zaburzony sposób, w jaki waga ciała, jego kształty i wymiary są przeżywane:- osoba z j.p.
czuje się zbyt gruba lub jest przekonana, że jakaś część jej ciała jest za gruba, nawet
wówczas gdy doszło do skrajnego wychudzenia.
nieobecność co najmniej 3 kolejnych miesiączek (brak innych przyczyn).
Rokowanie
Zależy w dużym stopniu od wczesnego podjęcia interwencji terapeutycznej
W j.p. pojawiającym się w ok. pokwitania jest na ogół dobre
Najszybciej uzyskuje się poprawę biologiczną, zwiększenie masy ciała
Powrót miesiączki następuje w kilka do kilkunastu m-cy po uzyskaniu należnej masy ciała
Śmiertelność jest szacowana w gr. 2-10% gł. z powodu powikłań kardiologicznych.
Zaburzenia nawyków i odżywiania c.d.
Leczenie
Podstawowe formy terapii chorych na j.p. to:
poprawa st. somatycznego (niekiedy potrzeba leczenia (parenteralengo)
oddziaływanie psychoterapeutyczne (techniki behawioralne)
psychoterapia indywidualna i grupowa
terapia rodzinna
Farmakoterapia
Raczej ma ograniczone znaczenie. Zalecana jest fluoksetyna, zwłaszcza na etapie
utrzymywania poprawy st. somatycznego i psychicznego chorych na j.p.
Zaburzenia nawyków i odżywiania c.d.
6 z 10
Bulimia  jest zespołem chorobowym, który cechują powtarzające się objawy obżarstwa z
następczym dążeniem do szybkiego zmniejszenia masy ciała.
Etiopatogeneza  wieloczynnikowa, splot uwarunkowań biologicznych (zaburzenia
neuroprzekaz
ników  gł. serotoniny, obciążenia genetyczne), rodzinnych i
osobowościowych ma wiązać się z wysokim ryzykiem wystąpienia bulimii, zwłaszcza przy
konfrontacji ze środowiskiem, w którym szczupła sylwetka jest uznawana za przejaw
sukcesu, doskonałości i samokontroli.
Rodzina chorych na bulimię  konfliktowa, chaotyczna, z brakiem bliższych zw.
uczuciowych oraz niejednoznacznymi zasadami komunikacji wewnętrznej, często
rozbita, o dużej patologii społecznej (alkoholizm, przestępczość).Rodzina chorych na
bulimiÄ™ jest b. zaburzona od rodziny chorych j.p.
Zaburzenia nawyków i odżywiania c.d
Objawy i cechy istotne dla rozpoznania bulimii:
Zgłaszająca się p-tka w przeszłości wielokrotnie bez powodzenia, stosowała różne diety
odchudzajÄ…ce.
Punktem zwrotnym staje się przypadkowa informacja lub odkrycie, że wagę można
kontrolować prowokując wymioty i biegunki.
Konsekwencją prób długotrwałego odchudzania się i głodzenia są napady żarłoczności,
objadanie się w samotności i tajemnicy.
Efektem wysokokalorycznego jedzenia przeciwdziałają takie zachowania jak:
prowokowanie wymiotów, nadużywanie śr. przeczyszczających, moczopędnych i leków
osłabiających łaknienie oraz ponawianie prób podjęcia głodówki   mechanizm błędnego
koła .
Po napadzie obżarstwa poczucie winy, wstydu i przekonania o własnej niskiej wartości.
Częste myśli o diecie, jedzeniu i własnym wyglądzie.
Często współwystępują objawy depresyjne, dyskomfort psychiczny, zaburzenia snu,
poczucie beznadziejności i myśli samobójcze.
Zaburzenia nawyków i odżywiania c.d.
Kryteria diagnostyczne bulimii
nawracające napady żarłoczności (szybkie spożywanie ogromnej ilości jedzenia),
poczucie braku kontroli nad jedzeniem w trakcie takich napadów,
regularne prowokowanie wymiotów, stosowanie śr. przeczyszczających, ścisłej diety lub
głodówki, intensywnych ćw. fizycznych, których celem jest zapobieganie wzrostowi wagi
ciała,
obecność przeciętnie dwu epizodów obżarstwa w ciągu tygodnia przez ostatnie 3 m-ce,
trwale występujący nadmierny niepokój dotyczący kształtów i wagi ciała.
Waga p-tek z bulimią podlega częstym wahaniom, jednak najczęściej utrzymuje się w gr.
normy dla wieku i wzrostu.Do powikłań internistycznych należą: zab. czynności
serca, zab. wodno-elektrolitowe, niewydolność nerek, tężyczka, parestezje, zab.
miesiączki. W badaniu somatycznym można stwierdzić: obrzęk ujścia ślinianek,
zapalenie dziąseł, uszkodzenie szkliwia zębów, otarcia podniebienia i tylnej ściany
gardła, rozstępy skórne.
Zaburzenia nawyków i odżywiania c.d.
Rokowanie  często niepewne i należy liczyć się z możliwością wystąpienia nawrotów.
7 z 10
Wyleczenie ok. 13%, często mimo wyleczenia i wycofania się pełnoobjawowego zespołu,
zachowania bulimiczne sÄ… nadal obecne.
Leczenie:- Powinno być prowadzone w warunkach ambulatoryjnych- Pierwszy etap
leczenia to zmiana wzorców odżywiania się- Podstawowa forma  psychoterapia
poznawczo  behawioralna prowadzona w sposób kompleksowy łącznie z terapią rodziny-
Konieczna hospitalizacja w przypadkach powikłań somatycznych i ryzyka samobójstwa
Farmakoterapia Wg niektórych badaczy  fluoksetyna w dawce 60 mg/dobę  zmniejsza
liczbę niepohamowanych napadów obżarstwa i dysforię towarzyszącą bulimii.
Zaburzenia rozwoju
Upośledzenie umysłowe  to znaczące obniżenie ogólnego poziomu funkcjonowania
intelektualnego, któremu towarzyszą deficyty w dziedzinie zachowań adaptacyjnych i
które występują w okresie rozwojowym.
Pacjenta możemy zaklasyfikować do grupy u.u. tylko wtedy, gdy zarówno poziom
intelektualny, jak i zdolności adaptacyjne są poniżej średniej.
U.u. u ok. 85% osób, to u. lekkie, osoby te mogą uczyć się w szkole i są zdolne do
osiągnięcia poziomu VI-tej klasy.
10% to osoby z u. umiarkowanym, które odpowiednio przeszkolone mogą osiągnąć
poziom II-ej klasy
U ok. 3  4% u.u. osiÄ…ga nasilenie znaczne
U 1  2% występuje u. głębokie.
Epidemiologia: u.u. występuje u 1% populacji. Stosunek zachorowania mężczyzn do
kobiet wynosi 1,5  1.
Zaburzenia rozwoju c.d.
Etiologie u.u. - przyczyna (organiczna lub psychospołeczna) znana jest w 50  70%
przypadków.
Przyczyny genetyczne- wrodzone choroby metaboliczne (np. fenylokotonuria, choroba
Tay-Sachsa)- anomalie chromosomowe (z. Downa  trisomia chromosomu 21), 1/700
urodzeń z kruchego chromosomu X, 1/1000 urodzeń noworodków płci męskiej.
Przyczyny psychospołeczne- długotrwały brak odpowiedniej stymulacji intelektualnej
Inne przyczyny:- następstwa neuroinfekcji, zatrucia, uszkodzenia mózgu w ok.
prenatalnym, okołoporodowym lub póz
niejszym np. wrodzona różyczka, alkoholowy
zespół płodowy.
Zaburzenia rozwoju c.d.
Poziomy upośledzenia umysłowego
Zaburzenia rozwoju c.d.
Upośledzenie umysłowe umiarkowane do tej kategorii należy 10% dzieci u.u. Uczą się
one komunikować i mówić w ok. p/szkolnym. Mają kłopoty z nauką reguł społecznych. W
ok. p/szkolnym. Mają kłopoty z nauką reguł społecznych. W ok. szkolnym mogą
korzystać z treningu umiejętności społecznych i zawodowych, ale mało prawdopodobnym
jest, by w dziedzinie przedmiotów szkolnych przetrwały poziom II-ej klasy. Fizycznie mogą
być męczące i mają kłopot z koordynacją ruchową. Praca w warunkach pracy chronionej.
Zaburzenia rozwoju c.d.
Upośledzenie umysłowe głębokie dzieci należące do tej kategorii są głęboko
upośledzone w dzieciństwie zachowań adpatacyjnych i w okresie przedszkolnym są
zdolne jedynie do opanowania najprostszych czynności motorycznych. Dziecko w
8 z 10
ograniczonym zakresie jest w stanie nauczyć się samoobsługi. Nierzadko występują
znaczne fizyczne deformacje, uszkodzenie o.u.n. i zahamowanie wzrostu. Zdrowie i
odporność na choroby są słabe, średnia długość życia krótsza niż normalnie. Dzieci te
wymagajÄ… opieki instytucjonalnej.
Zaburzenia rozwoju c.d.
Autyzm wczesnodziecięcy  to tylko jeden z elementów grupy zwanej zaburzeniami
spektrum autystycznego (ASD).
Istotą autyzmu jest upośledzenie interakcji społecznych (np. trudności w dzieleniu swoich
emocji z innymi, w rozpoczęciu i utrzymaniu rozmowy), komunikacji (zarówno werbalnej,
jak i niewerbalnej, związanej z kontaktem wzrokowym czy uśmiechem) oraz obecność
stereotypowych, powtarzalnych zachowań (np. ustawianie przedmiotów w stały,
specyficzny sposób).Stopień nasilenia, rodzaj i czas wystąpienia objawów, a także poziom
inteligencji i zdolności do prowadzenia samodzielnego życia różnią się u chorych dzieci.
Objawy pojawiają się zanim dziecko skończy 3 r.ż.
Chłopcy chorują na autyzm 3  4 razy częściej niż dziewczynki.
Autyzm nie jest rzadką chorobą, a wg ostatnich badań ok. 60 tys. Polaków cierpi na to
zaburzenie.
Zaburzenia rozwoju c.d.
Autyzm jest zespołem zaburzeń o b. różnym w zależności od dziecka stopniu nasilenia
występujących już we wczesnym dzieciństwie (1  3 r.ż.). Cechą charakterystyczną dzieci
autystycznych są nieprawidłowości w kontaktach społecznych.
Dotychczas nie odkryto jednoznacznej przyczyny autyzmu dziecięcego. Wiadomo, że za
część zaburzeń odpowiadają geny, a także komplikacje okołoporodowe (np. niedotlenienie
dziecka). Okazuje się, że dzieci cierpiące na autyzm mają wręcz ekstremalnie męskie
mózgi (nie przejawiają empatii, są ślepe na emocje, ogromna koncentracja ukierunkowana
na wychwycenie i zlikwidowanie najmniejszych zmian otoczenia)  sÄ… to ewidentne cechy
supermęskiego mózgu. Czynnikiem popychającym mózg chłopca na  ścieżkę autyzmu są
męskie hormony (androgeny) a zwłaszcza testosteron, którego stężenie już w okresie
płodowym jest 4 x większe. Hormon ten wpływa zarówno na funkcjonowanie mózgu, jak i
na jego budowę. Kierunek ten wymaga dalszych badań.
Autyzm ma wyraz
ne podłoże dziedziczne i występuje wielokrotnie częściej w pewnych
rodzinach, niż średnio w populacji ogólnej. Podejrzewa się też zaburzoną ekspresję co
najmniej 10 genów, które kontrolują podziały i migrację neuronów.
Najbardziej kontrowersyjna hipoteza zakładała, że autyzm wywołują szczepionki
dziecięce. Jednak badania epidemiologiczne nie potwierdziły związku autyzmu ze
szczepieniami.
Zaburzenia rozwoju c.d.
Objawy sugerujÄ…ce autyzm dziecka
nie gaworzy do 1 r.ż. i nie wskazuje na coś palcem,
do 16 m-ca nie wypowiada pojedynczego słowa,
do 2 r.ż. nie wypowiada form dwuwyrazowych,
nie reaguje na swoje imiÄ™,
utraciło zdolności językowe lub umiejętności społeczne,
nawiązuje słaby (lub żaden) kontakt wzrokowy,
nie umie korzystać z zabawek (sprawia wrażenie jakby nie wiedziało jak się nimi bawić),
9 z 10
stale i uporczywie ustawia zabawki i inne przedmioty w jednym szeregu,
okazuje nadmierne, wyjÄ…tkowe przywiÄ…zanie do jednej zabawki lub innego przedmiotu,
nie uśmiecha się,
czasami zachowuje się, jakby było głuche, nie reaguje na żadne sygnały, żyje we własnym
świecie.
Zaburzenia rozwoju c.d.
Dziecko autystyczne
Dz.a. na ogół początkowo rozwija się normalnie,
Dopiero między 18 i 24 m-cem życia zaczyna odbiegać od normy,
Nie uśmiecha się (lub przestaje się uśmiechać),
Nie nawiÄ…zuje kontaktu wzrokowego,
Nie reaguje na opiekunów,
Nie wykazuje zainteresowania innymi ludz
mi,
Uczy się mówić z dużym opóz
nieniem lub wcale,
Używa języka w sposób niegramatyczny,
Nie wykazuje wyobraz
ni,
Nie potrafi się bawić symbolicznie i kreatywnie,
Niewiele bodz
ców dociera do niego.
Zaburzenia rozwoju c.d.
Leczenie autyzmu
Polega głównie na długotrwałej psychoterapii i stopniowej socjalizacji,
Metoda Domana polega na przekazywaniu dziecku w szybkim tempie 20  30 obrazków
różnych przedmiotów z podpisami. W ten sposób dziecko nie znając liter zapamiętuje całe
słowa. Kojarzy obraz z nazwą.
Leczenie farmakologiczne ma wyłącznie charakter objawowy.
10 z 10