Psychologia społeczna
Wykład 4
Obraz Ja i autoprezentacja
Struktura Ja
Samowiedza Samoocena Samoregulacja
" Wymiar " Wymiar " Wymiar
poznawczy emocjonalny/ zachowania /
afektywny behawioralny
Ja
" Ja realne, czyli wiedza na temat ja rzeczywistego
" Ja idealne, oznaczające to, jaki człowiek chciałby być, a
więc aspiracje, nadzieje, pragnienia
" Ja powinnościowe, oznaczające to, jaki człowiek
powinien być, a więc przekonania o powinnościach i
obowiÄ…zkach.
" Ja uświadamiane, zawiera zarówno elementy
struktury własnego  ja , o których akurat myślimy, jak i
refleksje dotyczÄ…ce aktualnego stanu.
SkÄ…d SiÄ™ bierze ja?
Wpływ innych ludzi na zawartość naszego ja za
pośrednictwem porównań społecznych.
Indywidualne porównania siebie z innymi
podstawą do kształtowania:
" Tożsamości osobistej
" Tożsamości społecznej
Funkcje ja
" Utrzymywanie i negocjowanie tożsamości (wiedza o
sobie jest podstawowym wyznacznikiem poczucia
własnej tożsamości).
" Symulowanie psychiki partnerów interakcji
(przewidywanie cudzych reakcji może się odbywać na
podstawie wiedzy o własnych przeżyciach i
zachowaniach, które pomagają wyobrazić sobie
przeżycia partnera)
" Regulacja zachowania celowego, czyli dokonywanie
wyborów.
Samoocena
Samoocena to afektywna reakcja człowieka na samego
siebie. Odnosi się do oszacowania wartości własnej osoby
" Samoocena jako cecha-ogólny typowy dla danego
człowieka poziom poczucia własnej wartości.
" Samoocena jako stan-poziom samooceny w danej
sytuacji i danym momencie
Niska Samoocena
ð Osoby z niższÄ… samoocenÄ… silniej reagujÄ… na oceny zarówno negatywne i
pozytywne, ale Å‚atwiej przyjmujÄ… informacje zwrotne o charakterze
negatywnym. StÄ…d oporniejsi sÄ… na terapiÄ™ zwiÄ…zanÄ… z podnoszeniem
samooceny.
ð PragnÄ… sukcesów, ale sÄ… skupieni na swoich sÅ‚abych stronach i możliwych
porażkach, dlatego działają tak by uniknąć porażek.
ð Jednak, gdy sukces nastÄ™puje, to nie zmieniajÄ… przekonaÅ„ na swój temat.
ð W sytuacji doÅ›wiadczania porażki cierpiÄ… emocjonalnie i stajÄ… siÄ™ jeszcze
bardziej ostrożni.
ð Osoby z niskÄ… samoocenÄ… bywajÄ… zwykle mniej krytyczne, częściej
przyznają się do błędów i proszą o wybaczenie. Siebie opisują skromnie, a
partnerów pochlebnie.
Wysoka samoocena
ð Osoby z wysokÄ… samoocenÄ… reagujÄ… zazwyczaj na informacje pozytywne.
ð Dość Å‚atwo uczÄ… siÄ™ z pozytywnych uogólnieÅ„, natomiast jakby pomijajÄ…
wydarzenia negatywne. Jakby nie umieli się uczyć na błędach własnych.
ð PodejmujÄ… siÄ™ chÄ™tnie zadaÅ„, bo uważajÄ…, że nadajÄ… siÄ™ do lepiej niż inni.
ð WykazujÄ… zdolnoÅ›ci perswazyjne, posiadajÄ… także zdolnoÅ›ci do
manipulacji.
ð Dążą do nieujawniania swoich negatywnych cech, a także podejmujÄ…
bardziej takie działania, które mogą podnieść ich samoocenę
ð Osoby z wysokÄ… samoocenÄ… częściej od osób z niskÄ… podejmujÄ… aspoÅ‚eczne
i destrukcyjne zachowania.
Motywy zwiÄ…zane ze strukturÄ… ja
ð Autowaloryzacja- dążenie do obrony, podtrzymania
lub nasilenia dobrego mniemania o sobie.
ð Autoweryfikacja- dążenie do zgodnoÅ›ci miÄ™dzy już
istniejÄ…cymi przekonaniami o sobie, a nowo
nadchodzącymi informacjami na własny temat.
ð Samopoznanie- dążenie do pozyskania prawdziwej i
dokładnej informacji na temat własnej osoby.
ð Samonaprawa- dążenie do rzeczywistego
poprawienia własnych cech, umiejętności, stanu
zdrowia czy dobrostanu.
Mechanizmy autowaloryzacji
ð Definiowanie wÅ‚asnego ja.
ð Tendencyjne przetwarzanie informacji o sobie.
ð Realizacja zadaÅ„ i atrybucje osiÄ…gniÄ™tych wyników.
ð Porównania spoÅ‚eczne (MUS-model utrzymywania
samooceny).
ð Dysonans poznawczy.
ð Autoafirmacja.
ð Tożsamość spoÅ‚eczna (grupowa).
ð Autoprezentacja.
Dlaczego chcemy dobrze o sobie
myśleć?
ð Pozytywna samoocena jest dla jednostki
pożyteczna, ponieważ przyczynia się do osiągnięcia
przez nią różnego rodzaju celów.
ð Pozytywna samoocena jest buforem chroniÄ…cym
jednostki przed lękiem, przede wszystkim lękiem
przed śmiercią.
ð Samoocena jako socjometr, czyli wskaz
nik bieżącej
akceptacji jednostki przez jej otoczenie
społeczne(mechanizm, który pozwala uniknąć
wykluczenia z grupy).
Autoprezentacja:
sposób, w jaki każdy
człowiek poprzez swoje
wypowiedzi, zachowania
i sygnały niewerbalne
komunikuje na zewnÄ…trz
kim jest, albo za kogo
chciałby być uważany.
To wyrażanie samego
siebie
Autoprezentacja
ð Autoprezentacja  to zabiegi ja polegajÄ…ce na
kształtowaniu sposobu, w jaki chcemy, by spostrzegali
nas inni, najczęściej, by spostrzegali nas w sposób
pozytywny, jako ludzi kompetentnych, uczciwych,
rzetelnych itp.
ð SkÅ‚onność do zabiegów autoprezentacyjnych jest tym
większa, im bardziej zależy nam na aprobacie innych.
ð SkÅ‚onność ta roÅ›nie także wtedy, kiedy ponieÅ›liÅ›my
niedawno porażkę, szczególnie publiczną, lub inni
byli świadkiem sytuacji, w której  straciliśmy twarz .
Motywy autoprezentacji
qð osiÄ…ganie materialnych i spoÅ‚ecznych korzyÅ›ci,
których pozyskanie jest uzależnione od innych ludzi
qð autowaloryzacja, czyli utrzymywanie i podwyższanie
poczucia własnej wartości
qð ksztaÅ‚towanie pożądanej tożsamoÅ›ci osobistej
Podział autoprezentacji
STRATEGICZNA
TAKTYCZNA
nawykowe,
zautomatyzowane
przedstawianie własnej
mają charakter zabiegów
osoby audytorium,
przemyślanych
które jest obecne tu
i zaplanowanych
i teraz. DotyczÄ… sytuacji
z wyprzedzeniem
codziennych, skryptowych
czasowym,
(zrutynizowanych), mogÄ…
ukierunkowanych na
być wykonywane bez
odległe efekty
świadomego zamiaru
i w dużym stopniu
stanowiÄ… ekspresjÄ™
autentycznego ja człowieka
Autoprezentacja
ð Autoprezentacja faÅ‚szywa-wizerunek sprzeczny z
własnym JA; publiczne prezentowanie siebie w
sposób zgodny z wartościami cenionymi przez
adresata
ð Autoprezentacja autentyczna -prezentowanie
siebie zgodnie z postrzeganym wizerunkiem i nie
zwracanie uwagi na wartości cenione przez
adresata autoprezentacji
ð Autoprezentacja wybiórcza
ð Autoprezentacja wymijajÄ…ca
Grupy taktyk autoprezentacji
o Obronne taktyki autoprezentacji - to zachowania
ukierunkowane na ochronÄ™, utrzymanie lub obronÄ™
zaatakowanej lub zagrożonej tożsamości i wartości
naszej osoby.
o Asertywno-zdobywcze taktyki autoprezentacji -
to zachowania ukierunkowane na zbudowanie,
pozyskanie, utrwalenie jakiejś nowej tożsamości
naszej osoby.
Obronne taktyki autoprezentacji
ð Samoutrudnianie - czyli angażowanie siÄ™ w
działania, które obniżają szanse sukcesu, ale
zwalniają z osobistej odpowiedzialności za porażkę,
a w dodatku nasilają osobistą chwałę w przypadku
sukcesu.
ð Suplikacja - prezentowanie wÅ‚asnej bezradnoÅ›ci w
nadziei uzyskania pomocy od innych dzięki
odwołaniu się do normy odpowiedzialności
społecznej nakazującej pomagać słabszym.
Obronne taktyki autoprezentacji
ð Wymówka - zaprzeczanie intencji wyrzÄ…dzenia
szkody i/lub przekonywanie, że nie miało się
kontroli nad przebiegiem zachowania, które szkodę
wyrządziło (redukowanie odpowiedzialności).
ð Usprawiedliwienia - czyli akceptowanie wÅ‚asnej
odpowiedzialności przy jednoczesnych próbach
redefinicji czynu jako mało szkodliwego lub
dotyczącego w istocie czegoś innego niż szkoda.
ð Przeprosiny  akceptowanie wÅ‚asnej
odpowiedzialności za szkodę, okazanie żalu,
kompensowanie szkody ofierze.
Asertywne taktyki autoprezentacji
ð Ingracjacja  wkradanie siÄ™ w cudze Å‚aski czy też
pozyskiwanie sympatii przez:
" prezentowanie własnych, niekoniecznie istniejących
cech wzbudzajÄ…cych sympatiÄ™,
" schlebianie innym i prawienie im komplementów
" konformizm, czyli prezentowanie opinii podobnych do
poglądów partnera,
" wyrządzanie przysług.