m i e r n i c t w o
m i e r n i c t w o
pomiary wyłączników
różnicowoprądowych
A
ukasz Kaczmarczyk
latach 90. wprowadzono wiele nia wyłącznika różnicowoprądowego. wo narastającym i o odpo-
Wzmian i poprawek w zakresie Pomiędzy przewód fazowy a przewo- wiedniej charakterystyce.
eksploatacji i pomiarów instalacji elek- dzącą część dostępną włączony jest re- W zależności od typu wy-
trycznych. Podstawowe dokumenty zystor R , służący do regulacji prądu I . łącznika wartość tego prą-
p "
prawne, jakimi są Prawo budowla- Prąd, przy którym zadziała urządzenie du może być różna, i tak:
ne, Prawo energetyczne oraz związane ochronne różnicowoprądowe, nie po- dla wyłączników typu AC
z nimi akty wykonawcze, przedstawia- winien być większy od znamionowe- waha się od 30 do 100 %
ją warunki techniczne, jakie powinny go prądu różnicowego I . Inną meto- I , dla wyłączników
"n "n
spełniać budynki i instalacje elektrycz- dą pomiaru wyłączników może być ta typu A  od 35 do 140 %
ne. W normie PN-IEC 60364 przedsta- przedstawiona na rysunku 2. W tym I , a dla typu B  od 50
"n
wione są podstawowe wymagania do- układzie wykorzystujemy elektrodę do 200 % I . Miernik wy-
"n
tyczące ochrony przeciwporażeniowej pomocniczą. Prąd zwiększamy obni- świetla wartość różnicowe-
o napięciu do 1 kV. Ponieważ wykony- żając rezystancję R . W czasie pomia- go prądu zadziałania wy-
p
wanie pomiarów skuteczności ochro- ru sprawdzamy napięcie U między czę- łącznika. Przebiegi i war-
ny przeciwporażeniowej jest związane ścią przewodzącą a elektrodą pomoc- tości prądów nieznacz-
Rys. 1
z wieloma zagrożeniami, osoba, która niczą. Mierzymy również prąd I , któ- nie się różnią, w zależno-
"
je przeprowadza, powinna mieć odpo- ry powinien być nie większy niż I . ści od przyrządu, jakiego użyjemy, wyłącznika, prąd znamionowy ciągły,
"n
wiednie kwalifikacje zawodowe, po- Przy pomiarze tą metodą powinien być czasu zadziałania wy- działanie przycisku TEST, a także, czy
żðpomiar
twierdzone przez komisje kwalifika- speÅ‚niony warunek Ud"U Å"I /I , gdzie Å‚Ä…cznika  czas zadziaÅ‚ania wy- czÄ™stotliwość prÄ…du, na którÄ… wyko-
L " "n
cyjne powołane przez prezesa Urzędu U oznacza długotrwałe dopuszczalne łącznika mierzony jest przy war- nany jest wyłącznik, jest odpowied-
L
Regulacji Energetyki (URE) lub odpo- napiÄ™cie dotykowe. toÅ›ci prÄ…du ½ I , I , 2 I , lub nia do czÄ™stotliwoÅ›ci sieci, i czy nie
"n "n "n
wiednich ministrów wymienionych Opisane metody pomiaru są me- 5 I . Mierzymy czas od początku przekroczono obciążalności zwarcio-
"n
w Prawie energetycznym. todami technicznymi. Pomiary para- przepływu prądu przez wyłącznik wej wyłącznika.
Jednym z najbardziej skutecznych metrów wyłączników wykonujemy aż do momentu jego zadziałania. W obiektach nowo budowanych
środków ochrony przeciwporażenio- przyrządami, w których możliwy jest Wartość czasu zadziałania nie po- lub modernizowanych oraz miej-
wej są wyłączniki różnicowoprądowe. pomiar czasu zadziałania wyłącznika winna przekraczać 200 ms dla wy- scach, gdzie istnieje zwiększone za-
Ich stan techniczny możemy badać kil- różnicowoprądowego, prądu zadziała- łączników ogólnego przeznacze- grożenie porażenia prądem (łazienki,
koma metodami. Na rysunku 1 przed- nia wyłącznika, napięcia dotykowego nia i 500 ms dla wyłączników se- pralnie, kuchnie), istnieje obowiązek
stawiono układ do sprawdzania działa- oraz rezystancji uziemienia. Mierni- lektywnych. Jeśli podczas pomia- montowania wyłączników różnico-
ki te są na tyle rozbudowane, ru okaże się, że czas ten jest więk- woprądowych. Stanowią one dosko-
że pomiary te wykonywane szy od dozwolonej wartości, nale- nały środek ochrony przeciwporaże-
są w sposób automatyczny. ży wymienić wyłącznik na inny. niowej i przeciwpożarowej. Samo za-
Umożliwiają one zbadanie
żðpomiar napiÄ™cia dotykowego  stosowanie wyÅ‚Ä…cznika nie wystarczy,
zarówno zwykłych wyłącz- pomiar napięcia dotykowego odby- jeśli nie będzie on działał poprawnie.
ników, jak i selektywnych, wa się zazwyczaj prądem w prze- Okresowe badania i pomiary instala-
o zróżnicowanych prądach dziale od 30 do 50 % I , czyli w ta- cji, a co za tym idzie, pomiary wyłącz-
"n
znamionowych 10, 30, 100, kiej wartości, która nie spowoduje ników różnicowoprądowych, są nie-
300, 500 mA, a niejednokrot- zadziałania wyłączników. zbędne dla prawidłowego działania
nie o prądzie 1 A i większym. Badanie instalacji z wyłącznikiem instalacji elektrycznej.
Techniki pomiarów podsta- RCD obejmuje: oględziny wyłączni- Sporządzając pomiary wyłączni-
wowych parametrów wyłącz- ka różnicowoprądowego, badanie wy- ków do protokołu z pomiarów nale-
ników RCD: łącznika różnicowoprądowego, ciągło- ży wpisać przede wszystkim zmierzo-
żðpomiar prÄ…du zadziaÅ‚a- Å›ci przewodów ochronnych oraz po- ny prÄ…d wyÅ‚Ä…cznika (zgodnie z obo-
nia wyłącznika różnicowo- miar rezystancji uziemienia. Pod- wiązującymi przepisami, badanie cza-
prądowego  prąd zadziała- czas oględzin wyłączników RCD na- su zadziałania wyłącznika jest nie-
Rys. 2
nia mierzymy prądem linio- leży sprawdzić: napięcie znamionowe obowiązkowe).
w w w. e l e k t r o . i n f o . p l n r 1 1 / 2 0 0 5
24