www.sgk.gofin.pl Strona 1
Rachunkowość krok po kroku
Dodatek do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości
nr z dnia 2010-07-01
9
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., www.sgk.gofin.pl
Konta bilansowe - funkcjonowanie i stosowanie
W księgach rachunkowych ewidencję aktywów i pasywów prowadzi się na kontach zwanych kontami bilansowymi,
ponieważ salda tych kont wykazywane są w bilansie.
Konta bilansowe zasadniczo dzielą się na dwie grupy:
1) konta aktywne - służące do ujmowania pozycji występujących w aktywach bilansu (przykładem konta
aktywnego jest konto 31  Materiały ). Konta te działają w następujący sposób:
a) po stronie debetowej (Winien) konta wpisuje się stan początkowy danego składnika aktywów oraz
wszystkie zwiększenia tego stanu,
b) po stronie kredytowej (Ma) konta zapisuje się wszystkie zmniejszenia stanu danego składnika
aktywów.
Konta aktywne generalnie wykazują saldo debetowe. Oznacza to, że obrót debetowy konta jest większy od
obrotu kredytowego. Zdarza się również, że obroty obu stron konta są równe - wtedy saldo końcowe konta nie
występuje,
2) konta pasywne - służące do ujmowania pasywów bilansu (przykładowe konto pasywne to konto 13-4
 Kredyty bankowe ). Konta te działają w następujący sposób:
a) po stronie kredytowej (Ma) konta zapisuje się stan początkowy danego składnika pasywów oraz
wszystkie zwiększenia tego stanu,
b) po stronie debetowej (Winien) konta rejestruje się wszystkie zmniejszenia stanu danego składnika
pasywów.
Konta pasywne generalnie wykazują saldo kredytowe. Oznacza to, że obrót kredytowy konta jest większy od
obrotu debetowego. Jeżeli obroty obu stron konta w danym okresie są równe, wtedy saldo końcowe nie
występuje.
Funkcjonowanie kont aktywnych i pasywnych ilustrują poniższe schematy.
Występują też konta aktywno-pasywne
, do których zaliczamy przede wszystkim konta rozrachunków (na przykład
konto 23-4  Rozrachunki z pracownikami ), gdyż mogą wyrażać należności i/lub zobowiązania.
http://www.sgk.gofin.pl/11,2301,123038,konta-bilansowe-funkcjonowanie-i-stosowanie... 2010-12-08 08:59:50
www.sgk.gofin.pl Strona 2
Ewidencję księgową na kontach rozpoczyna się od otwarcia kont z początkiem każdego roku lub rozpoczęcia
działalności. Dla pozycji występujących w aktywach bilansu otwiera się konta aktywne, na których - jak już wspomniano
wcześniej - saldo (stan) początkowe zapisuje się po stronie Wn. Dla składników pasywów zakłada się konta pasywne,
nanosząc saldo (stan) początkowe po stronie Ma. Otwarcie konta następuje poprzez wpisanie stanu początkowego
z bilansu otwarcia lub poprzez wpisanie pierwszej operacji gospodarczej. Po otwarciu kont dokonuje się na nich zapisu
operacji gospodarczych. Po zaksięgowaniu operacji, dotyczących danego okresu sprawozdawczego, ustala się na
kontach salda (stany) końcowe. Na ostatni dzień każdego roku obrotowego salda są porównywane ze stanem
rzeczywistym - drogą spisu z natury albo uzgodnienia z bankami i kontrahentami lub porównania danych z odpowiednimi
dokumentami. Salda końcowe kont aktywnych i pasywnych przenoszone są do bilansu zamknięcia. Generalnie
w bilansie tym salda debetowe są wykazywane po stronie aktywów, a salda kredytowe po stronie pasywów.
Funkcjonowanie konta aktywnego i konta pasywnego, zasady księgowania oraz powiązanie z bilansem otwarcia
i bilansem zamknięcia zilustrowano na przykładzie.
Przykład
I. Założenia:
W bilansie otwarcia spółki z o.o. wykazano następujące składniki aktywów i pasywów:
Aktywa Pasywa
Środki trwałe 100.000 Kapitał podstawowy 150.000
Towary 25.000 Kredyty 5.000
Należności z tytułu dostaw i usług 68.000 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 72.000
Środki pieniężne w kasie 12.000
Środki pieniężne na rachunkach 22.000
Aktywa razem 227.000 Pasywa razem 227.000
W okresie sprawozdawczym wystąpiły następujące operacje gospodarcze:
1. Wpłacono do kasy część gotówki pobranej z rachunku bankowego: 7.000 zł.
2. Spłacono z przyznanego na ten cel kredytu zobowiązanie wobec
3.000 zł.
dostawcy:
3. Wpłynęła należność od odbiorcy: 2.000 zł.
4. Zwrócono dostawcy część reklamowanych towarów: 1.000 zł.
II. Księgowania:
http://www.sgk.gofin.pl/11,2301,123038,konta-bilansowe-funkcjonowanie-i-stosowanie... 2010-12-08 08:59:50
www.sgk.gofin.pl Strona 3
III. Sporządzenie bilansu zamknięcia:
W bilansie zamknięcia spółki z o.o. wykazano następujące składniki aktywów i pasywów:
Aktywa Pasywa
Środki trwałe 100.000 Kapitał podstawowy 150.000
Towary 24.000 Kredyty 8.000
Należności z tytułu dostaw i usług 66.000 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług 68.000
Środki pieniężne w kasie 19.000
Środki pieniężne na rachunkach 17.000
Aktywa razem 226.000 Pasywa razem 226.000
Zadaniem kont bilansowych jest więc ustalenie na dany moment stanu określonego składnika majątku (aktywów) lub
z
ródła jego pochodzenia (pasywów). Nie dają jednak odpowiedzi na pytanie: jak przebiega w danym okresie działalność
i jakie wyniki finansowe przyniosła jednostce. Temu służą konta niebilansowe - wynikowe i bezwynikowe (rozliczeniowe).
http://www.sgk.gofin.pl/11,2301,123038,konta-bilansowe-funkcjonowanie-i-stosowanie... 2010-12-08 08:59:50